Mahkeme harçlarında son durum Av. Yörük KABALAK
Bilindiği gibi 492 Sayılı Harçlar Kanunu’nun 28/a.maddesinde:
“Karar ve ilam harçlarının dörtte biri peşin, geri kalanı kararın
verilmesinden sonra iki ay içinde ödenir. Karar ve ilam harcı ödenmedikçe
ilgiye ilam verilmez”
Hükmü bulunuyordu.
Bu hüküm doğrultusunda uygulamada, davanın sonunda geri kalan
karar harcı ödenmedikçe ya da harcın Maliye tarafından tahsil edildiğini
gösteren belge ibraz edilmedikçe, mahkeme kararı ilgilisine verilmiyordu.
Bu uygulama ilk önce 26.6.2007 tarihli Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi
kararıyla kırıldı ve yumuşatıldı.1
Bu kararda: “Mahkeme ilamının alınmasının harç yatırılması koşuluna
bağlanmasının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine aykırı olduğu”
belirlenmişti.
Bu kararın verilmesinden sonra tamamında olmasa da Türkiye’deki
Mahkemelerde dava sonunda bakiye ilam harcı yatırılmadan mahkeme
kararları ilgilisine verilmeye başlanmıştı.
Ancak, bu noktada ikinci bir sorun ortaya çıkıyordu.
İlam harcını yatırmadan mahkeme kararını alan hak sahibi alacaklılar
ellerindeki kararı ibraz ederek icra takibi yapamıyorlardı.
Bunun sebebi, İcra Müdürlüklerinin Harçlar Kanunu’nun 32.maddesinde
yer alan “yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip
işlemlerin yapılamayacağı“ hükmüne dayanarak bakiye ilam harcı
ödenmemiş olan kararların icraya verilmesini reddetmeleriydi.
Öte yandan, Yargıtay 12.
Huk uk Dairesi’nin 13.11.2008 tarihinde verdiği
kararda da;
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararının karara konu olan dava
için bağlayıcı olduğu ve yürürlükte olan Harçlar Kanununun 28/a. Ve32.
maddeleri değiştirilmedikçe bakiye ilam harcı yatırılmadıkça müteakip
işlemlerin yapılamayacağı belirlenmişti.2
Bu aşamada 14.1.2010 tarihli Anayasa Mahkemesi Kararı ortaya çıktı.
Anayasa Mahkemesi’nin kararında:
1 İstanbul Barosu Dergisi 2009/4 Sh.2327 vd
2 Yargıtay Karaları Dergisi 2009/Mart Sh.483 vd.
İSTANBUL BAROSU DERGİSİ • Cilt: 85 • Sayı: 2 • Yıl: 2011
28
Harçlar Kanununun 28/a. maddesindeki “Karar ve ilam harcı
ödenmedikçe ilgiye ilam verilmez “ biçimindeki tümcesinin iptaline,
Harçlar Kanunu’nun 32. maddesindeki “yargı işlemlerinden alınacak
harçlar ödenmedikçe müteakip işlemlerin yapılamayacağı” biçimindeki
tümcesinin iptal talebinin reddine,
Şeklinde hüküm kurulmuştu.3
Ancak, bu noktada da sorun bütünüyle çözülmüş olamıyordu.
Gerçekten, Anayasa Mahkemesi kararında Harçlar Kanunundaki ““ yargı
işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemlerin
yapılamayacağı” hükmünün iptal edilmemiş olmasından dolayı, davacı
alacaklıların bakiye ilam harcı ödemeksizin mahkemelerden aldıkları
ilamların icraya verilmesi mümkün olamayacaktı.
Bu konudaki tartışmalar Anayasa Mahkemesi Kararının verilmesinden
sonra hemen başlamıştı.
Bu gelişmelerden sonra 1.8.2010 tarihli 27659 Sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan 6009 Sayılı Kanunla konuya açıklık getirilmiş ve sorun açık
biçimde çözülmüştür.
Anılan 6009 Sayılı Yasa’nın 18. maddesindeki yeni düzenlemeyle Harçlar
Kanunu’nun
32.maddesi:
“Karar ve ilam harçlarının dörtte biri peşin, geri kalanı kararın
verilmesinden sonra iki ay içinde ödenir………….Bakiye karar ve ilam harcının
ödenmemiş olması,hükmün tebliğe çıkarılmasına,
takibe konulmasına ve kanun yollarına başvurulmasını engel teşkil etmez “
Şeklinde değiştirilmiştir.
Bu değişiklikten sonra şu iki sonuç net olarak ortaya çıkmıştır:
1) Davanın sonunda ister davacı,ister davalı olsun hak sahipleri bakiye
ilam harcını ödemeksizin mahkemece verilmiş olan kararı alabileceklerdir.
Hak sahipleri bu şekilde aldıkları kararı karşı tarafa tebliğe de
çıkarabilecekler ve isterlerse kararı temyiz de edebileceklerdir.
( Ancak, bu noktada temyize başvuran ilgilinin temyiz başvuru harcını
yatırmakla yükümlü olduğu kuşkusuzdur )
2) Bakiye ilam harcını ödemeksizin Mahkemece verilen nihai kararı alan
hak sahipleri, herhangi bir harç ödemeksizin icraya başvurabileceklerdir.
Tüm bu hususlar, Yargıtay 15.
Huku k Dairesi’nin 27.9.2010 Gün ve
2009/6007 - 2010/4792 Sayı ile vermiş olduğu kararda da açık bir şekilde
belirtilmiştir.4
3 17.3.2010 T. ve 27524 Sayılı Resmi Gazete
Makale
