Yol ve Yemek kesintisi hakkında

[pozkan]

Merhaba ;
Sayın Avukatlar öncelikle vereceğiniz yanıtlar için şimdiden teşekkür ederim. Benim bu soruyu sormaktaki amacım eğer işçi arkadaşların bir hakkı varsa bunu hukuken de doğrulayıp gereğini yapmaktır. Şöyle ki bir kamu kurumunda çalışmaktayım bulunduğum kurumda hizmet işleri ihale yolu ile yapılmaktadır. İşçilere firma ile yapılan sözleşmeye göre yol ve yemek parası nakit olarak maaşlarına yapılan ilave şeklinde verilmektedir. Bu yardımlar işçilerin bordrolarında yol ve yemek ücreti olarak ayrı ayrı gözükmektedir. Kurum olarak işçilerin yıllık izin, bayram izni, evlilik ve ölüm izni gibi izinlerinde gelmedikleri günlerin yol ve yemek paralarını kesmekteyiz. Fakat sözleşmemizde buna dair bir madde bulunmamaktadır. Ayrıca İş Kanunu madde 46’da “Şu kadar ki;
a) Çalışmadığı halde kanunen çalışma süresinden sayılan zamanlar ile günlük ücret ödenen veya ödenmeyen kanundan veya sözleşmeden doğan tatil günleri,
b) Evlenmelerde üç güne kadar, ana veya babanın, eşin, kardeş veya çocukların ölümünde üç güne kadar verilmesi gereken izin süreleri,
c) Bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinlerle hekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinleri,
Çalışılmış günler gibi hesaba katılır.” Denilmektedir. İlk olarak yıllık ücretli izin, kanunun “a” bendinde geçen “günlük ücret ödenen veya ödenmeyen kanundan veya sözleşmeden doğan tatil günleri,” nden sayılır mı ? bir diğeri de yine aynı kanunun 47. Maddesinde “Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir.” Denilmektedir. Ben kanunda altı çizili olarak belirttiğim yerlere işaret ederek işçilerden yol ve yemek parası kesilmesine karşı çıkmaktayım. İşçiler yol ve yemek paralarını maaşlarına eklenerek alıyorlar. Yani bir günlük yevmiyelerine bu yardımlar dahil, aynı şekilde işçi sebepsiz olarak işe gelmediğinde kesilen “eksik yevmiye” bedeline de bu yardımlar dahil; İş Kanununda yol ve yemek yardımları hususuna yer verilmediğinden bu konuyla ilgili çok sağlıklı saptamalar yapamıyorum. Bu yüzden konuyla ilgili imkanlarım el verdiğince araştırma yaptım. Yol ve yemek yardımı işçi ile yapılan sözleşmelerde veya şirketin teamül olmuş davranışlarında yok ise verilmemektedir. En son konuyla ilgili araştırma yaparken Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin İşe İade’yle ilgili bir kararında, işten çıkarılan işçiye, fiziksel olarak iş yerinde bulunmadığı halde geriye dönük yol ve yemek yardımlarının verilmesinden dolayı, çalışmakta olan işçiye de bu hakların verilmesi gerektiği kanaatini taşımaktayım. Alt mahkeme işçinin işten çıkarıldığı dönemde fiziksel olarak işe gitmemesinden dolayı yol ve yemek yardımlarına hakkı olmadığına karar vermiş. Fakat Yargıtay aşağıda şekilde kararı bozmuştur. Karar uzun bir metin halinde olduğundan ben konu ile mantıken alakası bulunduğunu düşündüğüm kısmı aldım. YARGITAY
9. HUKUK DAİRESİ
Esas Numarası: 2008/22949
Karar Numarası: 2010/7943
Karar Tarihi: 22.03.2010
“Boşta geçen sürenin en çok 4 aylık kısmı içinde gerçekleşen diğer haklar kavramına, ikramiye, gıda yardımı, yol yardımı, yakacak yardımı ve servis hizmeti gibi para ile ölçülebilen haklar dahil edilmelidir. Söz konusu hesaplamaların işçinin belirtilen dönemde işyerinde çalışıyormuş gibi yapılması ve para ile ölçülebilen tüm değerlerin dikkate alınması gerekir. Bununla birlikte işçinin ancak fiili çalışması ile ortaya çıkabilecek olan fazla çalışma ücreti, hafta tatili ile bayram ve genel tatil günlerinde çalışma karşılığı ücret ile satışa bağlı pirim gibi ödemelerinin, en çok 4 ay kadar boşta geçen süre içinde ödenmesi gereken diğer haklar kavramında değerlendirilmesi mümkün olmaz”
Sonuç olarak gerek kanunlar gerek mahkeme kararları ışığında bu kesintilerin yapılıp yapılamayacağı hakkında yorum yapmanızı rica ediyorum.
Hepinize iyi çalışmalar

[pozkan]

Sayın Hukukçular;

Muallaklı bir konu olduğundan çok net bir yorum getirmek mümkün değil gibi gözüküyor. Bu nedenle konuya cevap yazılmadığı düşüncesindeyim. İnşallah konuya vakıf bir hukukçu ilgi göstererek bize yardımlarını esirgemez. En son vardığım kanı sözleşmede yazan ne ise uygulamanın da o yönde olacağı bizim sözleşmemizde 26 gün üzerinden yol 22 gün üzerinden yemek verilir deniliyor. Ama sözleşmede hiç bir yerde kesilmesiyle ilgili ibare bulunmuyor. Sözleşmede kesme ile ilgili bir madde olmaması bu yardımları gelmedikleri zamanlarda kesmeye mani değil midir? Ayrıca size örnek verdiğim yargıtay kararında ; "Davacı işçi 4 aya kadar boşta geçen süre için her iki alacağın da hesaplanması gerektiğini ileri
sürmüştür. Mahkemece çalışılmayan dönem için adı geçen isteklerle hak kazanılamayacağı
gerekçesiyle isteklerin reddine karar verilmiştir. 4857 sayılı iş Kanununun 21/ 3. maddesinde,
“Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş
bulunan ücret ve diğer hakları ödenir” şeklinde kurala yer verilmiştir. Görüldüğü üzere,
davacının boşta geçen 4 aya kadar süre içinde çalışma karşılığı olmaksızın ücret ve diğer
haklarının ödenmesi gerektiği yasa hükmüdür. Kaldı ki, 4 aya kadar boşta geçen süre
işçinin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmakta ve tazminata esas alınan ücretin
tespitinde para ile ölçülebilir tüm aynı ve sosyal yardımlar dikkate alınmaktadır. O halde yasada
ifadesini bulan “ diğer haklar” kavramı dar yorumlanmamalıdır. Mahkemece anılan isteklerin
kabulü gerekirken yazılı şekilde reddine karar verilmesi hatalı olup ayrı bir bozma nedenidir”, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin yerel mahkemenin kararını, yol ve yemek ücretinin tazminata esas alınan ücretin tespitinde kullanılmasından dolayı hiç işe gelmeyen işçi için bile verdirerek bozdurması nedeniyle sanki kesilmemesinin daha hukuki olacağı kanısındayım. Çünkü Öğretide hâkim kanaat, işçinin fiilen çalışmasına bağlı olarak yapılan, yol ve yemek gibi yardımların parasal
bedellerinin İş K.m.21/3’te yer alan diğer haklardan sayılmayacağı,
buna karşılık, ikramiye, giyim ve yakacak yardımı gibi ödemelerin ise
sayılacağı yolundadır. Oysa Yargıtay, ilgili düzenlemenin dar yorumlanmaması gerektiği, bu anlamda yemek ve yol giderlerinin de diğer haklar
içerisinde yer aldığı görüşündedir.

Saygılar İyi Çalışmalar

[Erdoğan Kırcalı]

Sayın Hukukçular;

Muallaklı bir konu olduğundan çok net bir yorum getirmek mümkün değil gibi gözüküyor. Bu nedenle konuya cevap yazılmadığı düşüncesindeyim. İnşallah konuya vakıf bir hukukçu ilgi göstererek bize yardımlarını esirgemez. En son vardığım kanı sözleşmede yazan ne ise uygulamanın da o yönde olacağı bizim sözleşmemizde 26 gün üzerinden yol 22 gün üzerinden yemek verilir deniliyor. Ama sözleşmede hiç bir yerde kesilmesiyle ilgili ibare bulunmuyor. Sözleşmede kesme ile ilgili bir madde olmaması bu yardımları gelmedikleri zamanlarda kesmeye mani değil midir? Ayrıca size örnek verdiğim yargıtay kararında ; "Davacı işçi 4 aya kadar boşta geçen süre için her iki alacağın da hesaplanması gerektiğini ileri
sürmüştür. Mahkemece çalışılmayan dönem için adı geçen isteklerle hak kazanılamayacağı
gerekçesiyle isteklerin reddine karar verilmiştir. 4857 sayılı iş Kanununun 21/ 3. maddesinde,
“Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş
bulunan ücret ve diğer hakları ödenir” şeklinde kurala yer verilmiştir. Görüldüğü üzere,
davacının boşta geçen 4 aya kadar süre içinde çalışma karşılığı olmaksızın ücret ve diğer
haklarının ödenmesi gerektiği yasa hükmüdür. Kaldı ki, 4 aya kadar boşta geçen süre
işçinin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmakta ve tazminata esas alınan ücretin
tespitinde para ile ölçülebilir tüm aynı ve sosyal yardımlar dikkate alınmaktadır. O halde yasada
ifadesini bulan “ diğer haklar” kavramı dar yorumlanmamalıdır. Mahkemece anılan isteklerin
kabulü gerekirken yazılı şekilde reddine karar verilmesi hatalı olup ayrı bir bozma nedenidir”, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin yerel mahkemenin kararını, yol ve yemek ücretinin tazminata esas alınan ücretin tespitinde kullanılmasından dolayı hiç işe gelmeyen işçi için bile verdirerek bozdurması nedeniyle sanki kesilmemesinin daha hukuki olacağı kanısındayım. Çünkü Öğretide hâkim kanaat, işçinin fiilen çalışmasına bağlı olarak yapılan, yol ve yemek gibi yardımların parasal
bedellerinin İş K.m.21/3’te yer alan diğer haklardan sayılmayacağı,
buna karşılık, ikramiye, giyim ve yakacak yardımı gibi ödemelerin ise
sayılacağı yolundadır. Oysa Yargıtay, ilgili düzenlemenin dar yorumlanmaması gerektiği, bu anlamda yemek ve yol giderlerinin de diğer haklar
içerisinde yer aldığı görüşündedir.

Saygılar İyi Çalışmalar

Eğer sizin de konunuz, işe iade davasını kazanan işçinin boşta geçen 4 aylık süreye ilişkin ücreti öderken, yol ve yemek yardımlarını da ödememiz gerekiyor mu olsaydı, evet, düşündüğünüz gibi, o süreler sanki işe gelmiş -çalışmış gibi kabul edilen sürelerden sayıldığından, yol-yemek yardımlarını da ödemeniz gerekir-di.
Ama sorduğunuz soru, işe gelmeyen işçiye gelmediği gün için yemek parası ödememiz gerekir mi olunca, örnek aldığınız kararla ilgisi yok durumunuzun.
İşe gelmeyen işçiye o güne ait işe gelerek hak kazanabileceği ücretlerin hiç birini ( yol-yemek-çalışma ücreti-sgk primleri) almaya hak kazanamaz, iş sözleşmesinde aksi yönde bir hüküm yoksa.

[muhammed fatih evranos]

Merhaba,

Ben özel sektörde çalışıyorum. Yıllık izin kullanıldığında yemek ücretimde kesinti oluyor.
Çalıştığım şirketin bu kesintiyi kanunen yapma hakkı var mı yada kanunen yemek parasının kesilmemesi ile ilgili belli bir yasa var mı?
en azından geçmişe dönük kesilen yemek paralarını alabilir miyiz?

Cevaplarınız için şimdiden teşekkürler.

İyi çalışmalar...