Ýþçininin Baðýþlanamaz Kusuru

506 S.K. 111. madde:
Baðýþlanmaz kusuru yüzünden iþ kazasýna uðrýyan, meslek hastalýðýna tutulan veya hastalanan sigortalýya verilecek geçici iþ göremezlik ödeneði veya sürekli iþ göremezlik geliri, bu kusurun derecesine göre, Kurumca, yarýsýna kadar eksiltilebilir.

Bu uygulama nasýl yapýlmaktadýr?

Ýdarenin takdir yetkisi mi vardýr yoksa bu konuda kanun dýþýnda bir yasal düzenleme mevcut mudur?

SSK müfettiþince iþ kazasýnda iþçinin baðýþlanmaz kusuru vardýr tespitine raðmen, gelir baðlanmasýnda bu dikkate alýnmadan ve indirim yapýlmadan gelir baðlanabilir mi?

506/111 'in SSK'daki uygulamasý; kusurun derecesi, sigortalýnýn durumu gibi kýstaslar dikkate alýnarak, geçici iþgöremezlik ödeneklerinde %5-10;
sürekli iþgöremezlik ödeneklerinde % 5 þeklindedir.
Dolayýsýyla, SSK Müfettiþinin tespitine göre, sigortalýnýn baðýþlanmaz kusuru varsa, sürekli iþgöremezlik gelirinden % 5 kesinti yapýlýr.

Böyle bir durumda iþverenin aleyhine açýlan rucu davasýnda bu noktaya iþverence itiraz mümkün müdür?

Evet, itiraz mümkündür. Hatta, sigorta müfettiþi raporunda baðýþlanmaz kusur tespitinde bulunulmamýþ olsa bile, eðer sigortalýnýn baðýþlanmaz kusuru bulunduðuna dair kanýtlar varsa, sigortalýnýn baðýþlanmaz kusurunun bulunduðu yönünde itiraz edilebilir.

HD 10, E: 1979/008348, K: 1980/000612, Tarih: 04.02.1980
[*]ÝÞ KAZASI[*]MESLEK HASTALIÐI[*]KUSURUN BELÝRLENMESÝ[*]MADDÝ TAZMÝNAT



(506 s. SSK. m. 111, 26)

Davacý, iþ kazasýnda yaralanan sigortalý iþçi için yapýlan harcamalar üzerine uðranýlan Kurum zararýnýn rücuan ödetilmesini istemiþtir. Mahkeme, isteði hüküm altýna almýþtýr.

Hükmün, davalý avukatý tarafýndan temyiz edilmesi üzerine iþin gereði düþünüldü ve aþaðýdaki karar tesbit edildi:

.YARGITAY KARARI.

Davada uyuþmazlýk, davalý sigortalýnýn zararlandýrýcý sosyal sigorta olayýna etkili bulunan davranýþýnýn "baðýþlanmaz kusur" niteliðinde sayýlýp sayýlmayacaðý noktasýnda toplanmaktadýr. "Baðýþlanmaz kusur" deyimi, Sosyal Sigortalar Kanununa özgü bir kavramdýr ve bu deyim, anýlan Kanunun 111. maddesinin son fýkrasýnda tanýmlanmýþtýr. Burada olduðu gibi, bir tanýmlayýcý hükümle içeriði ve sýnýrlarý belirlenmiþ bir kavramýn bir baþka þekilde anlaþýlmasýna yasaca cevaz yoktur. Daha açýk bir anlatýmla, bu olayda, davalý sigortalýnýn sigorta olayýna etkili bulunan davranýþýnýn "baðýþlanmaz kusur" niteliðinde sayýlabilmesi SSK.nun 111. maddesinin son fýkrasýndaki tanýma uymasýna baðlýdýr. Genelge kusur oranýnýn yüksek oluþu, mutlak þeklide kusurun ayný zamanda "baðýþlanmaz kusur" anlamýna geleceðini de göstermez. Bu bakýmdan, mahkemenin rücu davasýnda alýnmýþ bilirkiþi raporundaki %70 kusur oranýna dayanarak sigortalýnýn "baðýþlanmaz kusurun"unun varlýðýndan hareketle sunuca gitmesi isabetli sayýlamaz. Kaldý ki, bu raporun Kurumun iþveren aleyhine açtýðý, dolayýsýyla davalý sigortalýnýn taraf bulunmadýðý bir davada alýnmýþ olunmasýndan ötürü davalý için baþlayýcý güç ve nitelikte olmadýðý da açýktýr. Mahkemece yapýlacak iþ, yukarýda açýklanan esaslar dairesinde ve SSK.nun 111. maddesi hükümleri çevresinde gerekli bilirkiþi incelemesi yaptýrarak sonucuna göre bir karar vermekten ibarettir.

O halde, davalýnýn bu yönü amaçlayan temyiz itirazlarý kabul edilmeli ve hüküm bozulmalýdýr.

SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarýda açýklanan nedenlerden dolayý BOZULMASINA, 04/02/1980 gününde oybirliðiyle karar verildi.

Konuyu araþtýrýrken karþýma SSK nun 3.3.1986 tarihli 3 no.lu genelgesi çýktý :

SÝGORTALININ BAÐIÞLANMAZ KUSURU HALÝNDE YAPILA-
CAK ÝÞLEMLER

Anýlan Kanunun 111. maddesinde "Baðýþlanmaz kusuru yüzünden iþkazasýna uðrayan, meslek hastalýðýna tutulan veya hastalanan sigortalýya verilecek geçici iþgöremezlik ödeneði veya sürekli iþgöremezlik geliri, bu kusurun derecesine göre, Kurumca, yarýsýna kadar eksiltilebilir.

Tehlikeli olduðu veya hastalýða sebep olacaðý bilinen yahut yetkili kimseler tarafýndan verilen emirlere aykýrý olan veyahut açýkça izne dayanmadýðý gibi hiçbir gereði veya yararý bulunmayan bir iþi elinde olarak sigortalýnýn yapmasý veya yapýlmasý gerekli bir hareketi savsamasý kusurun baðýþlanmazlýðýna esas tutulur" hükmü öngörülmüþtür.

Bahsi geçen maddede "baðýþlanmaz kusuru yüzünden iþkazasýna uðrayan, meslek hastalýðýna tutulan veya hastalanan sigortalýya ............................" deyimi yer aldýðýna göre, kusurun, vak'anýn meydana geliþine tesir etmiþ olmasý diðer bir deyimle, kusur ile olay arasýnda bir "illiyet rabýtasý" bulunmasý yani olayýn meydana gelmesine sigortalýnýn kusurlu hareketinin sebep olmasý gerekmektedir.

Çünkü her olayda genellikle ihmal ve dikkatsizlik hali mevcut olduðundan, Kanun koyucu, maddede, bu hususu göz önünde bulundurarak yalnýz baðýþlanmaz kusur hallerinde indirim yapýlmasýný öngörmüþtür.

Bu duruma göre, anýlan madde hükmüne istinaden sigortalýlarýn geçici iþgöremezlik ödeneklerinden indirim yapýlýrken;

A)Kusurun, olayýn meydana geliþine sebep olup olmadýðýnýn,

B)Kusurun, baðýþlanmaz bir kusur mahiyetinde bulunup bulunmadýðýnýn,

etraflýca araþtýrýlarak, hadise hakkýnda yapýlacak tahkikat neticesinde, bu iki faktörün mevcut olduðunun tespit edilmesi halinde, kusurun derecesine göre ve ayrýca sigortalýlara tediye edilecek geçici iþgöremezlik ödeneði miktarý, geçindirmekle yükümlü kimseleri bulunup bulunmadýðý hususu ile istirahat süresinin de nazara alýnmasý suretiyle, geçici iþgöremezlik miktarýnýn % 50'sini aþmamak üzere, baðýþlanmaz kusurun derecesine göre indirim yapýlmasý icap etmektedir.

a-Anýlan madde hükmüne istinaden yapýlacak indirimler için vak'anýn iþkazasý veya hastalýk olduðu belirtilmek suretiyle, C-2010-59 kod numaralý örnek kullanýlacaktýr.

b-Örnekte (a), (b) ve (c) harfleri ile gösterilen baðýþlanmaz kusur hallerinde hadisenin mahiyetine uyaný býrakýlarak diðerleri çizildikten sonra ilgili memur ve þef tarafýndan imzalanýp, müdür yardýmcýsý tarafýndan da parafe edildikten sonra, müdürün onayýna sunulacaktýr.

Müdürün tasdiki ile tamamlanan belgenin birinci nüshasý sigortalýnýn dosyasýna, ikinci nüshasý da, bu konuda tutulacak, bir seri dosyaya konulacaktýr.

c-Bu belgelere her sene "1"den baþlamak ve iki nüshaya da yazýlmak üzere, sýra takip eden bir numara verilecektir.

d-Bahis konusu belge, iþkazasý geçirmesinde veya meslek hastalýðýna tutulmasýnda, yahut hastalanmasýnda kusuru olduðu anlaþýlan sigortalýlarýn bu kusurlarýnýn baðýþlanmaz kusur mahiyetinde görülmemesi sebebiyle geçici iþgöremezlik ödeneklerinden indirim yapýlmayan hallerde de düzenlenecektir.

e-Sigortalýlarýn iþkazasý dosyalarý, sürekli iþgöremezlik geliri baðlanmak üzere, Genel Müdürlüðümüze gönderilirken, geçici iþgöremezlik ödeneklerinden yapýlan eksiltmelerin nispet ve miktarý da bildirilecektir.