Okullarda üst aramanın hukuki dayanağı

[Devrim Sinan Karavelioğlu]

Konu hukuki dayanaktan aranmalı, yapılmalıya doğru kaymış.
Bende aynı fikirdeyim evet gerekirse aranmalı, bulunmalı ama hangi hukuki dayanak ile? Yani bu izni veren yasa veya yönetmelik maddeleri hangisidir?
Disiplin yönetmeliğinin 5 ve 6. maddesine göre böyle bir arama hakkı yok.
İyi niyetli ve sağduyulu veli elbette hoşgörülü olabilir. Ama diyelim kötü niyetli bir veli çıktı. Siz benim çocuğumu hangi hakla ararsınız dedi ve şikayet etti. Hangi yasa ve maddesi sorumlu eğitimcimizi kurtaracak soru bu idi.
Saygılarımla.

Sayın Kocagül,

Hukuk matematik gibi değildir. Bunu siz de iyi bilirsiniz. Mevzuattaki bir maddeyi herkes farklı yorumlayabilir.

Hukukun en tepesindeki Anayasa Mahkemesi'nde bile 11 üye her zaman aynı düşünüp oybirliğiyle bir karara varabiliyorlar mı? Elbette hayır. Azınlıkta kalanlar karşı oy yazısı yazıp çoğunluk görüşüne katılmıyorlar.

Aynı olay karşısında her mahkeme her zaman aynı kararı mı veriyor? Buna da hayır.

Benim şahsi görüşüm şudur ki; eğer böyle bir olay yargıya intikal ederse sağ duyu sahibi her hakimin benim gibi düşüneceğinden, öğretmenlerin kesin bir art niyeti tespit edilmedikçe bu tür üst baş aramalarını Ortaöğretim Kurumları Ödül ve Disiplin Yönetmeliğinin 6. maddesi kapsamında değerlendireceklerinden ve suç oluşmadığına karar vereceklerinden eminim.

Bunun aksi düşünce tarzı çocuğu suça teşvik olur. Oğlum, kızım istediğin bıçağı, silahı, uyuşturucuyu, pornografiyi okula serbestçe getirebilirsin demek olur. Böyle bir durum yasa tarafından korunamaz.

Özetle böyle bir durumda bizleri yetiştirmekte hiç bir fedakarlıktan kaçınmayan öğretmenlerimizi söz konusu yönetmeliğin 6. maddesinin koruyacağını biliyorum. Saygılar,
Devrim Sinan KARAVELİOĞLU

[mkocagul]

Sayın Karavelioğlu
Sanırım bir yanlış anlamamız var. Bende okulda bu aramaların yapılmasından, kontrol olmasından yanayım. Bu farklı bir konu.
Siz aslında bu aramanın hukuki bir dayanağı yoktur ama iş şikayete yani mahkemeye giderse mahkemeler öğretmenleri korur diyorsunuz. Hukukta böyle bir mantık olurmu? Sizin mantığınız ile gidersek toplum yararı olan pek çok hukuksuz uygulamanın da mahkemelerde toplum yararı denilerek korunması gerekir di. Bu mümkünmüdür?
Tesadüfen elde eldilen uyuşturucu için bile sahibinin, yani suçlunun açık itirafına rağmen elde edilmesi, bulunması hukuksuzdur diyerek cezayı kaldıran YHGK kararı var.
Aklı selim veliler bu konuda zaten gerekeni yapar. Ben çocuğumun üstü arandı diye kıyamet koparmam eğitimcilerimizi anlarım. ama bu konuda bunu yapacak insanlar malesef var. Eğer yakınınızda ailenizde kutsal meslek öğretmen biri varsa onunla bir görüşün derim.
Bu konu elbette çok önemlidir ve bu konuda öğretmenlerimizi zor durumda bırakabilecek bir hukuki eksiklik varsa bunun acilen giderilmesi gerekir.
Tek bir tokat attı diye kaç tane öğretmen mahkemelik oluyor. Biraz daha ileri boyutu belki ama bu konuda malesef mahkemeler "öğretmendir elbette çocuğun yararı için bir tokat atmış normaldir " demiyor.
Saygılarımla.

[Devrim Sinan Karavelioğlu]

Sayın Kocagül,

Yanlış anlama yok. Yukarıda gayet açık bir şekilde de belirttiğim gibi Ortaöğretim Kurumları Ödül ve Disiplin Yönetmeliği'nin 6. maddesinin yorumlanmasından çıkan sonuca göre bu madde kapsamında sayılan olumsuz durumları önlemek için öğretmenlere yetki ve sorumluluk verilmiştir.

Bu yetki ve sorumluluk nedeni ile de okul idaresi ve öğretmenler gerekli gördüğü her durumda öğrencinin üzerini, çantasını, özel eşyasını vb. arama yetkisine sahiptir. Görüşünüzün tam tersine bu yetki ve sorumluğu yerine getirmeyen idare ve öğretmenlerin görevi ihmal suçunu işlemiş olacaklarını düşünüyorum.

Bundan öte söz konusu yönetmeliğin 6. maddesi varken bu konuda yeni bir hukuki düzenlemeye gerek yoktur. Bu madde ile okul idaresi ve öğretmenlere zaten zımni olarak öğrencilerin üstlerini arama yetkisi verilmiştir. Maddede üst aramanın açık bir şekilde yazılmamış olması bunun yapılamayacağı anlamına gelmez.

Diğer taraftan çocuğa tokat atılması ile ilgili verdiğiniz örneğe de katılmak mümkün değil!

Yargıtay 4. Ceza Dairesince 20.09.1998 gün E3191,K3793 sayı ile verilen karardan alıntı; Medeni Yasa hükümleri ile tanınmış bir hak olan terbiye ve itaat ettirme hakkı TCY'nin uygulanması yönünde de hukuka uygunluk nedenlerinden biridir. Bu hakkın kötüye kullanılması ise TCY'nin (eski765) 477. maddesinde yaptırıma bağlanmıştır. Bu hakkın sınırının aşılıp aşılmadığı her olayın özelliğine göre hakim tarafından tayin ve takdir edilecektir. Bu hakkın kullanımında mağdurun sağlığını tehlikeye koymadan yalnızca terbiye vermek ve disiplinin sağlanması için zor kullanılması olanaklıdır.

Nitekim öğretide de bu konu ele alınmış (Manzini'yi atfen Prof. Faruk Erem, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler Cilt.4 sayfa.526) Münhasıran terbiye ve disiplin gayelerine matuf bulunun cebir ve şiddet meşru suretle kullanılabilecek vasıtalardandır. Bu vasıtaların münhasıran terbiye ve disiplin maksadıyla kullanılmış olması, böyle hallerde şahıslara karşı işlenen suçlara ait diğer hükümlerin de tatbikine manidir. Zira yasa disiplin ve terbiye bakımından böyle bir sınır çizmekle terbiye ve disiplin vasıtalarına cezasızlık tanımıştır.

Özetle, yukarıda ileri sürdüğünüz gibi öyle bir iki tokatla öğretmen mahkemeye düşmüyor, düşse bile yukarıdaki gerekçelerle beraat kararı veriliyor.

Bu bağlamda öğrenmek istiyoruz!! Birtakım çevreler, eğitim sendikaları ve medya tarafından yapılmak istenen nedir? Öğrenci ve çocuk hakları, demokrasi, insan haklarından dem vurup okullarda zaten yok olmaya yüz tutmuş disiplini iyice yok etmek midir amacınız!!? Yeter artık!!!
Devrim Sinan KARAVELİOĞLU

[Av.Emrah Yavuzcan]

İlgiyle izlediğim tartışmada eklemek istediğim bir soru var. Öğretmene dayak ile öğretmen dayağı arasında fark var mıdır sayın karavelioğlu?

[mkocagul]

Aslında amacımız aynı ama farklı şekilde söylüyoruz.
Neden disiplin yönetmeliği 6. maddenin yorumu ile uğraşılsın ki? Bu altıncı maddeye: bu amaçla yapılabilecek işleri yani yetkileri yazarsanız kimsenin yorumuna ihtiyacınız kalmaz.Örneğin bu amaçla öğrencinin üstü çantası şu hallerde aranabilir, bulunan şu materyallere el konulabilir denilebilir.
Bu şekli ile tedbir almak deyiminin üstünü başını aramayı kapsayıp kapsamadığı net değildir.
Bizzat siz yazdınız bu bir yorum meselesi. Anayasa mahkemesinin tüm üyeleri bile aynı fikirde olamıyor. Bu aynı yorumlar polis vazife ve salahiyet kanununda yokmu? Elbette var burada sorun yaşandıkça bu yetkilerin tanımı ve sınırları düzeltiliyor. Ayrıca böyle bir hakkın kayıtsız şartsız verilmesine de karşıyım.
Kötü niyetli sadece öğrenci olabilirmi? Çürük elmalar her meslekte var. Bu meslekte de elbette var. Ben eğitim adına oğlumun üzerinin çantasının aranmasına elbette sınırsız hoşgörülü olabilirim. Ancak bu yetkinin her canı istediğinde aç bakayım çantanı veya sen gel bakalım içeriye diye sınırsız ve keyfi art niyeli birilerince kullanılmasına da karşıyım.
Tokat konusuna gelince bu konuda farklı içtihatlar olması pek gerçekleri değiştirmiyor. Bu nedenle disiplin soruşturmasına uğramış, sürgün cezası almış, hatta hapis değil ama para cezası almış ancak ertelenmiş kendi çevremden örnek vakalar verebilirim. Basit bir tokat için bir haftalık rapor veriliyor. Veriliyor diyorum çünkü malesef minareyi çalan kılıfda buluyor. iraz hatır biraz gönül ile bu raporlar malesef veriliyor. Bu arada kız kardeşim, kardeşimin eşi ve erkek kardeşimin eşi öğretmendir. Ayrıca Hukuk Fakültesi öncesi Öğretmen Okulu (Lisesi) mezunuyum. Arkadaşlarımın çoğunluğu yurdumun öğretmenleri hatta yaşları nedeni ile yöneticileridir. İyi ve kötü örnekleri onlardan dinlemekteyim. Şimdi liselerimizde çok farklı bir nesil var. Bir açıdan çok şanslı ve bir açıdan da çok sorunlu.
Bu konularda çok ciddi sorunlar yaşanıyor. Disiplin yönetmeliği 6. madde bu sorunların çözümü anlamında pek fazla yardımcı olamıyor malesef.
Saygılarımla.

[mystific]

Sevgili arkadaşlar sorumun cevabını almamakla birlikte ,aydınlandığım bazı konular var ,bunun için teşekkür ederim.Ben bir örnek vererek konuyu somutlaştırayım;MEB Ödül ve disiplin yönetmeliği açıkça derki ,"görüntü ve ses kaydı olan cep telefonlarının okula getirilmesi yasaktır" ders çıkışı dersaneye gidecek öğrencim üzerinde sıradan bir cep telefonu bulundurmaktadır ve bu akşam üzeri fark edilir bunun üzerine okul kurallarına uymadığı gerekçesiyle işlem yapılır ,ayrıntı gözardı edilmiş ve kural "tüm cep telefonları" olarak yaygınlaştırılmıştır bununla birlikte üst aramaları bazı okullarda kurul kararı ile gerçekleşmekte(öğr.kurulu) bazı okullarda kaymakamlıktan izin alınmakta bazı okullarda ise işgüzar öğretmen ya da idarecilerle rast gele yapılabilmektedir hatta veliden izin kağıdı felanda (çocuğun tel.taşıyabilmesi için) alınabilmektedir.Şimdi konu şu bomda,silah vb aletleri ya da bu konuda tehdit olabilecek şeyleri değilde (elbette bunlar çok extrem şeyler)bir cep telefonunun okulda yarattığı polemik ,bunun altında yatan süreç ,çocuğun bunu bir problem olarak algılaması ,kendini güvende hissetmemesi ,haberleşme özgürlüğünün kısıtlanması,ben dayıma nasıl haber vereceğim şimdi ders çıkışı o alıyordu beni felan demesi,çantasında taşıdığı pedlerden utanması ,asıl önemliside bunun "hadi bu seferlik affettim bi daha olmasın" denerek çocuğun psikolojik baskı altına alınması belki bu istismar konusu bile edilebilir zaman içinde , kısaca MEB "aranabilir" demiyor da bizler neden aranmalı diyebiliyoruz?bu hakkı nerden alıyoruz? asıl merak ettiğim bu ,çünkü bana yöneltilen soru bu söz konusu olan vasat ,şiddet eğilimli vb öğrenciler değil aksine efendi çalışkan öğrenciler ,yakınmaları da aynı kefeye konmak (tekrar ifade ediyorum polemik amaçlı bir tartışma konusu yaratmak değil amacım)ilginiz için tekrar teşekkür ediyorum.Eğer izniniz olursa bir başka konuda da fikriniz gerekli ,okullar da seviye sınıfları olmalı mı olmamalı mı biriniz böyle bir konu açarsa katkıda bulunmaya hazırım 24 EKİMDE Konya il insan hakları meclisi açılmamalı diye bir karar vermiş velinin şikayetini haklı görmüştür ayrıntı memurlar net te var zaman gazetesi çıkışlı bir haber.Saygılar sunuyorum.

[Av.Ulaş Değirmenci]

Okula bıçak,silah,vb. tehlike yaratacak aletleri getirmek suçsa,bu tür alettlerin yaratacağı tehlikelerden diğer öğrencileri korumak için gerekli tedbirleri almakta öğretmen ve okul idaresinin yükümlülüğünde ise,tabiricaizse afburun öğrenciyi donuna kadar arayabilirsiniz.Yeterki bu işlemi yaparken istismardan uzak durulsun.Arama işlemini kapalı bir alanda tek bir öğrenci ve 2 öğretmen ile yaparsanız kimsenin birşey demeye hakkı olmayacaktır.Bahsedilen yönetmelik madedeleri zaten size bu görevi yüklemektedir.

saygılar.

merhaba sayin ekircali,

bildiginiz uzere temel hak ve ozgurlukler ancak kanunla sinirlanabilir oysa siz yonetmelik maddesine dayanmaya calisiyorsunuz..oysa ilgili yonetmelik maddesinin bu kadar genis degil aksine dar yorumlanmasi gerekmektedir..

bu nedenle okullarda arama yapilabilecegi gorusunuze katilmiyorum,bununla birlikte okullarda siklikla rastlanan cep telefonlarina el koyma,vb. gibi durumlar da tamamen hukuki dayanaktan yoksundur..

saygilarimla.

[Erdoğan Kırcalı]

merhaba sayin ekircali,

bildiginiz uzere temel hak ve ozgurlukler ancak kanunla sinirlanabilir oysa siz yonetmelik maddesine dayanmaya calisiyorsunuz..oysa ilgili yonetmelik maddesinin bu kadar genis degil aksine dar yorumlanmasi gerekmektedir..

bu nedenle okullarda arama yapilabilecegi gorusunuze katilmiyorum,bununla birlikte okullarda siklikla rastlanan cep telefonlarina el koyma,vb. gibi durumlar da tamamen hukuki dayanaktan yoksundur..

saygilarimla.

Bahsettiğiniz ancak kanunla sınırlanabilecek özgürlükler okula silah,pornografik yayınlar getirebilme özgürlüğümüdür?

[Devrim Sinan Karavelioğlu]

Sayın Ulaş Değirmenci,

Örneğin üniversite sınavı esnasında yanında cep telefonu bulunan aday sınava alınmıyor. Bununla ilgili bir kanun mu var? ÖSYM böyle bir karar almış ve bunu uyguluyor. Şimdi üniversite sınavına yanında cep telefonu getirdiği için sınava alınmayan bir aday idare mahkemesine mi başvuracak!?

Her şey sizin yorumladığınız gibi değil. Saygılarımla,
Devrim Sinan KARAVELİOĞLU

[Erdoğan Kırcalı]

Sayın Ulaş Değirmenci,

Örneğin üniversite sınavı esnasında yanında cep telefonu bulunan aday sınava alınmıyor. Bununla ilgili bir kanun mu var? ÖSYM böyle bir karar almış ve bunu uyguluyor. Şimdi üniversite sınavına yanında cep telefonu getirdiği için sınava alınmayan bir aday idare mahkemesine mi başvuracak!?

Her şey sizin yorumladığınız gibi değil. Saygılarımla,
Devrim Sinan KARAVELİOĞLU

Bu durumda sanırım kişinin iletişim özgürlüğü alınmış oluyor.