YARGITAY 9. HUKUK DAiRESi
E: 2010/21304 K: 2010/18191 T: 14.06.2010
Kapıcıların Çalişması • Kaloriferin Yakılması • Yöneticinin Yükümlülükleri
(4857 SK m.110; 1086 SK m.74)
Özet: Kapıcıya görevi nedeniyle konut verilmesi 4857 Sayılı Ka nundöneminde
zorunlu değilse de, verilmış olan konut için iş sözleşmesinin devamı süresince kira istenemez.
Kira bedeli ücrete sayılamaz. Kapıcının kira ödemelerinin oturması ve karşılığında
kapıcılık hizmetlerini görmesi biçiminde bir iş sözleşmesi yapıldığında, işverenin ücret ödeme
yükümlüğü ortadan kalkmaz.
Davacı, kıdem, ihbar tazminatı, ücret, yol parası, ikramiye alacakları
nın ödetilmesine karar verilmesini istemıştir.
Yerel mahkeme isteği kısmen hüküm altına alınmıştır.
Hüküm süresi içinde davalı av ukat tarafından temyiz edilmiş olmakla,
dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten
sonra dosya incelendi, gereği konuşulup, düşünüldü.
YARGITAY KARARI
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillere kararın dayandığı kanuni
gerektirici sebeplere göre, davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı
dişında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
Yargıtay Kararları 3311
2- işyerinde kapıcı kaloriferci olarak çalışan davacı işçi ile davalı
arasında davaya konu işçilik alacaklarına hak kazanılıp kazanılmadığı
konularında uyuşmazlık söz konusudur.
Kapıcılık hizmetlerinin diğer işlere göre bir farklılık gösterdiği bilinmektedir.
Bu nedenle 1475 Sayılı Yasa’da olduğu gibi, 4857 sayılı iş Kan un
u’ n un 110. maddesinde de konut kapıcıları ayrı bir madde ile
düzenlenmıştir. Kapıcılık hizmetlerinin esasları ve kapıcı konutlarından
faydalanma şekil ve şartlarının da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’
nca çıkarılacak bir yönetmelikle belirleneceği Kanunda öngörülmüştür.
Konut Kapıcıları Yönetmeliği’nin 3. maddesinde kapıcı, ana taşınmazın
bakımı, korunması, küçük çaptaki onarımı, ortak yerlerin ve döşemelerin
bakımı, temizliği, bağımsız bölümlerde oturanların çarŞı işlerinin görülmesi,
güvenliklerinin sağlanması, kaloriferin yakılması ve bahçenin düzenlenmesi
ve bakımı ve benzeri hizmetleri gören kişi olarak tanımlanmıştır. Aynı
maddede, işveren ise konutun maliki ve ortakları olarak açıklanmıştır.
Kamu kurumlarına ait lojman işyerlerinde ana taşınmazın maliki, ilgili
kamu kurumudur.
Yönetici ise konutun maliki ya da kat malikleri adına hareket eden
kişidir. Yönetici, Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre seçilir ve görevlerini ifa eder.
Yönetmelikte işyeri, kapıcının çaliştığı konut ile bağımsız bölüm, ortak
yerler, eklenti ve tesislerin tümü olarak ifade edilmıştir.
Kapıcıyı işe alma konusunda yönetici yetkili kılınmıştır. Kaloriferli
konutlarda kapıcının ateşçi belgesini haiz olması gerekir.
Yönetmeliğin 4/a maddesine göre, yöneticinin iş ya da toplu iş
sözleşmesi yapması için işverenin yazılı olarak yetki vermesi gerekir. Buna
rağmen, yazılı yetki olmadığı durumlarda kapıcı ile yönetici arasındaki
sözleşmenin geçersiz olacağını söylemek doğru olmaz. Konutun mailiki ya
da ortaklarının yazılı yetki vermedikleri halde kapıcılık hizmetlerinden
yararlanmaları kapıcılık sözleşmesine onay verildiği anlamındadır.
Kapıcı ile binanın sahibi ya da Kat Malikleri Kurulu arasında yapılmış
olan iş sözleşmesinin tam süreli ya da kısmi süreli olarak yürürlüğe
konulması mümkündür. Özellikle bağımsız bölüm sayısının az ve eklentiler
ile ortak alanların da yoğun bir iş hacmini gerektirmeyecek durumda
olduğu hallerde, kapıcının günlük 7,5 saat ve haftalık 45 saat olağan
mesaiye göre daha az sürelerle çalıştırılması imkan dahilindedir. Kısmi
süreli iş sözleşmesi yazılı olarak yapılabileceği gibi, yazılı sözleşme
bulunmayan hallerde, işyerinin özelliği ile işin niteliğine göre de kısmi
çalışma olgusunun kanıtlanması mümkündür.
Konut kapıcıları bakımından işyerinden fazla çalışma yapılıp
yapılmadığı konularında işyerinin bağımsız bölüm sayısı, ortak yerler ile
eklentilerin özelliği belirleyici olacaktır.
3312 iSTANBUL BAROSU DERGiSi • Cilt: 84 • Sayı: 5 • Yıl: 2010
Yönetici, iş Kanunu’nun ve Yönetmeliğin uygulanması yönüyle işveren
temsilcisidir. iş Hukuku anlamında ortaya çıkabilecek idari ve yargısal
uyuşmazlıklarda yönetici işvereni temsil eder. Böyle olunca kapıcının
işveren hakkında açabileceği davanın kat malik ya da maliklerine karşı
açılması gerekse de, Yönetmelikten doğan bu temsil yetkisine göre davanın
doğrudan yönetici hakkında kurulması doğru olmaz. Mahkemece kat malik
ya da malikleri adına yönetici hakkında karar verilmesi gerekir. Zira
Yönetmeliğin 4/d maddesine göre yöneticinin ana taşınmazda üstlendiği
görevleri itibarıyla kat maliki ya da maliklerinden tahsil ederek kapıcının iş
Kanunu’ndan doğan haklarını ödeme yükümlülüğü vardır.
Kapıcının çalışma süresi ve ara dinlenmesi, ücretinin ödenmesi, hafta
tatili bayram ve genel tatil ücretlerinin ödenmesi, yıllık ücretli izin kullanılması
gibi hususlar yönünden 4857 sayılı iş Kanunu’nun hükümlerine tabi
olduğu Yönetmeliğin ilgili maddelerinde kurala bağlanmıştır. Yönetmeliğin
12. maddesinde kapıcının yıllık izin, hastalık izni veya tatil günleri sebebiyle
çalışmadığı günler için yerine geçici kapıcı çalıştırabileceği hükme
bağlanmıştır.
1475 sayılı iş Kanunu’nun Ek Madde 1. maddesinde kapıcı konutları
için kira istenmeyeceği kuralı bulunmaktaydı. 4857 sayılı iş Kanununda bu
hükme yer verilmemiş, bu hususun düzenlenmesi de yönetmeliğe
bırakılmıştır. Anılan yönetmeliğin 13. maddesine göre kapıcıya görevi
nedeniyle konut verilmesi zorunlu değildir. Ancak, kapıcıya görevi nedeniyle
konut verilmışse, konutun 3194 sayılı imar Kanunu ve Belediye imar
Yönetmelikleri ile ön görülen asgari koşullara uygun olması gerekir.
Kapıcıya, görevi nedeniyle konut verilmesi 4857 sayılı iş Kanunu’nun
uygulandığı dönemde zorunlu değilse de, verilmiş olan konut için iş sözleşmesinin
devamı süresince kira istenemeyeceği de yine yönetmelikte
düzenlenmıştir. O halde kira bedelinin ücrete sayılması da mümkün olmaz.
Bu anlamda kapıcının kira ödemeksizin oturması ve karşılığında kapıcılık
hizmetlerini görmesi şeklinde bir iş sözleşmesi yapıldığında, işverenin ücret
ödeme yükümlülüğü ortadan kalkmış sayılamaz. Kapıcı ile kira kontratı
yapılmış olması da bu sonucu değiştirmez. (Yargıtay 9. HD 03.11.2008 gün
2007/30359 E, 2008/29735 K)
Kapıcının su, elektrik, ısınma ve sıcak su giderlerine kısmen ya da
tamamen katılıp katılamayacağının sözleşme ile belirleneceği de Konut
Kapıcıları Yönetmeliği’nde ifadesini bulmuştur. Buna göre taraflar,
kapıcının anılan giderlere katılması ya da katılmaması hususunu serbestçe
kararlaştırabilirler.
Somut olayda davacının doğalgazla, 20 daireli bir apartmanda çalıştığı
anlaşılmaktadır. SSK müfettişine verdiği ifade de burada çalişırken bir
dönem başka bir yerde gece bekçiliği yaptığını da belirtmıştir. Böyle olunca
Yargıtay Kararları 3313
davalı iş yerinde kısmı süreli çalıştığı anlaşıldığından, yaptığı işlere göre
kısmı çalişmasının günde kaç saat sürdüğü tespit edilip, bu çalişmaya
isabet eden ücreti belirlenerek kabulüne karar verilen alacak bu miktar
üzerinden hesaplanması gerekirken yazılı şekilde tam süreli çalıştığının
kabul edilmesi hatalıdır.
3- Davacı dava dilekçesinde fesih tarihini belirtmemış ancak akdi feshedilince
iş müfettişine başvurduğunu belirtmiştir. iş müfettişine başvuru
tarihi 23.05.2003 olduğu halde iş sözleşmesinin 30.06.2003 tarihinde sona
erdiği kabul edilerek yapılan hesaplama HUMK’un 74. maddesine aykırıdır.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten dolayı
BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine
27.05.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.
3314 iSTANBUL BAROSU DERGiSi • Cilt: 84 • Sayı: 5 • Yıl: 2010
İçtihat
