İptal edilen Yönetmeliğin yürürlükten kaldırdığı Yönetmelik kendiliğinden tekrar yürürlüğe girer mi?

[VEGETA]

1- Arkadaşlar, 1990 yılında X Yönetmeliği çıkarılıyor. Bundan 5 yıl sonra, 1995 yılında Y Yönetmeliği çıkarılıyor ve bu Yönetmeliğin (söz gelimi) 15. maddesi ile X Yönetmeliği yürürlükten kaldırılıyor. Ancak bu yeni çıkarılan Y Yönetmeliğine karşı iptal davası açılıyor.

2- Y Yönetmeliğine karşı açılan iptal davası devam ederken bu sefer Z Yönetmeliği çıkarılarak bu Yönetmeliğin 13. maddesi ile Y Yönetmeliği yürürlükten kaldırılıyor. Y Yönetmeliğine dava açan kişi aynı sebeple (tüm Yönetmeliklerin dayanak maddesi aynı ve iptal davası da bu dayanak maddesinin ilgili Yönetmeliklere dayanak teşkil edemeyeceği gerekçesi ile açılıyor) Z Yönetmeliğine de iptal davası açıyor.

3- Mahkeme Y Yönetmeliğine karşı açılan davada Yönetmeliğin dayanak maddesinin aslında bu Yönetmeliğe dayanak teşkil edemeyeceği gerekçesiyle Yönetmeliğin hukuka aykırı olduğuna, ancak ilgili Yönetmelik Z Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırılmış olduğundan, açılan davada karar vermeye yer olmadığına karar veriyor. Sadece hukuka aykırı olduğunu tespit ettiği Y Yönetmeliğine dayanılarak yapılmış olan işlemleri iptal ediyor.

4-Ancak dayanak maddesi Y Yönetmeliği ile aynı olan Z Yönetmeliği, aynı şekilde, ilgili maddenin kendisine dayanak olarak kabul edilemeyeceği gerekçesi ile İPTAL ediliyor.(yani kararın gerekçesi Y Yönetmeliğine karşı açılan davada verilen kararın gerekçesi ile aynı, sadece Z Yönetmeliği şu an yürürlükte bulunduğu için İptal ediliyor)

Soru: Bu durumda Z Yönetmeliğinin iptal edilmesinden dolayı Y Yönetmeliği kendiliğinden yürürlüğe girer mi?
Yoksa hakkında hiç dava açılmamış olan X Yönetmeliği mi yürürlüğe girer?
Ya da hiçbiri kendiliğinden yürürlüğe girmez ve hukuki bir boşluk mu doğar?

Karışık bir soru sordum, umarım olayı yeterince açıklayabilmişimdir. Cevaplarınızı merakla bekliyorum arkadaşlar. İşte tam doktrin ve içtihatların devreye gireceği bir konu.

[Çobanoğlu]

Doktrin veya içtihat gereği yok çünkü X Yönetmeliği yürürlüktedir diye düşünüyorum.

[VEGETA]

Gerekçe yönünden doktrin ve içtihattan bahsetmiştim. Bildiğim kadarıyla bu konu idare hukukunda pek işlenmemiş bir konu ve soru işaretleri söz konusu. Bu konuda herhangi bir yargı içtihadı var mıdır acaba? Bir de sizin böyle düşünmenizin sebebi nedir?

[Çobanoğlu]

Yazdıklarınızdan anladığıma göre X Yönetmeliğini yürürlükten kaldıran Y Yönetmeliği ve Z Yönetmeliği iptal olunduğundan hukuki durum X Yönetmeliğinin yürürlükte olduğu ilk duruma dönmüştür. Bu İdare hukukunun en temel kurallarından biridir ve bu nedenle doktrin veya içtihada gerek yoktur.

[VEGETA]

Olayda Z Yönetmeliği iptal ediliyor ama Y Yönetmeliği dava devam ederken Z Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırıldığı için hukuka aykırı bir Yönetmelik olduğu tespit edilmekle beraber iptal davası yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar veriliyor.
Kanunlar iptal edildiğinde bunların yürürlükten kaldırdığı yasa hükümlerinin kendiliğinden yürürlüğe girmeyeceği konusunda Anayasa Mahkemesi kararı var ama idare hukukundaki düzenleyici işlemlerin iptal edilmesi durumunda bu işlemlerin kaldırdığı düzenleyici işlemlerin akıbeti konusuna pek değinilmemiş.(araştırdığım kadarı ile söylüyorum)
Olayda özellikle Y Yönetmeliği için, Z Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırılmış olması nedeniyle iptal kararı verilmemiş olması, ancak dayanak maddesinin Z Yönetmeliği ile aynı olması dolayısıyla aynen Z Yönetmeliği gibi hukuka aykırı olduğunun tespit edilmiş olması kafa karıştırıcı...

[Çobanoğlu]

Y Yönetmeliği Z Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırıldığı için mahkeme tarafından hukuk aleminde olmayan bir işlem için iptal kararı verilemezdi. Mahkeme bunu ve hukuka aykırılığı tespit ederek KVYO kararı veriyor. Sonra da aynı hukuka aykırılığı taşıyan Z Yönetmeliğini iptal etmiştir. Hem Y hem de Z Yönetmeliklerinin hukuka aykırılıkları mahkemece tespit edildiği için X Yönetmeliği yürürlüktedir. Z Yönetmeliği iptal edildi diye hukuka aykırılığı tespit edilmiş ancak iptal kararı verilememiş olan Y Yönetmeliği yürürlükte olmaz diye düşünüyorum.