AVRUPA'DA DÜŞÜNCE ÖZGÜRLÜĞÜ

AVRUPA İnsan Hakları Sözleşmesinin 10. Maddesine İlişkin İçtihat

 

www.hukuki.net

C. Bilgilendirilme (Habere Ulaşma) Hakkı

2. Komisyon  Karar ve Raporları

Habere ulaşmaya getirilen sınırlamalarla ilgili olarak, Komisyon, 1997 Mart  ayında,  başvuranlar (bir gazeteci, bir üretim şirketi, bir gazeteciler birliği ve bir televizyon kanalı) tarafından gerçekleştirilen bir ceza davasıyla ilgili bir röportajda, comptemt of court’a (mahkeme kararına uyma yükümlülüğüne) ilişkin 1981 tarihli İngiliz Kanunu çerçevesinde getirilen sınırlamalara konusundaki iki başvuruyu inceledi. Komisyon bu iki başvurunun 10. madde açısından kabul edilemez olduğunu beyan etti.[1]

Komisyon’a göre, 10. maddenin 1. paragrafı, herşeyden once haber kaynaklarına ulaşmayı esas almışsa da, bir gazetecinin bir mahkeme nezdinde tanınma belgesi almasının bazı koşullara bağlanması, tek başına haber alma ve verme hakkına müdahale oluşturmaz.[2] 

Divan’ın bilgilendirilme alanındaki içtihatını geliştirerek, Komisyon, 1996 Mayıs ayında, 10. maddenin, bir resmi makam tarafından kamu yararı olan bir sorun konusunda özel bir biçimde bilgilendirilme hakkını güvence altına almadığına karar verdi (bu davada,  Avrupa Birliğine Avusturya ve Finlandiya’nın alınması hakkında bilgilendirme konusu söz konusu idi). [3] 

Komisyon, 1997 Nisan ayında, bir şirketin, mali kurumlara bilgi (istihbarat hizmeti) pazarlamak amacıyla kredi isteminde bulunma ihtimali olan kişiler hakkında bilgi toplamak (istihbarat hizmeti) için adli arşivleri incelemeye yönelik izin talebinin reddedilmesine ilişkin başvurunun kabul edilemez olduğunu beyan etti. Komisyona göre :

Sözleşmenin 10. maddesi, herhangi bir kişi veya şirkete (...), başkasının malvarlığının durumu hakkında bilgilerin bulunduğu arşivlere ulaşma konusunda ne mutlak bir hak tanır, ne de, resmi makamların istemde bulunan herhangi bir kimseye bir başkasının malvarlığının durumu hakkında bilgi verme yükümlülüğü bulunmaktadır.[4] 

Daha geniş bir kapsamda, özellikle yayınlara veya kitle iletişim araçlarına ulaşma konusundaki sınırlama veya yasaklamalarla karşılaşan hükümlüler tarafından, Komisyona, çok sayıda başvuru yapıldı. Komisyon, çoğu zaman, bu tür sınırlamaların, yasaya uygun şekilde hürriyetten yoksun bırakmanın «ayrılmaz sınırlandırılmalarını

» oluşturduğuna ve bu nedenle Sözleşmeye aykırı olmadıklarına karar verdi.


 

[1] Bkz. G.M.T. Hodgson, D. Woolf productions Ltd. ve Union nationale des journalistes ve Channel Four Television Co. Ltd.– İngiltere (Birleşik Krallık) başvuruları, n° 11553/85 et 11658/85, 9.3.1997 tarihli  karar, D.R. 51, s. 136.

[2] Bkz. A. Loersch ve Nouvelle association du Courrier – İsviçre başvurusu, n° 23868/94 ve 23869/94, 24.2.1995 tarihli  karar, D.R. 80, s. 162.

[3] Bkz. E. Bader – Avusturya başvurusu, nº 26633/95, 15.5.1996 tarihli karar, yayınlanmadı ; E. Nurminen ve diğerleri – Finlandiya başvurusu, nº 27881/95, 26.2.1997 tarihli  karar, yayınlanmadı.

[4] Bkz., Grupo Interpres SA – İspanya başvurusu, nº 32849/96, 7.4.1997 tarihli  karar, D.R. 89, s. 150.