İşçininin Bağışlanamaz Kusuru

[Av.Fırat Bayındır]

506 S.K. 111. madde:
Bağışlanmaz kusuru yüzünden iş kazasına uğrıyan, meslek hastalığına tutulan veya hastalanan sigortalıya verilecek geçici iş göremezlik ödeneği veya sürekli iş göremezlik geliri, bu kusurun derecesine göre, Kurumca, yarısına kadar eksiltilebilir.

Bu uygulama nasıl yapılmaktadır?

İdarenin takdir yetkisi mi vardır yoksa bu konuda kanun dışında bir yasal düzenleme mevcut mudur?

SSK müfettişince iş kazasında işçinin bağışlanmaz kusuru vardır tespitine rağmen, gelir bağlanmasında bu dikkate alınmadan ve indirim yapılmadan gelir bağlanabilir mi?

[yyln]

506/111 'in SSK'daki uygulaması; kusurun derecesi, sigortalının durumu gibi kıstaslar dikkate alınarak, geçici işgöremezlik ödeneklerinde %5-10;
sürekli işgöremezlik ödeneklerinde % 5 şeklindedir.
Dolayısıyla, SSK Müfettişinin tespitine göre, sigortalının bağışlanmaz kusuru varsa, sürekli işgöremezlik gelirinden % 5 kesinti yapılır.

[Av.Fırat Bayındır]

SSK müfettişince iş kazasında işçinin bağışlanmaz kusuru vardır tespitine rağmen, gelir bağlanmasında bu dikkate alınmadan ve indirim yapılmadan gelir bağlanabilir mi?

Böyle bir durumda işverenin aleyhine açılan rucu davasında bu noktaya işverence itiraz mümkün müdür?

[yyln]

Evet, itiraz mümkündür. Hatta, sigorta müfettişi raporunda bağışlanmaz kusur tespitinde bulunulmamış olsa bile, eğer sigortalının bağışlanmaz kusuru bulunduğuna dair kanıtlar varsa, sigortalının bağışlanmaz kusurunun bulunduğu yönünde itiraz edilebilir.

[Av.Fırat Bayındır]

HD 10, E: 1979/008348, K: 1980/000612, Tarih: 04.02.1980
[*]İŞ KAZASI[*]MESLEK HASTALIĞI[*]KUSURUN BELİRLENMESİ[*]MADDİ TAZMİNAT



(506 s. SSK. m. 111, 26)

Davacı, iş kazasında yaralanan sigortalı işçi için yapılan harcamalar üzerine uğranılan Kurum zararının rücuan ödetilmesini istemiştir. Mahkeme, isteği hüküm altına almıştır.

Hükmün, davalı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi:

.YARGITAY KARARI.

Davada uyuşmazlık, davalı sigortalının zararlandırıcı sosyal sigorta olayına etkili bulunan davranışının "bağışlanmaz kusur" niteliğinde sayılıp sayılmayacağı noktasında toplanmaktadır. "Bağışlanmaz kusur" deyimi, Sosyal Sigortalar Kanununa özgü bir kavramdır ve bu deyim, anılan Kanunun 111. maddesinin son fıkrasında tanımlanmıştır. Burada olduğu gibi, bir tanımlayıcı hükümle içeriği ve sınırları belirlenmiş bir kavramın bir başka şekilde anlaşılmasına yasaca cevaz yoktur. Daha açık bir anlatımla, bu olayda, davalı sigortalının sigorta olayına etkili bulunan davranışının "bağışlanmaz kusur" niteliğinde sayılabilmesi SSK.nun 111. maddesinin son fıkrasındaki tanıma uymasına bağlıdır. Genelge kusur oranının yüksek oluşu, mutlak şeklide kusurun aynı zamanda "bağışlanmaz kusur" anlamına geleceğini de göstermez. Bu bakımdan, mahkemenin rücu davasında alınmış bilirkişi raporundaki %70 kusur oranına dayanarak sigortalının "bağışlanmaz kusurun"unun varlığından hareketle sunuca gitmesi isabetli sayılamaz. Kaldı ki, bu raporun Kurumun işveren aleyhine açtığı, dolayısıyla davalı sigortalının taraf bulunmadığı bir davada alınmış olunmasından ötürü davalı için başlayıcı güç ve nitelikte olmadığı da açıktır. Mahkemece yapılacak iş, yukarıda açıklanan esaslar dairesinde ve SSK.nun 111. maddesi hükümleri çevresinde gerekli bilirkişi incelemesi yaptırarak sonucuna göre bir karar vermekten ibarettir.

O halde, davalının bu yönü amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı BOZULMASINA, 04/02/1980 gününde oybirliğiyle karar verildi.

[Av.Fırat Bayındır]

Konuyu araştırırken karşıma SSK nun 3.3.1986 tarihli 3 no.lu genelgesi çıktı :

SİGORTALININ BAĞIŞLANMAZ KUSURU HALİNDE YAPILA-
CAK İŞLEMLER

Anılan Kanunun 111. maddesinde "Bağışlanmaz kusuru yüzünden işkazasına uğrayan, meslek hastalığına tutulan veya hastalanan sigortalıya verilecek geçici işgöremezlik ödeneği veya sürekli işgöremezlik geliri, bu kusurun derecesine göre, Kurumca, yarısına kadar eksiltilebilir.

Tehlikeli olduğu veya hastalığa sebep olacağı bilinen yahut yetkili kimseler tarafından verilen emirlere aykırı olan veyahut açıkça izne dayanmadığı gibi hiçbir gereği veya yararı bulunmayan bir işi elinde olarak sigortalının yapması veya yapılması gerekli bir hareketi savsaması kusurun bağışlanmazlığına esas tutulur" hükmü öngörülmüştür.

Bahsi geçen maddede "bağışlanmaz kusuru yüzünden işkazasına uğrayan, meslek hastalığına tutulan veya hastalanan sigortalıya ............................" deyimi yer aldığına göre, kusurun, vak'anın meydana gelişine tesir etmiş olması diğer bir deyimle, kusur ile olay arasında bir "illiyet rabıtası" bulunması yani olayın meydana gelmesine sigortalının kusurlu hareketinin sebep olması gerekmektedir.

Çünkü her olayda genellikle ihmal ve dikkatsizlik hali mevcut olduğundan, Kanun koyucu, maddede, bu hususu göz önünde bulundurarak yalnız bağışlanmaz kusur hallerinde indirim yapılmasını öngörmüştür.

Bu duruma göre, anılan madde hükmüne istinaden sigortalıların geçici işgöremezlik ödeneklerinden indirim yapılırken;

A)Kusurun, olayın meydana gelişine sebep olup olmadığının,

B)Kusurun, bağışlanmaz bir kusur mahiyetinde bulunup bulunmadığının,

etraflıca araştırılarak, hadise hakkında yapılacak tahkikat neticesinde, bu iki faktörün mevcut olduğunun tespit edilmesi halinde, kusurun derecesine göre ve ayrıca sigortalılara tediye edilecek geçici işgöremezlik ödeneği miktarı, geçindirmekle yükümlü kimseleri bulunup bulunmadığı hususu ile istirahat süresinin de nazara alınması suretiyle, geçici işgöremezlik miktarının % 50'sini aşmamak üzere, bağışlanmaz kusurun derecesine göre indirim yapılması icap etmektedir.

a-Anılan madde hükmüne istinaden yapılacak indirimler için vak'anın işkazası veya hastalık olduğu belirtilmek suretiyle, C-2010-59 kod numaralı örnek kullanılacaktır.

b-Örnekte (a), (b) ve (c) harfleri ile gösterilen bağışlanmaz kusur hallerinde hadisenin mahiyetine uyanı bırakılarak diğerleri çizildikten sonra ilgili memur ve şef tarafından imzalanıp, müdür yardımcısı tarafından da parafe edildikten sonra, müdürün onayına sunulacaktır.

Müdürün tasdiki ile tamamlanan belgenin birinci nüshası sigortalının dosyasına, ikinci nüshası da, bu konuda tutulacak, bir seri dosyaya konulacaktır.

c-Bu belgelere her sene "1"den başlamak ve iki nüshaya da yazılmak üzere, sıra takip eden bir numara verilecektir.

d-Bahis konusu belge, işkazası geçirmesinde veya meslek hastalığına tutulmasında, yahut hastalanmasında kusuru olduğu anlaşılan sigortalıların bu kusurlarının bağışlanmaz kusur mahiyetinde görülmemesi sebebiyle geçici işgöremezlik ödeneklerinden indirim yapılmayan hallerde de düzenlenecektir.

e-Sigortalıların işkazası dosyaları, sürekli işgöremezlik geliri bağlanmak üzere, Genel Müdürlüğümüze gönderilirken, geçici işgöremezlik ödeneklerinden yapılan eksiltmelerin nispet ve miktarı da bildirilecektir.