İhale kesinleşmeden ödenen Tapu harcı, KDV ve Damga vergisinin iadesi

[Av.Bilgehan Tuncer]

Saygıdeğer meslektaşlarım;
Bir müvekkil İcra dairesinin gayrimenkul ihalesine iştirak etti ve ihale 300.000,00.-TL bedelle müvekkilde kaldı. Müvekkil 10 gün sonra KDV, Damga Vergisi, Tapu harcı ve tellaliye ücreti ile birlikte 375.000,00.-TL ödedi. Sonradan öğrendiğimiz üzere Borçlu İcra Mahkemesinden ihalenin feshini talep etmiş. İİK m.134/IV göz önüne alındığında ihale kesinleşmeden yalnızca ihale bedeli olan 300.000,00.TL ödenmesi gerekirken 75.000,00.-TL fazla yatırılmış oldu.
İcra müdürü ile masrafların iadesi için görüştüğümde talebinize bir yargıtay kararı ekleyin, bu konuda birçok yargıtay kararı var dedi, ancak tüm araştırmalarıma rağmen ilgili bir yargıtay kararı bulamadım. Yardımlarınızı bekliyorum saygılar...

[Av.Mehmet Toprak]

Aramanızı, Danıştay kararları içinde: "ihale" + "vergiyi doğuran olay"/ vergi doğuran olay" /" vergiyi doğuran" terimlerini ekleyerek geliştirmeniz halinde, sonuç elde etmeniz söz konusu olabilir diye düşünüyorum.

Ben iki karar seçip ekledim. Müdüre Mal Müdürlüğünden görüş almasını da önerebilirsiniz.
-------------------------------------------------------------------------

T.C.
DANIŞTAY
9. DAİRE
E. 2000/565
K. 2001/2592
T. 13.6.2001
# GAYRİMENKUL SATIŞININ MÜZAYEDE İLE YAPILMASI ( İhale Tarihi - Müzayede Mahallinde Yapılan Gayrimenkul Satışında Vergiyi Doğuran Olay Tarihi - Tapu Siciline Tescil - Vergiyi Doğuran Olay )
# KATMA DEĞER VERGİSİNİN DOĞUMU ( Müzayede İle Yapılan Gayrimenkul Satışı - Tapu Siciline Tescil İle KDV 'nin Hesaplanması Gerektiği )
# MÜZAYEDE İLE YAPILAN GAYRİMENKUL SATIŞI ( Katma Değer Vergisinin Hesaplanma Zamanı - Tapuya Tescil Tarihinin Esas Alınması )
3065/m.1/3-d,30/a
ÖZET : Belediyenin müzayede mahallinde yapılan gayrimenkul satışlarında mülkiyet tapu sicilinde tescil ile alıcıya geçtiğinden katma değer vergisi ihalenin yapıldığı tarihte doğması söz konusu değildir.
İstemin Özeti: Davacı Belediye Başkanlığı adına 1996/Ocak-Kasım, 1997/Eylül-Kasım, 1998/Mayıs dönemleri için re'sen salınan katma değer vergisi ile kesilen ağır kusur cezasının kaldırılması istemiyle açılan davayı; dosyanın incelenmesinden, davacı Belediyenin katma değer vergisi beyanlarında katma değer vergisine tabi olmayan faaliyetlere ilişkin harcamalar nedeniyle ödenen katma değer vergilerini indirim konusu yaptığı ve müzayede mahallinde yapılan satışlarla ilgili katma değer vergisi matrahını, paranın tahsil edildiği dönemde katma değer vergisi beyanına dahil ettiğinin tespiti üzerine düzenlenen inceleme raporu ile davacı Belediyenin ihaleli ve ihalesiz satışlara ait katma değer vergisi matrahları bütünleştirilerek katma değer vergisi beyanlarının yeniden oluşturulduğu ve bu işlem sonucu bulunan katma değer vergilerinin ağır kusur cezalı olarak salındığının anlaşıldığı, Katma Değer Vergisi Kanununun 30/a maddesinde; vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi veya hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan katma değer vergisi tutarlarının mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyeceğinin, aynı Kanunun 1/3-d maddesinde de, müzayede mahallerinde yapılan satışların katma değer vergisine tabi olduğunun belirtildiği, bu Yasa hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, Belediyenin kamu hizmeti niteliğindeki hizmetlerinin, devletin bütçe gelirlerinden karşılandığı ve bu hizmetlerden genellikle ücret alınmadığından katma değer vergisine tabi olmayan bu hizmetlere ait belgelerde yer alan katma değer vergilerinin de mevcut hükümler uyarınca indiriminin kabul edilemeyeceği, davacı Belediyenin ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki faaliyetleri dışındaki kamu hizmeti niteliğindeki işlemleri için yüklendiği katma değer vergilerinin indirim konusu yapılmasının, bu işlemlerin vergiye tabi olmaması nedeniyle mümkün olmadığı sonucuna varıldığı, dolayısıyla davacı kurum vekilince dava dilekçesine ekli olarak sunulan faturaların kamu hizmeti niteliğindeki işlemleri kapsadığı anlaşıldığından bu faturalarda yer alan katma değer vergilerinin indiriminin kabul edilemeyeceği, davacı Belediyenin taşınmaz satışlarının ticari bir uğraşıdan ziyade kamu hizmetlerinin ifası için yapıldığı yönündeki iddiasında; davacı Belediye yetkilileri nezdinde tutulan tutanak ile Belediyenin 1993 yılından beri müzayedeli satış yaptığı ve bu nedenle katma değer vergisi beyanında bulunduğu sabit olduğundan isabet görülmediği, ayrıca Belediye yetkilisi, ihaleli satışların Belediyeye ait encümen salonunda yapıldığını, ihale ile satılan kıymetlerin elde edilmesi için katma değer vergisi ödenmediğini, ihale için yapılan masrafların personel gideri ve gazete ilan giderlerinden oluştuğunu, bu giderlerin de doğrudan alıcı tarafından üstlenildiğini açıkça ifade ettiğinden ve taşınmaz satışlarının da yıllar itibariyle devamlı oldukları hususu, inceleme raporu ile tespit edildiğinden 15 nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin 1. bölümünde de açıklandığı üzere davacı Belediyenin gerçekleştirdiği gayrimenkul satışlarında katma değer vergisi açısından vergiyi doğuran olay, satışın yapıldığı tarihte meydana gelmiş olduğundan, inceleme elemanı tarafından müzayede mahallindeki satışların onay tarihleri esas alınmak suretiyle katma değer vergisi tablosuna intikali yerinde bulunduğundan salınan katma değer vergisinin yasal olduğu, matrah farkı davacı Belediyenin defter ve belgeleri üzerinden ve harici bir karineye dayanmadan tespit edildiğinden kesilen ağır kusur cezasının kusur cezasına çevrilmesinin icap ettiği gerekçesiyle kısmen kabul ederek katma değer vergisini değişiklikle onayan, ağır kusur cezasını ise kusur cezasına çeviren Kayseri Vergi Mahkemesinin 30.11.1999 tarih ve 1999/567 sayılı kararının; Belediye Başkanlığı tarafından; gayrimenkul satışlarının Katma Değer Vergisi Kanununun 1/3-g maddesine girmediği, gayrimenkullerin müzayede yolu ile satışlarında mülkiyetin tapu siciline kayıtla alıcıya intikal ettiği, gayrimenkul satışlarının süreklilik arzetmediği, Belediyelerinin çeşitli mal ve hizmet alımlarında ödediği katma değer vergilerini indirim konusu yapmasında isabetsizlik bulunmadığı, Vergi Dairesi Müdürlüğü tarafından; salınan verginin ve kesilen ağır kusur cezasının aynen onanması icap ettiği ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti: Taraflarca savunma verilmemiştir.
Savcı Işın Esen'in Düşüncesi: 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunun 1. maddesinin 3-d bendinde müzayede mahallinde ve gümrük depolarında yapılan satışların katma değer vergisine tabi olduğu hükme bağlanmış, 2. maddesinin 1. fıkrasında ""teslim"" bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesi olarak tanımlanmış, aynı Kanunun 10/a maddesinde ise, vergiyi doğuran olayın mal teslimi veya hizmet ifası hallerinde meydana geldiği belirtilmiştir.
Öte yandan, 15 Seri No'lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin 1. bölümünde cebri icra, izale-i şüyu, ipoteğin paraya çevrilmesi, tasfiye gibi nedenlerle müzayede mahallinde yapılan açık artırma, pazarlık ve diğer şekillerdeki satışların katma değer vergisine tabi olduğu açıklanmıştır.
Yukarıda yer alan yasa hükümleriyle bu konudaki açıklamaların birlikte değerlendirilmesinden, bir malın en yüksek bedeli teklif edene satılmak üzere satışa sunulması için yapılan açık artırma, pazarlık ve diğer şekillerdeki satışların katma değer vergisine tabi olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.
Diğer taraftan Borçlar Kanununun 213. maddesinde gayrimenkul satımının muteber olabilmesi için resmi senede raptedilmesi şart koşulmuş olup, aynı Kanunun, mülkiyetin intikali başlıklı 231. maddesinde müzayede ile menkul bir mal alan kimsenin onun mülkiyetini ihale anında iktisap edeceği, müzayededen alınan gayrimenkulün mülkiyetinin ancak tapu siciline kaydedilmekle alıcıya intikal edeceği hükme bağlanmıştır.
Türk Medeni Kanunun 633. maddesinde ise, gayrimenkul mülkiyetini iktisap için tapu siciline kaydın şart olduğu belirtilmiştir.
Açıklanan hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlığa konu taşınmazların pazarlık usulüyle satışında katma değer vergisi açısından vergiyi doğuran olayın satış tarihinde değil, taşınmazın tapuya tescil tarihinde meydana geleceği anlaşılmaktadır.
Olayda uyuşmazlığa konu gayrimenkul satışının 2886 sayılı yasa çerçevesinde ihale yolu ile gerçekleştiğinin anlaşılması karşısında vergiyi doğuran olay satış tarihinde değil taşınmazın tapuya tescil tarihinde meydana geleceğinden ihale tarihi itibariyle yapılan tarhiyatta isabet görülmemiştir.
Bu nedenle yükümlü temyiz isteminin kabulü ile temyiz konusu kararın bozulması vergi dairesi temyiz isteminin ise reddi gerekeceği düşünülmüştür.
Tetkik Hakimi Güneş Kurtoğlu Karacık'ın Düşüncesi: Müzayede mahallinde yapılan gayrimenkul satışlarında mülkiyet tapu sicilinde tescil ile alıcıya geçtiğinden katma değer vergisinin ihalenin yapıldığı tarihte doğması sözkonusu değildir.
Bu nedenle yükümlü temyiz isteminin kısmen kabulü ile Vergi Mahkemesi kararının bu kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1. maddesinin 1. fıkrasında, Türkiye'de yapılan sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi olduğu hükme bağlanmış, Türk Medeni Kanununun 633. maddesinde de, gayrimenkul mülkiyetini iktisap için tapu siciline kaydın şart olduğu belirtilmiştir.
Öte yandan Borçlar Kanununun 231. maddesinde müzayede ile menkul bir mal alan kimsenin onun mülkiyetini ihale anında iktisap edeceği, müzayedede alınan gayrimenkulun mülkiyetinin ancak tapu siciline kaydedilmekle alıcıya intikal edeceği hükmü getirilmiştir.
Olayda, davacı Belediyenin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu uyarınca gerçekleştirdiği müzayedeli gayrimenkul satışlarının katma değer vergisine tabi olduğu ve vergiyi doğuran olayın, satışın ( ihalenin ) yapıldığı tarihte meydana geldiği kabul edilerek ve ihale onay tarihleri esas alınarak bu satışlar nedeniyle beyan edilmesi gereken katma değer vergisinin hesaplandığı ve dava konusu cezalı tarhiyatın yapıldığı anlaşılmıştır.
Yukarıda belirtilen Kanun hükümlerine göre katma değer vergisini doğuran olay olan gayrimenkul teslimi, yani gayrimenkulun mülkiyetinin alıcıya geçmesi, satılan gayrimenkulün tapu sicilinde tescil edilmesi ile gerçekleşmekte ve katma değer vergisi de bu tarihte doğmaktadır. Vergi Dairesi Müdürlüğünün satılan gayrimenkullerin hangi tarihte alıcılar adına tapu siciline kaydedildiği yolunda net Bir tespiti bulunmadığından ihale tarihi esas alınarak verginin geç ödenmesi nedeniyle yapılan cezalı tarhiyatın bu kısmında isabet görülmemiştir.
Vergi Mahkemesi kararının; davacı Belediyenin çeşitli mal ve hizmet alımlarında ödediği katma değer vergilerinin indirim konusu yapılması nedeniyle yapılan cezalı tarhiyata ilişkin hüküm fıkrası, dayandığı hukuki gerekçelerle Dairemizce de yerinde bulunduğundan, davacı Belediyenin bu kısma ilişkin temyiz isteminde isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle Vergi Dairesi Müdürlüğünün temyiz isteminin reddine, yükümlü temyiz isteminin kısmen reddine, kısmen kabulüne, Kayseri Vergi Mahkemesinin 30.11.1999 tarih ve 1999/567 sayılı kararının katma değer vergisi indirimlerinin reddine ilişkin kısmının onanmasına, müzayede mahallinde yapılan satışlar nedeniyle yapılan cezalı tarhiyata ilişkin hüküm fıkrasının bozulmasına, 6.610.000- lira ilam harcının temyiz isteminde bulunan Belediye Başkanlığından alınmasına 13.06.2001 tarihinde oybirliği ile karar verildi.


T.C.
DANIŞTAY
Onbirinci Daire
Esas No: 1997/4398
Karar No: 1998/3892

ÖZETİ : İcra müdürlüğünce müzayede mahallinde yapılan taşınmaz satışlarında ihalenin feshi davayı açılması halinde vergiyi doğuran olayın ihalenin feshi dvayı sonucunda verilen kararın kesinleşmesiyle tekemmül edeceği hk.


Temyiz İsteminde Bulunan : Vergi Dairesi Müdürlüğü
Karşı Taraf____: .....
Vekili_______: Av. ...
İstemin Özeti : Ortaklığın giderilmesi suretiyle yapılan açık arttırmada satın alınan taşınmaz dolayısıyla tahakkuk eden katma değer vergisinin, vadesinde öenmediğinden bahisle hesaplanan gecikme zammının tahsili amacıyla davacı adına ödeme emri düzenlenmiştir. İstanbul 1. Vergi Mahkemesinin 2.7.1997 gün ve
E:1997/265, K:1997/792 sayılı kararıyla: 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun l. maddesinin 3/d bendinde, müzayede mahallerinde yapılan satışların katma dğer vergisine tabı olduğu, aynı Kanunun 10. maddesinde ise, katma değer vergisinde vergiyi doğuran olayın, malın teslimi veya hizmetin yapılması anında dğacağının hükme bağlandığı, olayda, 8.6.1995 tarihinde yapılan açık arttırma sonucunda alınan taşınmaz dolayısıyla hesaplanan katma değer vergisinin ertesi gün öendiği, ancak ihalenin feshi davası açılması üzerine tahsil edilen verginin iade edildiği, anılan davanın davacı lehine sonuçlanmasıyla aynı verginin tekrar tahsil eildiği, buna göre satış işlemi 8.6.1995 tarihinde gerçekleşmiş olmakla birlikte, ihalenin feshi davası sonucunda verilen kararla kesinleştiğinin ve vergiyi doğuran olayın b kararla tekemmül ettiğinin kabulü gerekeceğinden, ihale tarihinden ödemenin yapıldığı tarihe kadar geçen süre için gecikme zammı hesaplanmasında isabet grülmediği gerekçesiyle ödeme emrinin iptaline karar verilmiştir. Vergi dairesi müdürlüğünce, düzenlenen ödeme emrinin yasal olduğu ileri sürülerek mahkeme kararının bzulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Savcısı Güngör Göksu'nun Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49. maddesinin l. fkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp vergi mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında, anılan kararın bozulmasını grektirir nitelikte görülmemektedir.
Açıklanan nedenle temyiz isteminin reddi ile vergi mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
Tetkik Hakimi Abdurrahman Şimşeksoy'un Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bzma nedenlerine uymadığından, temyiz isteminin reddi ile kararın onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbirinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, bozulması istenilen kararın dayandığı gerekçeler karşısında, yerinde ve kararın bozulmasını sağlayacak durumda grülmemiştir.
Bu nedenle temyiz isteminin reddine, İstanbul 1. Vergi Mahkemesinin 2.7.1997 gün ve E:1997/265, K:1997/792 sayılı kararının onanmasına 11.11.1998 gününde oybirliği ile karar verildi.
------------------------------------

[Av.Tayfun Eyilik]

Ayrıca İİK 134/4 Göre ödenen ihale bedelinin nemalandırılmasını isteyebilirsiniz