T.C.
ADANA VALİLİĞİ
Defterdarlık Milli Emlak Müdürlüğü
Adana Defterdarlığı Sirküleri
Milli Emlak Müdürlüğü: 2006/01

Konusu :Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler üzerinde ön izin ve kullanma izni verilmesi ile sınırlı ayni hak tesisi işlemleri


Tarihi : 06/07/2006
Sayısı : 01



GİRİŞ

Kıyı kenar çizgisinin kara yönünde bulunan Hazinenin özel mülkiyetinde ve Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlar, kıyı kenar çizgisinin deniz yönünde (kıyıda) bulunan Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler ile deniz, göl ve akarsularda doldurma veya kurutma yoluyla elde edilen/edilecek alanlarda ön izin ve kullanma izni verilmesi ile sınırlı ayni hak tesisi işlemlerine ilişkin olarak izlenecek usul ve esaslar 283 ve 291 sıra numaralı Milli Emlak Genel Tebliğlerinde düzenlenmiş idi. Ancak daha sonra, bazı ilaveler ve değişiklikler yapılmak suretiyle anılan tebliğler yürürlükten kaldırılarak 301 sıra numaralı Milli Emlak Genel Tebliği yürürlüğe girdi.

301 sıra numaralı Milli Emlak Genel Tebliğinin yayımlanmasından sonra Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler üzerinde ön izin ve kullanma izni verilmesi ile sınırlı ayni hak tesisi işlemlerinde, değişen veya kaldırılan mevzuat hükümleri bulunması nedeniyle 301 sıra numaralı Milli Emlak Genel Tebliğinde bazı ilave ve değişikliklerin yapılması gerekli görülerek 306 sıra numaralı Milli Emlak Genel Tebliği yayımlanmıştır. Böylelikle, Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler üzerinde ön izin ve kullanma izni verilmesi ile sınırlı ayni hak tesisi işlemleri ile ilgili olarak izlenecek usul ve esaslar 301 ve 306 sıra no�lu Milli Emlak Genel Tebliğinde düzenlenmiş bulunmaktadır.

178 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek Madde 11 inci maddesinde �Defterdar, bulunduğu ilde Maliye Bakanlığının en büyük memuru ve il ve bağlı ilçeler teşkilatının amiri olup, işlemlerin kanun hükümlerine göre yürütülmesi, denetlenmesi, merkez ve taşradan sorulan soruların cevaplandırılması, (�) ile görevli ve sorumludur.� hükmü çerçevesinde böylesine önemli bir konuya ilişkin hükümlerin iki tebliğde yer alması, tebliğlerde muhtelif kanun ve yönetmelik hükümlerine atıfta bulunulması nedenleriyle konunun daha iyi bir şekilde anlaşılması amacıyla bir bütün olarak sunulmasında uygulayıcılar açısından faydalı olacağı düşüncesiyle Defterdarlığımızca iş bu sirküler yayınlanmıştır.

Bu sirkülerde, irtifak hakları ile ilgili Türk Medeni Kanunu çerçevesinde kısaca bilgi verildikten sonra Hazine gayrimenkulleri üzerinde yapılabilecek irtifak hakkı tesisleri ile ilgili Devlete Ait Taşınmaz Mal Satış, Trampa, Kiraya Verme, Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesis, Ecrimisil ve Tahliye Yönetmeliğindeki düzenlemelerden bahsedilerek, bu konuda uygulamaya dönük esas ve usulleri belirleyen en son düzenleme olan 306 ve 301 sayılı Milli Emlak Genel Tebliğleri çerçevesinde, Hazine gayrimenkulleri üzerinde yapılabilecek Ön İzin, Kullanma İzni ve İrtifak Hakkı Tesisi İşlemlerinin uygulanışı bir bütün halinde irdelenecektir.

TÜRK MEDENİ KANUNUNDA İRTİFAK HAKKI VE ÇEŞİTLERİ

4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 779 ilâ 838 inci maddelerinde irtifak haklarına ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir.

İrtifak hakkı; bir eşya üzerinde hak sahibine o eşyadan yararlanma yetkisi sağlayan ayni bir haktır. Ayni hak olarak herkese karşı ileri sürülebilen mutlak bir etkiye sahiptir. Fakat hak sahibine eşya üzerinde sınırlı bir hakimiyet sağlar. İrtifak hakkının içeriği yalnızca eşyadan veya eşyanın özünden elde edilebilecek menfaatlerden yararlanma imkanından ibarettir.

İrtifak hakları sınırlı bir ayni hak olduğundan, içeriği mülkiyet hakkının içeriğinden daha dardır. Ayni hak olarak herkese karşı ileri sürülebilir. Hak sahibine mal üzerinde kullanma veya yararlanma yetkisini veya her ikisini de sağlayan haklardır.

Türk Medeni Kanununa göre irtifak hakkı çeşitleri;

a)Taşınmaz irtifak hakları
b)Şahsi irtifak hakları
1.İntifa hakkı
2.Oturma (sükna) hakkı
3.Üst hakkı
4.Kaynak hakkı
c) Diğer irtifak hakları

Şeklinde tasnife tabi tutulmuştur.

A)Taşınmaz irtifak hakları

Türk Medeni Kanununun 779 uncu maddesinde; �Taşınmaz lehine irtifak hakkı, bir taşınmaz üzerinde diğer bir taşınmaz lehine konulmuş bir yük olup, yüklü taşınmazın malikini mülkiyet hakkının sağladığı bazı yetkileri kullanmaktan kaçınmaya veya yararlanan taşınmaz malikinin yüklü taşınmazı belirli şekilde kullanmasına katlanmaya mecbur kılar.� hükmü yer almaktadır.

İrtifak hakkının kurulması ve sona ermesine ilişkin hükümler, Türk Medeni Kanununun 780 ilâ 785 inci maddelerinde yer almaktadır. Bu hükümlere göre; irtifak hakkı tesisi için tapu siciline tescil gerekir ve bu hak ile ilgili sözleşmeler resmi şekilde yani tapu sicil müdürü huzurunda yapılmadığı sürece geçerli değildir. Tesis edilen irtifak hakkı genel olarak tescilin terkini veya yüklü ya da yararlanan taşınmazın yok olmasıyla sona erer.

B)Şahsi irtifak hakları

1.İntifa hakkı
Türk Medeni Kanununun 786 ilâ 793 üncü maddelerinde yer alan hükümlere göre ise; irtifak hakkı sahibinin, hakkını korumak ve ondan yararlanmak için gereken bütün tedbirleri alacağı, taşınmaz malikinin irtifak hakkının kullanılmasını hiçbir suretle men edemeyeceği, irtifak hakkından doğan hak ve borçların tayininde tapu sicilindeki kayıtlara itibar olunacağı, irtifak hakkına malik olan kimsenin, hakkını kullanmakta gereken şeyleri yapmakla mükellef olduğu, irtifak hakkından yararlanan taşınmazın taksim edildiğinde, asıl olan irtifak hakkının her kısımda devamı olduğu, irtifak hakkı yüklenilen taşınmaz taksim olduğunda ise, asıl olan irtifak hakkının her kısımda devam edeceği öngörülmüştür.İntifa hakkı, taşınır ve taşınmazlar ile haklar ve bir mamelek üzerine tesis edilebilir. Bu hak, aksine hüküm bulunmadığı sürece sahibine, tesis olduğu şeyden tamamıyla yararlanma hakkını verir. Türk Medeni Kanununun 794 ilâ 822 nci maddelerinde düzenlenen intifa hakkı, taşınmazlarda tapu siciline tescil ile tesis edilir.İntifa hakkı taşınmazlarda, tapu sicilinden silinmesi, intifa hakkı sahibinin ölümü ve tüzel kişiliklerde tüzel kişiliğin sona ermesi ile sona erer. Ancak, tüzel kişilerin intifa hakkı süresi yüz yıldan fazla olamaz.İntifa hakkı sona erdiğinde, zilyet malı malikine teslim etmek zorundadır. İntifa hakkı sahibi, zilyetlik, kullanmak ve yararlanmak haklarına sahip olup, malın idaresi de kendisine aittir. Ancak, hak sahibi, haklarını kullanırken iyi bir idarenin gerektirdiği hükümlere uymak zorundadır.Taşınmazın maliki, intifa edilen şeyin haksız veya mahiyetine uygun olmayan kullanımına mani olabilir.İntifa hakkı sahibi, malı olduğu gibi korumaya ve bakmaya, gereken onarımları yapmaya mecburdur.İntifa edilen şeyin, koruma ve işletme masraflarını o şeyin karşılık teşkil ettiği borçlar varsa bunların faizlerini, vergi ve benzeri diğer borçları, intifa eden kimsenin ödemesi gerekir.İntifa hakkı sahibi, intifa edilen taşınmazın tahsis ediliş amacını, malike önemli bir zarar verecek şekilde değiştiremez, özellikle üzerinde intifa hakkı bulunan şeyi ne değiştirilebilir, ne de onu esaslı bir surette tadil edebilir.

2.Oturma (sükna) hakkı
Türk Medeni Kanununun 823 üncü maddesine göre oturma (sükna) hakkı; bir evde oturmak yahut onun bir kısmını işgal etmek hakkıdır.

3.Üst hakkı
Medeni Kanunun 826 ilâ 836 ncı maddelerinde ise, üst hakkına ilişkin düzenlemeler yer almaktadır. Malikin üçüncü kişiye, taşınmazın altında veya üstünde yapı yapmak veya mevcut yapıyı muhafaza etmek yetkisi verilmesini öngören hakka üst hakkı denir. Üst hakkının konusu taşınmazlardır. Sözleşme ile aksi kararlaştırılmadığı takdirde, bu hak başkasına devredilebilir ve mirasçılara geçebilir. Üst hakkı, bağımsız ve sürekli (müstakil ve daimi) nitelikte ise, üst hakkı sahibinin talebi üzerine, tapu kütüğüne taşınmaz olarak kaydedilir. Üst hakkı en az otuz yıl için tesis edilmiş ise, sürekli nitelikte sayılır. Üst hakkının tesisine ilişkin resmi senette; üst hakkının kapsamı, hükümleri, özellikle yapının konumu, şekli, niteliği, boyutları, tahsis amacı ve üzerinde yapı bulunmayan alanlardan faydalanmaya ait hususlar yer alır. Bu sözleşme hükümleri, üst hakkını ve yüklü taşınmaz malı iktisap eden herkes için bağlayıcıdır. Üst hakkının süresi sona erince, mevcut yapılar taşınmazın bütünleyici parçası (mütemmim cüz�ü) olur ve malikine kalır. Üst hakkı tapuya taşınmaz olarak kaydedilmiş ise, sürenin sonunda tapu kütüğünün bu sayfası kapatılır. Bu işlem sonucunda, mevcut rehin hakları, diğer bütün hak, takyit ve yükümlülükler de sona erer. Taşınmazın maliki, aksi kararlaştırılmadıkça kendisine kalan yapılar için üst hakkı sahibine tazminat ödemez. Üst hakkı, bağımsız bir hak olarak en çok yüz yıl için kurulabilir. Üst hakkı, süresinin dörtte üçü dolduktan sonra, kurulması için öngörülen şekle uyularak her zaman en çok yüz yıllık yeni bir süre için uzatılabilir. Bu konuda önceden yapılan taahhüt bağlayıcı değildir.
4.Kaynak hakkı
Medeni Kanunun 837 nci maddesinde kaynak hakkı düzenlenmiştir. Buna göre, başkasının arazisinde bulunan kaynak üzerinde irtifak hakkı, bu arazinin malikini suyun alınmasına ve akıtılmasına katlanmakla yükümlü kılar. Bu hak, aksi kararlaştırılmış olmadıkça başkasına devredilebilir ve mirasçıya intikal eder. Kaynak hakkı, bağımsız nitelikte ve en az otuz yıl için kurulmuş ise tapu kütüğüne taşınmaz olarak kaydedilebilir.

C) Diğer irtifak hakları

Diğer irtifak hakları, Medeni Kanunumuzun 838 inci maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; malik taşınmazı üzerinde herhangi bir kişi veya topluluk lehine atış eğitimi veya spor alanı ya da geçit olarak kullanılmak gibi belirli bir yararlanmaya hizmet etmek üzere başka irtifak hakları da kurabilir. Bu haklar, aksi kararlaştırılmış olmadıkça, başkasına devredilemez ve mirasçılara geçmez. Bu hakların kapsamı, hak sahibinin olağan ihtiyaçlarına göre belirlenir. Taşınmaz lehine irtifaklara ilişkin hükümler, bu tür irtifak haklarına da uygulanır.


KONUNUN YÖNETMELİK ÇERÇEVESİNDE İRDELENİŞİ

Bilindiği üzere, 26/05/2004 tarihli ve 5177 sayılı Kanunun 36 ıncı maddesi ile değişik 178 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 13 üncü maddesinin (b) bendi ile; Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazların üzerinde sınırlı aynî hak tesisi, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiralanması ve bu yerler için gerekli görülen hallerde kullanma izni verilmesi işlemlerini yapmak görev ve yetkisi Maliye Bakanlığına verilmiştir.

Bu yetki kapsamında, Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazların üzerinde sınırlı aynî hak tesisi işlemleri Devlete Ait Taşınmaz Mal Satış, Trampa, Kiraya Verme, Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesis, Ecrimisil ve Tahliye Yönetmeliğinin 72 inci ve müteakip maddelerine göre Maliye Bakanlığınca yürütülmektedir.

Söz konusu Yönetmeliğin �Mülkiyetin Gayrı Ayni Hak Tesisi� başlıklı 4 üncü bölümü 11/12/996 tarih ve 22844 sayılı Resmi Gazete ile yayınlanan Yönetmelik ile değiştirilmiştir. Bu Yönetmeliğin �Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesisi Esasları ve Türleri� başlıklı 72 inci maddesinde; Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazların üzerinde Türk Medeni Kanununa göre azami 49 yıla kadar irtifak hakkı (oturma-sükna hakkı hariç) ile Kat Mülkiyeti Kanununa göre kat irtifakı tesis edilebileceği, bu taşınmazlar üzerinde taşınmaz yükü (gayrimenkul mükellefiyeti) ve taşınmaz rehni (gayrimenkul rehni) tesis edilemeyeceği, Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlar üzerinde;

 Kamu yararı,
 Turizm,
 Eğitim,
 Sağlık,
 Sosyal,
 Yatırımları teşvik,
 Fuarcılık ve sergileme,
 Kalkınmada öncelikli yörelerde yapılacak yatırımları teşvik,

Amaçlı irtifak hakkı tesis edilebileceği, yukarıda belirtilen haller dışındaki irtifak hakkı tesisine ilişkin usul ve esasların ise Bakanlıkça belirleneceği belirtilmiştir.

Yönetmeliğin 72 nci maddesinde, amaçları bakımından;

a) Kamu Yararı Amaçlı İrtifak Hakkı Tesisi : Kamu kurum ve kuruluşları lehine 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre, Hazine taşınmazları üzerinde kamu yararı amacıyla irtifak hakkı tesis edilebilecektir.

b) Turizm Amaçlı İrtifak Hakkı Tesisi : 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu ile Kamu Arazisinin Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre; turizm bölgelerinde, turizm alan ve merkezleri içinde veya dışında kalan ve imar planları ile turizme ayrılan yerlerdeki Hazine taşınmazları üzerinde Kültür ve Turizm Bakanlığınca yapılan tahsislere istinaden turizm yatırımcıları lehine irtifak hakkı tesis edilebilecektir. Bunun yanında, turizm alan ve merkezleri dışında kalan Devlet ormanlarında turizm yatırımlarına tahsis edilecek irtifak haklarında Orman Arazilerinin Tahsisi Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanacaktır. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Orman Bakanlığınca Turizm Teşvik Kanunu ve Orman Kanununa göre turizm tesisleri için tahsis edilen araziler üzerindeki tesislere bitişik olup, tesisin faaliyeti için lüzumlu olan ve anılan mevzuata tabi olmayan Hazineye ait araziler üzerinde de turizm yatırımcıları lehine irtifak hakkı tesis edilebilecektir.

c) Eğitim Amaçlı İrtifak Hakkı Tesisi: 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamındaki her derece ve türde okul yapmak isteyen Türkiye Cumhuriyeti uyruklu gerçek ve tüzel kişiler lehine Hazine taşınmazları üzerinde eğitim amaçlı irtifak hakkı tesis edilebilecektir.


d) Sağlık Amaçlı İrtifak Hakkı Tesisi: 2219 sayılı Hususi Hastaneler Kanunu ile Özel Hastaneler Tüzüğüne uygun olarak yapılacak sağlık yatırımları için Türkiye Cumhuriyeti uyruklu gerçek ve tüzel kişiler lehine Hazine taşınmazları üzerinde sağlık amaçlı irtifak hakkı tesis edilebilecektir.

e) Sosyal Amaçlı İrtifak Hakkı Tesisi :Kanunla kurulan oda, borsa, birlik ve çeşitli kurumlar ile dernekler, spor kulüpleri, vakıflar ve benzeri kurumlar lehine Hazine taşınmazları üzerinde bu kurumların görevleri veya amaçları gereği ihtiyaç duydukları tesisleri gerçekleştirebilmeleri amacıyla irtifak hakkı tesis edilebilecektir.

f) Yatırımları Teşvik Amaçlı İrtifak Hakkı Tesisi Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişiler lehine, özel kanunlarındaki hükümler gereği, Hazine taşınmazları üzerinde yatırımları teşvik amacıyla irtifak hakkı tesis edilebileceği, 3096 sayılı Türkiye Elektrik Kurumu Dışındaki Kuruluşların Elektrik Üretimi, İletimi, Dağıtımı Ve Ticareti İle Görevlendirilmesi Hakkında Kanun ve 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun gereğince görev verilmiş şirketler lehine tesis edilen irtifak haklarının, yatırımları teşvik amaçlı irtifak hakları kapsamında kabul edilecektir.

g) Fuarcılık ve Sergileme Amaçlı İrtifak Hakkı Tesisi Sanayi ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri hakkında 3143 sayılı Kanunun 12 nci maddesine dayanılarak yapılacak düzenlemeler çerçevesinde organize edilecek fuar ve sergileri, uluslararası standartlara uygun bir şekilde gerçekleştirecek ve bu amaçla hizmet verecek yatırımlar için irtifak hakkı tesis edilebilecektir.

h) Kalkınmada öncelikli yörelerde yapılacak yatırımları teşvik amaçlı irtifak hakkı tesisi: Kalkınmada öncelikli yörelerde yapılacak sanayi yatırımları için Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar üzerinde gerçek ve tüzel kişiler lehine irtifak hakkı tesis edilebilecektir.



KONUNUN İLGİLİ TEBLİĞLER ÇERÇEVESİNDE BİR BÜTÜN OLARAK İRDELENİŞİ

Bilindiği üzere, 306 sıra numaralı Milli Emlak Genel Tebliği ile 301 sıra numaralı Milli Emlak Genel Tebliğinde bazı ilave ve değişiklikler yapılmıştır. Bu bölüm, aynı konuyu düzenleyen her iki tebliğinde yürürlükte bulunması ve konunun daha iyi bir şekilde anlaşılması amacıyla iki tebliğin birleştirilip bir bütün halinde sunulmasından ibarettir.

I) Hazinenin Özel Mülkiyetindeki Taşınmazlar ile Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altındaki Yerler (Kıyıda Kalan Yerler Hariç) Hakkında Verilecek Ön İzin, Kullanma İzni ve İrtifak Hakkı Tesisi İşlemleri

1) Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit ve ilan edilen kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ile turizm merkezleri kapsamında kalan taşınmazlar ile 18/3/1986 tarihli ve 86/10497 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı gereğince, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Bakanlığımız arasında imzalanan ve �Turizm Alan ve Merkezleri Dışındaki Kamu Arazisinin Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkındaki Esaslar� kapsamında değerlendirilmesi Bakanlığımızca uygun görülen taşınmazlarla ilgili turizm amaçlı ön izin, kullanma izni (kesin tahsis) ve irtifak hakkı tesisi işlemleri hakkında, öncelikle 4957 sayılı Kanun ile değişik 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu ile Kamu Arazisinin Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanacaktır.

2) Tersane amaçlı ön izin, kullanma izni ve irtifak hakkı tesisi işlemleri hakkında, öncelikle Hazine Arazilerinin Tersane Yatırımlarına Tahsisinde Uygulanacak Esas ve Usullere İlişkin Tebliğ hükümleri uygulanacaktır.

3) Yukarıda belirtilen özel düzenlemeler dışında, yatırımcılar tarafından yatırımın faaliyete geçmesinden itibaren en az yirmi beş kişiye, kalkınmada öncelikli yörelerdeki yatırımlar için ise en az beş kişiye, beş yıl süresince istihdam sağlayan yatırımlar için ön izin, kullanma izni verilmesi veya irtifak hakkı tesisinin talep edilmesi durumunda; öncelikle ve gerekiyorsa Devlete Ait Taşınmaz Mal Satış, Trampa, Kiraya Verme, Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesis, Ecrimisil ve Tahliye Yönetmeliğinin (Yönetmelik) 75 inci maddesinin (D) bendinde belirtilen işlemlerin yerine getirilmesi için, bu maddeye göre tespit edilecek tahmini bedel üzerinden, bir yıla kadar ön izin ihalesi yapılacak, bu ihale 2886 sayılı Kanunun 17 nci maddesi uyarınca üçüncü kişilere ilan yoluyla duyurulacaktır. Gerekli hallerde ön izin süresi bedeli karşılığında uzatılabilecektir.

4-A) Yönetmeliğin 72 nci maddesinin (e) bendinde belirtilen; Kanunla kurulan oda, borsa, birlik ve çeşitli kurumlar ile dernekler, spor kulüpleri, vakıflar ve benzeri kurumlar tarafından sosyal amaçlı ön izin, kullanma izni veya irtifak hakkı tesisinin talep edilmesi durumunda; istihdam edilecek kişi dahil yukarıda belirtilen koşul aranmaksızın, Yönetmelik hükümlerine göre tespit edilecek tahmini bedel üzerinden teklif sahibi ile yapılacak pazarlık ihalesi sonucunda kararlaştırılacak bedel karşılığında ve Bakanlığımızca belirlenerek sözleşmelerine konulacak koşullarla, Bakanlığımızca bu istekliye yukarıda belirtilen şekillerde ön izin veya 49 yıla kadar irtifak hakkı tesis edilebilecek veya kullanma izni verilebilecektir.

B) Sosyal amaçlı ön izin veya kullanma izni verilmesi ve/veya irtifak hakkı tesisi, Yönetmeliğin 72 nci maddesinin (e) bendinde belirtilen kurumların sadece kuruluş amaçlarına ve asli faaliyetlerine uygun olarak görevlerini yapmak veya amaçlarını gerçekleştirmek için ihtiyaç duydukları tesislerin yapımı ile sınırlıdır.

C) Yönetmeliğin 72 nci maddesinin (e) bendinde belirtilen kurumlardan birden fazla istekli olması halinde, Yönetmelik hükümlerine göre tespit edilecek tahmini bedel üzerinden sadece istekli kurumlar arasında ön izin, kullanma izni veya irtifak hakkı ihalesi yapılacaktır.

5) Kalkınmada öncelikli yörelerde tesis edilecek eğitim, sağlık ve sosyal amaçlı irtifak haklarında yukarıda yer alan esaslara göre belirlenen maktu irtifak hakkı bedelleri, hasılat payları ile artış oranları Bakanlıkça %50 indirimli olarak tesbit edilebilir.

Bu yörelerdeki sanayi yatırımlarının irtifak hakkı bedelleri ile artış oranları bu maddedeki hükümlere bağlı kalınmaksızın belirlenir.



6-A) 3096 sayılı Türkiye Elektrik Kurumu Dışındaki Kuruluşların Elektrik Üretimi, İletimi, Dağıtımı ve Ticareti İle Görevlendirilmesi Hakkındaki Kanun, 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu, 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu hükümleri uyarınca ilgili idarelerce lisans ve ya görev verilmiş olan yatırımcı tarafından kamulaştırma bedeli ödenmek suretiyle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı veya ilgili İdare ya da Kurum tarafından kamulaştırılarak Hazine adına tescil edilen veya mülkiyeti görevli Şirketlere ait iken Hazine adına tescil edilen taşınmazlar üzerinde, görev süresi sonuna kadar görevli Şirketler lehine bedelsiz irtifak hakkı tesis edilebilecektir. Ancak, bedeli görevli Şirketler tarafından değil de, anılan Bakanlık veya ilgili İdare ya da Kurum tarafından karşılanmak suretiyle kamulaştırılarak Maliye Hazinesi adına tescil ettirilen veya daha önce Maliye Hazinesi adına kayıtlı olan taşınmazlar üzerinde ise, bedeli karşılığında görevli Şirketler lehine irtifak hakkı tesis edilebilecektir.

B) 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun hükümlerine göre, adına ihale yapılan yatırımcı lehine, sözleşmelerinde belirtilen bedel karşılığında ve sözleşmelerinde belirtilen süre kadar Bakanlığımızca kullanma izni verilebilecek veya irtifak hakkı tesis edilebilecektir.

7) Yatırımcılar tarafından, projeye dayalı organize hayvancılık faaliyeti kapsamında, küçük veya büyükbaş hayvan türlerinin beslenmesi, üretilmesi, geliştirilmesi ve diğer her türlü faaliyetler ile ekonomik değere sahip hale getirilmesi amacıyla, ön izin, kullanma izni verilmesi veya irtifak hakkı tesisinin talep edilmesi durumunda,

-Küçükbaş hayvancılıkta 1000 adet veya büyükbaş hayvancılıkta 200 adet hayvan kapasitesinden az olmamak üzere,

-Proje bütünlüğü içerisinde, entegre tesislerin kurulacağı alan ile bitişik ve bütünlük sağlayan alanlarda yem bitkisi yetiştiriciliği de yapılacak ise, verilecek arazinin miktarı küçükbaş hayvan başına 0.7 dekar (700 m2), büyükbaş hayvan başına 3.5 dekardan (3.500 m2) fazla olmamak üzere,

Hazineye ait taşınmazlar üzerinde irtifak hakkı veya kullanma izni verilebilecektir.

Yapılacak inceleme ve değerlendirme sonucunda uygun görülecek projelerin talep konusu sahada uygulanabilirliği hakkında Tarım ve Köyişleri Bakanlığından görüş sorulacak ve bu Bakanlıkça da yatırımın uygun görülmesi halinde, Yönetmeliğin 75 inci maddesinin (D) bendinde belirtilen işlemlerin yerine getirilmesi için, bu maddeye göre tespit edilecek tahmini bedel üzerinden, bir yıla kadar ön izin ihalesi yapılacak, bu ihale 2886 sayılı Kanunun 17 nci maddesi uyarınca üçüncü kişilere ilan yoluyla duyurulacaktır.

Projeye dayalı organize hayvancılık yapılacak yatırımın toplam proje maliyet bedelinin en az 100 milyon ABD Doları karşılığı YTL tutarında olması, yatırımın faaliyete geçmesinden itibaren en az yüz kişiye on yıl süreyle istihdam sağlanmasının taahhüt edilmesi halinde, Yönetmelik hükümlerine göre tespit edilecek tahmini bedel üzerinden bu yatırımcı ile yapılacak pazarlık ihalesi sonucunda kararlaştırılacak bedel karşılığında ve Bakanlığımızca belirlenerek sözleşmelerine konulacak koşullarla, ön izin veya 20 yıla kadar kullanma izni verilebilir ve/veya irtifak hakkı tesis edilebilir.



Bu maddede belirtilen koşulları taşıyan birden fazla istekli olması halinde;

- Yatırım tutarı,
- Hayvan sayısı,
- İstihdam sayısı ve niteliği,
- Uygulama projesinde araştırma geliştirme laboratuarlarının bulunup bulunmadığı,

Hususları sırasıyla dikkate alınarak, bedeli karşılığında ön izin veya kullanma izni verilecek ve/veya irtifak hakkı tesis edilecek yatırımcı tespit edilecektir.

II) Kıyı Kenar Çizgisinin Kara Yönünde Bulunan Hazinenin Özel Mülkiyetindeki Taşınmazlar ile Kıyı Kenar Çizgisinin Deniz Yönünde (Kıyıda) Bulunan Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altındaki Yerler ile Deniz, Göl ve Akarsularda Doldurma veya Kurutma Yoluyla Elde Edilen/Edilecek Alanlar Hakkında Verilecek Ön İzin, Kullanma İzni ve İrtifak Hakkı Tesisi İşlemleri

1) Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca (Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü) onaylı 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ve/veya Ulaştırma Bakanlığınca (Demiryollar, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel Müdürlüğü) onaylı uygulama projesi mevcut olmayan kıyı tesislerinin (dolgu, iskele, rıhtım, liman, marina, boru hattı, şamandıra, dolfen, platform vb.) yapımı için Bakanlığımıza başvurulması halinde; öncelikle bu işlemler ile Yönetmeliğin 75 inci maddesinin (D) bendinde belirtilen diğer işlemlerin yerine getirilmesi için, bu maddeye göre tespit edilecek tahmini bedel üzerinden pazarlık usulü ile bir yıla kadar ön izin ihalesi yapılacak, bu ihale 2886 sayılı Kanunun 17 nci maddesi uyarınca üçüncü kişilere ilan yoluyla duyurulacaktır. Gerekli hallerde ön izin süresi bedeli karşılığında uzatılabilecektir.

2) İlgili kuruluşlarca onaylı 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ve/veya uygulama projeleri mevcut bulunan yatırımcı tarafından ön izin veya kullanma izni verilmesi ve/veya irtifak hakkı tesisi talep edilmesi halinde, bu alanların geri sahasında talep sahibi yatırımcının mülkiyetinde, yasal bir hakka istinaden fiilen kullanımında veya bu yatırımcıya daha önce Bakanlığımızca kiralanan veya kullanma izni verilen veya irtifak hakkı tesis edilmiş olan Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında taşınmazların bulunması, bu alanların da yapımı talep edilen kıyı tesisi ile proje bütünlüğü taşıyor olması ve birlikte kullanılmasında zorunluluk bulunmasının tespiti durumunda, doğrudan talep sahibi yatırımcıya, Yönetmelik hükümlerine göre tespit edilecek tahmini bedel üzerinden bu yatırımcı ile yapılacak pazarlık ihalesi sonucunda kararlaştırılacak bedel karşılığında ve Bakanlığımızca belirlenerek sözleşmelerine konulacak koşullarla, bu işlemlerin gerçekleştirilebileceği süre de dikkate alınarak ön izin veya kullanma izni ve/veya irtifak hakkı tesis edilebilir.
3) Yapılacak yatırımın toplam proje maliyet bedelinin en az 150 milyon ABD Doları karşılığı YTL tutarında olması, yatırımın faaliyete geçmesinden itibaren en az iki yüz elli kişiye on yıl süreyle istihdam sağlanmasının taahhüt edilmesi halinde, Yönetmelik hükümlerine göre tespit edilecek tahmini bedel üzerinden bu yatırımcı ile yapılacak pazarlık ihalesi sonucunda kararlaştırılacak bedel karşılığında ve Bakanlığımızca belirlenerek sözleşmelerine konulacak koşullarla, ön izin veya kullanma izni verilebilir ve/veya irtifak hakkı tesis edilebilir.

Bu maddede belirtilen koşulları taşıyan birden fazla istekli olması halinde öncelikle;

-En fazla istihdam sağlayacak yatırımcıya,
-Yatırım tutarı yüksek olan yatırımcıya,
- İlk başvuru yapan yatırımcıya,
- Öncelik sırasında ve eşit durumda olan birden fazla başvuru olması halinde, başvuru sahipleri huzurunda yapılacak kura sonucu belirlenecek yatırımcıya,

Bu maddede belirtildiği şekilde bedeli karşılığında ön izin veya kullanma izni verilebilir ve/veya irtifak hakkı tesis edilebilir.

4) Yukarıdaki belirtildiği şekilde yapılacak olan ön izin ve kullanma izni ihalelerine ilişkin işlemler sırasında, geçici teminat miktarı olarak, 4706 sayılı Kanun hükümlerine göre belirlenen üst sınır uygulanacaktır.

III )Ortak Hükümler

1) Ön izin ihalesi sonucunda belirlenen ve kendisine ön izin verilen yatırımcı tarafından, ön izin süresi içinde yükümlülüklerin yerine getirilmesi halinde, Yönetmelik hükümlerine göre tespit edilecek tahmini bedel üzerinden bu yatırımcı ile yapılacak pazarlık ihalesi sonucunda kararlaştırılacak bedel karşılığında ve Bakanlığımızca belirlenerek sözleşmelerine konulacak koşullarla, bu yatırımcı lehine 49 yıla kadar (projeye dayalı organize hayvancılık faaliyeti kapsamında 20 yıla kadar) irtifak hakkı tesis edilebilecek veya kullanma izni verilebilecektir.

2) Ön izin verilmesinin gerekli olmadığı hallerde ise, Yönetmelik hükümlerine göre tespit edilecek tahmini bedel üzerinden pazarlık usulü ile kullanma izni veya irtifak hakkı ihalesi yapılacak, bu ihale 2886 sayılı Kanunun 17 nci maddesi uyarınca üçüncü kişilere ilan yoluyla duyurulacaktır.

3) Ön izin süresi içinde yükümlülüklerin yerine getirilmesi halinde, ön izin bedeli iade edilmeksizin bedeli karşılığında irtifak hakkı tesis edilir veya kullanma izni verilir. Ancak, ön izin süresi bitmeden önce irtifak hakkı tesisi veya kullanma izni verilmesinin talep edilmesi halinde, ön izin sözleşmesinde öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilmiş olması kaydıyla, ön izin süresinin kalan kısmına ilişkin bedel, tesis edilecek irtifak hakkı veya kullanma izni bedelinden mahsup edilir. Ön izin süresi içinde yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde, sözleşme feshedilerek varsa teminat irat kaydedilir, ön izin bedeli iade edilmez.

IV)Diğer İşlemler

1) Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler (kıyıda kalan yerler dahil) hakkında ön izin, kullanma izni ve irtifak hakkı bedeli takdiri yapılırken Yönetmeliğin 73 üncü maddesinin (A) bendinin (b) alt bendi ile 75 inci maddesinin (C) ve (D) bentlerindeki bedel tespitine ilişkin esas ve usullere uyulacaktır.

2-A) Taşınmazlarla ilgili olarak ön izin, kiralama ve kullanma izni bedelleri ile alınması öngörülmüş ise kesin teminatın peşin ve defaten ilgilisinden tahsilinden sonra, ön izin, kiralama ve kullanma izni sözleşmeleri taraflarca imzalanarak notere tasdik ettirilecektir.

B) İrtifak hakkı tesisine ilişkin sözleşmeler ise, taraflarca imzalanmasına ve noterce tasdik edilmesine gerek olmaksızın, hak lehdarı ve idare temsilcisinin katılımı ile ilgili tapu sicil müdürlüğünde resen resmi senet düzenlenmek suretiyle tapuya tescili işlemi yapılacaktır.

C) Taşınmaz, kiralama ve kullanma iznine ilişkin sözleşme taraflarca imzalanarak noterce tasdik veya irtifak hakkı tapuya tescil edilmeden ön izin aşamasında yatırımcıya teslim edilmeyecek ve üzerinde herhangi bir inşai faaliyete izin verilmeyecektir.

D) Ön izin, kiralama ve kullanma iznine ilişkin noterce tasdik edilen sözleşmeler ile irtifak hakkına ilişkin olarak tapuda düzenlenen resmi senedin bir örneği Bakanlığımıza gönderilecektir.

3) Bakanlığımız ile diğer Genel Bütçeli İdarelere tahsisli taşınmazlar üzerinde bulunan elektrik akım tesislerini oluşturan trafo ve hücrelerin mülkiyetlerinin talep edilmesi halinde bedelsiz olarak Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) Genel Müdürlüğüne devredilmesi, bu elektrik akım tesislerinin bulunduğu alanlar üzerinde anılan Genel Müdürlüğe bedelsiz kullanma izni verilmesi veya irtifak hakkı tesis edilmesi ve bu işlemleri yapmaya Valiliklerin (Defterdarlık) yetkili kılınmasına ilişkin işlemlerin, Bakanlığımızca 81 İl Valiliğine (Defterdarlık) dağıtımlı olarak yazılan 08/10/2003 tarih ve 35097 sayılı yazıda belirtilen şekilde yürütülmesine devam edilecektir.

4) Mülkiyeti Hazineye ait taşınmazlar üzerinde BOTAŞ, TEİAŞ, TEDAŞ ve EÜAŞ gibi özel kanunları uyarınca görevlendirilmiş kuruluşlar lehine mecra irtifak hakkı tesis edilmesine ilişkin tüm işlemlerin Defterdarlıklarca sonuçlandırılmasına ilişkin Bakanlığımızın 27/10/2003 tarih ve 270 sıra numaralı Milli Emlak Genel Tebliğine göre yapılan işlemlere aynen devam edilecektir.

5) Bakanlığımızca lehlerine kullanma izni verilen veya irtifak hakkı tesis edilen yatırımcılarca, kullanma izninin veya irtifak hakkının üçüncü kişilere devredilmesinin talep edilmesi halinde; varsa ödenmeyen geçmiş yıllar kullanma izni ve irtifak hakkı bedellerinin gecikme zamları ile birlikte ödenmesi, irtifak hakkı veya kullanma izni sözleşmelerinde belirtilen hükümlere ilişkin olarak herhangi bir başka aykırılık var ise bu aykırılıkların giderilmesi ve bu yatırımcılar tarafından, kullanma izninden veya irtifak hakkından dolayı Bakanlığımız aleyhine açmış olduğu dava var ise, bu davalardan tüm yargılama giderleri üstlenilerek kayıtsız ve şartsız feragat edilerek, buna ilişkin belgenin aslının Bakanlığımıza ibraz edilmesi ve Bakanlığımızca hazırlanacak yeni sözleşme koşullarının imzalanması kaydıyla, kullanma izninin ve irtifak hakkının üçüncü kişilere devredilmesine Bakanlığımızca izin verilebilecektir.

6) 4046 sayılı Kanun uyarınca Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) ve bağlı ortaklıkları lehine bedelsiz irtifak hakkı tesisi veya kullanma izni verilmesine ilişkin işlemlerin Defterdarlıklarca sonuçlandırılmasına ilişkin Bakanlığımızın 2005/13 sıra numaralı Genelgesine göre yapılan işlemlere aynen devam edilecektir.

V) Bakanlıktan İzin Alınması

I ve II nci bölümde belirtilen tüm taşınmazlarla ilgili olarak, süre ve bedele bakılmaksızın ön izin ve kullanma izni verilmesi ile irtifak hakkı tesisi işlemlerinde Bakanlığımızdan izin alınmasına devam edilecektir.

Duyurulur.



Xxxxxxx MAT
Adana Defterdar V.