YARGITAY 10. HUKUK DAiRESi
E: 2010/1505 K: 2010/7372 T: 25.05.2010
Meslek hastalığına bağlı rücu davasında kusurun belirlenmesi • kot taşlama
(506 SK m. 18, 26)
Özet: işyerindeki çalışma koşulları ve
süreleri konusundaki belirsizlik giderildikten
sonra; sigortalının yaptığı işin özellikleri,
yakalandığı meslek hastalığına yol açan
etkenler, hastalığın önlenebilmesi için alınması
gereken önlemler ile bunların gerçekleştirilme
ve önlemlere uyum durumları göz önünde
bulundurularak, işçi sağlığı ve iş güvenliği
konusunda uzman kişilerden oluşturulacak
bilirkişi kurulundan; yargısal denetime elverişli,
ayrıntılı irdeleme içeren rapor alınıp;
dosyadaki kanıtlar ıŞığında yapılacak değerlendirmeyle
bir sonuca varılması gerektiğinin
gözetilmemış olması usul ve yasaya aykırı olup
bozma nedenidir.
Meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremezlik durumuna giren
sigortalıya bağlanan peşin sermaye değerli gelir ile yapılan harcama ve
ödemenin, 506 Sayılı Yasa’nın 26. maddesi uyarınca tazmini davasının
yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle davanın kabulüne
ilişkin hükmün süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi
Yargıtay Kararları 3341
taraflar avukatlarınca istenilmesi ve davalı Ö. Tekstil Kot Yıkama ve
Boyama San. Tic. Ltd. fiti. avukatınca da duruşma talep edilmesi üzerine,
dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için
25.05.2010 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı vekili ile karşı taraf vekili geldiler. Diğer davalı adına
kimse gelmedi. Duruşmaya başlandı. Hazır bulunan vekillerin sözlü
açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek aynı gün Tetkik
Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan
sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Rodeo adı verilen aletle, kot kumaŞ üzerinde basınçla kum püskürtülmesi
suretiyle eskitme işinde çalışan sigortalının, meslek hastalığına
(silikosis) yakalanması üzerinde etkili davranışlardan kaynaklanan kusur
oranının tespitine yönelik bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda;
“… sigortalının hastaneye yattığı 05.03.2003 tarihi meslek hastalığının
tespit tarihi olarak alınmıştır.
Anılan meslek hastalığının yükümlülük süresi on yıl olduğu için, bu
tarihten önceki on yıl geriye dönülmüş ve 05.03.1993 – 31.12.1993 tarihleri
arasındaki 295 günlük dönem bu iş yerinde çalışma olarak kabul edilmıştir.
Ö. Tekstil Kot Yıkama ve Boyama San. Tic. Ltd. fiti.’de sigortalının çalışma
dönemi ise 1995-1996 yıllarında 120 gün olarak görülmektedir…”
kabulünden hareketle, davalı işverenler yanındaki toplam 415 günlük
çalışma süresi üzerinden yapılan hesaplamayla, davalı Şirketin %27,85,
davalı Ataullah’ın %68,48 oranında kusurlu olduğu, %3,67 oranında ise
kaçınılmazlığın etken olduğu sonucuna varılmıştır.
506 sayılı yasanın 18. maddesi, “Meslek hastalığı, sigortalı olarak
çaliştığı ve böyle bir hastalığa sebep olacak işten veya iş yerinden
ayrıldıktan sonra meydana çıkmış ise sigortalının bu kanunla sağlanan
yardımlardan yararlanabilmesi için; eski işinden veya işyerinden fiilen
ayrılması ile hastalığın meydana çıkması arasında bu hastalık için;
yönetmelikte belirtilen süreden daha uzun bir zamanın geçmemiş olması
gerekir.
Ancak, meslek hastalığının klinik ve laboratuar bulgularıyla kesinleştiği
ve meslek hastalığın ayol açan etkenin, iş yeri incelemesi ile kanıtlandığı
hallerde, yükümlülük süresi aşılmış olsa bile, söz konusu hastalık, Sosyal
Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu’nun onayı ile meslek hastalığı sayılabilir.”
Düzenlemesini içermekte olup; sigortalının meslek hastalığına sebep olan
işinden fiilen ayrıldığı tarih ile meslek hastalığının ortaya çıktığı tarih
arasında geçen en uzun süreyi ifade eden yükümlülük süresi, bilirkişi
raporunda kabul edildiği üzere, meslek hastalığına neden olan etkenlere
maruz çalışmanın bir kısmının kusur oranı incelemesinde dişlanmasını
gerektirecek yaklaşima olanak vermemektedir. işverenin kusur oranı
3342 iSTANBUL BAROSU DERGiSi • Cilt: 84 • Sayı: 5 • Yıl: 2010
belirlenirken işyerindeki tüm çalışma dönemi ve işyeri ortamındaki
etkenlerin gözetilmesi zorunluluğu bulunmaktadır.
Ayrıca, uygulamada 32 yıl formülü olarak adlandırılan ve yer altı kömür
madeni işyerlerindeki toz oranının mevcut teknolojik olanaklarla belirli bir
oranın altına indirilmesinin mümkün olmadığı ve yer altı çalışma koşulları
tümüyle kontrol altına alınamayacağı için, 32 yıllık bir çalışma süresi
sonunda meslek hastalığı üzerinde belirli oranda kaçınılmazlığın etkili
olacağı kabulünden hareket eden yaklaşimın, yeraltı kömür madeni işyeri
dişındaki çalışmalardan kaynaklanan meslek hastalıklarına ilişkin kusur
incelemesinde esas alınma olanağı bulunmamaktadır. Aksine yaklaşim, her
tür meslek hastalığının oluşumunda belirli oranda kaçınılmazlığın etkili
olacağı kabulüne yol açacaktır. Böylesi bir yaklaşim ise, gelişen bilimsel ve
teknolojik olanaklar ile sosyal güvenliğin yöneldiği amaçla bağdaştırılma
olanağı bulunmamaktadır.
Mahkemece, tanık anlatımlarında geçen ve sigortalının Yılmaz adlı
kişiyle birlikte yaptığı belirtilen iş konusundaki çelişki ve belirsizlik
giderilerek, anılan işyerinde anılan işin de meslek hastalığı oluşmasına yol
açan olumsuz koşullar içerip içermediği çelişkiden uzak bir biçimde
belirlenmelidir.
işyerindeki çalışma koşulları ve süreleri konusundaki belirsizlik
giderildikten sonra; sigortalının yaptığı işin özellikleri, yakalandığı meslek
hastalığına yol açan etkenler, hastalığın önlenebilmesi için alınması
gereken önlemler ile bunların gerçekleştirilme ve önlemlere uyum durumları
göz önünde bulundurularak, işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda
uzman kişilerden oluşturulacak bilirkişi kurulundan; yargısal denetime
elverişli, ayrıntılı irdeleme içeren rapor alınıp; dosyadaki kanıtlar ıŞığında
yapılacak değerlendirmeyle bir sonuca varılması gerektiğinin gözetilmemiş
olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde taraflar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları
kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle
BOZULMASINA, davacı avukatı yararına takdir edilen 750,00 Lira duruşma
avukatlık parasının Ö. Tekstil Kot Yıkama ve Boyama San. Tic. Ltd. fiti’ne
yükletilmesine, davalı Ö. Tekstil Kot Yıkama ve Boyama San. Tic. Ltd. fiti.
avukatı yararına takdir edilen 750,00 Lira duruşma avukatlık parasının
davacıya yükletilmesine, aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz eden
davalılardan alınmasına, 25.05.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Yargıtay Kararları 3343
İçtihat
