Ücretsiz Fazla Mesai

[fender84]

Arkadaslar ben öğrenciyim. Aynı zamanda bir markette part-time reyon görevlisi, kasiyer olarak çalışıyorum.(En az migros kadar büyük bir sirket) İşe temmuz 2007’de başladım. Mağazamızda haftada 6 gün, 07:00-15:00 ve 15:00-23:00 olmak üzere iki vardiya uygulanıyor. Fakat ben part-time çalışan personel olduğum için sözleşmeye göre haftada 4 gün ve günde 6 saat çalışıyorum. (07:0-13:00, 17:00-23:00)

Aynı sözleşmeye göre esnek çalışma saatlerinde de çalışabiliyorum.

Fakat işe girerken onayladığım o "esnek çalışma saatleri" maddesinden kastedilenin, tam zamanında işe gelip, işten çıkış saatinin mesai bitimi ile mesai bitiminden sonraki 5-6 saat arasındaki esnek zaman dilimi olmasını tahmin edemedim.

Gece yarısından sonra evde olup sabahın köründe işe gitmek üzere uyandığım, hergün fazladan çalıştığım sürelerin toplamı ayda fazladan 4-5 günlük çalışmaya tekabül ettiği, önemli olanın mesai bitene kadar yemek yemiş olmak değil de aç acına çalışmamak olduğunu düşünemeyen takım şefi tarafından sabah 7’de başladığım mesaiden 18:00e doğru öğle yemeği molasına çıkarıldığım çok oluyor. Ve bu iş aşırı yorucu olduğundan fazladan yarım saatlik mesai bile dayanılmaz oluyor. Çünkü en az 8 saat sürekli ayakta çalışılıyor. Hatta mağazadaki 15 personelin hemen hepsi bu örnekleri ve daha esneklerini(!) yaşıyor.
Aynı esneklik, zaruri durumlarda dahi bizim ihtiyacına göre ayarlanmıyor tabi. İşe 15 dakika geç gitmek için çok haklı bir sebep gerekmektedir misal. O 15dk. için hesap soran müdüre “ulen ben 5 saat geç çıkınca senden hesap soruyor muyum” denmez.
Dersten geç çıktım, otobüs gecikti, ben biraz esneğim ondan gelemedim. Dinlenmez. Lakin nihayetinde her şeyin bir sınırı vardır.

Biz işe girerken ve çıkarken herhangi bir belge imzalamıyoruz. “Biz şu şu gün şu kadar saat fazla çalıştık” desek kanıtlama şansımız yok gibi. Gün içinde mesai saatlerinde çıkmak imkansız gibi zaten. Zira son dakika mutlaka bir iş veriliyor ve o da bitmiyor. Durumu anlatınca “ben size fazla mesaiye kalın demedim, işinizi bitirip çıkın” dedim cevabı alınması kuvvetle muhtemel.

En nihayetinde bunlar gibi sebeplerle hakkımın(iş gücü ve çalışma saati) mütemadiyen gasp edilmesine engel olamıyorum. Lanet olsun ki olmak da istemiyorum. Tek istediğim tazminatımı alıp ayrılmak. Bu nasıl mümkün?

[Av.Ulaş Değirmenci]

Esnek çalışma saatleri ile neyi kasdettiğinizi açıkça söylemek gerekirse anlayamadım. Çalıştığınız işyerinde bir nevi denkleştirme mi uygulanıyor, bu madde ile düzenlenen husus nedir?

İşe girip çıkarken bir belge imzalayıp imzalamamanız pek önemli değil, fazla sürelerle çalıştığınızı aynı işyerinde çalışan işçileri tanık göstererek de ispatlayabilirsiniz. Fazla sürelerle yaptığınız çalışmanın karşılığı size ödenmiyorsa bu durum iş akdinizi feshedebilmeniz için sizin lehinize haklı bir neden teşkil eder.Ancak böyle bir haklı nedenin varlığını söyleyebilmek için işyerinde denkleştirme esasının uygulanıp uygulanmadığını bilmek gerekir.Bu nedenle çalışma koşullarınız hakkında biraz daha detaya girebilirseniz yardımcı olmaya çalışacağım..

Saygılarımla.

[fender84]

Hızlı cevabınız için teşekkürler.

Sözleşmeye göre yazmışım yanlış olmuş. işe başvururken doldurduğumuz formda vardı "esnek çalışma saatlerinde çalışabilirim" kutucuğu.

İş yeri sabah 7 gece 11 günde 16 saat açık.
Dediğim gibi normal bir personel günde 8 saat çalışıyor. Fakat bu 8 saatlik çalışma sürecinin hangi saatler arasında olacağı, o günün yoğunluğuna göre belirleniyor. 7 de gelirsen 3 de çıkarsın, 3de gelirsen gece 11 de çıkarsın. öğen 12 de gelirsensen 8 de çıkarsın. Öyle de oluyor zaten. Benim esnek çalışma saatlerine uyabilmekten anladığım bu.

Denkleştirme esası nedir bilmiyorum lakin biz işe başlamadan once yapılan toplantıda, normal çalışma saatinden fazla çalışılan her saat için fazla mesai ücreti alınacağı söylenmişti.

[Av.Ulaş Değirmenci]

İşyerinde denkleştirme uygulamasının yapılabilmesi için sizin onayınız gerekiyor, sözleşmede böyle bir hüküm yok ve siz de böyle bir şeye onay vermediğinize göre sırf esnek olarak çalışabileceğinizi beyan etmeniz işyerinizde denkleştirme uygulanmasına olanak tanımaz.

Anladığım kadarıyla haftalık çalışma süreniz sözleşme ile 24 saat olarak belirlenmiş,24 saati aşan çalışma ücretiniz %25 zamlı olarak ödenmelidir. Beyan ettiğiniz üzere bu çalışmanızın karşılığı size ödenmediğinden sırf bu nedenle iş akdinizi haklı nedenle derhal feshedip kıdem tazminatı talep edebilir,ayrıca ödenmeyen fazla sürelerle çalışma ücretinizi de talep edebilirsiniz..

İşverenin "ben size fazla sürelerle çalışın demedim" şeklindeki beyanının bir geçerliliği yoktur, işveren fazla sürelerle çalıştığınızı görüp buna ses çıkarmıyorsa yapılan çalışmaya zımnen onay vermiş demektir. O nedenle fazla sürelerle çalışma ücretiniz her şekilde ödenmelidir,aksi hale yukarıda bahsettiğim fesih hakkınız bulunmaktadır.

[fender84]

Anladım. Ben şu an işe girdiğim zamanlarda çalıştığım mağazada değilim. Geçen ay aynı şirkete ait başka bir mağazaya geçtim.İşe girdiğimden beri de yaklaşık 250 saat fazladan ücretsiz çalıştırıldım. Çoğu da eski mağazamda haliyle.
Her şekilde ödenmelidir diyorsunuz ama ne kadar fazladan çalıştığım kesin olarak bilinemez ki. Ayrıca kanıtlanması için tanık şart mı? Kimsenin olcağını sanmıyorum.

Benim tek istediğim tazminatımı alıp ayrılmak zaten istemiyorum fazladan çalıştığım sürelerin ücretini.

[Av.Ulaş Değirmenci]

Tazminatınızı almak istiyorsanız bahane olarak fazla sürelerle çalışma ücretinizin ödenmemesini gösterebilirsiniz ancak muhtemelen size kıdem tazminatınız ödenmeyecektir, bu durumda mahkemede fazla sürelerle çalıştığınızı ispat edemezseniz kıdem tazminatınızı alamazsınız..

SSK primleriniz düşük olarak gösteriliyorsa ya da buna benzer başka hukuka aykırılıklar var ise bunları da sebep göstererek işyerinden ayrılabilirsiniz..

[buyuke]

Denkleştirme nedemektir? Fazla mesai ücreti ile ilgili olarak sözleşmede ,"Yapılan tüm fazla çalışmalar aylık ücretin içindedir" ibaresi varsa, fazla çalışmalarımı ispat etmem halinde fazla mesai ücretimi alabilirmiyim?
Fazla çalışmanında bir sınırı yokmudur?
Mesai bitimine az bir süre kala çalışana bildirilmesi etikmidir? Kanunda bu anlamda çalışanı koruyan bir madde yokmu?

[Av.Ulaş Değirmenci]

Denkleştirme İş Kanunu'nun 63. maddesinde düzenlenmiştir, buna göre denkleştirme süresi içerisinde(2 aylık period) işçiler, haftalık ortalama çalışma süresi normal çalışma süresini aşmamak koşuluyla günde 11 saate kadar çalıştırılabilirler. Bu durumda fazla çalışma ücreti ödenmez.

Fazla çalışma ücretinin aylık ücrete dahil edilmesi mümkündür. Ancak bunun 2 sınırı vardır :

1 - Asgari ücretin üzerinde bir ücret kararlaştırılmış olmalıdır.

2 - Fazla çalışma süresi bir yılda 270 saatten fazla olmamalıdır.

Yıl içerisindeki fazla çalışma süreniz 270 saatin üzerinde ise 270 saati geçen tüm çalışmalarınız için fazla çalışma ücreti talep edebilirsiniz.

İş akdinizde fazla çalışma yapmayı kabul ettiğinize göre işverenin bu konudaki talimatlarına uymakla yükümlüsünüz. Ancak işveren bu talimat hakkını kötüye kullanırsa verilen talimatların iyiniyet ve dürüstlük kurallarına aykırı olduğu düşünülebilir. Tabi bunlar yargılamayı gerektiren hususlardır.

[buyuke]

Denkleştirme İş Kanunu'nun 63. maddesinde düzenlenmiştir, buna göre denkleştirme süresi içerisinde(2 aylık period) işçiler, haftalık ortalama çalışma süresi normal çalışma süresini aşmamak koşuluyla günde 11 saate kadar çalıştırılabilirler. Bu durumda fazla çalışma ücreti ödenmez.

Fazla çalışma ücretinin aylık ücrete dahil edilmesi mümkündür. Ancak bunun 2 sınırı vardır :

1 - Asgari ücretin üzerinde bir ücret kararlaştırılmış olmalıdır.

2 - Fazla çalışma süresi bir yılda 270 saatten fazla olmamalıdır.

Yıl içerisindeki fazla çalışma süreniz 270 saatin üzerinde ise 270 saati geçen tüm çalışmalarınız için fazla çalışma ücreti talep edebilirsiniz.

İş akdinizde fazla çalışma yapmayı kabul ettiğinize göre işverenin bu konudaki talimatlarına uymakla yükümlüsünüz. Ancak işveren bu talimat hakkını kötüye kullanırsa verilen talimatların iyiniyet ve dürüstlük kurallarına aykırı olduğu düşünülebilir. Tabi bunlar yargılamayı gerektiren hususlardır.

Öncelikle cevap için teşekkürler. Cevabınızda asgari ücretin üzerinde bir maaş kararlaştırılmış olmalı demişsiniz. Bulunduğum pozisyon piyasada zaten asgari ücretin oldukça üstündedir. Yani bu pozisyon için asgari ücretle eleman çalışmaz.Aldığım maaş piyasa ortalamasındadır.Bu durumda fazla mesai yapsamda yapmasamda aynı maaşı alıyor olmam garip değilmi?
İş yeri kesinlikle bu hakkını kötüye kullanmaktadır. 10-15 kişilik işi 3 kişinin üstüne yıkmışlardır.İşin daha komik tarafı şu anda yaptığım fazla mesailer kendi işimle alakalı olmayıp başka bir birime destek olmak içindir. Ve kaldıki bütün bunlara sırf performans değerlendirmesine itirazım nedeni ile maruz bırakılmaktayım.Herhangi bir çıkış yolum yokmudur?

[Erdoğan Kırcalı]

Yaptığınız fazla çalışmayı ıspatlayabiliyorsanız,ücretinin ödenmemesi sn.Değirmenci nin belirttiği şartlar dahilinde sözleşme feshi ve kıdem tazminatı talep edebilmek için haklı nedendir.
Sonuçta işveren tazminatınzı ödemek istememesi durumunda haklılığınızı ıspatlamak için açmanız gereken davada fazla çalışmalarınızı belgeleyebilmeniz gerekecek.