İşe iade tazminatı vs nasıl hesaplanmalı?

[Av.Abbas Bilgili]

Daha önce verdiğim yanıt içerisinde sizin aradığınız bilgiler fazlası ile var. Size sadece toplama, çarpma ve bölme gibi teknik ve basit bir hesaplama kalıyor. Onu da sizin yapabilmeniz gerekir. Siz alacağınız net miktarı hesaplarken vergi ve sigorta primi hesabına girmeyin. Çünkü onları hesaplayıp ilgili yerlere yatoracak olan işverendir. Sizin elinize geçmesi gereken net meblağın hesabı kaba bir hesapla şu şekildedir;
(Hesaplama sizin belirttiğiniz verilere göre yapılmıştır)
Çalışılmayan 4 aylık ücret hesabı;
Bir aylık ücret 750 YTL net,
Bir aylık ek tazminat 150 YTL net,
Bir aylık yemek bedeli 60 YTL net,
Bir aya isabet eden ikramiye; 750/3=250 YTL net
(750+150+60+250)x4ay=4840 YTL
4 aylık tutarındaki iş güvencesi tazminatının hesabı,
ücret 750 X 4 ay = 3000 YTL
Toplam = 4840+3000=7840 YTL (elinize geçmesi gereken net meblağ 7840 YTL'dır)
Bazı yazarlar yemek parasının hesaba dahil edilmemesi gerektiği görüşünde iseler de Yargıtay yemek parasının dahil edilmesi gerektiği yönünde karar vermiştir. (Yukarıda cevap veren doktor mizahlı cevap/yazının sizin sorunuzla bir ilgisi yok. Zira siz kıdem ve ihbar tazminatı hesabını sormuyorsunuz). Av. Abbas Bilgili

[kerimcihan]

ben 15 aralık 1996 da girdigim işten 18 haziran 2005 tarıhınde aldıgım en son maastan tazmınatı odenmek uzere uzlasmayla ayrılıyorum net aldıgım maas 4000 ytl yılda yarım maastan dını bayramlarda 2 maas ıkramıyem var.. ayrıca 36 gunluk ızın alacagım var.antlasmamıza gore vergı tahakuk ettırılmıcek
bu durumda toplam nekadar ıkramıye almam gerekıyor?? acıklamalı olarak cevaplarınızı rıca edıyorum.



aynı soruyu 40 yerde sormanın ne anlamı var acaba?

[seren]

İŞYERİM İŞE İADE SÜRESİ GEÇMESİNE RAĞMEN MAHKEMECE BELİRLENEN TAZMİNAT MİKTARINI ÖDEMEDİ.
İCRA İŞLEMİ YAPACAĞIM,NE KADAR SÜRE İÇERSİNDE İCRAYA BAŞVURMAM LAZIM?
ACİL CEVABINIZI BEKLİYORUM

[Nusret]

İşe iade edilmeme tazminatı (4-8 aylık normal tazminat ile en az 12 aylık sendikal tazminat) üzerinden gelir vergisi kesilmemesi gerektiği konusunda Abbas Bey ile aynı görüşteyim. Fakat yine belirtildiği gibi, üst Mahkeme ile yazarların çoğu, bu konuda farklı düşünüyor. Onlar, bu tazminatın, "Gelir Vergisi Kanunu'nun 61. maddesinde yazılı ve vergiye tabi kazançlardan olup 25. maddedeki istisnalara da girmediği"ni söylüyorlar.

Bu düşüncelerini gerekçelendirirken de, "Her ne kadar 25. maddedeki istisnaların 1. bendinde, işçiye yapılan 'Ölüm, sakatlık, hastalık, ve işsizlik sebepleriyle verilen tazminat ve yapılan yardımlar' gelir vergisinden muaf tutulmuşsa da, işsizlik tazminatına benzer yönler taşıyan iş güvencesi tazminatı (ister normal, ister sendikal) burada yazılı türden bir işsizlik ödeneği değildir, bu bentte yazılı olup da gelir vergisinden muaf tutulmuş ödemeler Kurum tarafından yapılan ödemelerdir" diyorlar.

Bu savlara karşı söyleyecek birçok şey var tabii. Birincisi, iş güvencesi tazminatı GVK/61 kapsamında bir gelir hiç değildir. Çünkü, bu Kanun'un 61. maddesinde yazılı olan gelirler işçinin çalışması karşılığında yapılan ödemeler ile işsözleşmesinden kaynaklanan diğer çeşitli ödemelerdir. İş güvencesi tazminatı ise, işçinin ne çalışması karşılığında elde ettiği ücret türü bir kazançtır, ne de iş sözleşmesinin bizatihi kendisinden kaynaklanmaktadır.

İkincisi, iş güvencesi tazminatının GVK'nun 25. maddesinin 1. bendinde yazılı istisnaların kapsamına girmediği, hatta hiç benzemediği de doğru değildir. Bu düşünceyi savunanlar, Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu tarafından verilen bir kararda, GVK/25-I'deki "yardımlar"ın, Kurum tarafından "özel yasaya dayanılarak yapılacak ödemeyi ifade etmektedir" gerekçesine dayanmaktadırlar. Bu yorum yanlıştır. Eğer böyle olsaydı, işkazaları sonucunda ödenen maddi ve manevi tazminatların da gelir vergisine bağlı tutulması gerekirdi.

Sonuç itibariyle, iş güvencesi tazminatının GVK/61 kapsamında bir gelir olmadığı ve hatta GVK/25-I'deki istisnalara kıyas yoluyla sokulabileceği için (çünkü iş güvencesi tazminatı yeni bir tazminat türüdür ve kendisinden önce çıkarılmış olan bir kanun maddesinin kapsamına da, bu konuda özel bir düzenleme yapılana kadar, ancak kıyas yoluyla sokulabilir) gelir vergisi kapsamında değildir, olmamalıdır. Sermaye sınıfına karşı her zaman bir kedi uysallığında davranmış olan Devlet, hiç olmazsa işçinin işsiz kaldığı zamanlarda elde ettiği üç kuruş tazminata da göz dikmesin!

Bu konudaki bir başka tartışma konusu da, iş güvencesi tazminatından gelir vergisi kesintisi yapılması gerektiğini savunanlar arasında şöyle yaşanmaktadır. Bazıları bu vergi mükellefinin işçi olmasına rağmen sorumlusunun işveren olduğunu ve bu tazminattan gelir ve damga vergisinin işveren tarafından tevkifatla kesilerek vergi dairesine yatırılması gerektiğini söylemektedirler. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi ise, vergi sorumlusunun da işçi olduğundan bahisle Mahkeme tarafından tazminatın gelir ve damga vergisi kesintisi yapılmadan brüt ücret üzerinden kararlaştırılması gerektiğini söylemektedir. Fakat yine aynı daire, eğer işveren iş güvencesi tazminatını öderken vergi kesintisini yaparak ödemişse, bunun artık işçi tarafından bir daha istenemeyeceğini, kesilen bu verginin işveren tarafından vergi dairesine yatırılması gerektiğini bir kararında belirtmiştir.

Ben, zaten bu tazminattan gelir vergisi kesintisi yapılmaması gerektiğini savunduğum için bu ikinci tartışma konusunda bir görüş belirtemem, ama şunu söyleyebilirim: Yargıtay'ın ilgili dairesi, tazminatın brüt ücretten vergi kesintisi yapılmadan Mahkemece kararlaştırılması gerektiğini söylediği için, bu durum yargılama giderleri ve kanuni vekalet ücreti miktarlarını etkileyeceği için, kararın buna göre verilmesi gerektiğini savunmak gerekir.

[Erdoğan Kırcalı]

aynı soruyu 40 yerde sormanın ne anlamı var acaba?

Evet.Niye 40yerde sordunuzki?

[nguroy]

Bu tür tazminatlar hiç bir zaman net üzerinden hesaplanmaz. Çünkü mevzuatımızda net ücret diye bir kavram yoktur. Bütün ücretler net alınsa bile aslında brüttür. Brüt giydirilmiş ücret üzerinden ihbar ve kıdem gibi tazminatlar hesaplanır. Bu iş öyle basit bir hesaplama değildir. Öncelikle ssk tavanı söz konusudur. Bazı menfaatler sigorta primine tabi değildir. Ayrıca gelir vergisi de hesaplamada değişiklikler gösterir.
Bu nedenlerle öncelikle bordoronuzdaki brüt ücretin bilinmesi gerekir.

[nguroy]

Gelir Vergisi Kanununun 25/1. maddesinde, "Ölüm, sakatlık, hastalık, ve işsizlik sebepleriyle verilen tazminat ve yapılan yardımlar" gelir vergisinden istisna edilmiştir. Buna göre işçiye ödenen kıdem tazminatından gelir vergisi kesintisi yapılmaz ancak damga vergisi kesilir.



Gelir Vergisi Kanununun 61. maddesinde, "Ücret işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez..." hükmü yer almıştır. İşe iade davalarını kazandıkları halde işe başlatılmamaları nedeniyle yargı kararları doğrultusunda yapılan ödemeler ücret kabul edileceğinden, gelir ve damga vergisi kesilecektir.