Maaşa haciz gelmesi halinde işveren, iş akdini tazminatsız feshedebilir mi?

[SSENDER]

İyi günler,

Gecikmeli ve parçalı ödenen maaşlar nedeniyle kredi kartı borcunu
ödemede sıkıntı yasayan çalışan hakkında, banka tarafından yasal
takip başlatılıp, sonucunda maaşına haciz gelmesi halinde işveren,
iş akdini tazminatsız feshedebilir mi?
Çalışan açısından izlenmesi gereken yol ne olmalıdır?

[Av.Engin Oğuz]

Maaşa haciz nedeniyle iş akdi feshedilemez.
Üşengeç iş verene ihtar çekip haklarınızı isteyin vermezse mahkemeye verin.

[Şenol Eker]

Maaşa haciz nedeniyle iş akdi feshedilemez.

Adını vermek istemediğim çok büyük bir işveren bir aralar işçinin icralık olmasının işyerinin itibarını zedeleyici bir davranış olduğunu öne sürerek iş kanunu 25/II/b'ye göre iş akdi feshi yapmak istemişti ama netice ne oldu bilmiyorum.

Bu konu basın gündeminde epeyce yer aldı; soruyu soran arkadaş bu yüzden bunun haklı bir gerekçe olduğunu düşünüyor olabilir.

Medya birdir. Eşi benzeri yoktur. Bizler de onun kulu ve kölesiyiz.

[esmerman]

İyi günler,

Gecikmeli ve parçalı ödenen maaşlar nedeniyle kredi kartı borcunu
ödemede sıkıntı yasayan çalışan hakkında, banka tarafından yasal
takip başlatılıp, sonucunda maaşına haciz gelmesi halinde işveren,
iş akdini tazminatsız feshedebilir mi?
Çalışan açısından izlenmesi gereken yol ne olmalıdır?

Maaşa hacizin 5 e kadar yolu var,işciyi bu hususta durumu düzelmesi icin ihtar etmeden tazminatsız iş aktini fes edemez.


T.C.

YARGITAY

9. HUKUK DAİRESİ

E. 2008/10363

K. 2008/6019

T. 24.3.2008

• İŞE İADE TALEBİ ( İşyerinin Önemli Zaman Kaybına Neden Olacak Şekilde Çalışma Sürecinin veya İşyeri Organizasyonunun Olumsuz Yönde Etkilendiğinin Kabul Edilmesi Halinde Geçerli Fesih Nedeninin Kabul Edilmesi Gerektiği )

• İHTAR ÇEKİLMESİ ( Çalışma Sürecinin veya İşyeri Organizasyonunun Olumsuz Yönde Etkilendiğinin Kabul Edilmesi Halinde Geçerli Fesih Nedeninin Kabul Edilmesi Gerektiği - Ancak Bunun İçin İşçiye Önceden İhtar Çekilmesi Gerektiği )

• İŞÇİNİN KUSURUNA DAYANMAYAN DAVRANIŞLARI ( Kural Olarak İşverene İşçinin Davranışlarına Dayanarak Sözleşmeyi Feshetme Hakkını Vermediği )

4857/m.17,18,21,25

ÖZET : Davacı, feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini istemiştir. Geçerli fesih sebebinden bahsedilebilmesi için, işçinin sözleşmesel yükümlülüklerini mutlaka kasıtlı ihlal etmesi şart değildir. Göstermesi gereken özen yükümlülüğünün ihlal edilerek ihmali davranış ile ihlali geçerli fesih nedeni olabilir. Buna karşılık, işçinin kusuruna dayanmayan davranışları, kural olarak işverene işçinin davranışlarına dayanarak sözleşmeyi feshetme hakkı vermez. Kusurun derecesi, iş sözleşmesinin feshinden sonra iş ilişkisinin arz edebileceği olumsuzluklara ilişkin yapılan tahmini teşhislerde ve menfaatlerin tartılıp dengelenmelinde rol oynayacaktır.İşçinin ücretinin borcu nedeniyle haczedilmesi, istisna en davranış nedeniyle feshi geçerli kılmalıdır, işçinin ücretinin sık sık haczi nedeniyle, objektif bir bakış açısı altında, işyerinin, örneğin muhasebe veya hukuk servisinde önemli zaman kaybına neden olacak şekilde çalışma sürecinin veya işyeri organizasyonunun olumsuz yönde etkilendiğinin kabul edilmesi halinde geçerli fesih nedeninin kabul edilmesi gerekir. Ancak bunun için işçiye önceden ihtar çekilmesi yerinde olacaktır.
DAVA : Davacı, feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır. Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi S.Göktaş tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı işçi, iş sözleşmesinin işverence geçerli neden olmadan feshedildiğini ileri sürerek feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini, işe başlatılmama halinde ödenmesi gereken tazminat ile boşta geçen süre ücretinin belirlenmesini istemiştir.
Davalı işveren, davacının ücretinde bulunan haczin kaldırılmasına yönelik herhangi bir işlem yapmadığı için davranışı nedeniyle iş sözleşmesinin feshedildiğini belirterek davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
Mahkemece davacının ücretindeki haczi kaldırmaya yönelik işlem yapmadığı gerekçesinin davalı tarafından herhangi bir delille ispatlanamadığı, haczi kaldırmanın toplu para bulmayı gerektirdiğinden çoğu durumda maaşından başka geliri bulunmayan işçilerden beklenemeyeceği, işçinin işyeri dışındaki olumsuz davranışının işin ve işyerinin normal işleyişini etkilemediği sürece geçerli fesih nedeni sayılamayacağı, borcunu ödememenin yaptırımı olarak maaştan haciz yoluyla kesinti yapıldığı, borcu olan işçinin sırf bu nedenle iş sözleşmesini feshetmenin onu aynı eylemden dolayı iki kere cezalandırmak olduğu, ayrıca işyerindeki çok sayıda hacizli personelden az bir kısmının iş sözleşmesinin feshedilmesinin, eşit davranma yükümlülüğüne ve feshin son çare olma ilkesine aykırı olduğu gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
İş Kanunu'nun 18. maddesinin 1. fıkrasına göre, işveren, iş sözleşmesini işçinin davranışlarından kaynaklanan nedenlerle geçerli olarak feshedebilir. işverenin iş sözleşmesinin süreli feshim geçerli kılan işçinin davranışları, İş Kanunu'nun 25. maddesi gereğince haklı nedenle derhal feshe neden olacak ağırlıkta bulunmamakla birlikte işyerinin normal işleyişini ve yürüyüşünü bozan, iş görme borcunun gerektiği şekilde yerine getirilmesini engelleyen ve işyerindeki uyumu olumsuz yönde etkileyen hallerdir, işçinin sosyal açıdan olumsuz bir davranışı, toplumsal ve erik açıdan onaylanmayacak bir tutumu, işyerindeki üretim ve iş ilişkisi sürecine herhangi bir olumsuz etki yapmıyorsa geçerli sebep sayılamaz. Başka bir anlatımla, iş ilişkisinin sürdürülmesinin işveren açısından önemli ve makul ölçüler içerisinde beklenemeyeceği durumlarda, fesih için geçerli nedenin bulunduğu kabul edilmelidir.
Geçerli fesih sebebinden bahsedilebilmesi için, işçinin sözleşmesel yükümlülüklerini mutlaka kasıtlı ihlal etmesi şart değildir. Göstermesi gereken özen yükümlülüğünün ihlal edilerek ihmali davranış ile ihlali geçerli fesih nedeni olabilir ( KR/Etzel,G., §1 KSchG Rdnr. 400 sh.123 ). Buna karşılık, işçinin kusuruna dayanmayan davranışları, kural olarak işverene işçinin davranışlarına da-yanarak sözleşmeyi feshetme hakkı vermez. Kusurun derecesi, iş sözleşmesinin feshinden sonra iş ilişkisinin arz edebileceği olumsuzluklara ilişkin yapılan tahmini teşhislerde ve menfaatlerin tartılıp dengelenmelinde rol oynayacaktır ( Stahlhacke, E./Preis, V.Nosen, R., Kündigung und Kündigungschutz im Arbeitsverhaltnis, 8. Aufl., München 2002, Nr. 1168 sh.468 ).
İşçinin ücretinin borcu nedeniyle haczedilmesi, istisna en davranış nedeniyle feshi geçerli kılmalıdır, işçinin ücretinin sık sık haczi nedeniyle, objektif bir bakış açısı altında, işyerinin, örneğin muhasebe veya hukuk servisinde önemli zaman kaybına neden olacak şekilde çalışma sürecinin veya işyeri organizasyonunun olumsuz yönde etkilendiğinin kabul edilmesi halinde geçerli fesih nedeninin kabul edilmesi gerekir. Ancak bunun için işçiye önceden ihtar çekilmesi yerinde olacaktır.
Somut olayda, davacı işçi hakkında değişik alacaklılar tarafından çok sayıda icra takibi yapıldığı ve ücretine hacizler konulduğu, iş sözleşmesinin ihtara rağmen ücreti üzerindeki haczin kaldırılmasına yönelik işlem yapmaması nedeniyle İş Kanunu'nun 17.maddesi uyarınca feshedildiği anlaşılmaktadır. Dosya içeriğine göre davalı şirket Genel Müdürlüğünce ücret ve diğer alacakları üzerine haciz konulan personelin durumlarını düzeltmeleri konusunda 16.3.2004 ve 10.1.2007 tarihli iki adet genelge yayınlandığı, davacıya da iş sözleşmesi feshedilmeden önce çalışma huzuru ve verimliliğin sağlanması açısından ücreti üzerindeki hacizlerin 2 aylık süre içerisinde kaldırılması ihtarı verilmiştir. Buna rağmen davacı ücreti üzerindeki hacizleri kaldırmaya yönelik işlem yapmamıştır. Davacının bu davranışı fesih için geçerli neden teşkil ettiğinden davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile davanın kabulü hatalı olmuştur.
Belirtilen nedenlerle, 4857 sayılı İş Kanunun 20.maddesinin 3.fıkrası uyarınca, hükmün bozulmak suretiyle ortadan kaldırılması ve aşağıdaki gibi karar verilmesi gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda belirtilen nedenlerle;
1- )Karadeniz Ereğli İş Mahkemesinin 13.2.2008 gün ve 926-82 sayılı kararının bozularak ortadan kaldırılmasına,
2- )Davanın REDDİNE,
3- )Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
4- )Davacının yapmış olduğu yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına, davalının yaptığı ( 20 )YTL yargılama giderinin davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,
5- )Karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre 500 YTL ücreti vekaletin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6- )Peşin alınan temyiz harcının isteği halinde davalıya iadesine kesin olarak, 24.03.2008 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

[SSENDER]

Görüş bildiren tüm katılımcılara İlgisi için teşekkür ederim.
Bu konuyla ilgili net olmayan bilgilere ulaşmıştık ama
özellikle Yargıtay Kararının içeriğine ulasma şansımız olmamıştı.
bu açıdan özellikle Sn. esmerman'a ayrıca teşekkür ediyorum.
Yalnız burada takıldığım bir nokta var.
Kararda, davacı işçi hakkında değişik alacaklılar tarafından
çok sayıda icra takibi oldugu ve şirketin hukuk departmanı
ile muhasebe departmanlarına önemli iş yükü olusturduğu
vurgulanıyor.
Buradan hareketle; maaşı dışında başka geliri olmamasına
karşın, gerekce gösterilmeksizin ve herhangi bir bildirimde
bulunulmaksızın maasşını son 25 aydır parçalı ve gecikmeli
alan çalışanın (ki daha önceki dönemde ödemelerinde
herhangi bir sorun söz konusu değil) maaş ödemelerindeki
sıkıntılar nedeniyle içine düştüğü duruma bağlı olarak
maaşının haczi noktasına gelmesi, yukarıdaki kararda
yer aldığı gibi, sozlesmenin feshi için haklı neden olarak
görülebilir mi?
Zira söz konusu kişi daha önce bu noktaya gelmemek
için yakın cevresinden gecici borclanmayla yükümlülüklerini
yerin getirip, sonrasında maaşını alarak bu borcu kapamaya
çalışmasına karşın, maaş ödemelerindeki gecikmeler takip
eden aya taşma noktasına geldiği için bu imkan da kalkmış.

[esmerman]

Görüş bildiren tüm katılımcılara İlgisi için teşekkür ederim.
Bu konuyla ilgili net olmayan bilgilere ulaşmıştık ama
özellikle Yargıtay Kararının içeriğine ulasma şansımız olmamıştı.
bu açıdan özellikle Sn. esmerman'a ayrıca teşekkür ediyorum.
Yalnız burada takıldığım bir nokta var.
Kararda, davacı işçi hakkında değişik alacaklılar tarafından
çok sayıda icra takibi oldugu ve şirketin hukuk departmanı
ile muhasebe departmanlarına önemli iş yükü olusturduğu
vurgulanıyor.
Buradan hareketle; maaşı dışında başka geliri olmamasına
karşın, gerekce gösterilmeksizin ve herhangi bir bildirimde
bulunulmaksızın maasşını son 25 aydır parçalı ve gecikmeli
alan çalışanın (ki daha önceki dönemde ödemelerinde
herhangi bir sorun söz konusu değil) maaş ödemelerindeki
sıkıntılar nedeniyle içine düştüğü duruma bağlı olarak
maaşının haczi noktasına gelmesi, yukarıdaki kararda
yer aldığı gibi, sozlesmenin feshi için haklı neden olarak
görülebilir mi?
Zira söz konusu kişi daha önce bu noktaya gelmemek
için yakın cevresinden gecici borclanmayla yükümlülüklerini
yerin getirip, sonrasında maaşını alarak bu borcu kapamaya
çalışmasına karşın, maaş ödemelerindeki gecikmeler takip
eden aya taşma noktasına geldiği için bu imkan da kalkmış.

Bakınız mesajınızdaki anlatmak isyediğiniz ayrı bir konuda değerlendirilir. işveren maaş ödemiyor düzenli yatırmıyorsa unun uygulaması ayrı bir olaydır. burada kararda sadece maaşa birden fazlada olsa gelen haciz yüzünden iş aktini fes edemessin diyor yargıtay iş verene. yani adamın maaşında 2 tane haciz var bu işcinin iş aktini fes ettimi yargıtay işe geri iade ediyor. calıştırmıycaksa işveren ozaman işcinin tazminatlarını öde diyor. konu burada maaşa haciz olayından dolayı işverenin bu şekil işciyi işten cıkaramıyacahı hususunda toplanıyor.

sizin mesaj icerehinizdeki durumu anladım sebebi olan bu işverenin düzenli ödememesinden bu hale düştük gibi gerekce göstersek aldığımız maaş bodroları ile düzensizliği ortaya koysak diyorsunuz.

buda diyorum ayrı bir konudur.

[SSENDER]

Sn. esmerman
Çok teşekkür ederim. Son cevabınız soru
takıldığım noktaların netleşmesi açısından
çok yararlı oldu. İlginiz için tekrar teşekkür ederim.