Ceza Hukuku

[K.V.]

Sayın elvancetinkaya,

Tam teşebbüs-eksik teşebbüs ayrımı göz önüne alarak olaya baktığımızda ben burada eksik teşebbüs bulunduğunu düşünüyorum. Şöyle ki:
Bildiğiniz gibi tam teşebbüs ve eksik teşebbüs ayrımında önemli olan husus icra hareketlerinin bitip bitmediğidir. Fail icra hareketlerine başlamış ancak bir engel sebebiyle icra hareketlerini bitirememişse eksik teşebbüs; fail icra hareketlerine başlamış ve bitirmiş ancak netice gerçekleşmemişse tam teşebbüs söz konusu olur.


Olayda kasa patlatılmış ancak içinde para olmadığı için hızla uzaklaşılmıştır. Eğer kasanın içinde para olsaydı fail parayı almak için icra hareketlerine devam edecek ve parayı alacaktı. Fakat bir engelle karşılaştığı için (kasada paranın olmaması da bir engeldir) icra hareketleri tamamlanmadı ve aynı zamanda netice de gerçekleşmedi. Bu sebeple olayda hırsızlığa eksik teşebbüs vardır.

Peki tam teşebbüs nasıl bir durumda söz konusu olurdu? Fail kasayı patlatıp içindeki parayı aldığında fakat hemen farkedilip yazıhane sahibince ya da oradakilerce etkisiz hale getirilmesi (benzer bir Yargıtay kararı: Y.6.CD. 11.11.1992 7149/7554) veya parayı alıp hızla uzaklaşırken vatandaşlar tarafından farkedilip kesintisiz takip sonucu yakalanması (yine benzer bir Yargıtay kararı: Y.11.CD. 23.6.1999 4350/5618) gibi durumlarda tam teşebbüsten söz edilebilir.

Doktrinde tam teşebbüs-eksik teşebbüs ayrımı tartışmalıydı. Naci Şensoy, Durmuş Tezcan gibi bazı yazarlar hırsızlık suçunda hareketten ayrı bir netice düşünülemeyeceğinden bahisle hırsızlık suçuna tam teşebbüsün söz konusu olamayacağını savunmuşlardır. Ancak yeni Kanun'un yürürlüğe girmesiyle bu ayrım ortadan kalktığı için pek önemi kalmamıştır.

[elvancetinkaya]

Her ne kadar 5237 sayılı yasada eksik-tam teşebbüs konuları ayrı ayrı ele alınmamış olsada size katılmadığımı belirtmek istiyorum.Şöyle ki; bu olayın eksik teşebbüs aşamasında kalması için kişinin kasayı patlattığı anda kasanın tamamiyle açılmamış olması gerekir.Yani kişi amacına ulaşamadan olay yerinden uzaklaşması gerekir.Fakat kişi burada amacına ulaşmış ve kasayı tamamen açmıştır.Fakat kasanın içerisinde herhangi bir değerli malzeme olup olmaması kişinin teşebbüsüne eksik yada tam olarak etki etmez.Dolayısıyle teşebbüste hatırlayacağımız üzere kişi kendi hareketleriyle bilerek ve isteyerek icra hareketlerine başlıuyor ve yine kendi isteğiyle icra ve hareketlerine son veriyor.Ama kasa tam olarak patlatma neticesinde açılmamış olsaydı kişi amacına ulaşamayacak ve teşebbüsü eksik olarak nitelendirilecekti.Sonuç olarak 5237 sayılı yasada eksik yada tam teşebbüs konularına ayrı ayrı yer verilmediğinden bu hususun pek te önemi yok gibi ancak bahse konu olay teşebbüstür.
Son olarak olaya birde somut örnek ekleyecek olursak A, B nin çantasını kapkaç yoluyla çalıyor.Fakat çantanın içindeki cüzdan boş çıkıyor.Yada çantanın içerisinde hiçbir değerli eşya yok diyelim.Burada eksik teşebbüsten söz edebilirmiyiz?

[Av.Türkan Tilli Yıldız]

malesef ki bu konu bize sınav sorusu olarak geldi ve ben de teşşebbüs olduğu konusunda fikrimi beyan ettim ancak değerli öğretim üyesi prof.dr.Esin Konanç bu fiilin sucun maddi konusu oluşmadığı için işlenemez suç olduğu görüşündedir.

[elvancetinkaya]

malesef ki bu konu bize sınav sorusu olarak geldi ve ben de teşşebbüs olduğu konusunda fikrimi beyan ettim ancak değerli öğretim üyesi prof.dr.Esin Konanç bu fiilin sucun maddi konusu oluşmadığı için işlenemez suç olduğu görüşündedir.

Prof.Dr.Esin Konanç'ın görüşünün bu yönde olması bunun kanun olacağı anlamına gelmez.Zaten bu konu yargıyı dahi ikiye bölmüştür.O halde sayın prof.dr. unuza yukarıdaki örneği anlatın.Kişi kapkaç suretiyle çanta gasp ediyor ve çantanın içinden değerli hiçbirşey çıkmıyor.Bu kişinin amacı çıkar elde etmek olduğuna göre suçun maddi unsuru oluşmadı diye hakimler bütün kapkaççılık yapıpta içinden para çıkmayanları beraat ettirsin olur mu öyle mantık?

[Av.Duygu Tekay]

Bende Esin Hocam gibi düşünüyorum.
Burada teşebbüsten bahsedilemez.

[elvancetinkaya]

O halde cezaevinde aynı durumda hüküm giymiş suçlular esin hocanın görüşlerini belirten bir dilekçe ile yeniden yargılanma talep etsinler

[Av.Türkan Tilli Yıldız]

Çok özür dileyerek söylüyorum,
Sayın hocamın şimdi söylediği ise nisbi teşebbüs olduğudur.bunu ben daha önce derste de duymadım demek ki dikkatimden kaçmış.
nisbi teşebbüs de nedir ki?

[hukuk ve adalet]

Hırsız yakalandı, hakim karşısına çıktı. Kimlik tespiti ve hakim soruyor,
" mesleğiniz nedir?"

yanıt;
Hırsızlık, (dürüst yanıt, ne dersiniz)

Bunlar adi suçlar, biz ülkenin topyekün kasalarını, kaynaklarını götürenlerin tam teşebbüs mü, eksik mi, kasıtlı mı, biliçli mi, taksirli mi olduğunu tartışalım. Hırsızlık yok olsun ya da çok ender rastlanan bir olay olarak görülsün.

[Sencers]

suçun maddi ve manevi olmak üzere 2 unsuru bulunur.maddi unsurun gerçekleşmiş olması için;
a)davranışların meydana getirdiği hareket
b)netice(sırf hareket suçları haricinde)
c)nedensellik bağı
d)hukuka uygunluk nedenlerinden herhangi birinin bulunmaması gereklidir.

Hırsızlık suçunun maddi unsuru, malın bulunduğu yerden zilyedinin rızası dışında alınmasıdır.Bu da genel kabul gören teoriye göre zilyedin tasarrufundan çıkması ile yani onun tasarruf alanının dışına çıkarılması ile oluşur.
Buradan hareketle konuta girip, kasayı patlatmak suretiyle açmak ve içinin boş olması nedeniyle suçu işleyememek "işlenemez suç"u oluşturur çünkü maddi unsur gerçekleşmemiştir.

Korunan değer zilyetlik olduğundan çantanın, kapkaç suretiyle alınması olayında cüzdanın boş çıkması halinde de zilyetlik el değiştirmiştir.Burada maddi unsur tamdır.Yani nitelikli hırsızlık vardır.
Maddi konunun yokluğu halinde işlenemez suçtan söz edileceği düşünülürse kasanın boş olması halinde teşebbüsten söz edilemeyecektir.Kasada paranın olması halinde failin bu parayı alıp almayacağı hala meçhuldür ve "Şüpheden sanık yararlanır" ilkesini de gözönünde bulundurarak diyebilirim ki burada teşebbüs de yoktur.Meydana gelen fiil mala zarar ve konut dokunulmazlığını ihlal suçlarını oluşturur.Hırsızlığa teşebbüs sözkonusu değildir.

Ayrıca tartışılması gereken nokta suçun oluşup oluşmadığıdır.Tam-eksik teşebbüs ayrımı da 765 Sayılı TCK ile tarihe karışmıştır

Sahte Milli Piyango bileti olayında da resmi belgede sahtecilik suçu "taklit" suretiyle işlenmiş ve belge resmi olduğundan düzenleme ile suç oluşmuş olacaktır.Yani kullanma resmi belgede sahtecilik suçunun unsuru değildir bu nedenle kullanılmasa bile cezai sorumululuk doğacaktır.

[Sencers]

Prof.Dr.Esin Konanç'ın görüşünün bu yönde olması bunun kanun olacağı anlamına gelmez.Zaten bu konu yargıyı dahi ikiye bölmüştür.O halde sayın prof.dr. unuza yukarıdaki örneği anlatın.Kişi kapkaç suretiyle çanta gasp ediyor ve çantanın içinden değerli hiçbirşey çıkmıyor.Bu kişinin amacı çıkar elde etmek olduğuna göre suçun maddi unsuru oluşmadı diye hakimler bütün kapkaççılık yapıpta içinden para çıkmayanları beraat ettirsin olur mu öyle mantık?

Kapkaç, cebrin ağırlığına bağlı olarak nitelikli hırsızlık veya yağma olarak nitelendirilir.Nitelikli hırsızlık durumunda malın değerinin az olması takdiri indirim nedenidir.Hakimin takdirine göre ceza indirilebilir.Beraat de sözkonusudur ancak bu kararı verecek hakim suçun işleniş şekli ve özelliklerini de gözönünde bulunduracaktır.