Kayıp çeki ciro etmek

[meg44]

Merhaba
Bir sorum olacak. Ben gıda toptan ticareti yaparken Ankara firmasının çaylarını satıyordum. Açık hesaplarıma çek kesip gönderiyordum. Firmanın Bölge şefi hesabı kapatmaya geldiğinde elinde başka bir yere sattığı çaya karşılık aldığı çekle geldi, çekin kendi çekimle birlikte ciro etmemi istedi. Ben de çeki ciro ettim. Miktarı 3,5 milyar tl. vadesi 25.03.2005. Çekin ibraz günü geldiğinde çekin kayıp ve çalıntı çeklerden olduğu ortaya çıktı. Ben çeki ciro eden 2. şahsım. Şimdi de firma çeki ödememi istiyor bu durumda ne yapabilirim?
Çeki ciro ederken tutanak yapmadık şimdi yapsam faydası olur mu?
Çeki ciro eden 1. şahıs da şu an kayıp, dükkanını satmış kaçmış.
Firma bu çeki ödemem için beni mahkemeye verebilir mi?
Verse netice nasıl sonuçlanır?

[AVSEHER]

1- hem kendi çekini verip hem başka çeki mi ciroladın. bunu anlamadım. yani iki kez borçlandın.
2- çek çalıntı ise çekin iptali davsı açılmış mı?

[Av.Tayfun Eyilik]

Sayın meg44 Bir kaç sorum olacak

• 1 Çekin çalıntı olduğu konusu ile ilgili olarak ; kimin elinde iken ne zaman nasıl çalınmış, çek doldurulduktan sonramı çalınmış yoksa boş olarak mı çalınmış,?
  
• 2 Boş olarak çalınmış ise çek hesabı sahibi adına düzenlenip sahte imzamı atılmış ?
• 3 Çek hamiline mi düzenlenmiş emre mi ?
• 4 Çeki keşide edilip teslim edilen kişi ilk hamil ilk ciro eden kişi aynı zamanda çalıştığınız fırmadan mal mı almış ?
• 5 Söz konusu çeki ciro etmekteki maksadınız neydi ?
• 6 Sizden çekin bedelini ödemenizi isteyen kişi aynı zamanda çalıştınğınız mal aldığınız firma mı ?
• 7 Çek hakkında şu anda ne tür işlemler uygulanıyor. Banka, çekin arkasına nasıl bir şerh düşmüş ?
• 8 Nasıl bir tutanak tutmayı düşünüyordunuz ?
  
• 9 Doldurulmuş bir çek mi çalınmış yoksa boş olarak mı çalınmış, çalıntı ihbarı bankaya ticaret kanunun 711/3 e göre ödemeden men talimatı şeklinde mi verilmiş savcılık soruşturması varmı pek anlaşılamıyor?

Bu soruların cevaplarına göre değişebilecek cevaplarım aşağıdaki şekildedir.

Ciro edilmiş bir çeki teslim alırken ciro edenle ne tür bir ticari ilişkiniz vardır. çeki ne amaçla ciro ettiniz bir tacir olduğunuza göre bir çeki ciro etmenin o çek bedelini ödemeyi taahhüt anlamına geldiğini biliyor olduğunuzu gösterir.

Çalıştığınız firmaya aldığınız mallara karşılık kendi çeklerinizi keşide ederek verebileceğiniz gibi hamili olduğunuz çekleri ciro ederekte ödeme yapabilirsiniz.

Ancak sizin ciro etmenize sebep olan çeki elinde bulundurmanızı haklı gösterecek bir ticari ilişki yok. Orda bir karışıklık var.
Bölge şefininin iyi niyetli olduğunu düşünürsek çekteki alacağını bir başkasına ciro ettirerek müracaat sahiplerinin sayısını arttırmak isteyerek alacağını garantiye almak istemiş olsa gerek yoksa aldığınız mal için borcunuz için neden zaten elinde bulundurduğu bir çeki birde sana cirolasın o çekin karşılığında başka bir ticari ilişki var sizinle başka bir ticari ilişki aynı çekle her ikinizden mükerer alacaklı olamaz.

Kötü niyetli ise durum başka yani cekin kayıp çalıntı olduğunu bilmesine rağmen yapmışsa cezai mueyyidelere maruz kalabilir.

Çeki beyaz ciro ile almış olması lazım ki ciro silsilesinde kopukluk olmasın. Cirolar arasındaki zincirleme bagın gözlenmesi sadece dış görünüm bakımından yapılır araki imzaların sahte yada yetkisiz kişilerce atılması hali ciro zincirini zedelemez .

Başka bir amaç ile yapıldığı ciro şerhinden anlaşılmadıkça her ciro temlik cirosudur. Temlik cirosunun garanti işlevi vardır yukarıda da söylediğim gibi ciranta yalnız senet üzerindeki mülkiyet ve onda yer alan alacak hakını devirle kalmaz aynı zamanda hamil ve ondan sonraki maliklere karşı senetteki alacağın ödeneceği konusunda garanti borcu altına girer.

Şeklen hak sahibi gözüken bir hamilden senedi devir alan hamilin senedi kazanımında kötü niyetli ya da agır kusurlu davranmaması yani senid iyi niyetle ya da ağır kusuru olmaksızın edinmiş bulunması gerekir.

Cekin çalıntı olduğunu söylüyorsunuz çeki ilk ciro edip bölge şefine verenih ilk hamil olması gerekir ilk ciro edeninde ortalıktan kayıp olduğunu söylüyorsunuz . ortada bir tezgah var gibi görünüyor

Doldurulmuş bir çek mi çalınmış yoksa boş olarak mı çalınmış, çalıntı ihbarı bankaya ticaret kanunun 711/3 e göre ödemeden men talimatı şeklinde mi verilmiş savcılık soruşturması varmı pek anlaşılamıyor.

Öncelikle bir hususu ayrı olarak belirtmeliyim herşeyden önce çekin düzenlenmesine veya ciro edilmesine ilişkin alltaki hukuki ilişkinin tarafları aynı zamanda çekin de tarafları ise çek borçlusu allta yatan hukuki ilişkiden kaynaklanan itiraz ve defilerini ileri sürebilecektir.
Sizin anlatımınızdan herhangi bir mal alımı olmaksızın ciro ettiğiniz bir çek olduğunu anlıyorum yani sizin ilgili firmaya ticari ilişkiden kaynaklanan herhangi bir başkaca borcunuz yok ise “bir senette herhangi bir nedenle temel alacak bulunmuyorsa o senet bedelsiz bir senettir” siz sözkonusu çek nedeni ile ilgili firmadan (çek hamili olan firmadan ) herhangi bir mal almadığınızı, borcunuzun bulunmadığını ispatlamak zorundasınız. Bunun için (sağlam delillere ihtiyaç var) gerek alacaklı firmanın gerek sizin ticari defterleriniz fatura benzeri belgeler ile gerekirse yemin teklif ederek destekleyerek ispat etmelisiniz.
(ÖZET : 1-Çekin davalının ticari defterlerinde kayıtlı olmaması tek başına karşılıksız kaldığını kanıtlamaya yeterli değildir.
2-Davacının dava dilekçesinin deliller bölümünde "vs. yasal deliller" demek suretiyle yemin deliline de dayandığı gözetilerek davalıya yemin teklifine hakkı bulunduğunu hatırlatılıp sonucuna göre bir karar vermek gerekir. 19. HUKUK DAİRESİ E. 2003/1220 K. 2004/136 T. 19.1.2004)

Menfi tespit davası açabilir ve çekin iadesini,icra takibi yapılmasını engelleyen bir tedbir kararı isteyebilirsiniz.

Senette ehliyeti bulunmayan kişilerin imzası, sahte imzalar, gerçekte var olmayan kişilerin imsaları veya imzalayanı yahut adına imza atılmış kişileri herhangi bir nedenle bağlamayacak nitelikte imzalar bulunması halinde geçersiz bir senet olur ancak imzaların bağımsızlığı kuralı gereği senetteki diğer imzaların sahiplerinin sorumluluğu devam eder. Bu durum kambiyo senetlerindeki bildirimlerin ya da senet üzerindeki her imzanın birbirinden bağımsız biçimde bir borcu ifade etmesinin bir sonucudur. Özü itibariyle her ciro bir kambiyo taahhüdüdür

Yani senedi ciro ettikten sonra senedin hamillerine karşı sorumlu olur, kendinizden önceki cirantalara ise keşideci hariç başvurabilirsiniz.

[meg44]

Sayın Av. Tayfun Eyilik
Size olayı biraz daha detaylı anlatmaya çalışayım daha sonra sorularınıza cevap vereyim.
Çalıştığım firmanın zamanında kampanyası vardı bu dönemde belli kotada mal aldığın zaman cep telefonu hediye veriliyordu. bu kampanya döneminde ben malı çektim ancak telefon daha sonra gelecek deyip bizi oyaladılar ben de müşterilerime söz verdiğim için telefonları cebimden karşılayıp verdim. Daha sonra firmadan belli miktarda yine mal istedim bu hesabı kapatmaya bölge şefi geldi, çekimi keserken cep telefon bedellerini de düşüp kestim. Firma kabul etmedi tartıştık. Bu arada firma şefi elindeli söz konusu çeki ciro edersem malın benim üzerimden geçtiğini kabul edelim dedi. Böylece açık hesabı kapattık.

Sorularınıza geçelim.
1 - Çekin çalıntı olduğunu daha sonra öğreniyoruz. boş olarak mı dolu olarak mı çalındığını bilemiyoruz. Çünkü çeki ciro eden 1. şahıs kayıp çekte o şahıstan bölge şefine geçmiş.
2 - Çek hamiline düzenlenmiş.
3 - İlk ciro eden benim mal aldığım aynı firmadan mal almış karşılığında sözkonusu çeki ciro edip vermiş.
4 - Cirodaki kasdım yukarıda bahsettiğim gibi telefon alacağımı hesaptan düşmekti.
5 - Çekin bedelini isteyen firma mal aldığım firma.
6 - Şu an ne gibi bir işlem yapıldığından bilgim yok. Lakin banka çekin arkasına şerh olarak aşağıdaki bilgiyi düşmüş.
' Koçbank A.Ş. ne vekaleten iş bu çek mudinin 30.11.2004 tarihli talimatına istinaden kayıp - çalıntı çeklerdendir. AKBANK T.A.Ş.'
7 - Tutanak olarak bölge şefiyle birlikte benim ilgili firmadan mal almadığımı, çeki ciro etme sebebimi belirten bir tutanak.

Teşekkür eder, hayırlı günler ve çalışmalar dilerim.

[Av.Tayfun Eyilik]

öyle bir tutanak hiç yoktan iyidir (ama çekteki imzanızın sorumluluğundan sizi genel olarak kurtarmaz ) ama bana garip gelen bir şey var tutanağı imzalayan bölge şefi kendi firması ile sorun yaşamayacak mı yaşamayacak ise durumu biliyor ve kabulleniyor demektir. Tutanak yerine söz konusu çekten dolayı ibra vermeleri daha iyi olurdu. Bölge şefinin böyle bir tutanağı kendi adına mı şirketi adınamı imzalayacak. Yetkisi var ise şirket adına imzalaması daha iyi olur

şimdi genel olarak bazı kişiler gerçekte çalınmasa bile karşılıksız ibaresi yazdırmamak için yada ödemeyi geciktirmek için çekin ellerinden rızası dışından çıktığı için ödemen men talimatı verirler. (711/3) böyle bir çekin arkasına bu maddeye ilişkin bir şerh düşülmesi, hamilin çekteki müracaat borçlularına icra takibi yapmasına engel olmaz.

çek hamili kendi cirantasına ara cirantalara ve keşideciye tahsilde tekerrür olmamak kaydı ile icra takibi yapabilir. siz ciranta olarak çek bedelinin ödediğinizde sizden önceki borçlulara müracaaat hakkınız vardır.
"ÖZET : Süresinde bankaya ibraz edilen çeki daha sonra bedelini ödeyerek alan cirantanın takip hakkı mevcuttur. Bu ödemeyi makbuza bağlamış olması ona bu hakkı tanır. ancak ttk.'nun.638. Maddesinde sayılanlar dışında bu meyanda % 10 çek tazminatı istenemez."

Siz her halukarda firma ile görüşüp söz konusu çek için mal almadığınızı çeki cirolama amacınızı da izah ederek gerekirse telefon paralarını iade edeceğinizi de belirterek firma ile ibralaşın bölge şefi yardım etmek istiyorsa buna yardım ettisin

çek çalıntı ise çeki elinde tutan herkes şüphelidir bana göre çeki ilk ciro eden ortada yok çeki kimin düzenleyip verdiği belli değil firmanın bu aşamada neler yapacağı çok önemli

[meg44]

Sayın Av. Tayfun Eyilik
Şu an çekle ilgili herhangi bir işlem yok telefon görüşmeleri ile durum anlattığım gibi beklemekteyim. Yalnız firma beni mahkemeye verdiği zaman ne yapmam gerekir, davaya itiraz etsem nasıl olur. Ayrıca aşağıda daha önceki yazınızda belirttiğiniz gibi herhengi bir mal alımı olmaksızın çeki ciro ettiğimden bunu ispatlarsak mahkemece delil olarak kabul edilebilir mi?
Mal aldığıma dair herhangi bir belge fatura, sipariş fişi vs. bulunmamaktadır. Ayrıca şahitlerde var. Bölge şefi ikili görüşmelerimizde bunu sözlü ve yazılı olarak beyan edeceğini söyledi.
Bunların faydası olur mu?

Bir de menfi tespit davası açabileceğimi belirtmişsiniz. Menfi tespit davası nedir hakkında bilgi verirseniz sevinirim. Sözkonusu konuya ne gibi etkileri olacağınıda belirttirseniz memnun olurum.

Aşağıda daha önceki yazınızdan aldığım alıntıyı ekledim.

"Öncelikle bir hususu ayrı olarak belirtmeliyim herşeyden önce çekin düzenlenmesine veya ciro edilmesine ilişkin alltaki hukuki ilişkinin tarafları aynı zamanda çekin de tarafları ise çek borçlusu allta yatan hukuki ilişkiden kaynaklanan itiraz ve defilerini ileri sürebilecektir.
Sizin anlatımınızdan herhangi bir mal alımı olmaksızın ciro ettiğiniz bir çek olduğunu anlıyorum yani sizin ilgili firmaya ticari ilişkiden kaynaklanan herhangi bir başkaca borcunuz yok ise “bir senette herhangi bir nedenle temel alacak bulunmuyorsa o senet bedelsiz bir senettir” siz sözkonusu çek nedeni ile ilgili firmadan (çek hamili olan firmadan ) herhangi bir mal almadığınızı, borcunuzun bulunmadığını ispatlamak zorundasınız. Bunun için (sağlam delillere ihtiyaç var) gerek alacaklı firmanın gerek sizin ticari defterleriniz fatura benzeri belgeler ile gerekirse yemin teklif ederek destekleyerek ispat etmelisiniz.
(ÖZET : 1-Çekin davalının ticari defterlerinde kayıtlı olmaması tek başına karşılıksız kaldığını kanıtlamaya yeterli değildir.
2-Davacının dava dilekçesinin deliller bölümünde "vs. yasal deliller" demek suretiyle yemin deliline de dayandığı gözetilerek davalıya yemin teklifine hakkı bulunduğunu hatırlatılıp sonucuna göre bir karar vermek gerekir. 19. HUKUK DAİRESİ E. 2003/1220 K. 2004/136 T. 19.1.2004)

Menfi tespit davası açabilir ve çekin iadesini,icra takibi yapılmasını engelleyen bir tedbir kararı isteyebilirsiniz."

[Av.Tayfun Eyilik]

sayın meg
menfi tespit davası borçlu olmadığınızın tespiti davasıdır. konuya etkisi söz konusu çek nedeni ile o firmaya bir borcunuzun olmadığı kararı alırsanız o firma sizden borcunu öde diyemez. Bundan sonrasını tutacağınız avukat anlatsın olur mu ?