Madde Madde Sağlık Kontrolü

[Erhan Yurdayuksel]

Laptop kullanırken nelere dikkat etmeli?

Diz üstü ya da taşınabilir bilgisayar isimleriyle bilinen “Laptop” bilgisayarlar, yüksek teknolojinin hızını iş yaşamına taşıyor.

Büyük kolaylıklar sağlayan teknoloji ürünleri kullanırken olumsuz yönde etkilenmemek için bazı noktalara dikkat etmek gerekiyor. International Hospital Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Demet Parlar, laptop ile çalışırken kişinin ister istemez öne doğru eğildiğini, birçok kişinin de bilgisayarı kucağına alarak çalıştığını, bunun da duruş bozukluğu, omuz, boyun kuşağı ve bel kaslarının zorlanması ve şiddetli ağrılar duyulmasına neden olduğunu belirtiyor. Klavyeyi kullanırken ise bilek ve omuz eklemleri zorlanıyor, buralarda da ağrılar oluşuyor. Yapılan bilimsel araştırmalara göre el bileğini dakikada 2.5 kez hareket ettirmek ve dakikada 10 kez bileği zorlayıcı hareketleri, tekrarlı olarak yapmak, el bileği ve omuzlarda eklem ağrılarına yol açıyor.

Laptop kullanırken sağlığı korumanın yolları

Laptop’u mouse ile kullanmak, fazla sayıda bilek ve omuz hareketine yol açar. Bu nedenle klavyeyi kullanmak daha doğrudur. Ellerin aşağı eğik ya da yukarıda olmaması gerekir. En sağlıklı duruş ise bileklerin masa ve klavyeye paralel olarak durmasıdır.

Oturulan masanın yüksek olmaması, omuzların yüksekte kalmaması gerekir. Düzgün duruş pozisyonunda omuzlar ne aşağı inmemeli ne de yukarı çıkmamalıdır. Yüksek masalar çalışmak için uygun değildir.

Ayakların altına destek konmalı, ayaklar yere tam temas etmelidir.
Mouse kullanırken, ele sağa ve sola doğru yelpaze şeklinde hareket yaptırmak zorlayıcı hareketlere neden olur. Bunun için geliştirilen bilek ve eli destekleyici ürünler kullanmak önemlidir.

Laptop ile çalışırken kişinin başını aşağı ya da yukarı tutmaması, klavyeyi kucağına alarak çalışmaması gerekir. Bu fazla sayıda baş hareketi yapılmasına, boyun ve omuzların tutulmasına yol açar.

Bel boşlukta kalmamalıdır. Sırt desteği önemlidir. Çünkü sırt kaslarının zayıflaması, kamburluğa neden olur. Bel desteklenirse, belin arka eklemlerine binen yük azalır.

Çalışırken küçük molalar verilip esneme egzersizleri yapılmalıdır. Boyun, sırt, omuz kuşağı kasları için yapılan egzersizlerin yanı sıra ayağa kalkıp dolaşmak gerekmektedir.

Çalışma hızı bize vücudumuzu unutturduğu için, ağrılar özellikle akşamları artar; eklem kilitlenmeleri, fibromiyalji gibi sorunlar oluşur. Duruş bozuklukları fıtıklara da zemin hazırlar.

Hem basit hem de başkasına bağımlı olunmayan en güzel egzersizler yürüyüş ve yüzmedir. Haftada en az 3 gün yarım/bir saat süreyle yüzmek ya da her gün bir kaç dakika da olsa egzersiz yapmak çok faydalıdır.

Haftada 2-3 gün yarım saat süreyle yapılabilecek tüm vücut kaslarını çalıştıran pilates, jimnastik egzersizleri, düşük ağırlıklarla egzersizler de çok yararlıdır. Esneme, güçlendirme evde ya da spor salonlarında yapılabilir.
Yoğun iş temposu içinde olanlara yoga, reiki ve meditasyon önerilebilir. Nefes alma ve zihinsel gevşeme teknikleri oldukça yararlıdır.

Egzersizler neyi sağlıyor?
İş yapma kapasitesini artırır.
Kendini iyi hissetmeyi sağlar.
Eklemler daha iyi beslenir.
Kardiyovasküler kalp kapasitesi ve solunum kapasitesi artar.
Düzgün duruşu gelişir. (Kulak, omuz, kalça, ayak bileği aynı eksende olmalıdır.)

Bunların yanı sıra, düzgün ayakkabı seçimi büyük önem taşır. Yürüyüş yapılırken de ayakkabı doğru seçilmelidir. Düz, yere yapışan ve topuksuz ayakkabılar giyilmemelidir. Spor salonunda aletli ya da aletsiz çalışırken boyun çok iyi korunmalıdır.

(Milliyet/11.05.2009)

[Erhan Yurdayuksel]

'Bedeninde sinsi katil olanlar dikkat‘

Kan basıncının yüksekliği’ belirti vermediği için 'sinsi katil' olarak adlandırılıyor.Dr. Ahmet Karaçam hipertansiyon ve kalp hastaları için sıcaklıkların kendini hissettirdiği şu dönemde beslenmenin ana kurallarını yazdı...

Kan basıncının yükseldiği durumu ifade eden hipertansiyon, çok sık görülen ve sağlık için tehlikeli doğuran bir sorun. Sürekli yüksek seyreden kan basıncı, damarların zarar görmesine ve kalbin aşırı çalışmasına, yük altında kalmasına neden olur. Kan basıncı yüksekliğinin herhangi bir belirti vermemesi nedeniyle, bu hastalığa "sinsi katil" denilebilir. Bunun nedeni, hipertansiyonun günün birinde kalp krizi ya da inmeye yol açarak veya görme kaybı, böbrek yetmezliği, aort yırtılması gibi sorunlara neden olarak yaşamı sonlandırıcı bir katil haline gelebilmesidir.

Sebze ve meyveye AĞIRLIK VERİN

Dash diyetinin özelliği, meyvesebze ağırlıklı bir beslenmeyi önermesidir. Bu beslenme planında kırmızı et, tatlılar ve şeker içeren meşrubatlar azaltılmaktadır. Magnezyum, potasyum ve posadan zengin besinler daha çok tüketilmektedir. Bir günde kullandığınız toplam tuz miktarını, yarım çay kaşığı ile sınırlamaktadır. Günümüzde paketlenmiş besin tüketimi arttığından, satın aldığınız ürünlerin üzerindeki etiketleri dikkatli okumanız ve sodyum içeren miktarları doğru anlamanız gerekmektedir.

Ayrıca, soya sosu gibi hazır soslar, monosodyum- glutamat, sodyum-benzoat gibi maddeleri gözden kaçırmamak, kullandığınız anti-asit ve reflü ilaçlarında bulunan sodyum miktarını da dikkate almak zorundasınız. Dash diyetinde seçilen yiyeceklerin, sebze ve meyveden zengin olması, tahıl ve bakliyatın akıllıca kullanılması ile vücudun kazandığı posa, magnezyum ve potasyum miktarı da oldukça yüksektir. Daha ciddi bir kalori kısıtlanması arzulandığında, sebze ve meyvelerin miktarının artırılması tavsiye edilmemektedir.

Yiyeceklerinizi SORGULAYIN

Hipertansiyon sorununun çözümüne besin seçimleriniz ile katkıda bulunmak istiyorsanız, beslenme planınızı siz de yapabilirsiniz. Bunun için tabağınızdaki yiyeceklerin ve içtiğiniz içeceklerin neler olduğunu sorgulamanız yeterli olacaktır. Özellikle, birkaç gün veya birkaç hafta tükettiğiniz tuz miktarını dikkatle izlemeye çalışmalısınız.

1) Yiyeceklerinizi hazırlarken sebze ve meyve miktarını artırmalı, süt ürünlerinin yağsız veya düşük yağlı olanlarını kullanmalısınız.

2 )Soda, şekerli çay, alkol yerine, su veya taze sıkılmış meyve suları içmelisiniz.

3) Et tüketiminizi (kırmızı et, balık) günde iki porsiyon (170 gr) ile sınırlamalısınız (bir avuç içi büyüklüğü et yaklaşık 90-110 gr'dır).

4 )Haftada iki-üç gün et yememeli, vejetaryen bir beslenme planı hazırlamalısınız.

5) Daha sık sebze, tahıl, kuru fasulye, makarna kullanmalı ama miktarları abartmamalısınız.

6) Potasyumdan zengin olduğu bilinen kayısı, haşlanmış patates, portakal ve magnezyumdan zengin olduğu bilinen bakliyatlara, ceviz gibi yağlı tohumlara daha fazla yer vermeyi de unutmamalısınız.

7) Ispanak, soya fasulyesi, ay çiçeği tohumu, kuru üzüm, maydanoz, fındık, yer fıstığı, avokado gibi yiyeceklerin de potasyum içerdiğini hatırlatalım.

AKILLI PLAN YAPIN

Hipertansiyon tedavisinde, beslenme tarzınız önemlidir. Yanlış beslenip, kilo alarak veya fazla miktarda tuz tüketerek kan basıncınızı, hipertansiyon yönünde tetikleyebileceğiniz gibi; hipertansiyon sorununuzu, doğru ve akıllı beslenme planları yaparak ilaç kullanmadan da çözümleyebilirsiniz.

Sağlıklı bir kiloda kalmak, fiziksel olarak aktif bir yaşam sürmek, az miktarda tuz ve sodyum içeren sağlıklı bir diyet uygulamak, besin seçimlerinde potasyum ve magnezyumdan zengin olanlara öncelik tanımak, birlikte yapılabilirse, hipertansiyon ile mücadelede önemli bir mesafe kat edilebilir.

Hipertansiyonda Dash diyeti

Amerika'da yapılan geniş klinik araştırmalar, yukarıda bahsedilen besin değişimlerini daha pratik hale getirmiştir. Hipertansiyon tedavisine, diyet yönünden yaklaşım ifade eden dash diye bilinen bu program, Amerikan Hipertansiyon Birliği ve daha sonra da bütün dünyada geniş bir kabul görmüştür.

(Bugun/12.05.2009)

[Erhan Yurdayuksel]

Korkularınıza teslim olmayın

Korku, kişinin zarardan korunmasını, olumsuz hadiselere karşı hazırlıklı olmasını sağlayan bir duygudur. Korku doğal bir tepkiyken, bazen bu duygular yersiz endişelere ve dolayısıyla fobiye dönüşür.

Siz de korktuğunuz şeyle karşılaşmaktan ısrarla kaçınan, karşılaşınca da sıcak basması, şiddetli çarpıntı, el ayak titremesi, mide bulantısı, hatta bayılmaya varıncaya kadar aşırı tepkiler gösteren bir kişi misiniz? Korkularınız hayatınızı kâbusa mı çeviriyor? Panik yapmayın; aşırı korkularla başa çıkmak mümkün. Bunun için korkunun bir problem olduğunu kabul etmeniz ve çözüm bulmayı gerçekten istemeniz gerekiyor.

Korkular fobi haline dönünce kişinin hayatını kısıtlamaya başlar. Hatta aşırı durumlarda kişi sokağa çıkamayacak, tek başına bir yerde kalamayacak, bazı yerlerden geçemeyecek hale gelir. Bu da yakın çevresindekileri sıkıntıya sokar, sosyal ya da mesleki açıdan problemlere yol açar. Hatta fobiler kimi insanların rüyalarına bile yansıyabilir.

Korkularin KAYNAĞI NEDİR?

Fobilerin çeşitli sebepleri bulunuyor. Çocuklukta güven duygusunun yeteri kadar gelişmemiş olması (aşırı ilgi veya sevgi eksikliği) ve strese karşı dayanıksızlık başta gelen sebep. Bazen korkular günlük hayattaki stresin yansıtılma biçimidir. Yine aşırı stres, depresyon, kaygı bozukluğu veya şiddetli korku bir şeyden sürekli korkmaya yol açabilir. Fobi haline gelecek korkular ilk zamanlarda üzerine gidilirse büyümemiş olur.

Fobİler tedavİ edİlmelİ mİdİr?

Başa çıkılamayacak kadar şiddetli olan fobiler hastalıktır ve tedavi edilmelidir. Şiddetli fobilerin temelindeki nedenler kişinin bilmediği veya şuur altına atılmış şeyler olduğu için profesyonel destek olmadan başa çıkılamayabilir. Uzun süre devam eden fobiler kişinin rahatlamak için uygun olmayan çözümlere başvurmasına, alkol, uyuşturucu gibi bağımlılıklara da yol açabilir. Fobiler sorunun çeşidine göre ilaç, psikoterapiler ve gerekirse hipnoz vb. ile tedavi edilmektedir.

SIK RASTLANAN Fobı ÇEŞİTLERİ

Hayvan korkusu (böcek, kedi köpek, kuş, yılan vb.).

Doğal felaketlerden, afet durumlarından korkma (deprem, karanlık, şimşek, gök gürültüsü).

Klostrofobi (kapalı yer korkusu).

Agorafobi (açık alan korkusu).

Acı ve ağrı verecek durumlardan, kandan vs. korkma.

Tehlike verici olduğu düşünülen durumlardan kaçınma; uçağa binme korkusu, asansör korkusu vb. * Uzman Psikolog

Korkularla başa çıkmanın yolları

Üzerine gitmeye karar verdiğinde kişinin, korkusunun şiddetini şu açılardan incelemesi yararlıdır:

DÜŞÜNÜRKEN rahatsız olunuyor mu, iğrenme duygusu ortaya çıkıyor mu?

KORKULAN şey sık sık aklına geliyor veya rüyasına giriyor mu?

KORKTUĞU şeyi düşündüğünde onunla ilgili bir olay veya olaylar aklına geliyor mu?

KORKTUĞU şey hakkında düşünmek veya konuşmaktan kaçıyor mu?

KORKTUĞU şeyi düşündüğünde kan çekilmesi, kalbin hızlı çarpması, soğuk sıcak basması gibi fizyolojik belirtiler ortaya çıkıyor mu?

KORKUYA eşlik eden duyguları ve bedendeki yansımaları tanımak, korkunun şiddetini belirlemek yanında kontrol altına da alınmasını kolaylaştırır.

KİŞİ stresle başa çıkarken doğal ihtiyaçlar karşılanmalıdır: (Yeterli uyku, dengeli beslenme, doğru nefes alma, bol su içme, yürüyüş, spor), birikimlerin boşalmasını, toksinlerin atılmasını sağlar. Bu da fobilerde etkili olan biyokimyasal bozukluğun düzelmesine yardımcı olur.

KORKUYA yol açan bir olay varsa bunun bilinmesi çözümü kolaylaştırır. Bir daha aynı olayın yaşanmayacağını düşünmek, mesela köpek tarafından ısırıldıktan sonra köpek korkusu olan kişinin her köpeğin kendisini ısıran köpek gibi olmayacağını düşünmesi yararlıdır.

HASTALANMA sakat kalma, ölüm gibi temeldeki korkular çözümlenmeden asıl korkudan kurtulmak mümkün değildir. Hastalık ve ölüm korkusu bazen çocukluktaki yanlış dini eğitime bağlı olarak günahlardan dolayı ağır şekilde cezalandırılma korkusundan da kaynaklanır.

KORKULAN şeyin üzerine kademeli olarak gidilmelidir. Mesela asansöre binme korkusu olan kişinin ilk seferde 10. kata kadar çıkmak yerine önce birinci kata sonra ikinci kata çıkarak ayrı zamanlarda artırarak, devam etmesi yararlı olur.

(Zaman/13.05.2009)

[Erhan Yurdayuksel]

Havuzlar Tehlike Saçıyor


Yaz mevsiminin yaklaşmasıyla birlikte uzmanlar, havuz ve su parklarında bekleyen hastalıklarla ilgili vatandaşları uyarıyor.

Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Galip Ekuklu, ''Yüzme havuzu ya da su parklarında kullanılan koltuk, şezlong gibi malzemeler, duşlar, havlular ve oturulan zemin de bulaşıcı hastalık riski oluşturabilir'' dedi.

Ekuklu, yazın yaklaşmasıyla birlikte halk sağlığı bakımından önemli sorun yaratabilecek yüzme havuzlarının temizliğinin de önem kazanmaya başladığını hatırlattı.

İnsanların sıcaklardan uzaklaşmak ve serinlemek için havuzları kullanırken farkında olmadan bakteri, virüs, parazit gibi etmenlerle kirlenmiş ve bulaşıcı hastalık kaynağı olabilecek havuz sularına temas edebildiğini ifade eden Ekuklu, havuzlardaki kirlenmenin atık suların karışması, havuza su veren kaynağın kirliliği olması ya da havuzu kullanan kişilerin oluşturduğu kirlilikten kaynaklanabileceğini söyledi.

Özellikle çok sayıdaki insanın aynı anda kullandığı kalabalık havuzlarda suyun çok daha kısa sürede kirlenebildiğini anlatan Ekuklu, ''Yaz aylarında karşılaşılan bu sorunun tek kaynağı, yalnızca havuz suyu olmayabilir. Yüzme havuzu ya da su parklarında kullanılan koltuk, şezlong gibi malzemeler, duşlar, havlular ve oturulan zemin de bulaşıcı hastalık riski oluşturabilir'' diye konuştu.

Ekuklu, şunları söyledi:

''Yüzme havuzları ya da su parklarından kaynaklanan bulaşıcı hastalıklarda ve salgınlarda asıl neden, havuz suyunun yetersiz olması ya da hiç dezenfekte edilmemesidir. Gözde konjunktivit, boğaz kızarıklığı, boğazda yanma, öksürük gibi belirtilerle seyreden viral hastalıklar olabileceği gibi, bulantı, kusma, baş ağrısı, ishal ve ateşle seyreden hastalıklar da gözlenebilmektedir. Bu hastalıklardan korunabilmek için hem işletmecilerin hem de vatandaşların alabilecekleri önlemler var ve bunların aksatılmadan yerine getirilmesi gerekir. Yüzme havuzu ya da su parkları işletmecilerinin suyun temizlenmesinde en sık kullanabileceği yöntemler klorlama, ozon kullanımı ya da filtrasyondur.''

-HASTALIKLARDAN KORUNMA YOLLARI-

Ekuklu, yüzme öncesi duş alınmasının ter, idrar, dışkı, kozmetikler, güneş yağı gibi kirleticilerin uzaklaştırılmasına yardımcı olduğunu belirterek, böylelikle havuz sularının kirlenmesinin azaldığını söyledi.

Duş için kullanılacak suyun da temiz olması ve havuza sürekli yeni suyun verilmesinin kullanıcıları koruyacak başlıca önlemlerden olduğunu ifade eden Ekuklu, bunların dışında hasta insanların ortak kullanılan su kaynaklarını iyileşene kadar kullanmamaları, çocukların bu kaynakları kirletmemelerinin de önlemler arasında yer aldığını bildirdi.

AA / 13.05.2009

[Erhan Yurdayuksel]

Sağlıkla ilgili gerçekler

Az yağlı yiyecekler ne kadar faydalı? Ya vitamin takviyeleri doğru mu? İşte iddialar ve bilinmeyen gerçekler..

BBC Focus dergisi, ilaç, kozmetik ve gıda şirketlerinin 'sağlıklı ürün imal ettikleri' iddialarını mercek altına aldı.

Ürünlerini pazarlamak amacıyla bilimi kullanan markaların reklamlarına ne kadar güvenilebileceğini bilim adamlarıyla sorgulayan Focus ekibi, 'az yağlı yiyecekler daha sağlıklıdır', 'vitamin takviyesiyle uzun ve sağlıklı bir yaşam mümkün' ve 'tam tahıllı mamuller kilo kaybına yardım eder' tezlerinin gerçekliğini araştırdı.

Az yağlı gıdalar

İddialar: Az yağlı yiyecekler daha sağlıklı ve kalori-kontrollü diyetin bir parçası olarak kilo vermenize yardım ediyor.

Gerçek: Az yağlı olarak etiketlenen ürünün ağırlık başına yüzde 3'ten daha az yağ içermesi gerekiyor. Yağsız ürünler ise yüzde 0,5'den daha fazla yağ içermemeli. Beslenmenizdeki fazla yağ koroner kalp hastalığına ve obeziteye neden oluyor, ancak ne kadar fazla? Prof. Dr. Lesley Regan, "Yağı azaltılmış ya da "Eksta light" ürünler, halen yüzde 30 gibi muazzam oranda yağ içeriyor. Birçok az yağlı ürünün fazla şeker içermesi nedeniyle, kaloriyi de kontrol etmek önemli" dedi.

Vitaminler

İddialar: Vitamin takviyeleri daha uzun ve sağlıklı bir yaşam sürmenize yardım ediyor, konsantrasyonunuzu destekliyor.

Gerçek: Belirli grup insanlar vitamin takviyelerinden fayda görebilir; örneğin hamile kadınlar folik asit alarak bebeklerinde omurganın arka kısmında (gelişim kusuruna bağlı) doğuştan olan açıklık riskini azaltabilir. Sıradan sağlıklı insanlar için vitaminlerin faydalı olduğu konusunda sınırlı sayıda kanıt olduğunu söyleyen Prof. Dr. Lesley Regan, "Hatta vitamin şirketleri dengeli beslenmenin vitamin takviyesinden daha iyi olduğu konusunda hemfikirler" dedi.


Tahıllar

İddialar: Tam tahıllar kilo vermenize yardım eder, sağlıklı kan şekeri seviyesini sürdürür ve önemli bir lif kaynağıdır. Günde en az 3 porsiyon tam tahıllı gıda tüketmeliyiz.

Gerçek: Günde 25 gram lif yemeliyiz, fakat hepsini tam tahıllardan karşılamamız gerekmiyor. Lifi, meyvelerden, fındık ve ceviz gibi sert kabuklu yemişlerden, fasulye ve diğer birçok gıda tüketerek elde edebiliriz. Prof. Dr. Regan, "İdeal olarak, lifi birçok çeşitli kaynaktan almanızdır, çünkü eğer sadece tahıllı gıdalara odaklanırsak, diğer besinlerin sağladığı yararları elde edemeyiz" dedi.

Ağrı kesiciler

İddialar: Markalı ağrı kesiciler direkt olarak belirli ağrıları hedefliyor ve sıradan ağrı ilaçlarından daha iyi işliyor.

Gerçek: Aspirin, parasetamol ve ibuprofen gibi sadece 3 tane reçeteyle satılmayan ağrı kesici var. Fakat ilaç şirketleri bu jenerik (fiyatlarının içine pahalı reklam ve ambalaj giderleri girmemiş olan büyük marka adlarınınkine benzer ürünler) ilaçları, adet sancısı, migren ve siyatik gibi belirli ağrıları hedefleyen ilaçlar olarak yeniden tescil etti ve paketledi. Bazı ilaçlarda, etkisinin artması için kafein kullanılıyor. Fakat, Regan'a göre, sıradan tabletler ve bir fincan kahve daha çok işe yarıyor.

Detoks ürünleri

İddialar: Vücudunuzu zararlı toksinlerden temizleme, sizin yeniden canlanmanıza ve yenilenmenize yardım ediyor.

Gerçek: Çeşitli detoks ürünleri satan şirketler, her zaman zararlı toksinlerin gerçekte ne olduğu hakkında çok şüpheli konuşuyorlar. Prof. Regan, "Normalde, sağlıklı karaciğer ve böbrekler zaten günlük metabolik toksinlerinden kurtuluyorlar. Ve eğer siz makul bir beslenme modeli uygularsanız, zararlı toksinlerden kurtulmak için başka bir şeye gerek kalmaz" dedi.
(Gazeteport/15.05.2009)

[Erhan Yurdayuksel]

Heryıl sıcaklarla birlikte karşımıza kabus gibi çıkan keneler bu yılda çok sayıda vatandaşımızın ölümüne sebep olmakta.Bu konuda bilinçli olmak,önlem almak,çevremizi aydınlatmak zorundayız...

KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ

Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi Nedir?

Kırım-Kongo Hemorajik Ateş (KKHA),keneler tarafından taşınan Nairovirüs isimli bir mikrobiyal etken tarafından neden olunan ateş, cilt içi ve diğer alanlarda kanama gibi bulgular ile seyreden hayvan kaynaklı bir enfeksiyondur. Son yıllarda tedavide görülen gelişmelere rağmen, bu enfeksiyonlarda ölüm oranları hala yüksektir.

Keneler Nasıl Tanınır ve Nerelerde Bulunur?

Keneler otlaklar, çalılıklar ve kırsal alanlarda yaşayan küçük oval şekillidir. 6-8 bacaklı, uçamayan, sıçrayamayan hayvanlardır. Hayvan ve insanların kanlarını emerek beslenirler ve bu sayede hastalıkları insanlara bulaştırabilirler.

Ülkemiz kenelerin yaşamaları için coğrafi açıdan oldukça uygun bir yapıya sahiptir. Türlere göre değişmekle beraber kenelerin, küçük kemiricilerden, yaban hayvanlarından evcil memeli hayvanlara ve kuşlara (özellikle devekuşları) kadar geniş bir konakçı spektrumları mevcuttur.

Kimler Risk Altındadır?

Hastalık genellikle meslek hastalığı şeklinde karşımıza çıkar.

Tarım ve hayvancılıkla uğraşanlar

Veterinerler

Kasaplar

Mezbaha çalışanları

Sağlık personeli özellikle risk gurubudur.

Kamp ve piknik yapanlar, askerler ve korunmasız olarak yeşil alanlarda bulunanlar da risk altındadır.

Henüz ergin olmamış Hylomma soyuna ait keneler, küçük omurgalılardan kan emerken virüsleri alır, gelişme evrelerinde muhafaza eder; ergin kene olduğunda da hayvanlardan ve insanlardan kan emerken bulaştırır.

Kuluçka Süresi Ne Kadardır?

Kene tarafından ısırılma ile virüsün alınmasını takiben kuluçka süresi genellikle 1-3 gündür; bu süre en fazla 9 gün olabilmektedir. Enfekte kan, ifrazat veya diğer dokulara doğrudan temas sonucu bulaşmalarda bu süre 5-6 gün, en fazla ise 13 gün olabilmektedir.

Belirtileri Nelerdir?


Ateş

Kırıklık

Baş ağrısı

Halsizlik

Kanama pıhtılaşma mekanizmalarının

bozulması sonucu;

- Yüz ve göğüste kırmızı döküntüler

ve gözlerde kızarıklık,

- Gövde, kol ve bacaklarda morluklar

- Burun kanaması, dışkıda ve idrarda kan görülür

- Ölüm karaciğer, böbrek ve akciğer yetmezlikleri nedeni ile

olmaktadır.

Kırım-Kongo Kanamalı Ateşinin Tanısı Nasıl Konulur?

Kanda virüse karşı oluşan antikorların taranması tanı için en sık kullanılan yöntemdir. Bu göstergeler hastalığın başlangıcından sonra 6. günden itibaren belirlenebilir.

Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi Nasıl Kontrol Edilir ve Nasıl Korunulur?

Hastalığın bulaşmasında keneler önemli bir yer tutmaktadır. Bu nedenle kene mücadelesi önemlidir fakat oldukça da zordur.

1. İnsanlar kenelerden uzak tutulabilir ise bulaş önlenebilir. Bu nedenle de mümkün olduğu kadar kenelerin bulunduğu alanlardan kaçınmak gerekir.

2. Kenelerin yoğun olabileceği çalı, çırpı ve gür ot bulunan alanlardan uzak durulmalı, bu gibi alanlara çıplak ayak yada kısa giysiler ile gidilmemelidir.

3. Bu alanlara av yada görev gereği gidenlerin lastik çizme giymeleri, pantolonlarının paçalarını çorap içine almaları,

4. Görevi nedeni ile risk grubunda yer alan kişilerin hayvan ve hasta insanların kan ve vücut sıvılarından korunmak için mutlaka eldiven, önlük, gözlük, maske v.b. giymeleri gerekmektedir.

5. Gerek insanları gerekse hayvanları kenelerden korumak için haşere kovucu ilaçlar (repellent) olarak bilinen böcek kaçıranlar dikkatli bir şekilde kullanılabilir. (Bunlar sıvı, losyon, krem, katı yağ veya aerosol şeklinde hazırlanan maddeler olup, cilde sürülerek veya elbiselere emdirilerek uygulanabilmektedir.)

6. Haşere kovucular hayvanların baş veya bacaklarına da uygulanabilir; ayrıca bu maddelerin emdirildiği plâstik şeritler, hayvanların kulaklarına veya boynuzlarına takılabilir.

7. Kenelerin bulunduğu alanlara gidildiği zaman vücut belli aralıklarla kene için taranmalıdır.

8. Vücuda yapışmış keneler uygun bir şekilde kene ezilmeden, ağızdan veya başından tutularak bir cımbız veya pens yardımıyla çıkartılır. Isırılan yer alkolle temizlenmelidir. Mümkünse kenenin tanı için alkolde saklanması uygun olur.

9. Diğer canlılara ve çevreye zarar vermeden, haşere ilacı (insektisit) ile uygulamanın uygun görüldüğü durumlarda çevre ilaçlanması yapılabilinir.

Kırım-Kongo Kanamalı Ateşinin Tedavisi Nedir?

Hastalığın kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Hastaya destek tedavisi yapılmalıdır.

http://www.bilkent.edu.tr/~bilheal/a...irimkongo.html

[Erhan Yurdayuksel]

Domuz gribi

İlk olarak Meksika'da ortaya çıkan hızla kıtalararası yayılan domuz gribi (H1N1 virüsü) hakkındaki bazı bilgiler şöyle:

DOMUZ GRİBİ NEDİR?
Domuz gribi, normalde domuzlarda hastalığa yol açan bir mikroorganizma olan ''influenza tip A HIN1 tipi virüsü''nün insanlarda oluşturduğu solunum yolu hastalığı olarak biliniyor ve bu hastalık hızla yayılabiliyor.

İNSANA BULAŞIR MI?
Domuz gribi domuzdan insana ve insandan insana bulaşabiliyor. Virüse karşı insanın doğal bağışıklığı bulunmuyor.Bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), hastalığın kontrolden çıkmak üzere olan geniş çaplı salgın olabileceği uyarısında bulunuyor.

DOMUZ ETİ YİYENLER DOMUZ GRİBİNE YAKALANIR MI?
Domuz etinin yenmesiyle domuz gribi virüsü bulaşmıyor. Virüs solunum yoluyla bulaşıyor.İnsandan insana bulaşmasında, yakın temas, hastalığı taşıyanlarla aynı ortamı paylaşma önemli rol oynuyor.

BU, DOMUZLARDA YENİ GRİP TÜRÜ MÜ?
İnsanlardaki grip virüsü gibi, domuz gribi virüsü de domuzlarda sürekli değişim gösteriyor. Domuzların solunum yollarında domuz, insan ve kuş gribi virüslerine duyarlı alıcılar bulunuyor. Dolayısıyla domuzlar, virüslerin eş zamanlı bulaşması halinde yeni grip virüslerinin ortaya çıkma ihtimalini artırıyor. DSÖ'ye göre, Meksika'da ölümlere neden olan domuz gribi virüsü A/H1N1. Bu virüs insandan insana bulaşabiliyor. A/H1N1 virüsü, insan, domuz ve kuş gribi virüslerinin karışımından oluşuyor.

AŞISI VAR MI?
Domuzlara yapılan aşı bulunuyor, ancak insan için henüz aşı yok.

HASTALIKTAN KORUNMAK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER
Uluslararası seyahata çıkanların hastalıktan korunması için yapmaları gereken unsurlar hakkında Dünya Sağlık Örgütü yetkililerinin, seyahatlerin kısıtlanmasının gerektiğini bildirdikleri ifade edildi. Genel olarak kişisel temizlik önlemlerinin alınması, kalabalık ve havasız ortamlardan mümkün olduğunca kaçınılması, zorunlu haller dışında salgının yaşandığı bölgelere olan seyahatlerin ertelenmesi gerekiyor.

EN ETKİLİ ÖNLEM: EL YIKAMA
En etkili önlemin ''el yıkama'' olduğuna dikkat çekilirken, öksürürken ya da hapşırırken ağız ve burnun tek kullanımlık mendil ile kapatılması ve mendilin atılması, elin sabunlanması gerektiği belirtiliyor. Alkol bazlı el dezenfektanlarının da kullanılabileceği, hastalığın başlıca insandan insana, hapşırma, öksürme gibi yollarla bulaştığı düşünüldüğünde hasta kişilerle temastan kaçınmanın iyi bir korunma yöntemi olacağı kaydedildi. Genelgede, kirli ellerle gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmanın, buradaki virüslerin eller yoluyla yayılmasına neden olabileceği ve bol sıvı tüketerek, iyi beslenmenin önemli olduğu vurgulandı.

EN ETKİLİ ÖNLEM: EL YIKAMA
En etkili önlemin ''el yıkama'' olduğuna dikkat çekilirken, öksürürken ya da hapşırırken ağız ve burnun tek kullanımlık mendil ile kapatılması ve mendilin atılması, elin sabunlanması gerektiği belirtiliyor. Alkol bazlı el dezenfektanlarının da kullanılabileceği, hastalığın başlıca insandan insana, hapşırma, öksürme gibi yollarla bulaştığı düşünüldüğünde hasta kişilerle temastan kaçınmanın iyi bir korunma yöntemi olacağı kaydedildi. Genelgede, kirli ellerle gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmanın, buradaki virüslerin eller yoluyla yayılmasına neden olabileceği ve bol sıvı tüketerek, iyi beslenmenin önemli olduğu vurgulandı.

( Sabah/15.05.2009)

[Erhan Yurdayuksel]

Balın lezzeti özünde

Ülkemizde, narenciyeden kerevine, ıhlamurdan kestanesine kadar çok çeşitli ballar bulunduğunu biliyor musunuz?

Halk arasında genellikle çam ve çiçek türlerinin bilinmesine karşın, Türkiye florasının zenginliği bal türlerine de yansıyor. Balın narenciyeden kevenine, ıhlamurdan kestanesine kadar onlarca türü bulunuyor.

Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ulviye Kumova, bal konusunda tüketicilerin bilinçli olmadığını belirterek, "Türkiye'de bal lüks bir gıda maddesi olarak değerlendiriliyor. Oysa herkes güne başlamadan 3 kaşık bal yemeli. Kahvaltıdan önce yenilen bu bal, kişiyi zinde tutar, enerji verir" dedi.

Balın "apiterapi" denilen ve tıpta çoğu hastalığın tedavisinde de kullanılan özel bir gıda olduğunu söyleyen Kumova, şöyle konuştu:

"Balın tüketiminin artırılması için ise mutlaka bilinçlendirici yayınlar yapılmalı. Bal, vücut tarafından çabuk ve kolay bir şekilde özümlenir. Bal, kan şekeri düzeyini yükseltmek için en uygun gıdadır. Fiziksel ve zihinsel yorgunluğun çabuk giderilmesini sağlar. Balın gebelikte çocuk sağlığında, yaşlılıkta, karaciğer ve sarılıkta, dolaşım, kalp, solunum, hazım bozukluklarında, zehirlenme, tansiyon, damar böbrek ve salgı bezleri rahatsızlıklarında, astım sinüzit gibi birçok rahatsızlığın giderilmesinde büyük faydası bulunmaktadır. Balın göz kataraktlarını azalttığı, birçok kornea hastalığını iyileştirdiği bilinmektedir. Alkol zehirlenmesinin tedavisine yardımcı olan bal, karaciğeri de korur."

(milliyet/16.05.2009)

[Erhan Yurdayuksel]

Aşırı sıcaklara dikkat: Hangi hastalıklar neden oluyor?

Havalar iyice ısınmaya başlarken, uzmanlar sıcak çarpmasına karşı uyarıyor. Aşırı sıcağa maruz kalmak, sıcak çarpması, sıcak bitkinliği, sıcak krampları, sıcak yanıkları, sıcak döküntüsü gibi rahatsızlıklara yol açarak, başta beyin ve hayati organlara zarar verebiliyor.

Dahiliye uzmanı Hüsnü Yeşilot, yaz mevsimi ile birlikte sıcaklık ve nem artışı yaşandığını, buna bağlı olarak vücut ısısının arttığını ve metabolizmanın bu yeni duruma uyum sağlamaya çalıştığını söyledi. Vücudun, normalde terleme ile ısısını dengede tutmaya çalıştığını ifade eden Yeşilot, yüksek sıcaklıkta ise terleyerek beden ısısının dengede tutulamayacağını kaydetti. Yeşilot, "Özellikle yaşlılar, bebekler ve kronik hastalığı olanlarda terleme mekanizması ile vücut ısısının dengede tutulması her zaman mümkün olmayabilir. Yine ortamdaki nem oranı yüksekse terleme suretiyle vücut ısısı yeterli düzeyde düşmeyebilir. Yükselen vücut ısısı beyin ve diğer hayati organlarda hasara yol açabilir." dedi.

Aşırı sıcaktan en çok 4 yaşından küçük çocuklar, 65 yaş ve üzerindeki yaşlılar, bakıma ihtiyacı olanlar, hamileler, aşırı kilolular, açık alanda çalışanlar, kronik hastalığı olanlar, sürekli ilaç kullanananlar, sokakta oynayan çocuklar ve evsizlerin etkilendiğini dile getiren Yeşilot şu uyarılarda bulundu: "Günün en sıcak saatlerinde (10.00-16.00) mecbur kalınmadıkça dışarı çıkılmamasına özen gösterilmeli. Dışarıda bulunulduğunda açık renkli, hafif, bol ve sıkı dokunmuş kumaşlardan yapılan giysiler tercih edilmeli; geniş kenarlı ve hava delikleri olan şapka giyilmeli ve güneşin zararlı ışınlarından koruyan güneş gözlüğü kullanılmalıdır. Dışarıda çalışması gerekenler mümkün oldukça güneş altında korunmasız kalmamaya, aşırı hareketlerden kaçınmaya, sık sık tuz içeren sulu gıdalar almaya dikkat etmelidirler."

Spor için sabah ve akşam saatlerinin tercih edilmesi gerektiğini vurgulayan Yeşilot, fiziki aktivitede oluşan su kaybının mutlaka giderilmesi gerektiğine dikkat çekti. Yeşilot, "Her 1 saatlik spor için en az 2-4 bardak sıvı alınmalıdır. Ağır fiziki aktivitelerden kaçınılmalıdır." diye konuştu.

Yeşilot, susuzluk hissi olmasa bile her gün en az 2 litre (12 su bardağı) sıvı tüketilmesi, kafein içeren içecekler yerine süt, meyve suyu ve bitki çayları tercih edilmesini önerdi. Sıcak günlerde meyve sebze tüketimine ağırlık verilerek beslenmenin faydalı olacağını anlatan Yeşilot, şu bilgileri verdi: "Bol miktarda sebze ve meyve tüketilmelidir. Sıvı alımında su içmek esas olmakla beraber, su dışı sıvı alımında süt, ayran ve meyve suyu gibi içecekler tercih edilmelidir. Çok soğuk ve buzlu içeceklerden kaçınılmalıdır. Kafein, alkol ve fazla miktarda şeker içeren içecekler vücuttan daha fazla sıvı kaybına yol açtığı için tüketilmemelidir. Çabuk bozulma riski olan et, süt, yumurta ve balık gibi besinleraçıkta bekletilmemeli, besinlerin hazırlanması ve pişirilmesi aşamalarında hijyen kurallarına özen gösterilmelidir."

SICAK ÇARPMASI İLE İLGİLİ RAHATSIZLIKLAR VE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

Güneş veya Sıcak Çarpması: Aşırı sıcağa maruz kalma sonucu vücut ısısının düşürülememesi ile karakterize bir tablodur. Acil olarak tedavi edilmezse kalıcı hasara veya ölüme neden olabilir. Bilinç kaybından önce tedaviye başlanması durumunda iyileşme şansı oldukça yüksektir. İlkyardımda; kişi hemen serin ve hava akımı olan bir yere alınmalı, sıkı giysileri gevşetilmeli, soğuk su veya vantilatör, klima gibi soğutucularla soğutulmaya çalışılmalı, kesinlikle içmesi için sıvı verilmemeli ve en yakın sağlık kuruluşuna götürülmelidir.

Sıcak Bitkinliği: Uzun süre aşırı sıcağa maruz kalma ve yeterli miktarda sıvı almamaya bağlı su ve mineral kaybıyla meydana gelir. Güneş çarpmasının daha hafif şekli olup hayati tehlike yoktur. İlkyardımda; serin bir yerde istirahata alınan hastanın giysileri gevşetilir, sırt üstü yatırılarak bacakları yükseltilir. Islak havlu veya bezle serinletilmeye çalışılır. Bol miktarda sıvı verilir. Yaklaşık 1 saat içerisinde kişinin genel durumu düzelmezse mutlaka sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir.

Sıcak Krampları: Aşırı aktivite sonucu terlemeye bağlı olarak vücutta hızlı bir su ve tuz kaybı meydana gelir. Düşük tuz seviyeleri kaslarda sıcak kramplarına neden olabilir. Genellikle karın, bacak ve kol kaslarının fiziksel aktivite sırasında ağrılı spazmlarıyla meydana gelir. Sıcak krampları için tıbbi tedaviye gerek yoktur; kişinin yaptığı aktivite durdurulmalı, sakin ve serin bir yerde oturtulmalıdır, meyve suyu veya mineralli içecekler içirilmelidir. Kramp meydana geldikten sonra en az birkaç saat fiziksel aktivitede bulunulmamalı, bir saat içerisinde geçmese en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Güneş Yanıkları: Uzun süreli güneş ışığına maruz kalmakla meydana gelir. Eğer etkilenen kişide ateş, su toplanması ve şiddetli ağrı varsa veya 1 yaşından küçükse en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Güneş yanığından korunmak için güneş ışığına maruz kalmaktan kaçınılmalı, güneş yanığı olan yerler soğuk su ile silinmeli, etkilenmiş bölgelere nemlendirici tıbbi losyon sürülmelidir.

Sıcak Döküntüsü (İsilik): Sıcak ve nemli havalarda aşırı terlemeye bağlı olarak derinin tahrişidir. Daha sık bebeklerde görülür. Kızarık bölgeler kuru tutulmalı, daha serin ve daha az nemli ortam sağlanmalıdır.

Güneşin Geç Dönem Etkileri: Güneş ışınlarının sağlık üzerine oldukça önemli olumlu etkileri mevcuttur. Uzun süre maruz kalındığında olumsuz etkiler de ortaya çıkabilir. Ciltte erken yaşlanma, gözde katarakt gelişimi, deri kanseri ve güneş lekelerinin ortaya çıkması bu olumsuz etkilerdendir.

(Zaman/18.05.2009)

[Erhan Yurdayuksel]

Tüm Ulusumuzun,"Atatürkü Anma Gençlik ve Spor Bayramını" içtenlikle kutluyorum.

Bu anlamlı günde de 7'den 70'e bütün gençlerimiz ve sporcularımız için;

Spor yaparken ölmenin nedeni

Memorial Hastanesi Kardiyoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Özlem Esen, “Yeşil sahalarda ölüm getiren kalp krizinin nedenleri ve genç sporcu ölümleri” hakkında bilgi verdi.

FUTBOLCUNUN KALBİ BİR PENALTI ATIŞI SIRASINDA DURABİLİR
Dünyada ve Türkiye’de profesyonel sporcular kalp krizi geçirerek sahalarda hayatını kaybediyor. Tüm sağlık kontrollerinden geçirilen genç sporcular arasındaki ani ölümleri tespit edebilmek için erken teşhis konusunda bir girişim yapılamıyor.
Rekabet gerektiren sporlarda oyunun kaderini belirleyecek sporcu topun başına geçtiği anda kalbi tekleyebiliyor. Türkiye’de ise durum daha vahim. Çünkü yeşil sahalarda kalp krizi geçiren futbolculara anında müdahale edilemiyor.

SAHALARDA GENÇ SPORCU ÖLÜMLERİNİN NEDENLERİ NELERDİR?
Sporculardaki ani ölümlerin nedeni % 70-80 kalp krizi kaynaklıdır. Burada işin içine stres faktörünün girdiği düşünülmektedir. Kalp duvarında oluşan kolesterol içeriği yoğun plaklar, strese bağlı olarak yırtılır. Yoğun stres altındaki rekabet sporları yapan sporcularda adrenalin seviyesi yükselir ve bunun içine bazı ilaç kullanımları da eklendiğinde bu plaklar yırtılır. Bu plak yırtıkları pıhtılaşarak aniden damarların tıkanmasına neden olabilir. Bu da kalp krizinden ölümleri beraberinde getirir.

REKABET GEREKTİREN SPORLARDA RİSK ÇOK FAZLA
Futbol, basketbol gibi rekabet gerektiren sporlar genç sporcular için çok daha fazla risk taşımaktadır. Özellikle final karşılaşmaları gibi çok önemli maçlarda, oyunun skorunun penaltı atışları ile belirlendiği düşünüldüğünde, futbolcuların üzerine binen sorumluluk çok fazladır. Futbolcunun o anda takımının kaderini değiştirecek bir atışı yapması gerekmekte, bir anlamda maçın gidişatını onun ayağından çıkan top belirlemektedir. İşte o anda tarif edilemeyen bir yüksek adrenalin seviyesi ortaya çıkmaktadır. Bu durumda sporcunun aşırı stres altında kalp krizi geçirerek sahanın ortasına yığılıp kalması söz konusu olabilir.

SPORCULARDAKİ ANİ KALP ÖLÜMÜ RİSKİ ÖNCEDEN BELİRLENEBİLİR Mİ?
Kalp krizini önceden teşhis edebilmenin tek bir yolu yok. Sporcuların sahada kaybedilmemesi için ayrıntılı tetkiklerin çok titiz bir şekilde yapılması gereklidir. Özellikle rekabet gerektiren sporlarla uğraşanların yıllık olarak, tüm kolesterol profili, genetik risk marker’i olabilecek kan tahlilleri ve bunların yanında ekokardiyografi ve efor testleri incelemeleri yapılmalıdır. Riskli gruplar yani birinci derecede yakınlarında ani ölüm hikayesi bulunanlar, kalp kasında kalınlaşma oluşmuş sporcular, kas hastalığı olanlar üst tetkiklere yönlendirilmelidir. T Dalga Alternansı yüksek riskli kişilerde uygulanması gereken bir tetkiktir. Risk gruplarında birinci basamak olarak kullanılmalıdır.

TÜRKİYE’DE SPORCUYA SAHADA MÜDAHALE EDİLEMİYOR
Oyun sırasında sporcu göğüs ağrısı oluştuğu anda bunu söyleyemeden bir anda kalp ritmi bozuluyor ve sahanın ortasına yığılıp kalıyor. Bunun örneklerini ne yazık ki Dünyada ve Türkiye’de görüyoruz. Bunu tespit edebilmek için erken teşhis konusunda bir girişim de yapılamamaktadır. Bu durumda olabildiğince sporcuya yardım etmek çok önemlidir. Türkiye’de durum dünyadakinden daha vahim. Ani bir damar tıkanıklığı ve bunun sonucunda oluşan göğüs ağrısı sırasında kalp ritmini düzenleyecek otomatik defibrilatör denilen cihaz, Türkiye’deki statlarda standart olarak kullanılmamaktadır. Yurt dışında ise anında ritim bozukluğunu düzeltebilecek bu cihazlar hayat kurtarabilmektedir. Bu konuda da spor federasyonlarına da önemli görevler düşmektedir.

ANİ ÖLÜM RİSKİ HALI SAHA MAÇLARINDA DA VAR
Halı saha maçlarında kalp krizine bağlı ani ölümlerin ortaya çıkmasının nedeni, oyuncuların profesyonel sporcu olmamaları. Çünkü haftada bir kez halı sahada maç yapan amatör sporcular yeterli kondisyona sahip değil, düzenli olarak spor yapmıyor ve hareketsiz yaşıyor. Bu hareketsizlik, haftada bir yapılan maç ile yüksek adrenalin deşarjını ve kalp krizinden ölümü getiriyor. Gençlerin halı saha maçlarında kaybedilmesinin altında da stres yüzünden damar içindeki plakların yırtılması ve kalp krizi oluşması yatıyor.

TOPLU HALDE MAÇ SEYRETMEK DE KALBE ZARARLI
Topluluk psikolojisi ile seyredilen maçlar, özellikle futbol maçlarında stres faktörü daha da artıyor. Kişi tek başına maç seyrederken yaşamadığı stresi topluluk psikolojisi ile kat kat yaşayabiliyor. Bu tür kalabalık ile birlikte seyredilen maç ortamlarında kalp krizi geçirme riski çok daha fazladır.

STRESİN SAHADA BOŞALTILMASI KRİZİ ÖNLEYEBİLİR Mİ?
Bunu kesin olarak söylemek mümkün değil ancak insan vücudunun rahatlaması gereken durumlarda sinir boşaltımının etkisi çok büyüktür. Akut stresler ve yoğun bir stres yaşandığında bunu dışarı vurmak daha doğru olacaktır. O nedende özellikle rekabet gerektiren sporlarda bir sporcunun yaşadığı aşırı stresi sahada boşatması kalbi açısından olumlu etki yapacaktır. Ancak tabi bunu yaparken kendisine ve çevresindekine zarar vermeme konusunda kendisini kontrol altında tutması çok önemlidir.

KALP KRİZİ NEDEN GENÇLERDE ANİ ÖLÜMLERE NEDEN OLUYOR?
Kalp krizinde gençler yaşlılara göre daha şanssız. Çünkü yaşlandıkça damarlar arasında ‘köprü damarları’ denilen bir oluşumlar gelişmekte. Bu, herhangi bir damar tıkanması durumunda diğer damardan kan alarak beslenmeye devam edebiliyor. Bu oluşum gençlerde olmadığı için krize hazırlıksız olan kalp aniden durup ölüme sebep verebilmektedir. Kişiyi hayatta bırakan bu ortamlar yaşlılarda hazır. Gençlerde kalp buna hazır olmadığı için kriz ile birlikte ölüm geliyor. Kalp krizi olduğu zaman 50 yaşındaki bir insan hastaneye yetiştirilebilirken, genç bir sporcu hastaneye ulaştırılamadan hayatını kaybediyor. Çünkü yaşlıları hayatta bırakan kalbi krize hazırlayan, köprü damarlarıdır. Gençler arasında kalp krizine neden olan bir başka etken ise uyuşturucu kullanımı. Kokain, marihuana ya da hap gibi maddeler, kalp krizinin en önemli nedenlerinden biri. Özellikle kokainin direkt kalp krizine neden olan bir etkisi var. Sigara ve alkol gibi kola tüketimi de gençler arasında çok yaygın. Kola, kalp hızını olumsuz yönde etkileyen bir içecek.

BEDEN EĞİTİMİ DERSLERİNE DİKKAT!
OKULLARDA ÖZELLİKLE BEDEN EĞİTİMİ DERSLERİNDE ORTAYA ÇIKAN ANİ KALP KRİZİ ÖLÜMLERİNİN SEBEPLERİ NELERDİR?
12-13’lü yaşlarda beden eğitimi derslerinde öğrenciler ani kalp ölümü nedeniyle kaybediliyor. Bunlarda alttaki en önemli faktör, aileseldir. Ailede mutlaka erken ve ani ölümlerin araştırılması gerekli. Bu tür ölümlerde ailesinde ani ölüm olanların oranı, % 30’dur. Yapısal kalp hastalıkları bozuklukları, kalp ritim bozuklukları ve kalp kası hastalıkları ani ölümlerin en önemli nedenlerindendir. Bu tür ölümlerin nedeni kalp krizi değildir ama aşırı adrenalin deşarjı nedeniyle ortaya çıkan ritim bozukluklarıdır. Bunu önceden öngörmek şu anki şartlarda mümkün olmasa da çocukların küçük yaşlardaki şikayetlerinin dikkate alınması çok önemlidir. Nefes daralması ve çarpıntı gibi şikayetler dile getiren çocukların daha erken doktora götürülmesi gerekmektedir.

KALP KRİZİ BELİRTİSİ VEREN SAĞLIK SORUNU: MARFAN SENDROMU
Uzun boylu, kol ve el parmaklarının boyu uzun olan, uzun gövde yapısına sahip ve omurga eğriliği, göz kusurları bulunan gençlerin kardiyak muayeneden geçirilmesi çok önemlidir. Çünkü ‘Marfan Sendromu’ olarak adlandırılan bu durumda kişide, aort ana atardamarında ortaya çıkan genişleme ve yırtılma nedeniyle ani kalp ölümü gerçekleşerek ve yaşıtlarına göre daha erken hayatını kaybedebilmektedir. Marfan Sendromu, önceden öngörülebilir kalıtsal bir hastalık olduğu için tedavisi önceden yapılabilir ve gerekli önlemler alınabilir. Bu kişilerin beklenen yaşam süresi diğer insanlara göre çok daha kısa. Ortalama 45 yaş ömre sahip bu kişiler genellikle aniden hayatını kaybediyor.

(Isparta bülteni)