Kriz döneminde iptal edilen (ya da ertelenen) ikramiyeler

[gatila]

Merhabalar,
Net ifade edebilmek için uzun yazdım. Belki de gerek yoktu, kusuruma bakmayın.
Türkiye'nin en büyük holdinglerinden birine ait, kendisi de en büyük 500 firma arasında bulunan kurumsal bir firmada görev yapmaktayım. Doğal olarak tüm uygulamalar kanuna uygundur.

Ama yakın dönemde kesinliğe kavuşacak olan "ikramiye iptali" açıklaması kafamızı karıştırıyor. Sözleşmede nasıl geçtiğini bilmiyorum, uygulama ise şu şekilde idi:
Yılda 16 maaş verilirdi. Bu da hiç aksatılmadan çok uzun yıllardır "3 ayda bir çift maaş" şeklinde idi. İkramiye bordroda gösterilir ve kesintileri aynen maaşta olduğu gibi yapılırdı.

Daha önce mavi yaka tabir edilen kapsam içi çalışanlarımızda ikramiyelerde azaltmaya gidilmişti. Bunun için çalışanlar kıdem tazminatları ile birlikte işten çıkarılmıştı ve yeni sözleşmeler yapılmıştı.
Beyaz yakalı olan biz kapsam dışı personeller de aynı şekilde olmasını bekliyorduk. Ve sözleşme önümüze konulduğu anda düşünecektik, konuşacaktık.

2009 başında bölüm amirleri tarafından sözlü olarak şu şekilde tebliğ edildi: Mart sonunda alınacak olan ikramiyeler verilmeyecek, sonrası belirsiz, işler düzelirse Haziran sonundakiler verilebilir, hatta ödenmemiş olan Mart ikramiyeleri de sonra verilebilir, ama tamamen belirsiz.
Daha sonra insan kaynakları müdürümüz bir toplantı ile yine sözlü olarak aynı şeyi tebliğ etti. Yeni sözleşme olacak mı sorusuna cevabı: "ikramiye olduğu için buna gerek yok"
Biz bu dönemde yine de bir gün sözleşme gelecektir, hazırlıyorlardır herhalde diye düşünüyorduk. Mart sonuna birkaç gün kaldı ve halen birşey yok, ve halen ikramiyelerin kesinlikle verilmeyeceği söyleniyor.

Sizden ricalarım:
1) Maaş ve ikramiye hukuki açıdan farklı mıdır?
2) İşveren yukarda anlattığım şekilde bir uygulama yapabilir mi? İkramiyeyi kaldırabilir mi?
3) Kriz anları için kanunda bu konuda bir esneklik olabilir mi? İşveren bunu kullanacak olabilir mi?
4) Eğer işveren iptal etmeyi değil, ertelemeyi düşünüyor ise, bu ikramiyeyi ödemesi için bir süre sonu var mıdır? (Ben bu hakkımı aramaya başladığımda, "iptal etmedik ki, sonra verecektik" diyebilir diye düşünüyorum.)
5) İkramiyenin normalde ödenmesi gereken tarih olan 31 Mart'tan önce bir aksiyon almamı gerektirecek kanuni zorunluluk var mıdır?
6) 31 Mart tarihinde ikramiyem ödenmediğinde ne yapmamı önerirsiniz? Kanuni haklarım için belirli bir başvuru süresi var mıdır?
7) Çalışan için haklı fesih hakkı doğar mı? Kıdem ve ihbar tazminatlarım dışında bir hak doğar mı?
8) Ben hakkımı istediğimde "peki sen sus, seninkini vereceğiz" cevabını alırsam, "yıldırma"ya(mobbing) uğrayacağıma inandığım için yine de tüm bunlar bana haklı fesih hakkı doğurur mu?
9) Mart sonundakilerden feragat ettik diyelim, bu durumda sonraki ikramiyeler için hak arama şansımızı kendi elimizle yitirmiş olur muyuz?

Yardımcı olanlara teşekkür ederim.

[gatila]

bir soru daha mümkünse...
işveren şöyle bir formül ile gelirse:
"ikramiyeyi ödemiyoruz ama bunu sizin alacağınıza yazıyoruz. Bunun formülü de izin olarak yazmaktır. 1 maaş tutarındaki ikramiyenize karşılık 26 günlük izin yazıyoruz(cumartesi çalışıyoruz, 4 pazar düşülüyor ve 26 gün yazılıyor). Bu izinleri şimdilik kullanmayın. Sonra işlerimiz düzelirse ödemesini yapacağız. İşler kötüye giderse, izin olarak kullanmanızı isteyeceğiz."

Tamam, bu sefer için kabul edelim. Ama bir sonraki ikramiye dönemi olan haziran'da şöyle bir açıklama gelirse:
"ikramiyeleri kaldırdık"
O zaman biz hakkımızı yitirmiş olur muyuz? Kanun bize şöyle bir cevap verebilir mi?:
"Önceden bu senin kazanılmış hakkınmış, Mart sonunda verilmeyince başvursan hakkını alırdın. Ama o dönem ikramiyesiz maaşı kabul etmişsin, yani hakkından feragat etmişsin. Bu durumda haziran sonunda verilmeyen ikramiye için artık hak iddia edemezsin"
diyebilir mi?

[Erdoğan Kırcalı]

İkramiye süreklilik arz ediyorsa sizin için kazanılmış bir haktır, işveren tek taraflı bu hakkı elinizden alamaz.
İşverenin hak ettiğiniz tarihte ikramiyenizi ödememesi durumunda noter kanalıyla ihtar gönderip ödenmesini talep edebilir, belirteceğiniz süre sonunda ödenmemişse,ücretlerinizin usulüne uygun olarak ödenmemesi nedeniyle haklı sebeple sözleşmenizi sona erdirip kıdem tazminatınızı ve hak kazandığınız ücret-ikramiye izin ücretlerinizi almaya hak kazanırsınız.Kendi isteğinizle haklı sebeple de olsa ayrıldığınız için ihbar tazminatına hak kazanamazsınız.
İşverenin uygulamasına uzun süre ( yazılı olarak) sessiz kalmanız durumunda yeni uygulamayı kabul etmiş olacağınızdan ilerleyen dönemlerde bu hakkınızı kaybetmiş olursunuz.
Kıdem tazminatı hariç diğer ücretler için zaman aşımı 5 yıldır.geriye dönük 5 yıl için ikramiye-ücret,vs. alacaklarınız için hukuki yola başvurabilirsiniz.

[gatila]

Şimdi ben noterden ihtar çekersem muhtemelen benimkini ödeyecekler. Ama açıkçası ben o noktaya geldikten sonra burada çalışmaya nasıl devam edebilirim bilmiyorum. Yani ben artık tamamen kıdem tazminatımı ve diğer haklarımı alarak ayrılmak niyetindeyim.
Direkt istifa edip kıdem tazminatımı alabilir miyim? Yarın gidip "ben ayrılıyorum" demek istiyorum mesela.
Ya da bana ne önerirsiniz?
teşekkürler

[gatila]

yardımcı olacak arkadaşlara çok teşekkürler