Boşanan eşin cinsiyet değişikliği

[Jasmin_law]

Saygıdeğer hukukçular,
Genç bir hukukcu adayı olarak sizlere küçük bir sorum olacak. Hukuk fakültesi öğrencisiyim. Almış olduğum bir problemin içinden çıkamadım ve konuyu aktarırsam bana yardımcı olabileceğinizi düşündüm.

Problemim şudur;

Kadın ve koca evlidirler.Bir süre sonra boşanırlar ve kadın yoksulluk nafakası alır kocadan.Nafakayı alırken kadın cinsiyetini değiştirir.
Hakim nafakayı kesmeli midir kesmemeli midir?Yasada boşluk var mıdır?

Bir de yargıtayda bu hususla ilgili bir içtihat var mıdır? Varsa nasıl ulaşabilirm? Yargıtay kararlarına dosya ve numarayı bilmeden konuya göre ulaşabileceğim bir internet adresi var mıdır?

Şimdiden siz değerli hukukculara teşekkür ederim...

[Av.Esin Kılıç]

Bildiğiniz üzere, yasanın ilgili maddesinde, nafakanın ortadan kaldırılma nedenleri çok açık düzenlemiş.
1-alacaklı tarafın yeniden evlenmesi
2-taraflardan birinin ölümü
3-alacaklı tarafın evlenme olmaksızın fiilen evliymiş gibi yaşaması
4-yoksulluğunun ortadan kalkması
5-haysiyetsiz hayat sürmesi
Yasada sair gerekçeler yer almadığına göre, cnsiyet değişikliği gibi bir gerekçe ancak İçtihat konusu olabilir. Ben böyle bir karara rastlamadım.
Ancak cinsiyet değişikliğinin, nafaka ile doğrudan bir ilgisinin olduğunu düşünmediğim için, nafakanın ortadan kaldırılması için haklı bir gerekçe olabileceğine de inanmıyorum.

[Jasmin_law]

Esin hanım ilginize çok ama çok teşekkür ederim.Genç hukukçu adayları böyle ilginç pratiklerde zorlanıyor işte

[berkan_555]

Aynı cinsten iki kişinin evlenmesi Bizim Kanunlarımıza göre yoklukla sakattır.Kanımca sorunuza kıyasen bu hükmün boşanma sonrasında cinsiyet değiştiren eşe nafaka verilmesi konusunda KIYASEN uygulanabilir.
Ayrıca eğer cinsiyet değiştiren eşin yaşam durumuna bakılarak da HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME kapsamında değerlendirilebilme ihtimalini de gözardı edilmemesi gerekir.
Şunu da unutmamak gerekiröyle bir uygulama kanunun emredici hükümlerine aykırıdır.(Özellikle Kamu Düzeni)

[Av.Mehmet Taylan Karakum]

Sayın berkan-555'in görüşüne katılmıyorum. Nedenlerim;

1. Cinsiyet değiştirme, Kanun'la düzenlenmiş bir olgudur. O nedenle; "haysiyetsiz hayat sürme" olarak kabulü mümkün değildir.

2. "Aynı cinsten iki kişinin evlenmesi, bizim kanunlarımıza göre yoklukla sakattır" da denemez. Çünkü;

A. Butlan halleri Kanunla düzenlenmiş (TMK. m. 145 vd.) ve bu unsur sayılmamıştır;

B. Sayılmasına gerek de yoktur, çünkü, böyle kişiler zaten evlenemezler, başvuruları reddedilir.

Bu bağlamda; nafakanın sebebiyle, cinsiyetin bir ilgisi olmadığından; koşulları varsa, nafaka devam eder.

Ancak; asıl tartışılması gereken, TMK. m. 40'ın açık hükmüne rağmen (evli olmama), bir şekilde cinsiyet değişikliğine gidilmesi halinde, evliliğin ne olacağı (kamunun buna müdahale edip edemeyeceği) ve talep halinde, nafaka durumu olabilir...

[berkan_555]

Sayın Mehmet Bey'in görüşünün ne kadar yanlış olduğunu açıklamadan önce ilk olarak Mehmet Bey'in verdiği cevaba göre Türk Kanunları'na göre aynı cinsten iki kişinin evlenebileceği sonucu çıktığını belirtmek isterim.Böylece iki soru daha ortaya çıkıyor?
Türk Kanunlarına göre aynı cinsten iki kişi evlenebilir mi?
Eğer evlenirse ne olur?
Bu sorulara Türk Aile Hukuku (MK.m.118-m.494) ndaki hükümlerde bir cevap yoktur.Ancak BK.m.19 ve m.20 ye baktığımızda bir akdin konusu ahlaka, adaba aykırı olursa o akit batıldır; yani geçersizdir.Türk Toplumu'nun aynı cinsten iki kişinin evlenmesini nasıl karşılayacağını söylememe gerek yok heralde...Bu şekilde aynı cinsten iki kişinin evlenmesinin ahlaka aykırı olduğundan bu şekilde bir evlenme geçersizdir.Geçersizliğin boyutuna gelirsek kanunda butlan demektedir;ancak doktrine bakarsak böyle bir evlenme yok hükmündedir.Bu konu hakkında ilgisi olanlar ve özellikle Mehmet Bey bkz. Köprülü/Kaneti sh.53; Zevkliler sh.670; Oğuzman/Dural sh.41 Ayrıca bu konu hakkında geniş bilgi için bkz.Akıntürk Turgut S.196
Mehmet Bey'in karşı çıktığı bir konu da cinsiyet değiştirmenin haysiyetsiz hayat sürme kapsamında olup olmadığındadır.Tabi ki cinsiyet değiştirme haysiyetsiz hayat sürme kapsamına girmemektedir.Benim bu konuda demek istediğim cinsiyet değiştiren bir kişinin cinsiyet değiştirmeden önce eğer kendi cinsiyle cinsi münasebette bulunursa; bunun haysiyetsiz hayat sürme kapsamına girdiğidir.
Son sorun-aslında ana soru- ise kişi boşandıktan sonra cinsiyet değiştirirse nafaka alacağı sona erer mi ermez mi?Bu konudaki görüşüm ilk önce açıkladığım hükmün bu konuda kıyasen uygulayarak nafaka alacağının sona ereceğidir.
Saygılarımla!

[berkan_555]

Şu ana kadar karşı çıktığım konu Mehmet Bey'İn

'Sayın berkan-555'in görüşüne katılmıyorum. Nedenlerim;

1. Cinsiyet değiştirme, Kanun'la düzenlenmiş bir olgudur. O nedenle; "haysiyetsiz hayat sürme" olarak kabulü mümkün değildir.

2. "Aynı cinsten iki kişinin evlenmesi, bizim kanunlarımıza göre yoklukla sakattır" da denemez. Çünkü;

A. Butlan halleri Kanunla düzenlenmiş (TMK. m. 145 vd.) ve bu unsur sayılmamıştır;'

DEDiĞİ YERE KADARDIR'

[Av.Fırat Bayındır]

Böylesi bir durumun yasalarda düzenlenmemiş olması karşısında hakimin kanun yapıcısı olarak hüküm vermesi gerektiğinden hareketle, yoksulluk nafakasının koca tarafından karısına verilmesine dair olan kararın, ortada nafakayı hak edecek bir kadının var olmaması nedeniyle nafakanın da ortadan kalkması gerektiği kanısındayım.

[Jasmin_law]

Hepinizin ilgisi için çok teşekkür ederimKanımca yasada bir boşluk mevcut...

[Av.Mehmet Taylan Karakum]

Sayın berkan-555'e;

1. Ben; iki kere evlenmiş, avukatlık yapan bir erkeğim. Dolayısıyla; evlenmenin nasıl olduğunu da, hem fiilen ve hem de hukuken bilirim. Söylediklerimden, aynı cinsten iki kişinin evlenebileceği sonucu, yazımdaki (2.B) başlığı altındaki ifademe rağmen çıkartılabiliyorsa, bu bir başarıdır.

2. Aşağıda, evlenmeye ilişkin yasal düzenlenemelerin bir kısmı yer almaktadır ki; göreceğiniz gibi, "Evlenme Engelleri" arasında, """aynı cinsten olanlar evlenemezler""" gibi bir hüküm yoktur. Ancak; 134. maddedeki cümleden; birbiriyle evlenebileceklerin, erkek ve kadın olabileceği anlaşılmaktadır.

B. Evlenme engelleri

I. Hısımlık

MADDE 129.- Aşağıdaki kimseler arasında evlenme yasaktır:

1. Üstsoy ile altsoy arasında; kardeşler arasında; amca, dayı, hala ve teyze ile yeğenleri arasında,

2. Kayın hısımlığı meydana getirmiş olan evlilik sona ermiş olsa bile, eşlerden biri ile diğerinin üstsoyu veya altsoyu arasında,

3. Evlat edinen ile evlatlığın veya bunlardan biri ile diğerinin altsoyu ve eşi arasında.

II. Önceki evlilik

1. Sona erdiğinin ispatı

a. Genel olarak

MADDE 130.- Yeniden evlenmek isteyen kimse, önceki evliliğinin sona ermiş olduğunu ispat etmek zorundadır.

b. Gaiplik durumunda

MADDE 131.- Gaipliğine karar verilen kişinin eşi, mahkemece evliliğin feshine karar verilmedikçe yeniden evlenemez.

Kaybolanın eşi evliliğin feshini, gaiplik başvurusuyla birlikte veya ayrıca açacağı bir dava ile isteyebilir.

Ayrı bir dava ile evliliğin feshi, davacının yerleşim yeri mahkemesinden istenir.

2. Kadın için bekleme süresi

MADDE 132.- Evlilik sona ermişse, kadın, evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün geçmedikçe evlenemez.

Doğurmakla süre biter.

Kadının önceki evliliğinden gebe olmadığının anlaşılması veya evliliği sona eren eşlerin yeniden birbiriyle evlenmek istemeleri hallerinde mahkeme bu süreyi kaldırır.

III. Akıl hastalığı

MADDE 133.- Akıl hastaları, evlenmelerinde tıbbi sakınca bulunmadığı resmi sağlık kurulu raporuyla anlaşılmadıkça evlenemezler.

ÜÇÜNCÜ AYIRIM
EVLENME BAŞVURUSU VE TÖRENİ
A. Başvuru

I. Başvuru makamı

MADDE 134.- Birbiriyle evlenecek erkek ve kadın, içlerinden birinin oturduğu yer evlendirme memurluğuna birlikte başvururlar.

Evlendirme memuru, belediye bulunan yerlerde belediye başkanı veya bu işle görevlendireceği memur, köylerde muhtardır.

II. Şekli

MADDE 135.- Başvuru, evlenecekler tarafından yazılı veya sözlü olarak yapılır.

III. Belgeler

MADDE 136.- Erkek ve kadından her biri, nüfus cüzdanı ve nüfus kayıt örneğini, önceki evliliği sona ermiş ise buna ilişkin belgeyi, küçük veya kısıtlı ise ayrıca yasal temsilcisinin imzası onaylanmış yazılı izin belgesini ve evlenmeye engel hastalığının bulunmadığını gösteren sağlık raporunu evlendirme memurluğuna vermek zorundadır.

IV. Başvurunun incelenmesi ve reddi

MADDE 137.- Evlendirme memuru, evlenme başvurusunu ve buna eklenmesi gereken belgeleri inceler. Başvuruda bir noksanlık görürse bunu tamamlar veya tamamlattırır.

Başvurunun usulüne uygun olarak yapılmadığı veya evleneceklerden birinin evlenmeye ehil olmadığı ya da evlenmeye yasal bir engel bulunduğu anlaşılırsa, evlenme başvurusu reddolunur ve durum evleneceklere yazıyla hemen bildirilir.

V. Redde itiraz ve yargılama usulü

MADDE 138.- Evleneceklerden her biri evlendirme memurunun ret kararına karşı mahkemeye başvurabilir. İtiraz, evrak üzerinde incelenip kesin karara bağlanır.

Ancak, mutlak butlan sebeplerinden birinin bulunduğuna ilişkin ret kararlarına karşı açılan davalar, basit yargılama usulüyle ve Cumhuriyet savcısının hazır bulunmasıyla görülür.

3. Butlan'a gelince; aşağıda göreceğiniz gibi, ne mutlak ve ne de nisbi butlan hallerinde, böyle bir durum sayılmamıştır ve özellikle 156. maddeye dikkat çekerim.

BATIL OLAN EVLENMELER
A. Mutlak butlan

I. Sebepleri

MADDE 145.- Aşağıdaki hallerde evlenme mutlak butlanla batıldır:

1. Eşlerden birinin evlenme sırasında evli bulunması,

2. Eşlerden birinin evlenme sırasında sürekli bir sebeple ayırt etme gücünden yoksun bulunması,

3. Eşlerden birinde evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığı bulunması,

4. Eşler arasında evlenmeye engel olacak derecede hısımlığın bulunması.

B. Nisbi butlan

I. Eşlerin dava hakkı

1. Ayırt etme gücünden geçici yoksunluk

MADDE 148.- Evlenme sırasında geçici bir sebeple ayırt etme gücünden yoksun olan eş, evlenmenin iptalini dava edebilir.

2. Yanılma

MADDE 149.- Aşağıdaki durumlarda eşlerden biri evlenmenin iptalini dava edebilir:

1. Evlenmeyi hiç istemediği veya evlendiği kişiyle evlenmeyi düşünmediği halde yanılarak bu evlenmeye razı olmuşsa,

2. Eşinde bulunmaması onunla birlikte yaşamayı kendisi için çekilmez bir duruma sokacak derecede önemli bir nitelikte yanılarak evlenmişse.

3. Aldatma

MADDE 150.- Aşağıdaki durumlarda eşlerden biri evlenmenin iptalini dava edebilir:

1. Eşinin namus ve onuru hakkında doğrudan doğruya onun tarafından veya onun bilgisi altında bir başkası tarafından aldatılarak evlenmeye razı olmuşsa,

2. Davacının veya altsoyunun sağlığı için ağır tehlike oluşturan bir hastalık kendisinden gizlenmişse.

4. Korkutma

MADDE 151.- Kendisinin veya yakınlarından birinin hayatı, sağlığı veya namus ve onuruna yönelik pek yakın ve ağır bir tehlike ile korkutularak evlenmeye razı edilmiş eş, evlenmenin iptalini dava edebilir.

5. Hak düşürücü süre

MADDE 152.- İptal davası açma hakkı, iptal sebebinin öğrenildiği veya korkunun etkisinin ortadan kalktığı tarihten başlayarak altı ay ve her halde evlenmenin üzerinden beş yıl geçmekle düşer.

II. Yasal temsilcinin dava hakkı

MADDE 153.- Küçük veya kısıtlı, yasal temsilcisinin izni olmadan evlenirse, izni alınmayan yasal temsilci evlenmenin iptalini dava edebilir.

Bu suretle evlenen kimse sonradan onsekiz yaşını doldurmak suretiyle ergin olur, kısıtlı olmaktan çıkar veya karı gebe kalırsa evlenmenin iptaline karar verilemez.

C. Butlanı gerektirmeyen sebepler

I. Bekleme süresine uymama

MADDE 154.- Kadının bekleme süresi bitmeden evlenmesi, evlenmenin butlanını gerektirmez.

II. Şekil kurallarına uymama

MADDE 155.- Evlendirmeye yetkili memur önünde yapılmış olan bir evliliğin kanunun diğer şekil kurallarına uyulmaması sebebiyle butlanına karar verilemez.

D. Butlan kararı

I. Genel olarak

MADDE 156.- Batıl bir evlilik ancak hakimin kararıyla sona erer. Mutlak butlan halinde bile evlenme, hakimin kararına kadar geçerli bir evliliğin bütün sonuçlarını doğurur.

II. Sonuçları

1. Çocuklar yönünden

MADDE 157.- Mahkemece butlanına karar verilen bir evlilikten doğan çocuklar, ana ve baba iyiniyetli olmasalar bile evlilik içinde doğmuş sayılırlar.

Çocuklar ile ana ve baba arasındaki ilişkilere boşanmaya ilişkin hükümler uygulanır.

2. Eşler yönünden

MADDE 158.- Evlenmenin butlanına karar verilirse, evlenirken iyiniyetli bulunan eş bu evlenme ile kazanmış olduğu kişisel durumunu korur.

Eşler arasındaki mal rejiminin tasfiyesi, tazminat, nafaka ve soyadı hakkında boşanmaya ilişkin hükümler uygulanır.

E. Mirasçıların dava hakkı

MADDE 159.- Evlenmenin butlanını dava etme hakkı mirasçılara geçmez. Ancak, mirasçılar açılmış olan davayı sürdürebilirler. Dava sonucunda evlenme sırasında iyiniyetli olmadığı anlaşılan sağ kalan eş, yasal mirasçı olamayacağı gibi, daha önce yapılmış olan ölüme bağlı tasarruflarla kendisine sağlanan hakları da kaybeder.

F. Yetki ve yargılama usulü

MADDE 160.- Evlenmenin butlanı davasında, yetki ve yargılama usulü bakımından boşanmaya ilişkin hükümler uygulanır.

4. Göreceğiniz gibi; hukuk ve terminolojisi, biraz farklıdır. Hemen, bu durum butlandır, diyemeyiz (zaten, soruya göre, boşanmadan sonra cinsiyet değişikliği düşünüldüğüne göre, evliliğin butlanı gibi bir durum ve kavram oluşamaz).

5. Devamla bir soru daha (Jasmin_law ve Fırat Abi'ye); nafaka ödeyen erkek, cinsiyet değiştiri ve artık ben kadın oldum, eski karıma nafaka ödemeyeyim, derse ne olacak?