Forum sitelerinde müstehçen içerik

[cemalgurler]

Diyelim ki ziyaret ettiğimiz bir forum sitesinde, üyelerden biri bir mesaj(post) bırakmış olsun ve bu post da yasadışı içerik içeren
bir resim içersin (mesela c.p. resmi). Burda linkten bahsetmiyorum, biraz teknik olacak ama bazı durumlarda link yerine
direk resim kaynağı ile birlikte verildiğinde sizin artık basmanıza gerek kalmaz, o resimler direk olarak indirilmiştir.
örnek verelim, siz hukuki.net in bu sayfasını gördüğünüzde, sağda sosyal medya ikonları sizin bilgisayarınıza inmiş bulunmaktadır.
veya yularıdaki reklam kutusundaki resimler, siz bu sayfaya girer girmez reklam sitesinden indirilmektedir.

sonuç olarak, başta bashettiğimiz forum sitesine dönersek, biz güvendiğimiz forum sitesinde dolaşıyoruz fakat biz bu
suç unsuru mesajı görür görmez tarayıcı bu resmin kaynağına denk geldiğinde otomatik olarak bu resmi karşı yasadışı siteden indirip geçici internet klasörüne atmış olacaktır.

hukuksal olarak bu şekilde bir durumda
-yasadışı siteye bilerek adresini yazarak girmek ve sözkonusu resmi indirmek ile
-bu şekilde alakasız bir sitenin resimin kaynağını içermesi sonucu dolaylı olarak indirilmesi

arasında fark var mıdır?

söz konusu mesajı atan ciddi bir suç işlemiştir burası tartışmasız, ama bildiği ve güvendiği forum sitesinde dolaşan ama bu art niyetli kullanıcının attığı mesaja denk
gelen kullanıcılar herhangi bir suçlama ile karşı karşıya kalır mı?

somut bir örnek verelim, teknik olacak, diyelim ki www.domain.com yasadışı bir site olsun ve 1.jpg de yasadışı bir resim olsun. biri gidip mesajına
resim gömerse ve forum sitesi de dış kaynaklara izin verirse (bazı forum siteleri dış kaynağa izin vermez), biz mesajı içeren sayfayı açar açmaz 1.jpg www.domain.com dan indirilip bilgisayara kayıt edilmiş olur, bu da hukuksal olarak depolamaya girer.

fikirleriniz nedir?

[dijitaldeliller]

Sorunuzu doğru anladı isem, mesele adres satırına yazıp yazmaması değil. Çünkü ister adres satırına yazsın ister yazmasın, kişinin girdiği bir forumda kendisinin tıklayıp açmadığı bir resim ile ilgili olarak soruyorsunuz.

Bir sitenin adresini kullanıcı web tarayıcısının adres satırına yazarak girmesi demek "bilerek ve isteyerek" o siteye girme iradesini gösterir. Ama o site üyelik isteyen bir forum ise zaten kullanıcı oraya üye olarak o siteye girme iradesini göstermiştir. Adres satırına yazsa da olur yazmasa da. Yani bu birinci durumda kullanıcının iradesi vardır siteye girmek açısından.

İkincisine gelirsek, doğru anladı isem sorunuzu, siteye giriyor (adres satırına yazmadan veya yazarak) ama siteye girer girmez kendisinin ummadığı veya açmak istemediği ve o siteye birinin otomatik açılacak şekilde yüklediği bir resmi görüyor. Ve resim otomatikman bilgisayarda kalıyor. Kullanıcı kaydetmese de kalıyor.

Eğer ki buradaki sorun o resmin bilgisayarda kalması ise pek tabi ki kullanıcının iradesi olmaksızın, kendisinin açmak için irade göstermediği bir resmin, programsal işleyişin bir sonucu olarak bilgisayarına pasif kayıt dediğimiz şekilde kaydedilmesi söz konusudur." Bu ikinci durumda kullanıcının resmi "kaydetmek" gibi bir iradesi yoktur. Zaten bu gibi durumlarda o resim hard diskte "varsayılan(default) alanlarda yer alır (örnek olarak Temporary Internet Files (Geçici internet dosyaları). Masaüstünde veya D/Indirilenler/Resimlerim gibi bir konumda filan ise bu durumda o resmin sadece internet sayfasında açılmakla kalmayıp kullanıcının da kaydetmiş olduğu değerlendirilebilir.

[cemalgurler]

Cevap için teşekkür ederim. Evet aynen, doğru anlamışsınız. İkinci durum birçok forum sitesinde veya sosyal paylaşım sitelerinde olabilir, çoğu forum sitesinde gömülü resimler var teknik olarak yazarsak, resimin kodu a src="http://wwwtamamenalakasizbirsite/resim.jpg" yani resmin kaynağı kullanıcının girmek istemediği bilmediği bir site. ama o mesajı açtığı an tarayıcı o alakasiz site ile iletişim kurup o resmi geçici klasöre indiriyor. ve diyelim ki bu site yasadışı olduğu için takipte.
şimdi, birinci durumda zaten belli isteyerek girmiş. ama hukuki olarak ikinci durumdaki kullanıcının durumu ne olur, siteye giriş yapmamış, sitedeki başka bir resme tıklama sonucu ulaşmamış, sitede kalma süresi bile yok. ama o sitedeki resmi indirmiş. hukuksal durum ne olacak? yazılım işi ile uğraşıyorum ve geliştirdiğimiz uygulama mail istemcisi de içeriyor ve aynı durum mailler için de olabilir, siz birinden mail alırsınız (html tipinde) ve mail kodu aynı şekilde gömülü resim içerebilir. istediğiniz kadar antivirüs filtre vs kullanın bu durumu engellemez, sadece çok kısıtlı filtre programları ile çözülebilir. (bazı mail istemcileri harici resimleri göster gösterme diye sorar ama çoğu insan görmek istediği resimleri göremediğinden bunu devre dışı bırakır.)

başka bir senaryo da google veya yandex deki görsel arama motorları. diyelim ki görsellerde bir şey arattınız ve karşınıza 20 tane arama sonucu geldi, resimler thumbnail olarak görünür, o sırada resimler arama motorundan çekilir. ama siz herhangi bir sonuca tıkladığınızda, bir tane ön izleme penceresi açılır, söz konusu tıklanan resmin orjinali o sonuca ait dış siteden çekilir. ama şu var ki, siz bir resme tıkladığınz zaman arama motorları gidip o sayfadaki tüm sonuçlara ait resimleri karşı üçüncü parti siteden çeker ve ön izleme penceresine sırayla koyar. (sadece tıklamış olduğunuzu değil, o sonucun sağındaki solundaki sitelere de bağlantı kurar).

bu geçenlerde şöyle başıma geldi, yandex den bir görsel aratırken nasıl eşleşti ise (linux kde ile ilgili bir ikon arıyordum, sanırım kd kids ile eşleşti) sonuçlardan bir iki tanesi yasadışı müstehçen içerik içeriyordu. (filtre devrede olmasına rağmen) ben başka sonuçlara tıklasam bile yandex gidip o andaki sonuç ekranındaki tüm sitelere bağlantı kurup resimleri indiriyor. Allah tan hiçbiryere tıklamadan sonuç sayfasını yandex e şikayet edip kapattım. aslında ihbarweb e de bildirebilirdim, ama onun için yasadışı içeriğin olduğu sayfanın tam yolunu (url) ini almak gerekiyor, o esnada copy paste vs kazara url e girerim diye uğraşmadım.

soruya dönersek hukuksal açıdan, takip veya soruşturma açısından 1. ve 2. durumun farkı var mıdır, yoksa ikinci durumda da siteye giriş ve indirme yapmış gibi mi yürütülür? İkincide irade, bilerek isteyerek giriş yapılmadığı belli ama hukuksal durum, inceleme vs veya teknik incelemede bunlar göz önünde bulunduruluyor mu? teknik olarak aslında sunucu kayıtlarını inceleyen biri hangi IP ne kadar kalmış neleri indirmiş vs görebilir ama bu hukuksal süreçte bunlara dikkat ediliyor mu, yoksa yasadışı siteye defalarca giren uzun süre harcayan bilerek video resim vs indiren kişi ile yukarıda bahsettiğim şekilde bilmeden istem dışı durumdaki kişi aynı kefeye konuyor mu? böyle ise çok çok dikkatli olmak lazım.

[cemalgurler]

bilişim hukuku, IP tespit vs gibi konuları yerli hukuk forumlarında araştırırken tam tamında yukarıda bahsettiğim olayın tıpatıp aynısı çok bilindik bir yerli bir forumda olmuş, site türkiye de çok ünlü, rank olarak ilk 100 de, konu da hukuk bölümüne açılmılş.

olay geçtiğimiz hafta, aynen şu, adam domain alacakmış kendi adını yandex de görsellerde arayınca
çıplak kız .ocuklarına denk gelmiş, fakat gidip resimlere bakmış, url leri ihbarwebe iletmiş. işin ilginci linkleri forumda paylaşmış, bu da yetmemiş gibi resimleri siteye de gömmüş. şu sitelerde böyle resimler var ihbar edelim de kaldırsınlar yazmış. diğer insanlar da resimleri görmüş. mesajı yazan 'görselleri buraya yüklüyorum belki fazla şikayet gelirse ilgili siteleri engellerler' diye yazmış.

daha sonra resimleri kaldırmış şimdi yoktu ama geçen hafta varmış. hadi diyelim interpol araştırma yaptı ve söz konusu siteye girenleri inceledi. tam da bahsetttiğim konu.

ayrıca şu an resimler yok ama link hala duruyor. dikkatsiz biri veya bilinçli de olsa birileri boş anına gelip o linke basabilir.
onların durumu ne olacak? bu sefer siteye giriş de yapmış oluyorlar.

bu arada linkleri ve resimleri forumda paylaşan da TCK.226 nın paylaşma suçunu işlemiş sayılır mı?

bu arada yandex de bir gariplik var adamın dediğine göre içinde gündoğan geçen ne yazarsanız yazın yasadışı resimler geliyor diyor, yandex ile ilgili ciddi bir sorun var gibi son zamanlarda. başkaları da denemiş gündoğan, gundogan ne yazarsanız yazın sonuçlar yasadışı sitelere işaret ediyormuş.

[CanCi]

Size güzel bir örnek vereyim bu konuyla ilgili olarak. Bir yıl önce Twitter'da geziniyorum. Trending Topic bölgesi olarak U.S. seçili. "XYZ" birden trending'de zirveye çıktı. Tıklayıp ne olduğunu görmek istediğimde anladım olayı. XYZ diye bir hesap çocuk (hatta bebek) pornosu paylaşmış. Resmi ekranımda görünce şoka uğradım. Hani cidden tarifi kolay bir şok değil. Hesabı şikayet edip engelledim. Sonrasını bilmiyorum.

Burada bu kadar kişi çocuk pornosu suçu mu işlemiştir? Tabi ki hayır. Ya da resmin Twitter sunucularına yüklendiğini göz önüne alırsak, Twitter depolama suçu mu işlemiştir? Tabi ki hayır.

İnternet pek çok kullanıcının aslında çok bilgi sahibi olmadan kullandığı bir platform. Kötü bir link, bir virüs, ya da Twitter ya da Facebook gibi her gün kullandığımız ortamlar bile böyle içerikle karşılaşmamıza sebep olabilir. Kişinin internet kullanımı incelendiğinde zaten bu tarz içeriğe isteyerek mi yoksa kazayla mı ulaştı belli olur.

[cemalgurler]

cevap için teşekkür ederim aslında sizin durum biraz farklı çünki söz konusu resim ne kadar yasadışı olsa da resim twitter sunucularında, yani bilmediğiniz bir siteden resim indirmiş olmuyorsunuz bu yüzden suçlanma ihtimaliniz sıfır. ama diyelim başka bir uygulama veya forum resmi kendi sunucularında değil de
dış bir linkteki kaynağı gömmüş olsa o zaman sizin makinanız söz konusu siteye erişir, bunu her türlü işletim sistemi veya browser logundan görebilirsiniz.
benim asıl merakım şu, evet benim dediğim durumda kasıt yok suçlanacak durum da yok ama yine de bilgisayara el koyma soruşturma gibi durumlar olur mu?
düşünsenize çalıştığınız şirkete baskın olup makinanız ç.p. suçlaması ile el konuluyor içi tamamen temiz olsa bile. kafamı kurcalayan bu. ben yandex deki görsellerde bu tip sonuçlara denk geldim,
görsel sonuçları da ilk etapta kendi sunucularında. fakat o sonuçlarda yasal olanlarda preview yapmış olsaydım, o sayfadaki diğer sonuçlara (yasadışı olan dahil) bağlantı kurmuş olacaktım bu da soruşturma vs gerektirecek bir durum ise çok katı filtre programları ile çalışmak gerek. dediğim olay için somut bir örnek verelim.
ilk etapta browser ın geçici dosyalarını temizleyelim. daha sonra yandex veya google da bir görsel arama yapalım mesela istanbul üniversitesi. daha sonra chrome kullanıyorsak adres çubuğuna chrome://cache yazalım. bağlantı kurulan adresler google in veya yandex in kendi sunucuları. şimdi sonuçlardan ilkine tıklayalım. preview için siyah bir pencere ve o resmin orjinali çıkacak. misal www.istanbul.edu.tr/resim.jpg.
biz artık resmi istanbul.edu.tr den indirmiş olduk. sorun yok zaten bilerek tıkladık.
ama şu var ki cache e baktığımızda ise www.istanbul.edu.tr ile birlikte yaklaşık 10 tane daha dış url e erişim olduğu görülür çünki preview yaptığınızda sonucun sağında solundaki sitelerdeki orjinal resimler de iniyor.

diğer bir forumda kişi kendi adını aratmış gundogan diye ve sonucların içinde yasadışı çocuk resimleri görmüş. aslında görmek istediği yasal bir sonuca basmış olsa bile yasadışı sitedeki resim makinasına indirilmiş olacaktı.

[dijitaldeliller]

2 durum birbirinden tabiki hukuki açıdan farklı ve bu farkı ortaya konması için uğraşmak gerekiyor.

Ve İşte burada bilirkişi incelemesi çok önem arz ediyor.

Normal şartlarda bilirkişilere "bilgisayarda tck 226 kapsamında olabilecek görüntü olup olmadığı" veya "çocukların kullanıldığı müstehcen içerik bulunup bulunmadığı" şeklinde veya bunun çeşitli türevleri olan şekillerde sorular sorulur. Yani daha çok sorular "var mı" "yok mu" türü bir sorudur.

Ve maalesef bilirkişi de bilgisayarı incelendiğinde ister mevcut dosyalar arasında olsun ister silinmişler arasında olsun bulduğu tüm resimleri mahkemeye sunar. yani "var mı yok mu" sorusuna cevap verdiğini düşünerek görevini tamamladığını düşünür.

Dolayısıyla 2. durumda" yani kişinin bunları bilerek ve isteyerek mi indirmiş olup olmadığına" değinilmeden kalabilir. Çünkü hem hassas bir konudur ve hem de bu yöne girilirse bunun ispatını yapmak da zor olup zaten her bilirkişinin de o kadar hassas bakış açısı, bilgisi ve bilimselliği de pek yoktur. Bir çoğu sadece ne var ne yok tüm resimleri süzüp pornografik olanları ayıklayıp CD'de sunar. Hem zaten kendisine bu soru pek sorulmadığı için kendiliğinden bu yönde bir açıklama yapmak istemez. Dolayısıyla birinci ve ikinci durum arasında hukuken fark olmasına rağmen bu durumu hukukçunun dikkatine sunmak gerekirken bu çoğu zaman ikincil aşamaya kalır. Tabi itiraz olursa....

Bunun için bilgisayarında bu tip içerik çıkan kişinin bu resimlere ilişkin kendisinin bilerek ve isteyerek indirmemişse bunu belirtmeli ve ikinci aşamada bu soru da bilirkişiye sorulması gerekir. Dolayısıyla en baştan bilirkişiye sadece "var mı yok mu" diye soru sormak yerine, "var mı yok mu, varsa da o resimleri kullanıcının bilerek ve isteyerek kopyalamış/download edip etmediği" şeklinde sorulmalıdır.

Aksi takdirde "incelemede bilgisayarda 2 resim çıktı" sonucu görüldüğünden "kişinin sanki bunları bilerek isteyerek bulundurduğu" algısı oluşabilir. Oysaki "o resimler hangi klasörde bulundu, hiç açıldı mı, ne kadar süredir orada, oraya nasıl geldi, nerden geldi, kullanıcı mı download etti, yoksa bir linkten mi geriye kaldı" vb şeklinde bilimsel ve detaylı açıklamalar olmadığından rapordan bu anlaşılır. Ve maalesef çok hassas uzmanlara denk gelmezseniz bunlara göre karar bile verilebilir.

O nedenle 2. durumun söz konusu olması halinde, yani kişinin kesinlikle böyle bir şeyi yapmamış olmasına rağmen bu şekilde pasif kayıt halinde 2-3 vb resim çıkarsa bunu muhakkak belirtmek gerekir. Bilirkişi raporu yeterince detaylı ise zaten sorun yok, ama değilse itiraz edebilirsiniz ve mahkeme ilave olarak itirazınıza yönelik hususları da inceletebilir, ya da kendiniz kendiniz iyi bir uzmana inceleme yaptırarak bilirkişi raporunda eksik kalan hususları tespit ettirerek mahkemeye sunabilirsiniz.

[cemalgurler]

teşekkür ederim. sizin bahsettiğiniz olayın hukuksal takibe taşınmış olması ve kişinin bilgisayarının incelenme aşaması. zaten bu duruma gelindi ise bir suçlama polis savcılık vs dereye girmiş oluyor. benim asıl merak ettiğim durum henüz buraya gelmeden sunucu tarafındaki inceleme. yani kişiyi ilk şüpheli sınıfına koyma aşaması. hani haberlerde görüyoruz atıyorum avrupa da amerikada interpol takip altındaki yasadışı müstehçenlik içeren siteye girenleri Türk polisine bildiriyor kısmı. bu aşamada siteye girme şekli, süresi, sayısı, indirilen kliklenen dosya video resim vs dikkat ediliyor mu yoksa siteye bir şekilde (bilerek kötü niyetle veya kazara) uğramış kişilerin ip si bildirilip soruşturma hemen başlıyor mu? yerel ISP ye sorulup kişi soruturmaya tabi tutulmadan servis sağlayıcı loglarına bakılmıyor mu? o zaman herhangi bir şekilde böyle bir siteye kazara bulaşan kişi illa ki soruşturma geçirecek? bu forumda ve başka yerlerde insanlar sormuş kazara girdim hemen çıktım bir şey olur mu diye ama net cevap yok.

[dijitaldeliller]

O aşamada, bir sayfaya bir kaç saniyeliğine erişim sağlanması değil de, yasak içeriği internette paylaşma, dağıtma, yayma, bir yere upload(karşıya yükleme) etme gibi olaylar olup olmadığına bakılır. Ayrıca, siteye bağlanmasının sıklık durumu, süreklilik arz edip etmediği, siteye girdikten sonra kalmaya devam edip etmediği, yasak içerikleri upload veya download edip etmediği vb unsurlara da dikkat edilir. E-mule gibi peer-to-peer sistemlerde arama yapan ve arama sonrasında dosya adlarında bariz yaş bilgisi olan dosyaları download eden IP no'ları dikkate alınır.

Web sunucu veya servis sağlayıcı, tarafına gelince nasıl bir değerlendirme yaptıklarını bilmek mümkün değil ama tüm dünyada geçerli tek bir standart olduğunu sanmıyorum. Ayrıca bu konuda servis sağlayıcıdan hosting firmasına kadar çalışanlara bir eğitim verilmesi de gerekiyor. Hangi tür resimler çocuk pornografisi kapsamına girer, hangisi girmez konusu en önemli konu.

Bununla birlikte, ABD, İngiltere, Hollanda, İsveç gibi düzgün ülkelerede bu konudaki değerlendirme kriterleri daha iyi uygulanırken her ülke için bunun böyle olduğu söyleyebilmek zor.

Dolayısıyla herhangi bir şekilde bilgisayarında böyle bir sayfa açılmış olan bir kişinin illa ki soruşturma geçirip geçirmeyeceği konusunda çok çeşitli unsurlar (kolluk kuvvetlerinin tutumu, sayfayı yayınlayan/host eden firmanın, servis sağlayıcı firmanın, çalışanların bilinç düzeyi vb ) rol oynuyor. O nedenle “kişi illa ki soruşturma geçirir veya geçirmez demek doğru değil”. Ama başka bir ülkeden resmi bir yazıyla Türkiye'ye bildirildikten sonra kesin soruşturma geçirir.

[cemalgurler]

cevap için tekrar teşekkürler. demek ki çok dikkatli olmalıyız. bu tip tehlikeli içerikler her şekilde karşımıza çıkabilir. herkesin dikkat etmesi lazım.
yukarıdaki örnekte verdiğim gibi karşılaştığı yasadışı görüntüleri ve linklerini paylaşanlar da var, saçmasapan arama sonuçları çıkaran arama motorları da.
bir de diğer hukuk forumlarda dikkatimi çekti insanları yanlış bilgilendirmeler de mevcut adam soruyor izlemek suç mu avukat cevap vermiş paylaşmadığın yaymadığın yayınlamadığın sürece suç değil.
tamamen yanlış. bir de izleme depolama muamması var. kimi avukat demiş ki depolamak demek diskte bulunması böyle içerik varsa silin. halbuki suç olayı bilisayara indirme ile
işlenmiş oluyor çünki silseniz bile geri alınabiliyor. olay çok karışık ve net değil. hard diskin incelenmesi de ayrı bir muamma, tutun adam diski değiştirdi veya hiç disk kullanmadan ram de çalışan diskten boot edilen işletim sistemi kullandı o zaman ISP kayıtları devreye girecek sanırım.