Hırsızın kırdığı çelik kapı bedelini kiracı mı öder kiraya veren mi?

[sdt23]

Sayın Av. Taşpınar,
Burada uygulanacak olan BK. 410, 413 ve 414. maddeleri değil, BK 256. maddesidir. Yani, "Müstecir mecuru kullanırken tam bir ihtimam dairesinde hareket (...) ile mükelleftir."
(Kiracı, kiralananı kullanırken tam bir özenle hareket etmekle yükümlüdür.)

Eski Türkçe kelimeler yüzünden üyelerimiz sizin dayanak olarak gösterdiğiniz maddelerin konumuzla ilgisi olmadığını anlayamamış olabilirler. Bu maddelerin Türkçeleşmiş halleri yeni Türk Borçlar Kanunu Tasarısı'nda yer almaktadır.

BK 256 maddesi Türk Borçlar Kanun Tasarısında 315. madde,
BK 410, 413, 414. maddeler Türk Borçlar Kanun tasarısında 526, 529, 530. maddeler olmuştur.

Burada "işgören", eski yasada "iş yapan" olarak geçen şahıs kiracıyı değil, tamiri yapan kişiyi ifade etmektedir. Elbette ki, tamirci parasını alacaktır. Ancak bu yasa maddelerinden hareketle kiracının tamir masraflarını mülk sahibinden talep edebileceğini iddia etmek yanlış olur.

Madde 526- Vekâleti olmaksızın başkasının hesabına işgören, o işi sahibinin menfaatine ve varsayılan iradesine uygun olarak görmekle yükümlüdür.

Madde 529- İşsahibi, işin kendi menfaatine yapılması hâlinde, işgörenin, durumun gereğine göre zorunlu ve yararlı bulunan bütün masrafları faiziyle ödemek ve gördüğü iş dolayısıyla üstlendiği edimleri ifa etmek ve hâkimin takdir edeceği zararı gidermekle yükümlüdür. Bu hüküm, umulan sonuç gerçekleşmemiş olsa bile, işi yaparken gereken özeni göstermiş olan işgören hakkında da uygulanır.
İşgören, yapmış olduğu giderleri alamadığı takdirde, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre ayırıp alma hakkına sahiptir.

Madde 530- İşsahibi, kendi menfaatine yapılmamış olsa bile, işgörmeden doğan faydaları edinme hakkına sahiptir; ancak zenginleştiği ölçüde, işgörenin masraflarını ödemek ve giriştiği borçlardan onu kurtarmakla yükümlüdür.

[zafertaspinar]

Bu kanun maddelerinin ışığında, kiracı çocukların kırdığı camın parasını da ev sahibinden mi talep edecek?

Hırsızın kırdığı çelik kapı örneğinde kullanımdan kaynaklanan bir kusur kiracıya atfedilemez düşüncesindeyim burada bir zaruret hali söz konusudur dolayısı ile kiracının çocuklarının kırdığı camlar buna kıyas edilerek bir hüküm çıkartılamaz kanaatindeyim.

[zafertaspinar]

14. Hukuk Dairesi 2005/4575 E., 2005/8491 K.

KİRALANANDA ESASLI TAMİRAT

818 S. BORÇLAR KANUNU [ Madde 278 ]
818 S. BORÇLAR KANUNU [ Madde 280 ]

"ÖZET"

KİRALANAN İŞLETMENİN KORUNMASINI GEREKTİREN ESASLI OLMAYAN TAMİRATLAR VARSA BUNLARDAN KİRALAYAN SORUMLU TUTULAMAZ. YAPILMIŞ ESASLI TAMİRATLAR VARSA KİRACI DURUMU KİRALAYANA İHBAR ETMEDEN YAPTIKLARININ BEDELİNİ İSTEYEMEZ. ANCAK İŞLETMEDE ARTI DEĞER MEYDANA GELMİŞ OLMASI DURUMU İSTİSNADIR. AYRICA İŞLETMEYE EKLENEN BİNANIN YIKIMI GEREKECEĞİNDEN BUNUN BEDELİ DE İSTENEMEZ.


"İçtihat Metni"

Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 25.01.2003 gününde verilen dilekçe ile alacak istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kısmen kabulüne dair verilen 23.03.2004 günlü hükmün Yargıtay'ca incelenmesi davalılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kâğıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

Uyuşmazlık, düzenlemesi Borçlar Kanunu'nun 270 ve devamı maddelerinde yapılan, 01.06.1978 başlangıç, 01.06.1979 sona erme tarihli kira sözleşmesinden kaynaklanmıştır. Kiralanan yerin hamam işletmesi olduğu bu nedenle de kira ilişkisinin hâsılat kirası niteliğinde bulunduğu tartışmasızdır. Davada, kiracı olan davacı kiracılık döneminde özellikle 1998 yılında meydana gelen deprem nedeniyle hasarlanan hamamda tamiratlar yaptırdığını, bazı iyileştirici harcamalarında olduğunu, bunların bedeli 11.893.230.000 TL ile tespit davasının gideri olan 123.830.000 TL olmak üzere toplam 12.017.060.000 TL'nin kiralayanın mirasçıları olan davalılardan tahsilini istemiştir. Davacının açılan tahliye davası sonucu, taşınmazdan tahliyesine karar verildiği, tahliye işleminin dava aşamasında gerçekleştiği dosya kapsamından anlaşılmıştır. Az yukarıda sözü edildiği üzere yanlar arasındaki ilişki hâsılat kira sözleşmesi ile kurulduğundan, uyuşmazlığın giderilmesinde Borçlar Kanunu'nun 270 ve devamı maddeleri uygulanmalıdır.

Kiracının borçlarını düzenleyen Borçlar Kanunu'nun 278. maddesinde konulan kurala göre, kiralanandan işletme olarak faydalanan kiracı, kiralanan şeyi kullanımında özen göstererek işletmek zorundadır. Borçlar Kanunu 279. maddeye göre de, kiralananın iyi bir halde korunmasını sağlamak mükellefiyeti kiracıdadır. Bu cümleden olarak, işletmenin, mahalli adete uygun küçük onarımlarını yapmak işletmenin sürmesi için gerekirse yapılacak yenilikler giderlerine katlanmak kiracıya düşer.

Somut olayda; 01.06.1978 tarihinde başlayan kira ilişkisi davanın açıldığı 2003 yılına kadar 25 yıla yakın süre ile sürmüştür. Bu kadar uzun süre içerisinde işletmenin iyi bir halde muhafazası için kiracının bazı tamir giderleri yapması, işletmeye bazı yenilikler katması olağan kabul edilmelidir. Öte yandan, eğer kira dönemi içerisinde işletmede esaslı tamirat yapılması gerekir ise, yasanın 280. maddesi uyarınca bunun derhal kiralayana ihbar edilmesi gerekir. Anılan bu hükme göre ihbar yapılmazsa, esaslı tamirat giderleri de olsa buna kiracı katlanmalıdır. Öte yandan ihbar mükellefiyetini yerine getirmeden, işletmede esaslı yenilikler ve tamiratlar yapılmış olursa da bunların bedelinin istenebilmesi için, tahliyeden sonra işletmede artı değer meydana getirilmiş olması gerekir. Ancak o zaman sebepsiz zenginleşmeden bahsedilebilir.

Bu açıklamalardan sonra somut uyuşmazlığa dönüldüğünde, hükme dayanak yapılan bilirkişi raporunda davacının işletmede yaptığı bazı işler nedeniyle 5.396.883.000 TL, hamam bitişiğine betonarme bina yapımı nedeniyle 4.887.000.000 TL alacaklı olduğunun hesaplandığı görülmektedir. Ancak bilirkişice alacak kalemi olarak gösterilenlerden hangilerinin işletmenin iyi bir halde bulunması için yapılması zorunlu esaslı olmayan tamirat işlerinden olduğu, hangilerinin de esaslı tamirat bulunduğu açıklanmamıştır. Şayet bunlardan işletmenin korunmasını gerektiren, esaslı olmayan tamiratlar varsa bunlardan kiralayan sorumlu tutulamaz. Yapılmış esaslı tamiratlar bulunmakta ise, kiracı durumu kiralayana ihbar etmeden yaptıklarının bedelini kiralayandan isteyemez. Ayrıca, hamama ilave edilen binanın yıkımı gerekeceğinden bunun bedeli de davalı kiralayandan istenemez.

Mahkemece bilirkişiden değinilen yönleri aydınlığa kavuşturacak ek rapor alınmalı, istek, alınacak rapora uygun ve yukarıdan beri sözü edilen hasılat kirasına uygulanacak Borçlar Kanunu çerçevesinde değerlendirilip hüküm kurulmalıdır. Bu yönler üzerinde durulmadan davanın eksik inceleme ve araştırma suretiyle kabulü doğru olmadığından hüküm bozulmalıdır.

Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün (BOZULMASINA), 29.09.2005 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

Bu yargıtay kararı doğrultusunda çelik kapı esaslı tamirat giderleri arasında düşünülebilirmi?Çelik kapı fiyatlarının piyasadaki rayici ne kadardır?

[sdt23]

Hırsızın kırdığı çelik kapı örneğinde kullanımdan kaynaklanan bir kusur kiracıya atfedilemez düşüncesindeyim burada bir zaruret hali söz konusudur dolayısı ile kiracının çocuklarının kırdığı camlar buna kıyas edilerek bir hüküm çıkartılamaz kanaatindeyim.

Yani çocukların kırdığı camda kiracıya bir kusur atfedilebilir öyle mi?
Atfedilemezse, o zaman kırılan camın parası da ev sahibinden talep edilebilir.

Sizin verdiğiniz son yargıtay kararı da Borçlar kanunun 278 ve 279. maddelerine atıfta bulunuyor.

1 – İşletme
Madde 278 – Müstecir, mecuru tahsis olunduğu dairede iyi bir surette işletmeğe bilhassa hasilata kabiliyetli bir halde bulundurmağa mecburdur.
Müstecir, mucirin muvafakati olmaksızın icar müddetinin hitamından sonra mecur üzerinde tesirleri görülebilecek surette işletmenin tarzını tebdil edemez.
2 – İyi bir halde muhafaza
Madde 279 – Müstecir, mecurun iyi bir halde muhafazası için lazım gelen tekayyüdü ifa ile mükelleftir.
Müstecir, ufak tefek termimatı zirai mecurlarda bilhassa yol, geçit, hendek, set, çit, çatı, su yolları ve sairenin muhafazasını mahalli adete göre deruhte etmek ve bundan başka eskilikten yahut kullanmaktan dolayı telef olan ehemmiyetsiz kıymetteki alat ve edavatın yerine başkalarını koymakla mükelleftir.

[belloman]

sn, selyuc77
Bu konu sayesinde buranın imkanları dahilinde sizinle de tanıştık.
Başınıza gelen üzücü olay için üzüntülerimi belirtmek isterim.
2004 yılından beri bu siteye üyeyim, iyi bir takipçisiyim.
Kendi işlerimde faydasını gördüm.
Sizin merak ettiğiniz bu konu, daha öncede defalarca işlendi ve tartışıldı.
Herkez bir şeyler paylaştı. Ben hepsini okudum.

Kimse yanlız yaşayamaz herkezin birilerine ihtiyacı var.
Tecrube önemli ve faydalı birşeydir.
Dolayısıyla sen de başkalarının tecrubelerinden faydalan.

1-Kapıyı tak, 2-parasını öde, 3-sigorta yaptır, 4-alarm sistemi kur.
Bunları yapmassan yine hırsız gelecek.
Dolayısıyla sende bu veya başka forma bu sefer yine yazacaksın.
" İkinci sefer de hırsız tarafından kırılan kapının bedelini kim öder ? " diye soracaksın.
Tedbir önemli birşeydir, gereklidir.
Yine başka konular hakkında da birlikte olmak ve keyif alacağımız vakitler geçirebilmek dileğimle...
Arkadaşlık güzel birşeydir, ben önemser ve değer veririm.
Kendinize iyi bakın.

[deniz02]

İkinci sefer de hırsız tarafından kırılan kapının bedelini kim öder ? " diye soracaksın.
Tedbir önemli birşeydir, gereklidir

1-Kapıyı tak, 2-parasını öde, 3-sigorta yaptır, 4-alarm sistemi kur.

Bence de...

Son iletinize tamamen katılmakla birlikte, site hakkındaki düşünceleriniz için de ayrıca teşekkürler Sayın belloman, sağ olun, var olun...

Bu site hepimizin çünkü...

[belloman]

sn deniz02,

Sizin yanıtlarınızı takip ediyorum, birçok kez dikkatimi çekiyor. Bu sitenin bana sağladığı katkılar oldu, bunun için site kurucu ve yöneticilerine emekleri için teşekkür ederim. Burada olmaktan ve arkadaş edinmekten memnunum.
Farklı düşündüğüm arkadaşlarımda dahil olmak üzere;
Herkeze selam ve sevgilerimle.
Kendinize iyi bakın.

[selyuc77]

Buradan Hukucu arkdaşlara teşekkür etmek istiyorum,
hukuk maddelerine dayandırdıkları yorumları çok faydali oldu...

Neyseki ev sahibimde, avukatımın yonlendirmesiyle durumu itiraz etmedi...:-)) hukukun ustunluğune inanan insanların olmasi güzel tabii.. :-))

Bu arada komik bir olay da oldu; sorumla alakası olmayan sigorta lafi geçince,
sigortaci ablamız da ortaya çıkmış oldu :-)))) vay sigortaci ablaaa...Elma dersem çık, armut dersem çıkma :-))

Neyse, şaka bi tarafa Hukukcu arkadaşların, ehli yorumları için tekrar çok teşekkürler...

Selamlar, sevgiler

[hamadov]

Hırsızın kırdığı çelik kapının zararını kimin ödeyeceği ile ilgili bir yargıtay kararı.




YARGITAY
13. HUKUK DAİRESİ
E. 1982/4330
K. 1982/5144
T. 7.7.1982
• ALACAK DAVASI ( Davacı Kiralananın Camlarının Patlatılan Bomba ile Kırıldığını Onarım için Harcadıkları Paranın Davalı Kiralayandan Ödetilmesine Karar Verilmesini İstemesi )
• KİRALAYANIN ÖDEVLERİ ( Kiralayanın Sözleşme Süresince Kiralananda Meydana Gelen Bozuklukları ve Eksiklikleri Gidermesi Kiralananın Kullanılmaya Elverişli Bulunması için Önlemleri Alması )
• VEKALETSİZ İŞ GÖRME ( Kiracının Kiralayana Bildirmeksizin ve Mahkemeden İzin Almaksızın Onarımda Bulunması )
• KİRALANANDA ONARIM YAPILMASI ( Kiracının Kiralayana Bildirmeksizin ve Mahkemeden İzin Almaksızın Onarımda Bulunmasında Vekaletsiz İş Görme Hükümlerinin Uygulanması )
• AYIPLARIN GİDERİLMESİ İÇİN ÖNEL VERİLMESİ ( Buna İlişkin Hükmün Yorumlayıcı Nitelikte Olması Kira Sözleşmesinde Yanların Bu Kuralın Tersini Kararlaştırabilmesi )
1086/m.76
743/m.2
818/m.249,251,413,413
ÖZET : 1 - Kiralayan sözleşme süresince kiralananda meydana gelen bozuklukları ve eksiklikleri gidermek, kiralananın kullanılmaya elverişli bulunması için gerekli önlemleri almak zorundadır.

2 - Ufak tefek ayıpların giderilmesi için kiracının kiralayana elverişli önel vermesine ilişkin hüküm yorumlayıcı nitelikte olup kira sözleşmesinde yanlar bu kuralın tersini kararlaştırabilirler.

3 - Kiracının kiralayana bildirmeksizin ve mahkemeden izin almaksızın onarımda bulunması halinde BK.nun vekiliksiz iş görmeye ilişkin 413 ve 414. maddelerinin uygulanması gerekir.

DAVA : Taraftar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine; dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacı, kiracı sıfatı ile kullandıkları PTT İşletme Binası'nın camlarının zemin, kattaki oto galerisinin kapısında bilinmeyen kişiler tarafından patlatılan bomba ile kırıldığını; onarım için 16876,50 lira harcadıklarını söz ederek davalı kiralayandan ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.

Davalı; olayın meydana gelmesinden kusurlu olamadığını ufak tefek onarımlar için münasip bir önel verilmediğinden davanın dinlenemeyeceğini savunmuştur.

Mahkemece; BK.nun 251/son fıkrası uyarınca davacı kiracının davalı kiralayana onarım için münasip bir mehil vereceğinden, dava açma hakkının olmadığını kabul ederek davanın reddine karar vermiştir.

Hüküm davacı yanca temyiz olunmuştur.

Kiralayan sözleşme süresince kiralananın akitten maksut olan surette kullanmaya elverişli bir şekilde teslime ve kira müddeti zarfında da şeyi bu halde tutmaya zorunludur ( BKm. 249-F. 1 ). Kiralayanın bu borcu teslim ve ayıba karşı tekeffül borçlarını kapsar ( r~necip Bilge Borçlar Hukuk Özel Borç münasebetleri 1962 Sh. 130131 ). 'Diğer bir anlatımla kiralayan sözleşme süresince kiralananda meydana gelen bozuklukları ve eksiklikteki gidermek ve böylece akit boyunca kullanmaya elverişli durumda bulundurmakla yükümlüdür. Kira devamlı bir akit olduğundan, kiralayan aktin devamı süresince kiracının bir kusuru olmaksızın ortaya çıkan ayıplardan sorumludur. Diğer bir anlatımla sözleşme süresince kiralananda meydana gelen bozuklukları ve eksiklikleri gidermek, kiralananı kullanmaya elverişli bulunması için gerekli önlemleri almak zorunda bulunan kiralayandır ( Becker m. 254/255. N. 13 ).

Somut olayda, bilinmeyen kişilerin attıkları bomba ile kiralanandaki camların kırılması hali; az yukarıda anlatılan kiralayanın sorumu tuğu kuralının uygulama alanındaki çarpıcı bir örneğidir. ( Tandoğan Özel Borç Münasebetleri Cilt: 1 Sh. 328 ) Öyleyse yanlar arasında iki uyuşmazlıkta kiralayanın sorumluluğunun yasadan doğduğunda kuşku yoktur ( Bkm. 249/1 ).

Gerçekte de, mahkemece bu 'kural benimsenmiştir. Ne var ki mahkeme dosyadaki deliller ile maddi olgu ve bulguların hukuki nitelendirilmesinde özellikle BKm. 251/f. II 'nin yorumunda yanılgıya düşmüştür. Yanlar arasında oluşan uyuşmazlığın doğru ve sağlıklı Çözüme bağlanabilmesi için ayıp halinde kiracının haklarının yeterince sınırını çözmek sonra da bunu somut olay içinde değerlen irilerek sonuca kavuşmakta yarar vardır.

BKm. 251/f/II'ye göre bizzat kiracının; bazi koşulların varlığı halinde ayıpları kiralayanın hesabına gidermesine izinlidir. Bunun İçin ayıpların esaslı olmayıp ufak tefek olması gerekir. Kırılanın cam olması ve yapılan masrafın miktarı da gözönünde tutulduğunda ayıbın ufak tefek nitelik taşıdığı çok belirgindir. Ufak tefek ayıpların giderilmesi için kiracının, kiralayana elverişli önel vermesi gerekir ( BKm. 251/F.2 ). Yalnız bu hüküm buyurucu nitelikte değildir. Eş deyişle yorumlayıcı niteliktedir. 0 nedenle kira sözleşmesinde yanlar bu kuralın tersini kararlaştırabilirler ( Oser S~hönen Berger, art. 256 Nr. 6 ). Gerçekte de yanlar bunu bilinçli bir şekilde sözleşmenin özel şartlar bölümünün 7. maddesine hüküm getirmek suretiyle kararlaştırmışlardır. Yanların iradeleri amaççı yorumla belirlendiğinde sözleşmenin anılan hükmü altında; davacı kiracının davalı kiralayana elverişli bir önel vermeden dahi kiralanandaki ufak tefek ayıpları onarabileceği açık seçik görülmektedir.

Kaldı ki; somut olayın özelliğine göre camların kırılmasında onarımın beklemeden yapılmasında zorunluluk vardır. Çünkü onarılması gerekli olan nesne kiralananın her türlü dış etkenlerden korunmasını sağlayan camdır. Bu nitelikte ve hemen giderilmesi zorunlu olan ufak tefek ayıp için BKm. 251/son gereğince kiralayana önel vermek; sonraca sonucunu beklemek, kiralananda ki nesneleri korunmadan yoksun bırakır. Bir an için kiralayanın, kiralananda oturması sırasında olayın meydana geldiği ve camların kırıldığını kabul edelim böyle bir olasılıkla kiralayanın da yaptırma durumu ile karşı karşıya bulunduğu, olayların normal atkısına ve yaşam deneyimlerine uygun düşer. Öyleyse kiralayanın kendisinin bile beklemeden yerine getirmek zorunluluğunda olduğu bir ayıp için, kiracısından BKm. 251/son fıkrası hükmünün arkasına sığınarak savunmada bulunması MKm. 2. maddesindeki objektif iyi niyet kurallarına da aykırılığı oluşturur.

Bundan ayrı, bir davada olguları belirlemek, hukuksal açıdan nitelemek ve de uygulamak yasal hükümlerini arayıp bulmak hakimın doğrudan görevi gereğidir ( HUMKm. 76 ). Kiracının, kiralayana bildirmeksizin ve mahkemeden izin almaksızın onarımlarda bulunması halinde BKm. 413 ve 414. maddelerin uygulanması gerekir. Böylece, somut olayda kiracı, anılan yasa hükümleri çerçevesinde yaptığı giderleri vekilliksiz iş görmeye göre de davalı kiralayandan isteyebilir. Yukarıdan beri yapılan açıklamaların ışığında belirtmek gerekir ki, davacının davalıya, somut olayın özelliğine ve sözleşme hükmüne göre ufak teflik ayıpların giderilmesi için önel verme zorunluluğunda bulunmadığından işin esasına girişilmesi ve böylece uyuşmazlık çözümüne bağlanmalıdır.

Yerel mahkemece, tüm bu yönlerin gözetilmemesi bozmayı gerektirir.

SONUÇ : Gösterilen nedenlerle temyiz edilen hükmün davacı yararına ( BOZULMASINA ) ve peşin harcın istek halinde iadesine 7.7. 1982 gününde oybirliğiyle karar verildi.

[Devrim Sinan Karavelioğlu]

Anlatıma göre kapının kırılmasında kiracının bir hatası bulunmamaktadır. Kiraya verenin akit müddetince kiralananı kullanılabilir şekilde bulundurma zorunluluğu olduğu ve kapı kırılmasının ufak tefek masraf gerektiren bir şey olmadığı göz önüne alındığında bunun masrafı kiraya verence karşılanmalıdır diye düşünüyorum.

Sayın Hamadov,

Ben daha forumun en başında eklediğiniz Yargıtay Kararı doğrultusunda olan görüşümüzü yazdım ancak sayın Belloman buna karşı çıktı. Eklediğiniz karar için teşekkür ederim, 6570 klasörüme ekleyeceğim. Saygılarımla,
Devrim Sinan KARAVELİOĞLU