Ticaret Hukuku İki Olay Sorusu

[aynurav]

Merhabalar, Aşağıdaki iki olayı çözümleyerek daha iyi anlamama yardımcı olur musunuz?

OLAY I
Perakende gıda sektöründe faaliyette bulunan marketler zinciri sahibi (X) Limited Şirketi, İstanbul Avcılar’da yeni bir market açmış ve ardından (A), bu market ile ilgili, değeri 300.000.-TL’yi aşmayan her türlü olağan ve olağanüstü işlemde yetkili müdür olarak atanmıştır. Bu market, markete müdür olarak atanan (A) ve (A)’nın yetki sınırlaması, ticaret siciline tescil ettirilmiştir.

(A), marketin servis aracı ihtiyacının temini için (Y) Bankası’ndan 400.000.-TL kredi almış ve kredinin teminatı olmak üzere market binası üzerinde (Y) Bankası lehine rehin/ipotek hakkı tesis etmeyi üstlenmiştir.

Krediyi alan (A), servis aracı olarak kullanılacak 3 adet minibüsü oto galericisi (B)’den satın almış, ayrıca (B)’nin teklifi üzerine ucuz olduğu düşüncesi ile (X) Limited Şirketi merkezinde çalışan işçilerin taşınması için de bir adet otobüs satın almıştır.

Minibüsler teslim edilmiş, ancak teslimden bir ay sonra minibüslerden birinin motorunun hasarlı olduğu anlaşılmıştır. Bunun üzerine (A), (B)’ye faks ile gönderdiği ihbar ile motordaki arızayı ve dolayısıyla bu minibüse ilişkin satım sözleşmesinden döndüğünü bildirmiştir.

SORULAR (cevaplar gerekçeli olmalıdır)
1. (X) Limited Şirketi tacir midir?
2. Avcılar’da açılan market, ticari işletme midir? Marketin ticaret siciline tescilinin etkisi nedir?
3. (X) Limited Şirketi ile (A) arasındaki hukuki ilişkinin niteliği nedir?
4. a) (A), (X) Limited Şirketi adına (Y) bankasından 400.000-TL kredi alabilir mi? (A)’nın yetki sınırlamasının ticaret siciline tescili varacağımız sonucu değiştirir mi?
b) (A), market binası üzerinde (Y) bankası lehine rehin hakkı kurabilir mi?
c) (A)’nın yetkisinin Avcılar’daki market ile sınırlı olduğunu bilmeyen (B), otobüsün bedelinin ödenmesi amacıyla (X) Limited Şirketi’ne başvurabilir mi?
5. (A)’nın (B)’ye gönderdiği ihbarın geçerliliğini “süre” ve “şekil” yönünden değerlendiriniz.


OLAY II

(L), maliki olduğu evi satın almak isteyen (D) ile adi yazılı şekilde bir satım sözleşmesi akdetmiştir. Evin satım bedeli olan 100.000-TL’nin ödenmesi amacıyla (D), (L) lehine, düzenleme tarihi 31.08.2008 olan, düzenleme yeri kısmına “İst” yazdığı, vade kısmı boş bırakılmış bir bono düzenleyerek, (L)’ye vermiştir.

(L) bonoyu, “ciro yasaktır” ibaresini eklediği bir tam ciro ile (C1)’e, (C1) bir beyaz ciro ile (C2)’ye devretmiştir. (C2)’nin çantasını çalan (C3), çantanın içindeki bonoyu bir beyaz ciro ile (C4)’e devretmiş, (C4) bonoyu elden teslim yolu ile (C5)’e vermiş, (C5) ise bu bonoyu tahsil cirosu ile (C6)’ya vermiştir.

Bonoyu 31.01.2009 tarihinde ödeme için (D)’ye ibraz eden (C6)’nın ödeme talebi, (D) tarafından “evin satımına ilişkin sözleşmenin şekil serbestliği sebebiyle geçersizliği” gerekçesiyle reddedilmiştir. (C6), bunun üzerine 02.02.2009 tarihinde noterde bir ödememe protestosu keşide ettirmiştir.

SORULAR (cevaplar gerekçeli olmalıdır)
1. Olaydaki bononun geçerliliğini “düzenleme yeri” ve “vade” unsurları açısından tartışınız.
2. Olaydaki bononun arka yüzünün görünümünü (=ciro zinciri) çizerek, (C6)’nın meşru hamil olup olmadığını açıklayınız.
3. (C6)’nın ödeme talebinin reddedilmesi gerekçesi yerinde midir? (D)’ye başvuran kişi (L) olsaydı vereceğiniz cevap değişir miydi?
4. (L)’nin ciroya eklediği “ciro yasaktır” kaydının hukuki niteliğini açıklayınız.
5. (C6)’ya yapılan cironun özelliğini açıklayınız.
6. (C6)’nın keşide ettirdiği ödememe protestosu süre bakımından geçerli midir? (C6) bononun ödenmemesi sebebiyle kime/kimlere başvurabilir?

[aynurav]

keşke bir iki tane soruya cevap vererek şu işin ucundan tutan olsa

[aynurav]

Kimse cevap yazmamış. Ben de yardımcı olan başka siteden arkadaşların vasıtasıyla cevapları yazıyorum. Eğer cevaplarda bir yanlışlık ya da eklenilmesi gerekenler varsa belirtirseniz çok memnun olurum.

OLAY I

1. (X) Limited Şirketi tacir midir?
öncelikle x şirketi tacirdir. zira limited şirketi tüzel kişiliği ticaret kanunumuza göre sermaye şirketleridir. ve yine ticaret kanunumuza göre tacirdirler.

2. Avcılar’da açılan market, ticari işletme midir? Marketin ticaret siciline tescilinin etkisi nedir?
ticari işletmedir. ticaret siciline tescil 3. kişilere karşı aleniyet kazandırmak içindir. böylelikle ticaret sicilinde yayınlanan hususlar 3 kişileri bağlar.

3. (X) Limited Şirketi ile (A) arasındaki hukuki ilişkinin niteliği nedir?
a kişisi şirket temsilcisidir. ancak şirketi borçlandırması halinde yetkisi 300.000 TL ile sınırlıdır.

4. a) (A), (X) Limited Şirketi adına (Y) bankasından 400.000-TL kredi alabilir mi? (A)’nın yetki sınırlamasının ticaret siciline tescili varacağımız sonucu değiştirir mi?

şirket adına ancak yetkisi olan 300.000 lirayla sınırlı olan kredi alabilir. yetkisi dışında kalan kısım itibariyle temsil ettiği şirket sorumlu değildir. tescil sonucu değiştirir. tescil 3. kişileri bağladığından olaya aleniyet kazandırmıştır.

b) (A), market binası üzerinde (Y) bankası lehine rehin hakkı kurabilir mi?
rehin verebilme yetkisi özel bir yetkidir. a nın yetkileri ticaret sicilinde de yayınlandığı üzere sınırlı yetki olup rehin verebilme yetkisi yoktur.

c) (A)’nın yetkisinin Avcılar’daki market ile sınırlı olduğunu bilmeyen (B), otobüsün bedelinin ödenmesi amacıyla (X) Limited Şirketi’ne başvurabilir mi?
başvuramaz. çünkü galeri sahibi de bir tacir olup orta zekalı bir tacir gibi hareket edip ticaret sicilini kontrol etmesi gerekir. bilmiyordum deme hakkı yoktur.

5. (A)’nın (B)’ye gönderdiği ihbarın geçerliliğini “süre” ve “şekil” yönünden değerlendiriniz.

göz muayenesiyle anlaşılabilen ayıplar 8 günde, böyle anlaşılamayan ayıplar ise 30 gündür. motor hasarı gözle fark edilemeyeceğinden iadeye ilişkin ihtar süresinde ve yerindedir.


OLAY II

1. Olaydaki bononun geçerliliğini “düzenleme yeri” ve “vade” unsurları açısından tartışınız.
düzenleme yerine İst. yazılmış. yargıtaya göre İst. yazılabilen başka bir yer olabilir ise senet kambiyo vasfını yitirecektir, yani senet geçersiz olacaktır. lakin İst. kısaltması kuşkuya yer vermeyecek ölçüde İstanbul ise yine yargıtaya göre kambiyo senedi vasfını koruyacaktır. nitekim icra aşamasında da bu böyledir. senette vade bilgisini yazılmamıştır. vade yazılmamışsa görüldüğünde ödenmesi meşrut sayılır. bu kanunun açık hükmüdür.

2. Olaydaki bononun arka yüzünün görünümünü (=ciro zinciri) çizerek, (C6)’nın meşru hamil olup olmadığını açıklayınız.

3. (C6)’nın ödeme talebinin reddedilmesi gerekçesi yerinde midir? (D)’ye başvuran kişi (L) olsaydı vereceğiniz cevap değişir miydi?
bu soru defilerle ilgili. yapılan sözleşmeye açıkça sözleşme bedeli için senet verileceği yazılmamış ise kim olursa olsun bu defiyi ileri süremez. senetlerin sebepten soyut olduğu göz önüne alındığında bu sonuç ortaya çıkıyor.

4. (L)’nin ciroya eklediği “ciro yasaktır” kaydının hukuki niteliğini açıklayınız.
c6 tahsil cirosu ile almıştı. tahsil cirosu ile alan da yetkili hamil gibi senetten doğan bütün hakları kullanabilir. uygulamada da böyle lakin öncesinde ciro yasağı var nama yazılı hale geldiğini unutmamak lazım.

5. (C6)’ya yapılan cironun özelliğini açıklayınız.
tahsil cirosu ciro edilen kimseye senet bedelini tahsil etme ve buna bağlı işlemleri yapma yetkisini vermek için yapılır. ciro eden senedin mülkiyetini muhafaza eder, ciro edilen ise senet bedelinin tahsili konusunda cirantanın mümessili sıfatını kazanır. uygulamada genellikle bankalara yapılır. tam ciro şeklinde yapılabilir, teşhis fonksiyonu vardır.

6. (C6)’nın keşide ettirdiği ödememe protestosu süre bakımından geçerli midir? (C6) bononun ödenmemesi sebebiyle kime/kimlere başvurabilir?
yetkili hamil ödememe protestosunu çekmezse müracaat hakkını kaybeder.626.maddeye göre ödeme gününü takip eden 2 iş günü içinde çekilmesi gerekir. ama olayda görüldüğünde ödenecek senet söz konusu en azından ben öyle yorumladım. bunun da süresi var, kabule arz için öngörülen süre ne ise o sürede çekilmesi gerekiyor.

[Av.Engin Oğuz]

Cevaplar genel manada doğru. Birinci soruda hukuki ilişkinin adı "temsil" dir, faks ile bildirilen ayıplarda ispat sorunları yaşanabileceğini,ikinci soruda keşide yeri yazılmayan senetlerde borçlunun adının altında adres kısmında il veya ilçe adı yer alıyorsa (ki olmalıdır) keşide yerinin burası olduğu varsayılacağına dair yargıtay kararları var biliyorum. Diğer cevaplara da çok önemli olmayan ufak detaylar eklenebilir ama bu kadarını bilmeniz kafidir kanaatindeyim.