Ölü Eşek Piyangosu ve Tüketici Hakları

[magnumXL]

Sık anlatılan bir fıkra vardır, izninizle önce fıkrayı anlatıp sonra soruma geçeyim:

Girişimci genç bir çocuk bir köylüye ait yaşlı eşeğe talip olur. Köylüye bu eşek için 100$ ödemek istediğini bildirir. Köylü: "Bu eşek yaşlı ve güçsüz, işinize yaramaz, kaldı ki 100$'ın bu eşek için çok olduğunu, esasen satmak istemediğini" beyan eder. Genç adam ısrar eder. Nihayet, köylü satmayı kabul eder. Ancak, ertesi gün eşeği teslim edebileceğini de ekler. Genç adam memnun olur, ve 100$'ı köylüye hemen orada öder.

Ertesi gün, köylüye giden genç ummadığı bir cevapla karşılaşır. Köylü: "Eşek sizlere ömür" der..

Genç adam üzülür: "O zaman paramı iade eder misiniz?" der..

Köylü: "Üzgünüm harcadım." der

Genç adam: "Bana ölü de olsa eşeğimi teslim edin."

Köylü merak eder: "Ne yapacaksınız ölü eşeği?"

Genç: "Bir piyango düzenleyeceğim ve eşeği ödül olarak vereceğim" der..

Köylü, kahkaha atar ve ölü eşeği verir..

Aradan zaman geçer, meydanda genci gören köylü merakla yanaşır, gülerek sorar : "Ne yaptın genç, piyango noldu?"

Genç gayet neşelidir: "Piyango düzenledim, tanesi 2$'dan 500 bilet sattım ve 998$ kazandım der!''

Köylü hayretle sorar: "Kimse itiraz etmedi mi, sorun çıkmadı mı eşek ölü diye?"

Genç adam : "Sadece ikramiyeyi kazanan itiraz etti ve sorun çıkardı. Ona da parasını verdim ve sorun kalmadı" der..

Geçen gün Migros'ta alışveriş yaparken mutfak bataryasının ucuna takılan bir musluk ucunun indirimde olduğunu gördüm. 6TL'den 2TL'ye düşmüştü fiyatı. Ürünün ambalajına baktım, "paslanmaz çelik olduğu, 3 farklı kullanım modunun olduğu" yazıyordu. Eve geldiğimde parçanın ucuz ve kalitesiz bir plastik malzemeden mamul olduğunu, paslanmaz çelik görüntüsü vermek için üzerinin parlak kaplama ile kaplandığını ve 3 değil 2 kullanım modunun olduğunu gördüm. Ürün ambalajına baktığımda ürünün doğrudan Migros A.Ş. tarafından Çin'den ithal edilmiş olduğunu gördüm.

Tekrar arabama atlayıp, 10 TL'lik benzin parası verip, Migros'a gidip, 2TL'lik ürün iadesi için 1 saatimi harcamak istemediğim için (ve parça da bataryanın ucuna tam turmadığından dolayı) 2TL'lik parçayı doğrudan çöpe attım.

Olay sonrası kendimi ister istemez, piyangodan ölü eşek kazanmış şanslı köylü gibi hissettim. Olaya geniş açıdan baktığımızda Migros gibi köklü bir şirket, hiç bir işe yaramayan bu "dandik" ürünlerden onbinlerce, belki çok daha fazlasını Çin'den 3-5 kuruşa getiriyor. Yanıltıcı ambalaj ile satabildiklerini 5-6 TL'den, kalanları 2TL'den satıyor. Bu tarz olaylara karşı herhangi bir yaptırım olmadığı için kolay para kazanmak isteyen herkes ömürleri çok kısa olan ithalatçı şirketler kurup bu yoldan para kazanıyorlar.

Bu tarz olaylarla ilgili Amerikan hukuk sisteminde "Class action" denilen bir sistemde olaydan zarar gören yada haksızlığa uğradığını düşünen onlarca insan beraber açtıkları tazminat davaları ile şirketlerden yüklüce tazminatlar alabilirken bizim hukuk sistemimizde yapabileceğiniz tek şey, eğer şanslı iseniz, ürününüzün parasın geri almak. Bu da ölü eşek piyangosu düzenlemeyi cazip kılıyor tabii ki. Örneğin telefonlarda sabit ücrete karşı dava açsanız ve kazansanız sadece ödemiş olduğunuz sabit ücreti geri alacaksınız. Türk Telekom'un diğer 10 milyondan fazla üyesi ise aylık ücretlerini ödemeye devam edecek. Yada kalite kontrole yeteri önemi göstermeyen ve sürekli ayıplı mali üreten firmalar yüksek karlarını ceplerine indirmeye devam edecekler.

Bu konu hakkında hukuk sistemimiz dahilinde, benzetmemi mazur görünüz, kendisine piyangodan ölü eşek çıkan ve piyangoya katılan diğer insanlar tarafından yapılabilecek her hangi bir yasal prosedür mevcut mudur?

[Engin Ünalmış]

Doğru ve yerinde bir konuyu gündeme getirmişsiniz.Artık alış veriş yaparken keyif almak şöyle dursun pür dikkat aceba ne çıkar arkasında önünde ne yazar şeklinde alış veriş yapar olduk, sizin tabirinizle ölü eşşek piyangosuna dahil olmamak için.Bahsettiğiniz firmanın gene benzer bir ürününü uygun fiyatlı diye alıp çöpe atma deneyimini bende yaşamadım yakın bir zamanda.Herhalde hukuk sitemimiz insanların biliçlenmesiyle o şekilde de de gelişir diye umuyorum.Saygılarımla...

[Mehtap Deniz]

Bu konu hakkında hukuk sistemimiz dahilinde, benzetmemi mazur görünüz, kendisine piyangodan ölü eşek çıkan ve piyangoya katılan diğer insanlar tarafından yapılabilecek her hangi bir yasal prosedür mevcut mudur?

Piyangonun hatırı için size Tüketici Hakları ile ilgilenen bir avukattan piyango gibi yanıt:

Aynen aktarıyorum;

1- Yasal olmayan prosedür: Bu tür malzemeleri satanların yüzüne aynı marketten alacağınız cılk ve bozuk yumurtaları olanca gücünüzle fırlatmaktır... Sadece sizi hain, antidemokrat faşit filan ilan ederler.. varsın etsinler.. ahlaksız edepsiz ve hayasızca ticaret yapmaktan daha iyidir... Bu ticaretin yapıldığı sisteme de serbest ticaret ve hür teşebbüs sistemi diyorlar!..

2- Yasal olan prosedür: İl veya ilçenizde bulunan Tüketici hakem heyetlerine başvuracak, ürünü ve ürünü tanıtan sahtekar (pardon helal rızk için her yol meşrudur) tanıtım yazısınıda delil olarak sunacak ve hatta yapabiilrseniz bu malların bulunduğu reyonun cep tel ile de olabilir bir fotoğrafını çekip dilekçenize ekleyerek başvuruda bulunacaksınız... Mahkemeden alacağınız karar sizin lehinize olacak ve adil yargı kararı ile fabrikalar bile kapattırılabilecektir.

Yüzünde sadece kendilerine atılan yumurta akından başka bir beyazlık olmayan kanun koyucuların hukuk sisteminde ticaretin akı da bu kadar olabilir!.. Ne yazık ki kapitalizmin yağma ve talan evresinin yaşandığı ülkelerde bu tür piyangolar hep var olacaktır..

Saygılarımla,