AVRUPA'DA DÜŞÜNCE ÖZGÜRLÜĞÜ

AVRUPA İnsan Hakları Sözleşmesinin 10. Maddesine İlişkin İçtihat

 

www.hukuki.net

C. Bilgilendirilme (Habere Ulaşma) Hakkı

1. Divan’ın Kesin Hükümleri

Leander davasýnda, baþvuran, kendisiyle ilgili ve ulaşmasının mümkün olmadığı bilgilere, İsveç makamlarının, ulusal güvenlik gerekçesiyle sahip olmalarından şikayetçi oldu. Divan, Mart  1987 tarihli kararında 10. maddenin bu davaya uygulanamıyacağına karar verdi.[1]

Temmuz  1989’da, Divan, Gaskin davasýnda, 10. maddenin ihlal edilmediği sonucuna vardı. Bu dava, tevdi edildiği belediye tarafından çocukluk döneminde tanzim edilen şahsi dosyanın başvurana verilmemesine ilişkindi.[2]

Şubat 1998’de Divan, Guerra ve diğerleri davasında, 10. maddenin bu davaya uygulanamıyacağına karar verdi. Başvuranlar civardaki bir kimya fabrikasında meydana gelebilecek bir kazadada alınacak önlemler ve halkı tehdit derecesi hakkında devletin bilgilendirmemesini şikayet ediyorlardı.[3]

Divan, basın özgürlüğü ile ilgili eski içtihatına atıfta bulunarak, halk için bilgilendirilme hakkının mevcut olduğunu, «bir kimseye diğerlerinin verdiği veya vermeye razı olduğu bilgileri alma hakkını bir hükümetin engellemesini yasaklayan»  Leander davasında bilgiye ulaşma konusunda da bu hakkın tanındığını öncelikle hatırlattı.[4] Divan, ardından şu hususun  altını çizdi:

Bu davanın koşulları, yukarıda zikredilen davalardan kesin çizgilerle ayrılıyor, zira, başvuranlar, çevre ve ilgili çevre halkı için bazı tehlikeli sınai faaliyetlere bağlı ciddi kaza risklerine ilişkin alınacak önlemler ve halkı tehdit derecesi hakkında sistemin (…) kötü işlemesinden şikayetçidirler. (paragraf 53)

Bu koşullarda haber alma özgürlüğü, devlete haberleri toplama ve yayma pozitif yükümlülüğü getirmemektedir.


 

[1] Bkz. 26.3.1987 tarihli Leander Kararı, Série A  nº 116.

[2] Bkz. 7.7.1989 tarihli Gaskin Kararı, Série A  nº 160

[3] Bkz. 19.2.1998 tarihli Guerra ve diğerleri  Kararı, Recueil 1998-I.

[4] Bkz. 26.3.1987 tarihli Leander Kararı, Série A  nº 116, paragraf  74.