KADIN İŞÇİNİN DOĞUMDAN SONRAKİ DÖNEMDE SÜT İZNİYLE İLGİLİ DÜZENLEME Konuyla ilgili yasal düzenleme 4857 sayılı İş Kanunun 74. maddesinde belirtilmiştir. Buna göre kadın işçinin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz olmak üzere toplam onaltı haftalık süre için çalışmaları yasaktır. Ancak sağlık durumunun çalışmaya uygun olması hlinde, doktor onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar çalışabilir. Bu durumda işçinin çalıştığı süreler, doğum sonrası çalıştırmanın yasak olduğu sürelere eklenir. Anlaşılacağı üzere kanunkoyucu bu süreleri düzenleyici olarak değil emredici süre olarak koymuştur. Zira bu sürelerde kadın işçiyi çalıştırmak yasaktır. Bu nedenle kadın işçi hamilelik dönemi ve analık döneminde toplam onaltı hafta kesin olarak çalıştırılamaz ve sözleşmeyle aksi kararlaştırılmadıkça işçinin ücret talep hakkı da yoktur. Kanun aynı maddede ücretsiz izin hususunu da düzenlemiştir. Buna göre kadın işçi yukarıda bahsedilen onaltı haftalık sürenin dolmasından sonra en fazla altı aya kadar ücretsiz izin talep edebilir. Bu izin süresince kadın işçiye ücret ödenmeyeceği gibi bu süre için işçi çalışmış sayılmaz. Yani bu süre yıllık ücretli iznin ve kıdem hesabında sayılmaz. Süt izni olarak bilinen “kadın işçinin küçük çocuk(ları) emzirme izni” de aynı maddede düzenlenmiştir.Buna göre kadın işçiye bir yaşından küçük çocuğunu emzirmesi için günde toplam birbuçuk saat izin verilir.Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağına kadın işçi karar verir. Dolayısıyla işveren bu hususta bir emir veremez veya düzenleme yapamaz. Bu sürenin en önemli özelliği çalışma sürelerinden sayılmasıdır. Yani işveren kadın işçinin ücretinden veya diğer parasal haklarında emzirme süresinde çalışmaması nedeniyle kesinti yapamaz.Ayrıca bu süre gerek yıllık ücretli iznin hesaplanmasında gerekse kıden hesabında gözönüne alınır. Kısaca bir kadın işçi doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz olmak üzere toplam onaltı hafta boyunca çalıştırılamaz. Bu süre izin değildir ; zira bu sürelerde çalışmak işçinin ihtiyarında değildir, bu sürelerde işveren için işçiyi çalıştırmama yükümlülüğü vardır. Ayrıca bu bir borç olmadığından aksi durum sözleşme ile kararlaştırılamaz. Bu onaltı haftalık süre bittikten sonra işçi en fazla altı aylık ücretsiz izin alabilir. Bu sürede çalışmak işçinin ihtiyarındadır, işveren izin talebini geri çeviremez ; zira kanunun lafzından aksini çıkarmak mümkün değildir. Ancak bu en fazla altı aylık süre yıllık izin ve kıdem hesabında gözönüne alınmayacaktır. Bu en fazla altı aylı ücretsiz izin süresi de geçtikten sonra işçiye günlük toplam bir buçuk saat emzirme izni verilir. Bu iznin kullanılması için çocuğun bir yaşından küçük olması gerekir.Aşağıda en fazla ne kadar süre emzirme izni olduğu belirtilmiştir. 1.8 hafta doğumdan önce ve sonra, toplam 16 hafta=4ay 2.16 haftalık çalıştırma yasağının bitmesi üzerine işçinin talebi üzerine en fazla 6 ay ücretsiz izin (Toplam:4 ay+6ay=10 ay) 3.Çocuk 1 yaşına gelene kadar emzirme izni olduğundan geriye 2 ay kalmakta. Dolayısıla işçiye en fazla 2 ay boyunca her gün toplan 1.5 saat emzirme izni verilmek zorundadır. Uğur Değirmenci