Yıllık ücretli izin süresinin hesabında eski çalışma süreleri

[onuraksal1976]

Sayın Hukuk severler,

Bir kaç yerde ve sitenizde arama yapmama rağmen durumuma uygun cevap bulamadım. Konu İş Kanunu Madde 54 ile bağlantılı.

1997 yılında girmiş olduğum firma, 2002 yılında başka bir firma tarafından satın alındı ve kıdem tazminatlarımız ödendi. Kıdem tazminatımız ödenmesine rağmen daha önceki kıdemlerimiz yeni işveren tarafından kabul edildi, yıllık ücretli izin alacak süremizin tespitinde gözününe alındı hatta jübilelerimizde daha önceki çalışma dönemimiz de sayıldı.

2007 yılında muvazzaf askerlik hizmetimi yerine getirmek için ayrıldım. Ayrılırken birikmiş yıllık ücretli izin alacaklarım ise para olarak ödendi çünkü 25 günlük yıllık ücretli izin alacağım vardı. Fakat kıdem tazminatım karşılıklı anlaşmamız sebebiyle ödenmedi. Firmam, askere giderken beni askerlik dönüşü tekrar geriye alacağını yazılı olmasa da sözlü olarak belirtmişti. Aramızda bir tür centilmenlik anlaşmasıydı bu.

2008 yılında askerden döndüm ve aynı yerde işbaşı yaptım. Geçen hafta itibari ile de 1 yılımı doldurduğum için yıllık ücretli izne hak kazandım. Buraya kadar hiç bir problem yok.

Sormak istediğim soru şu;
Yıllık ücretli izin süresi hesap edilirken 1997 yılı mı baz alınacak? 2002 yılı mı? işe tekrar başladığım 2008 mi ?

İş Kanunu madde 54, hiç bir istisnaya yer vermeden aynı işverenin daha önceki yerinde geçen süreler hesaba katılır diyor. Ara ödemelerden, istifadan, emeklilikten veya askerlik durumundan bahsetmiyor.

Ayrıca 9.Hukuk Dairesinin 2004 'de bu yönde vermiş olduğu bir de karar var. Açılan dava da 54. maddenin çok açık olduğunu belirtiyor ve izin süresinin hesabında daha önceki sürelerin de hesaba katılacağı belirtiliyor.

Vereceğiniz cevapları Yargıtay kararlarına ve kanunun ilgili maddesine atıf yaraparak gösterirseniz memnun olurum. Bazı işverenler kanunlarımız bu kadar açık olmasına rağmen hala anlamamakta ısrar ediyor, yorumu siz okurlara bırakmak istiyorum.

Saygılarımla,

[Erdoğan Kırcalı]

Kıdem tazminatınızın ödendiği 2002 yılından sonraki çalışma süreniz dikkate alınır.

Yrg. 9.HD 18.03.2004. E.2003/15449 – K.2004/5354 )
İhbar ve Kıdem tazminatı ödenerek tasfiye edilen önceki dönem, son iş sözleşmesinde yıllık izin ücreti hesabında nazara alınmaz. Böyle olunca ikinci dönemin ayrı ve öncekinden bağımsız bir sözleşmeye dayalı olduğu kabul edilerek fark izin alacağının reddine karar verilmelidir hükmü mevcuttur.

[Erdoğan Kırcalı]

DAVA: Taraflar arasındaki, 1986-1990 yılları arasındaki hizmetinin yıllık izin süresinin hesabında dikkate alınması gerektiğinin tespiti davasının yapılan yargılaması sonucunda; ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün, süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davalı avukatınca istenilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü;

KARAR: Davacı işçi, işyerinde halen çalışmakta olduğunu ve yıllık izin sürelerinin hesabında aynı işverenin başka bir işyerinde 1986-1990 yılları arasında geçen hizmetlerinin de dikkate alınması gerektiğinin tespiti isteği ile bu davayı açmıştır. Davalı vekili, tespit davası açmakta hukuki menfaatin olmadığını ve 1990 yılında ihbar ve kıdem tazminatları ödenmek suretiyle önceki çalışmaların tasfiye edildiğini ve davacının işverini ibra ettiğini belirterek, davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.

Mahkemece davanın kabulüne dair karar verilmiş, hükmü davalı taraf temyiz etmiştir.

Davacı işçinin işyerinde çalışması devam ettiğine göre, yıllık izne hak kazanma ve izin sürelerinin belirlenmesi yönünden tespit niteliğinde bu davayı açmada hukuki menfaati bulunmaktadır. Bu itibarla, mahkemece işin esasına girilerek bir karar verilmesi yerindedir.

Öte yandan, davanın dayanağını, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 54. maddesinin ilk fıkrasında yer alan "Yıllık ücretli izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçilerin, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek göz önüne alınır" şeklindeki kural oluşturur. Gerçekten işçinin aynı işverenin bir ya da değişik işyerlerinde çalıştığı sürelerin yıllık izin hesabı yönünden birleştirilmesi anılan Yasa'nın amir hükmüdür.

Benzer bir düzenleme de, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 120. maddesi hükmüne göre halen yürürlükte olan 1475 sayılı Yasa'nın 14. maddesinin 2. fıkrasında yer almaktadır. Anılan hükümde, "İşçilerin kıdemleri, hizmet akdinin devam etmiş veya fasılalarla yeniden akdedilmiş olmasına bakılmaksızın aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde çalıştıkları süreler göz önüne alınarak hesaplanır" şeklinde kurala yer verilmiştir. Dairemizin istikrar kazanan uygulamasına göre, işçinin aralıklı çalışmalarında iş sözleşmesinin feshinin ardından, bir dönem için kıdem tazminatı ödenmiş olması halinde bahsi geçen çalışmaların tasfiye edilmiş olduğu sonucuna varılmaktadır. Kıdem tazminatı ödenmek suretiyle tasfiye edilen sürelerin işçinin aynı işverenin bir ya da değişik işyerlerinde daha sonra gerçekleşen hizmet süresine eklenmesi, mümkün görülmemektedir. Buna karşın, iş sözleşmesi feshedildiği halde tazminatları ödenerek tasfiye edilmeyen hizmetlerin sonraki çalışma süresine ekleneceği, Dairemizce kabul edilmektedir. Yine işverenin ilerde daha az kıdem tazminatı ödeme şeklinde bir uygulama içine girmesi halinde, işçi aleyhine sonuçlar doğuran bu tutumu yasalar karşısında korunmamakta ve yapılan ödeme avans niteliğinde kabul edilmektedir.

Kıdem tazminatı hesabında dikkate alınması gereken hizmet süresi yönünden varılan bu sonucun, yıllık izne hak kazanma noktasında da dikkate alınması yerinde olur. Gerçekten 1475 sayılı İş Kanunu'nun bahsi geçen hükümleri, birbirine oldukça yakından düzenlemeler içermektedir.

Bu açıklamalardan sonra somut olaya dönülecek olunursa, davacı işçi 1986-1990 yılları arasında aynı işverenin değişik bir işyerinde çalışmış ve iş sözleşmesinin işverence feshi üzerine ihbar ve kıdem tazminatları ödenmiş, işçinin imzasını taşıyan ibranamede, yıllık izinlerin de ödendiği belirtilmiştir. Anılan ibraname ile işveren ibra edilmiş, bir başka anlatımla 1986-1990 yılları arasında kalan çalışmalar, işçilik hakları ödenmek suretiyle tamamen tasfiye edilmiştir. İşçinin 1992 yılında yeniden aynı işverene ait işyerinde çalışmaya başlaması yeni bir hizmet akdi niteliğindedir. İşçilik hakları hesabında tasfiye edilen çalışmaların, bu yeni hizmet akdi çerçevesinde yeniden değerlendirmeye alınması doğru olmaz. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 54. maddesi hükmünün, işçinin önceki dönem çalışmalarının tasfiye edilmediği hizmet süreleri bakımından bir anlamı bulunmaktadır. Bu nedenle, mahkemece davanın reddi yerine yazılı şekilde tespit isteğinin kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

[onuraksal1976]

Sayın KIRCALI,

Öncelikle zamanınızı ayırdığınız ve bilgilendirmeniz için teşekkür ederim.

Anlamakta güçlük çektiğim konu şudur; Yeni işveren (yani firmayı 2002 yılında satın alan) 1997-2002 yılları arasındaki çalışmama ilişkin kıdem tazminatımı ve yıllık ücretli izin alacaklarımı ödemiş, fakat yıllık ücretli izin süresinin tespitinde, jübile sürelerini hesaplarken önceki çalışmalarımızı da göz önüne almıştır. Geçiş yapan kişilerin yıllık ücretli izinlerini baştan değil önceki kıdemlerini gözönüne alarak hesaplamıştır. Şuanda da bu uygulama devam etmektedir.

1997-2002 arasındaki çalışma süremi askere gitmeden önce hesaplamalara dahil eden işveren niçin askerden dönünce bu süreleri görmezden geliyor ? ki askere giderken kıdem tazminatımı almamış olduğum halde.

Bu yolla, beş yılda bir kıdem tazminatını ödeyerek çıkış-giriş yapan bir işveren, çalışanlarının yıllık ücretli izin sürelerini bu yolla sıfırlamasının önü açılmaz mı?

Saygılarımla,