27 Mayıs 1960

[turkuaz1923]

Abbas Bey üstadım,

Yazdıklarımı üstünüze almanız beni ziyadesi ile üzdü. Yorumlarınızla siz tek başınıza 3 kişiliksiniz. Buçuk diye nitelediğime zaten bir diğer değerli üye gereken yanıtı vermiş.

Düşünceler farklı olabilir, keşke her vatandaş sizin gibi aydın fikirli ve gerçek demokrat olabilse de biz de demokratları enayi vb. şekilde kategorize etme gereği duymasak!!!

Saygılarımla,

[commodore1tr]

27 Mayıs ı anlamak hem çok kolay hem çok zordur. Önemli olan doğru bakış açısının yakalanmasıdır.
27 Mayıs ı 12 Eylülden ayıran çok büyük bir özellik vardır. Oda 27 mayıs ın dipten gelen bir dalga olması emir komuta zincirinin daha sonra tesis edilmesidir. Yani başka bir deyişle 27 mayıs genç subayların idareye gösterdiği bir tepki sonucu doğmuş ve TC nin bu güne kadar gördüğü en modern demokratik anayasasının hazırlanması ile bitmiştir.
TC nin tarihi ve TSK nın tarihine iyice balacak olursak bazılarının dediği gibi ''Muz cumhuriyetleri'' ile uzaktan yakından ilgisi yoktur. Sabah erkek kalkan silahlı kuvvetlerin kendi diktatörlüğünü kurmak için zırt pırt darbe yaptığı ülkelerle kıyaslamak TC yapılabilecek en büyük haksızlıktır.
Türkiye hariç hiç bir ülke Cumhuriyetini ve demokrasisini kansız kazanmamıştır. Osmanlı imparatorluğunun sonu olan I. dünya savaşı bitişiyle başlamak zorunda kalan KURTULUŞ SAVAŞININ ardından BÜYÜK DEVLET ADAMI ULU ÖNDER GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK PAŞA nın bizlere miras bıraktığı en güzel hediyedir DEMOKRASİ VE CUMHURİYET vede yapısal olarak baktığımızda korunması en zor olan. Bir kaç isyan ve bölgesel olay hariç kan dökülmeden kazanılan en büyük sistem değişikliğidir. Aslında derinlemesine düşünüldüğünde bugünün ve dünün sorunu budur. Atatürk ün büyük dirayeti sayesinde Türkiye içindeki irtica ile yüzleşmemiştir. Maalesef DP kurulması ile irtica ilk güçlenme palazlanma sinyalini vermiş bir takım olaylarla bu berteraf edilmiş ama rejim partilerinin çok ciddi hataları sayesinde bugün gene her zamankinden güçlü bir biçimde rejimin tam merkezinde palazlanmış hali ve tüm yalanı riyası takiyesi ile karşımıza çıkmıştır. Bazı dış güç odaklarının da kendi çıkarları doğrultusunda destekledikleri bu olayın nereye varacağı 22 temmuz dan sonra görülecektir. Ancak görülen odur ki gidiş hiç iyiye gidiş değildir. Rahatsızlık çok ama çok büyüktür. RTE freni boşalmış iki tekerleği kalmış bir arabada son sürat gitmektedir. Tüm yazılarımda bu arabanın devrilmemesi için uyarılarda bulundum ve bulunmaya devam ediyorum.
Ancak görülüyor ki kendini lider sanan bazı tipler ufak çıkarlar peşinde ve yanlış ittifaklarla kendi kendilerini bitirmekte bu arada AK partinin rejime kafa tutmasını demokrasi şemsiyesi altında desteklemekte ama yaptığı pazarlık ortaya çıkınca vede karşı taraf buna uymayınca yaygara koparan şımarık çocuklara dönmektedirler. Arabanın duvara toslamaması gerekir tansiyonun düşmesi gerekir bu böyle gitmez bu demokrasi değildir. Araba son sürat duvara toslamadan ve hasar görülmeden aklı başına toplamak gereklidir.
Gene başka konulara sapıldı ben biraz 27 Mayıs tan bahsedeyim. Gene kendi tarzımda sondan başa....

[commodore1tr]

3 Mayıs 1960 Milli Savunma Bakanı Ethem Menderes Kara Kuvvetleri Komutanını Çağırır. '' Hükümet olarak sizinle ne KKK olarak nede Genel Kurmay başkanı olarak çalışamayacağımız fikirlerinizden dolayı ortadadır. Ağustosta emekliye sevk edilmek üzere görevlerinizden alındınız '' mealinde bir konuşma yapar. Böylece KKK ya emekliliği beklemek üzere İzmir yolları gözükür. Zamanın Genel Kurmay Başkanı Mustafa Rüştü Erdelhun dur. Çıt çıkarmaz tamamen hükümeti destekler konumdadır. Böylece Cemal Gürsel akibetini beklemek üzere izmer e gider giderken orduya mesaj yayımlar.
'' "Ordunun ve taşıdığınız üniformanın şerefini daima yüksek tutunuz. Şu sırada memlekette esen hırslı politika havasının zararlı tesirlerinden kendinizi korumasını biliniz. Ne pahasına olursa olsun politikadan katieyyen uzak kalınız. Bu, sizlerin şerefi, ordunun kudreti ve memleketin kaderi için ehemmiyeti haizdir."
Cemal Gürsel diyip geçmeyelim. Kendisi Çanakkale, Filistin, Suriye ve Kurtuluş savaşlarında yer aldı. 1914 ve 1917 yılları arası topçu teğmen olarak Çanakkale'de 1. Topçu Alayı'nın 1. Bataryası'nda savaştı. Çanakkale Savaşı sonrası, 1 Eylül 1917'de 41. Tümen Obüs Bataryası Komutanlığı'na atanarak Filistin Cephesine gönderildi. Filistin ve Suriye cephesindeki bütün savaşlarda 41. Alay'ın 5. Bağımsız Batarya Komutanı olarak görev aldı. İngilizlere Gazze cephesinde 19 Eylül 1919'da esir düşerek Mısır'da iki yıl esir kaldı. 6 Ekim 1920'de serbest kalınca İstanbul'a dönüp, Erzurum Kongresi'ni izleyen günlerde Anadolu'ya geçerek, Kurtuluş Savaşı'nın batı cephesindeki bütün savaşlara katıldı. Büyük Taarruz'da fiilen görev başında muharebede bulunarak Harb Madalyası ve İstiklal Madalyası ile taltif edilmiş bir komutandır. İşte bu komutan görevden alınmaktadır.
26 Mayıs 1960 Cemal Gürsel İzmirde tavla oynamaktadır. Gidişat kötüdür. Harp okulu yürüyüş yapmış üniversiteler karışmıştır. DP demokrasi adına yapılmaması gereken ne varsa yapmakta İsmet paşa nın konuşması bile yasaklanmaktadır daha vahim olaylarda olmaktadır ama onları sonra göreceğiz. Genç bir subay yanına yaklaşır .
'' Komutanım bir telefonunuz var bakabilir misiniz ?''
Cemal Gürsel şaşırız 4 Mayıstan beri hiç bir subay görmediği gibi bulunduğu yeride normalde bilen yokken telefondan nasıl aranır ? Ama karşısındaki çakı gibi duran Yüzbaşı çok ciddidir. Hem yüzbaşı nasıl bulmuştur ki onu ? Muhtemelen bu tip düşüncelerle tavla oynunu yarım bırakır kalkar. Gerçekten de kendisine bir telefon vardır. Telefonun öbür ucunda hiç tanımadığı bir Albay konuşmaktadır.
'' Komutanım TSK nın bu yapılan anti demokratik çağdışı Atatürl devrimlerine karşı yapılan darbeyi kaldıracak gücü kalmamıştır. Yönetime el konulacaktır. Genel Kurmay başkanının tamamen taraflı olması nedeniyle ordu şu anda başsız gibidir ve Deniz ve Hava Kuvvetleri bu yüzden çok tereddüttedir. Sizin bu olayın başına geçmenizi ve sahip çıkmanızı istiyoruz. Vatan sizi göreve çağırıyor.'' ( Buna benzer irticalen yazıldığından ben olsam böyle derdim.T.A)
Paşanın boğazı düğümlenir gözleri yaşarır ve şaşırır.
'' Çocuklar ne yaptınız.... ''
'' Olan oldu paşam ok yaydan çıktı Lütfen hemen Ankaraya yola çıkınız...''
Paşa palas pandıras toparlanır ve İzmirden Ankaraya yola çıkar 26 Mayıs 27 Mayıs a devretmek üzeredir.....
27 Mayıs Saat 04.36 Paşa yoldadır. Zamanın tek kitle haberleşme cihazı olan radyo önce cızırdar sonra tok bir sesle bir bildiri okunur.
''Bugün, demokrasimizin içine düştüğü buhran ve en son müessif hadiseler dolayısıyla ve kardeş kavgasına meydan vermemek maksadıyla, Türk Silahlı Kuvvetleri, memleketin idaresini eline almıştır''
Türk Halkı böylece ilk defa bir İhtilal Bayrak Harekatı veya darbe ile tanışmıştır. Bunu tanıştıran da o tok sesli ilk bildiriyi okuyan 1917 Kıbrıs doğumlu olan Kurmay Piyada Albay Alparslan Türkeş tir...

[commodore1tr]

25 Mayıs 1960 Genel Kurmay Başkanı Orgeneral Mustafa Rüştü Erdelhun emir subayını çağırır.
'' Karargahta ve genelde büyük bir sessizlik hakim. Özellikle harp okulu olayları sonrası genç subaylar kızışmıştı ne oldu ? Bu ne sessizlik ?' diye sorar.
Emir subayı ise bir anormallik olmadığını TSK nın hülümetin kurallarına uyduğunu belirtir.
Erdelhun sıkıntılıdır ama pek te üzerinde durmaz. Kendisi DP nin koyu savunucularındandır. Hatta bu yüzden bazı üst kademe generalleri emekli ettirmiştir. Belkide DP li olmasa asla bu makama erişemeyeceğini bilir . Aslında geçmişide iyidir. Askeri geçmişinde DP yakınlığı haricinde bir olay yoktur. Kendisinin bu DP yanlısı bariz tutumunun bir takım generalleri ve özellikle genç subayları fazlasıyla rahatsız ettiğinin farkındadır. Harp okulu olayları aslında çok tatsız olmuştur ama daha öğrenci politikaya karışırmı diye düşünmekten kendini alamaz hemde askeri öğrenci . Kendi kendine söylenir '' Asker politikaya karışmaz..'' Sonra kendisi gülümser kendisinin aslında tam yaptığıdır. Ama o Genel Kurmay Başkanıdır. Genel Kurmay başkanlığı biraz da ordunun politik yönüdür konuşmacısıdır. Hem ne olacaktır ki daha iyiside mi vardır. Gerçi en büyük rahatsızlıklardan biriside İsmet paşa ya yapılanlardır. Bu çok ileri gidilmiş bir hatekettir ve büyük tepki toplamıştır ordu içerisinde. Menderes ah menderes ona demiştir ismet Paşa ya dokunma dalaşma... Gerçi ona direk bir şey yoktur ama Paşa ya selam verenin başı derde girmekte bu herkes tarafından bilinmektedir. Celal Bayar Paşaya oldukça karşıdır...
26 Matıs Akşamı... Erdelhun paşanın kapısı çalınır. Kapıyı açan kısa bir görüşme yapmış ve paşaya haber vermiştir bir binbaşı geldi diye... Paşa salonda binbaşıyla konuşur. Genel Kurmaya gelmesi nin çok önemli olduğu söylenmekte olay söylenmemektedir. Paşa Genel Kurmaya doğru giderken Meclis e doğru tankları görmez bile... Genel Kurmay başkanlığına son kez genel kurmay başkanı bir orgeneral sıfatıyla girdiğinide bilmez. Düğmeye baılmıştır. Paşa makamına yaklaşırken üç Albay tarafdından durdurulur ve kendisine
''Artık tutuklu olduğu'' tebliğ edilir. Paşa Kapana girmiş Harp okuluna götürlmüştür.
Sabaha kadar ne oluyor diye düşünürken aşırı hareketlilikten şüphelenir sorar '' ne oluyor '' bir Askeri öğrenciden yanıt gelir '' Ordu yönetime el koydu... '' Sonun başlangıcıdır. Yassıada mahkemelerinde yargılanır ve idama mahkum edilir. Ancak bu hüküm daha sonra ömür boyu hapse çevrilir ve Cumhurbaskanı Cemal Gürsel tarafından af edilerek serbest bırakılır. Hani şu görevden alınmasına ses çıkarmadığı emekli sandığı general tarafından...

[commodore1tr]

3. Ordu Komutanı Orgeneral ragıp Gümüşpala DP yi çok sevmesine karşın çok fazla siyasete bulaşmaz ama içten içe kaynayan ve neredeyse başşız kalan kaynamayada lider olarak katılmaz. Aktif görevde bulunmasına karşın MBK ( Milli birlik komitesi ) üyesi olmadığı gibi bir avuç hayalperestin bu darneyi yapabileceklerinede inanmaz. Ne zaman ki Bir albayın Emeklkiye sevkedilen KKK ile konuştuğunu öğrenir durumun vehametini kavrar ama artık çok çok geçtir. Ok yaydan dönmemek üzere çıkmıştır.
I. Dünya savaşına Kurtuluş savaşına katılmış Şeyh sait isyanı harekatına katılmış çok tecrübeli bir subaydır. Asla ve kata İsmet paşa ya karşı yapılan haksızlığı desteklememiş ama DP yi sevdiğinide gizlememiştir.
O kargaşa içerisinde 2 Hazian Akşamı Ankara ya çağrılır . Biraz heyecan biraz tedirginlikle Ankara ya gider. Bilir aslında yaptıklarından dolayı değilse bile düşüncelerinden dolayı Ordu içerisinde sevilmediğini . Ama ne tutuklanmış nede ufacık iması yapılmıştır. Ankarada kendisini bir sürpriz beklemektedir. Bu sürpriz aslında TSL da son kargaşalığın son kez hiyararşinin bozulmasından doğan ve yerli yerine oturacak süreci başlatan sürprizdir.
3. Ordu komutanı olarak çıktığı yolculuktan Genel Kurmay Başkanı olarak Ankara'ya iner... Hiyerarşik bozukluğun giderilmesi içindir belikde bu görev ama asla bilinemez bende merak eder dururum... Çünkü Aynı tarihte Genel Kurmay II.başkanı olan Orgeneral Cevdet Sunay da KKK olarak atanmaktadır. TSK bir geleneğine uyarken bir geleneğine zorunluluktan uyamamaktadır. Gelenekler Genkur için mutlaka kıta görevi ve Kuvvet komutanlığından gelmektir. 3. Ordu Kıta komutanlığı iken Genkur II. başkanlığı karargah görevi sayılmaktadır. Ancak Mevcut durumda KKK olmadığından Kuvvet Kmutanlığı geleneğine uyulamamıştır. Zamanın deniz ve hava kuvvetleri komutanlarıda istemeyince belki tarihinde akışı değişmiştir. ( Biraz karışık anlattım ama anca toparladım yani Genkur II başkanı Genelkurmay başkanı olamz direk mutlaka Kuvvet komutanlığı yapması gerekir Kuvvet komutanlığı aynı zamanda Kıta görevi sayılır . T.A )
Ancak ordu içerisinde kendisine yönelik eleştiriler ve DP yanlısı olduğu bilindiğinden bu görevi Fazla sürdüremeyeceğini bilir. Nitekim 3 Haziran da başladığı Genel Kurmay Başkanlığından 4 Ağustosta zorunlu/ istekli ayrılır....
Ayrıldıktan sonra zaten sempatizanı olduğu DP nin devamını yaşatmak için 11 Şubat 1961 yılında Resmen Adalet partisini ( AP ) yi kurar...
Böylece Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en modern anayasasını hazırlayan ve tarihe solcuların anayasası ve ihtilali olarak geçen 27 Mayıs 1960 ihtilalinden Türk sağına yön verecek iki parti çıkar Adalet partisi ve Milliyetçi hareket Partisi...
Tabiiki konumuz bunlar değil... Ben şimdi 3 Mayıs 1960 ın da önüne giderek jet gibi bu ihtilalin nedenlerini yazacağım. Buraya kadarki öykünün ana fikri şudur.
1960 İhtilali Hiyararşi içinde olmamış Mevcut rejimi neredeyse yok etmek diktatörlüğe giden yola giren DP ye karşı dipten gelen spontone bir ihtilal olmuştur. İhtilalciler albay ve daha iltı rütbelerdeki personeldi. Ancak özellikle anayasası taktire şayan bir anayasadır...

[kucukbiroyku]

yer yüzünde hic bir ülke yoktur ki kendi ülkesinin başbakanına böyle bir zülüm ve ölüm versin. adnan menderes bu ülkeye cok yararı omus bir insan ama zararlarıda göz ardı edilemez.menderes bu yaptıklarının karşılıgı olarak idamla cezalandırılmamalıydı bence demokrasi kurbanı olmustur

[monica]

12/02/2007/ Adnan Menderes 46 yıllık sır neydi ? adı altında konu acılmıştı!

[Devrim Sinan Karavelioğlu]

yer yüzünde hic bir ülke yoktur ki kendi ülkesinin başbakanına böyle bir zülüm ve ölüm versin. adnan menderes bu ülkeye cok yararı omus bir insan ama zararlarıda göz ardı edilemez.menderes bu yaptıklarının karşılıgı olarak idamla cezalandırılmamalıydı bence demokrasi kurbanı olmustur

Cumhuriyetimizin yakın tarihini, 1950-1960 arasını özellikle de bu sürecin son dönemini bir gözden geçiriverin. Menderes kimilerine göre bir kahraman, kimilerine göre ise bir vatan hainiydi. Buna karar verecek olan yine sizsiniz. Size tavsiyem Şevket Süreyya AYDEMİR'in tam bir tarafsızlık içerisinde yazdığı "Menderes'in Dramı" adlı kitabını okumanızdır.

[Harun Gür]

Deniz, Yusuf ve Hüseyin' in "küçük bir öyküsünü" dile getirince sizin demokratlığınıza ehemmiyet verilebilir. Aksi hava, civa, ajitasyondur...

[Av.Abbas Bilgili]

Adnan Menderes ve arkadaşları ne kadar hukuk dışı yöntemlerle idam edilmiş ise, Deniz Gezmiş ve arkadaşları da o kadar hukuk dıışı yöntemlerle asılmıştır. Birisini yüceltip, diğerini görmezlikten gelmek olayalara tek gözle ve taraflı bakmak anlamına gelir. Her ikisidi de cinayettir. Ama ne yazık ki herkes kendi tarafındakini kahraman ilan ederken, diğerini normal karşılamak gibi bir aymazlık içerisinde. Nerden ve kimden gelirse gelsin, hukuk ve demokrasi dışı bu müdahalelere hayır demesini bilmemiz gerekir.