Sağlık Bakanlığı: "Bilinçsizce zayıflama ilacı kullanmayın"

[Mehtap Deniz]

Üniversite öğrencisi Ebru Atebeyoğlu'nun ölümü, gözleri zayıflama ilaçlarına çevirmişti. Bir uyarı da Sağlık Bakanlı'ndan geldi

Milliyet - 25 Nisan 2010

Sağlık Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, "Zayıflamak için bilinçsiz ilaç ile çeşitli zayıflama ürünlerinin kullanımının sağlığı son derece olumsuz yönde etkileyeceği" uyarısında bulunuldu.

Açıklamada, gelişen teknolojinin insanların beslenme alışkanlıklarını olumsuz yönde etkilediği belirtilerek, "Beslenme tarzındaki değişiklikler ve fiziksel hareket azlığı gibi bir takım olumsuz şartlar bir araya geldiğinde obezite (şişmanlık) riskinin arttığı" kaydedildi.

Obezitenin, kalp-damar hastalıkları, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, bazı kanser türleri, solunum sistemi hastalıkları, kas-iskelet sistemi hastalıkları gibi pek çok sağlık probleminin oluşmasına zemin hazırladığı ve yaşam kalitesi ile süresini olumsuz yönde etkilediğine dikkat çekilen açıklamada, "Bu nedenle obezitenin mutlaka tedavi edilmesi gereken bir hastalık olduğu" belirtildi.

Yapılan araştırmaların "dünyada olduğu gibi Türkiye’de de fazla kilolu olma ve obezite sıklığının giderek arttığını ve obezitenin özellikle çocukları ve gençleri etkisi altına almaya başladığını gösterdiği" ifade edilen açıklamada, "Obezitenin bu kadar yaygınlaşması, tedavisinin uzun ve süreklilik gerektiren bir süreç olması yaz aylarının yaklaştığı şu günlerde kısa sürede sonuç alabilmek için bireyleri istenmeyen uygulamalara yönlendirebilmektedir. Özellikle zayıflamak için bilinçsiz ilaç ile çeşitli zayıflama ürünlerinin kullanımının sağlığı son derece olumsuz yönde etkileyeceği unutulmamalıdır" denildi.

DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Obezite tedavisinde gözönünde bulundurulması gereken hususlara da değinilen açıklamada, şu bilgilere yer verildi.

- Obezite tedavisinde bireye özgü diyet, egzersiz ve davranış değişikliği tedavinin temel ilkeleridir.

- Zayıflama sürecinde aşırı ve hızlı ağırlık kaybından mutlaka uzak durulmalı, ağırlık kaybı için bireyin cinsiyeti, yaşı, boyu ve fiziksel aktivitesi dikkate alınmalı, kişinin beslenme alışkanlıklarına uygun alınan enerji ile tüketilen enerjinin dengelendiği doktor ve diyetisyen kontrolünde bir beslenme programı uygulanmalıdır.

- Obezite tedavisinde kullanılan ilaçların hafif ve orta derecede ağırlık fazlalığı olan bireyler için uygun olmadığı unutulmamalıdır.

- Kullanılan ilaçların, sağlık yönünden güvenirliğinin saptanmış olması, obeziteye neden olan etiyolojiye uygun bir etki göstermesi, kısa ve uzun dönemde önemli yan etkisinin olmaması ve bağımlılık yapmaması büyük önem taşımaktadır.

- Zayıflama ilaçları asla gelişigüzel kullanılmamalıdır. Zayıflama ilaçlarını kimlerin ne kadar süre ile kullanacağı mutlaka doktor önerisi ve kontrolünde olmalıdır.

- Obezite tedavisinin başarılı olması için hastanın ilaç tedavisinin yanı sıra tıbbi beslenme tedavisi ve egzersiz tedavisini sürdürmeyi kabul etmesi ve düzenli olarak kontrollerini yaptırması gerekmektedir.

- Obezite ilaçlarının maliyetinin yüksek, yan etkilerinin fazla olduğu unutulmamalıdır.

- Tedavi süresince gebe kalınmamalı ve ilaç tedavisi gebelik ve emziklilik dönemlerinde kullanılmamalıdır. Ayrıca şeker hastaları, kalp, troid ve bunun gibi sağlık problemi olan kişilerin doktor önerisinde ilacı kullanıp kullanmayacağına karar verilmelidir.

- Kullanılan ilaçların Sağlık Bakanlığı tarafından izinli olması da çok önemlidir. Aksi durumda kilolu bireyler tarafından uzman kontrolünde kullanılmayan bu ürünler insan sağlığını tehdit edebilmekte ölüme kadar varabilen ciddi sorunlar yaratabilmektedir.

- Bunun yanında zayıflama amacı ile bir çok ürünün gıda takviyeleri adı altında aktar, market, distribütörlük ile satışı yapılmakta ve her geçen gün bunlara yenisi eklenmektedir. Ancak genel olarak bakıldığında bu ürünler ile yapılmış uzun süreli kullanımda etkinliği ve güvenliği gösteren çalışma sayısı son derece kısıtlıdır. Bu tür ürünlerin yarar ve zararları iyi değerlendirilmeli, kullanılan diğer ilaçlarla etkileşimi ve yan etkileri göz önünde tutulmalıdır.

- 5179 sayılı Kanun kapsamında "gıda" olarak yer alan ürünlerin özellikle "zayıflatıcı bitkisel ürünler", "gıda takviyeleri" ve "özel beslenme amaçlı gıdalar"ın kontrol ve denetimi ile gıdaların ithalat ve ihracat kontrolleri ve üretim izinleri görevi de Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı tarafından yapıldığından bu ürünler satın alınırken mutlaka Tarım ve Köyişleri Bakanlığı izni aranmalıdır."

[Erhan Yurdayuksel]

Akdeniz diyeti keyifle zayıflatıyor

Yaz kapıda diye telaş edip uygulanan şok diyetler, sonrasında yeni kilolara yol açar. Uzmanların tavsiyesi Akdeniz diyeti.

Yaz mevsimi geldiğine çoğu kişi kışın alınan kiloları verme telaşına düşüp, dergi, gazete veya internet sitelerinde yer alan ve mucize olarak adlandırılan şok diyetleri uygulamaya başlar.
Evet çoğu kişide birkaç kilo gider ama giden su veya protein olduğu için ve program yetersiz bir programsa kas kaybı oluşur ve kişi kilo verdiğini sanır.

Metabolik direnç kilo vermeyi zorlaştırır
Sonrasında fazlasıyla kiloları geri alma riski vardır. Bununla beraber mucize diyet adı altındaki diyetlerin kalori toplamı da çok düşük olduğu için kişide bir süre sonra metabolik direnç görülebilir. Yani kişi sonrasında ne kadar diyet yaparsa yapsın eskisine nazaran daha az kilo verecektir çünkü vücut daha az kalori harcayacaktır. Bu da yaz mevsiminde bilinçsizce yapılan zayıflama diyetlerinin ardından kilo alınacağı anlamına gelmektedir.

Bu nedenle kişi kendi vücut yapısına, yaşına hatta kan bulgularına uygun, diyetisyen tarafından hazırlanan bir zayıflama programını uygulamalı, amacı kısa süreli kilo kaybı değil bir yaşam şekli olmalıdır.
Uygulanacak en ideal beslenme Akdeniz tarzı beslenmedir. Diyetisyen Özlem Sert Aydın, Akdeniz diyetinde dikkat edilecek noktaları şöyle açıklıyor:
- Her öğünde mevsim sebzeleri, salata ya da yemek olarak tüketilmeli.
- Sebzeleri az yağlı veya ızgara sebze olarak tercih etmeli.
- Ara öğünlerde de yine mevsim meyveleri tercih edilmeli.
- Bol miktarda sebze ve ihtiyaç ölçüsünde meyve tüketilmeli.
- Haftada bir kez kırmızı et, en az iki kez balık, ağırlıklı olarak beyaz et tüketilmeli Etler ızgara veya fırında olmak üzere az yağlı tercih edilmeli.
- Haftada iki kez kurubaklagiller; barbunya, nohut, yeşil mercimek, kuru fasulye, iki-üç kez yumurta ve her gün iki kase kadar yoğurt veya süt ve 10-15 adet fındık, badem veya ceviz tüketilmeli.
- Günde en az 1.5-2 litre su içilmeli. (İçilen çay, kahve, meyve suyu su yerine geçmez, bu unutulmamalı)
- Beyaz ekmek yerine kepekli, tahıllı ekmek, pirinç pilavı yerine bulgur pilavı veya kısır tercih edilmeli.
- Güne kahvaltı yaparak başlamalı. Günde 3 ana, 3 ara öğüne mutlaka dikkat edilmeli.
- Kızartmalar, aşırı yağlı gıdalar, sakatatlardan uzak durulmalı. Margarin ve tereyağ gibi doymuş yağlardan sakınmalı. Sıvı yağlarla yemekler pişirilmeli.
- Salatalara ve yemeklere piştikten sonra çok az zeytinyağı ilave etmek faydalı olacaktır.
- Tatlı olarak sütlü tatlıları tercih edilmeli ama uygun miktarda tüketilmesine dikkat etmeli.
- Tuz tüketimine dikkat etmeli. Aşırı tuzlu yiyecekler yaz mevsiminde ödem miktarını artıracağından yağdan kilo verseniz de total kilonuzu etkileyecektir.
- Alkol ve kafeinli içeceklerden mümkün olduğu kadar uzak durulmalı, yerine rahatlatıcı ve bağışıklık sistemini güçlendirici, soğuk olarak da tüketilebilen bitki çaylarından yada soda,ayran ve meyve suyundan destek alınmalı.
- Alkol tercihini uygun miktarda şaraptan yana kullanmak daha doğru
- Ağır yemekli öğünlerden kaçınmalı ve yemekler çok geç saatlere bırakılmamalı.
- Mümkün olduğu kadar fiziksel aktivite artırılmalı ve uyku düzenine dikkat etmeli.
(Hürriyet/27.04.2010)

[Erhan Yurdayuksel]

Yanlış diyet hasara yol açıyor

Çok düşük kalorili veya çok düşük karbonhidrat içeren diyet sonrasında vücutta tamir edilemeyecek hasarlar oluşabilir.

Havaların ısınmaya başlaması ile birlikte deniz ve güneş mevsiminin açılmasına da sayılı günler kaldı. Tatil öncesi kışın aldığımız kilolardan kurtulmak sağlığımızı tehlikeye sokacak şok ve tek gıda diyetlerinden uzak durmamız gerekiyor.

Yanlış diyet sonrasında vücutta bazen tamir edilemeyecek hasarlar ve hastalıklar ortaya çıkabiliyor. Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi'nden İç Hastalıkları Uzmanı Dr.Yavuz Furuncuoğlu, çok düşük kalorili veya çok düşük karbonhidrat içeren diyetlerden mutlaka uzak durulması gerektiğini belirtiyor.

Kas erimesine dikkat

Bu diyetlerin vücutta bulunan glikojeni ( glukoz deposu gibi düşünülebilir) hemen kullandığını kaydeden Furuncuoğlu, "Vücuda gerekli olan glukozu vücut, değişik yollardan elde etmeye başlar. Eğer dışarıdan yeteri kadar protein alınmıyorsa vücut kendi proteinlerini kullanmaya başlar. Yani kas erimesi başlar. Yıkım gerçekleşir. Glikojen ve proteinler beraberinde su taşırlar, bunların yıkılması ile su ortaya çıkar ve idrarla atılır, idrar miktarı artar. Su kaybından dolayı bu gibi diyette olanlarda başlangıçta hızlı bir kilo kaybı görülür. Hatta bu diyeti uygulayanlar sıklıkla beraberinde bitki çayları da kullandıklarından bunların idrar söktürücüler etkileri nedeniyle su kayıpları daha da artabilir. Ancak sonrası kişinin vücudunda tamir edilemeyecek hasarlar bırakabilir” dedi.

Furuncuoğlu'nun dikkat çektiği noktalar şöyle:

- Vücutta yağların aşırı kullanımı ile aşırı zararlı asit üretimi oluşur. Hastanın iştahı azalır bazen bulantı başlayabilir, ileri yaştaki veya kronik hastalığı olan gruptaki hastaların hasteneye kaldırılmasına neden olabilir.
- Kadınlarda adet kesilmelerine- veya düzensizliğine neden olabilir.
- Vücutta üretilen zararlı asit özellikle menapoz dönemindeki kadınlarda kemik erimesine neden olabilir.
- Ürik asidi yüksek olan hastalarda gut krizleri (şiddetli eklem ağrısı) oluşabilir.
- Potasyum ve diğer minerallerde dengesizliğe neden olarak en hafifinden halsizliğe daha ileri boyutlarda ritm bozukluğu ve ölüme kadar götürebilir.
- Kanda kolesterol ve trigliserit yükselebilir, koroner kalp hastalıkları, inme, periferik damar hastalıklarına meyil oluşabilir.
- Karbonhidratı iyice kısıtlanmış- proteini serbest diyetlerde (Atkin's diyeti gibi) fazla protein böbrekler için bir yük oluşturabilir. Yatkın insanlarda böbrek taşları oluşabilir.
- İleri obez hastalarda karbonhidratı kısıtlı diyetler insülin direncini düşürmek ve kilo vermeyi hızlandırmak yönünden faydalı olabilir.
- Liften zengin gıdaları yemek tavsiye edilir çünkü lifler sindirilmez ve kalori vermez. Lifli gıdalar genellikle çiğnenerek ve daha yavaş yenir. Midede gerginlik oluşturur ve tokluk hissine katkıda bulunur. Bağırsak hareketliliğini sağlar, kabızlığı önler. Ancak aşırı lif , bağırsakta gaz, barsak krampları, karın şişliği yapabilir. Liften ve posadan zengin yiyecekler kalsiyum, demir ve diğer minerallerin eksikliğine neden olabilir. Bu nedenle aşırı liften kaçınmak gerekir.
- Aşırı diyet hevesi olan genç kızlarda vücut görünümü ile aşırı ilgilenmek psikolojik bozukluklara ve algı problemlerine neden olabilir. Anoreksi nervosa denilen ciddi bir hastalığa neden olabilir.
- Bütün bu yanlış yollara sapmamak için beslenme ve tedavi protokolünün uzman bir doktor kontrolünde ve sabırla götürülmesinde fayda vardır. Hızla kilo verdirdiğini iddia eden magazin diyetlerinden uzak durmak gerekmektedir.
(Hürriyet/17.05.2010)