YARGITAY HUKUK GENEL KURULU

E: 2006/4­247 K: 2006/250 T: 03.05.2006

Devletin Tazminat Nedeniyle Rücu Alacaği

• Tazminatin Belirlenmesi • Karşi Tarafa Yükletilen

Vekalet Ücretinin Vekil İle Müvekkil Arasindaki İlişkiyi Belirleyen Bir Kural Olduğu

(Avukatlık K. M. 164/son)

Özet: Yaralanan polis memuruna öde­nen tazminat sebebiyle Devlet’in üçüncü kişi­ye açmış olduğu rücu davasında belirlenecek olan tazminat tutarının, haksız eylemin mey­dana geldiği tarihteki miktarlara göre hesap­lanması gerekir.

Karşı tarafa yükletilen vekalet ücreti yar­gılama gideridir. Öte yandan, Avukatlık Ya­sasındaki "vekalet ücreti avukata aittir" biçi­mindeki düzenleme vekil ile müvekkil arasın­daki iç ilişkiyi belirleyen bir kuraldır. Bu ne­denle davanın tarafı olmayan vekil yararına vekalet ücretine hükmedilmesi yanlıştır.^(*)

Taraflar arasındaki "Rücuen Tazminat" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Kırklareli Asliye Hukuk Mahkemesince davanın ka­bulüne dair verilen 23.10.2003 gün ve 2002/680­2003/571 sayılı kara­rın incelenmesi Davalı Vedat vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargı­tay 4. Hukuk Dairesinin 11.11.2004 gün ve 2004/4594­13071 sayılı ila­mı ile; (...1­Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasaya uy­gun gerektirici nedenlere, özellikle delilerin değerlendirilmesinde bir isabet­sizlik görülmemesine göre aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan tem­yiz itirazları reddedilmelidir.

2­ Öteki temyiz itirazlarına gelince;

a) Dava, davalıların karıştığı olayda yaralanan polis memurlarına 2330 sayılı Yasa gereğince ödenen tazminatların rücuan tahsili istemine ilişkindir. Dava konusu tazminatların miktarının belirlendiği İçişleri Bakan­lığı Emniyet Genel Müdürlüğü Nakdi Tazminat Komisyonunun 26.4.2002 tarihli kararında karar tarihindeki en yüksek devlet memuru brüt aylığının baz alındığı görülmektedir. Oysa haksız eylem 30.6.2001 tarihinde meyda­na gelmiştir. Davalıların sorumluluğu bu tarihte başladığından tazminatın haksız eylem tarihindeki miktar üzerinden belirlenmesi gerekir. Bu neden­

(*) Gönderen: Ali GÜNEREN (Yargıtay 21. Hukuk Dairesi Başkanı)

le olay tarihinden uzun bir süre sonra alınmış karar tarihindeki kıstaslara göre belirlenen tazminatların rücuan tahsiline karar verilmiş olması doğru değildir.

Şu durumda mahkemece yapılacak iş, bilirkişiden olay tarihindeki en yüksek devlet memurunun brüt aylığına göre rucüa esas tazminatların miktarını belirleyip hüküm altına almaktır. Bu yönün gözetilmemiş olması bozmayı gerektirmiştir.

b) Yargılama ve hüküm, ancak davanın tarafları hakkında verilebilir. Yargılama giderleri de hükmün sonuçlarına göre yanların sorumlulukları ile ilgili bulunduğundan, hüküm ile birlikte karara bağlanması gerekir. (29.5.1957 tarih ve 4/16 sayılı İBK.). Bu bağlamda, yargılama giderleri, aleyhine hüküm verilen tarafa yükletilir ve vekalet ücreti de yargılama gi­derlerindendir. (HUMK.m.417/1, m. 423/b.6).

Diğer yandan, 4667 sayılı Yasanın 77. maddesi ile değiştirilen 1136 sayılı Avukatlık Yasası'nın 164/son maddesindeki düzenlemede; dava so­nunda, karar ile tarifeye dayalı olarak karşı tarafa yüklenecek vekalet üc­retinin avukata ait olacağı belirtildiği gibi; bu hükme koşut bir düzenleme de Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nde "yargı yerlerince avukata ait olmak üzere karşı tarafa yükletilecek vekalet ücreti" biçiminde yer almıştır.

Yukarıda açıklandığı üzere gerek Avukatlık Yasası ve gerekse de ya­saya dayalı olarak hazırlanan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nde yer alan düzenlemeler; Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun, davanın tarafları­na ve hükmün kimlere yönelik olarak kurulacağına ilişkin hükümlerini kal­dırıcı veya değiştirici nitelikte değildir. Aksine, hükmünce ayrıntısı niteliğin­deki yargılama giderlerinin ­ve bu bağlamda vekalet ücretinin­ davanın ta­rafları hakkında kurulması gerekir. Avukatlık Yasası'ndaki, "vekalet ücre­ti avukata aittir" biçimindeki düzenleme hükmü kuran mahkemeye değil, vekil ile vekil edene yönelik bir kuraldır. Bu yorum ve varılan sonuç aynı maddedeki "bu ücret, iş sahibinin borcu nedeniyle takas ve mahsup edile­mez, haczedilemez" biçimindeki düzenleme ile de doğrulanmaktadır.

Açıklanan nedenlerle, taraf sıfatı bulunmayan vekil yararına vekalet ücretine hükmedilmesi de bozmayı gerektirmiştir...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mah­kemece önceki kararda direnilmiştir.

TEMYİZ EDEN: Davalı Vedat

HUKUK GENEL KURULU KARARI

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra ge­reği görüşüldü:

Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre, Hukuk

Genel Kurulu'nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır.

Nitekim, Hukuk Genel Kurulu'nun 23.02.2005 gün ve 2005/4–61 esas, 2005/95 sayılı ilamında de aynı ilkeler vurgulanmıştır.

Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.