Türkçe Tartışma Topluluğu

[igk]

Yaşları 17-23 arasında olan öğrencilerimle msn de görüşüyorum. Türkçenin nasıl katledildiğini gözlemliyebiliyorum. Hadi orası başka bir dünya desek olmuyor. Gerçek hayatta da aynı bozundurulmuş türkçemsi dili kullanmaya kalkıyorlar.
Sınavımda "v" harfinin yerine 18 defa "w" yazan öğrencime, her bir kullanım için -1 verdim. Kendi çapımda mücadeleme devam edeceğim. Derslerimde, her sınavdan sonra, yakaladığım yanlış kullanım örneklerini sınıfta işliyor ve gençleri uyarıyorum (belirtmeliyim ki dersim Türkçe değil).
Çevremizdeki kişilerin yaşına başına bakmadan, kırıcı da olmadan küçük uyarılar gönderebiliriz diye düşünüyor ve herkesi iş başına davet ediyorum.

[deniz02]

'Devlet sözlük yazar mı?' tartışması



Dil araştırmaları ve sözlük çalışmalarıyla bilinen D.Mehmet Doğan'ın yeni kitabı 'Devlet Sözlük Yazar mı?' (Ebabil Yayınları) yeni bir tartışmayı başlattı. Doğan, kitabında, devletin dile ilgisinin zamanında çok yanlış ideolojik müdahalelere yol açtığını ve bu yaklaşımın Türk Dil Kurumu'nun(TDK) ilk baskısı 1945'te yapılan sözlüğüyle başladığını anlatıyor.

Doğan, piyasadaki Türkçe sözlüklerin çoğunu da 'devlet sözlükleri' veya 'yanaşık düzen sözlükleri' olarak niteliyor. Bu sözlüklerin özellikle ideolojik hassasiyet gösterilen kavramların tarifinde gerçekçilik, bilim ve objektiflikten saptıklarını öne süren Doğan, devletin dile müdahalesinin, sözlüklerin kelime kadrosundan kelimelerin tarifine kadar her şeyi belirlemek istemeye kadar gittiğini iddia ediyor. Yaşar Çağbayır, Ali Püsküllüoğlu gibi sözlük yazarları, Doğan'ın görüşlerini desteklerken, TDK Başkanı Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın, asıl, kurumların değil, şahısların hazırladığı sözlüklerde ideolojik yaklaşımlar görüldüğünü savunuyor.
1945 basımı Türkçe Sözlük'ün sadece 15 bin kelime ihtiva ettiğine ve 'devlet tarifleri kataloğu' konumunda olduğuna dikkat çeken Doğan, 1950'de iktidar değişince TDK'nın eski iktidarı temsil eder bir yapı kazandığını ve yeni yönetime karşı laiklik, Atatürkçülük gibi kelimelerin tarifini değiştirdiğini öne sürüyor. Dilin, halkın malı olduğunu vurgulayan Doğan, "Türkçenin 'devlet dili' olması onu her bakımdan devletin tasarrufu altına sokmaz." diyor.
Mehmet Doğan'ın, devlet tarafından hazırlanan sözlüklerde kelimelerin anlamlarının siyasi görüş tarafından nasıl değiştiğini gösteren ilginç tespitleri de var. Örneğin Türkçe sözlüğün Alman ırkçılığının güçlü olduğu yıllarda hazırlanan 1945 baskısında, Türkler de ari ırka yakın gösterilmiş ve 'beyaz ırkın alpli kolundan' oldukları kaydedilmiş. Aynı baskıda din tarif edilirken mecazî olarak da olsa 'Kemalizm Türk'ün dinidir' denilmiş. Bu ibare 1983 baskısı sözlüğe kadar devam etmiş. En çarpıcı örneklerden biri de 'başbuğ' kelimesi. 1940'larda cumhurbaşkanına hitaben kullanılan başbuğ, devlet sözlüğünde uzun yıllar 'başkumandan' olarak yer almış. 1970'ten sonra bir siyasi lider bu sıfatı alınca tarifine 'devlete karşı ayaklananların başı' cümlesi de eklenmiş. Devletin kelimeleri bu şekilde anlamlandırmaya kalkışamayacağını savunan Doğan, "Fakat Türkiye'de hâlâ devlete böyle fonksiyonlar yüklemek isteyenler var. Bu çağ yanılmasının çaresi, önce hürriyetleri bilmek, sonra da onlara saygı göstermektir. Dogmacılığı besleyen fikrî devletçilik, bilimsel devletçilik, iktisadi devletçilikten daha az zararlı değildir." diyor.

Ali Püsküllüoğlu (sözlük yazarı): Devletin dile müdahalesi bilime aykırı

Bir kelime dilde varsa vardır, yoksa yoktur. TDK'nın doğruları da vardır, yanlışları da. Geçtiğimiz günlerde bazı deyimlerin çıkarılması konusunda çalışmaları olduğunu duyduk. Devlet, dilin gelişmesine resmî alanda kullanılmasını sağlayarak katkıda bulunmalıdır. Yoksa dilden sözcükleri ve deyimleri çıkararak bir şey elde edilmez. Dilin devlet tarafından kesilip biçilmesi, kelimelerin anlamlarının ideolojik çerçeveler dahilinde tarif/tahrif edilmesi gibi şeyler olamaz. Böyle olması bilime de aykırıdır. Çünkü bilim, ideolojiler karşısında da nesneldir. Dili halk yapar, yazarlar yapar, ozanlar yapar.

Yaşar Çağbayır (sözlük yazarı) Her kelime sözlükte yer bulabilmeli

Kullanılmayacak kelimeler atılarak yeni sözlükler oluşturulmuş, buna da tasfiye denilmiş. Kelimeleri tasfiye etmek bir kültürü dışlamak anlamına gelir. Bir kimsenin yalnız kendisinin uydurup kendisinin kullanmış olduğu bir tek kelimenin bile sözlükte yer alması gerektiğini savunurum. Çünkü sözlük, okuyucunun anlamını bilmediği kelimeleri okuduğu metindeki bağlama uygun olarak anlayabilmesi için elzemdir. 29 yıllık öğretmenlik hayatım boyunca üstlerimizin, dolayısıyla devlet etme yetkisini elinde tutanların keyiflerine veya kanaatlerine göre kelime seçmek mecburiyetinde kalmamak için binlerce kelimenin fişini tuttum. O da beş ciltlik bir sözlük oldu.

Prof. Dr. Şükrü Halûk Akalın (TDK Başkanı): 'Şahısların yazdığı sözlükler daha ideolojik'

Sözlükler, 'sözlük bilimciler' tarafından hazırlanır. Batı dillerinde bu kişilere lexicographer denir. Türkiye'de ise lise mezunu bile olmayan kişiler sözlük hazırlıyor. Devlet, sözünden amaçlanan TDK ise TDK devlet değil, devletin bir bilim kurumudur. Şu anda TDK'da 200'e yakın bilim insanından oluşan çalışma gruplarında yalnızca Türkçe sözlük hazırlanmıyor. Çeşitli bilim dallarının terim sözlükleri de hazırlanıyor. TDK'nın 75 yıllık geçmişinde Derleme Sözlüğü, Tarama Sözlüğü gibi çok önemli çalışmalar gerçekleştirildi. Bu çalışmaları bir kişinin yapması mümkün değil. Benim dönemimde hazırlanan 10. baskı Türkçe Sözlük'te hiçbir siyasi, resmî, ideolojik yönlendirme yoktur.

Asıl, kurumların değil, şahısların hazırladığı sözlüklerde ideolojik yaklaşımlar görülüyor. Kafasına göre tanım yapanlar ülkede siyasi karmaşaya da yol açıyor. Türkçe Sözlük, bir kişi tarafından hazırlanamayacak kadar geniş söz varlığına sahip. Sözlükte genel sözlerin dışında tıptan iktisada, matematikten kimyaya binlerce terim bulunuyor. Bütün bunları bir kişinin bilmesi mümkün mü? Oysa Türkiye'de TDK dışındaki sözlüklerin birkaçı dışında hemen hepsi tek kişi tarafından hazırlanmış! Kulaktan dolma bilgilerle tanımlar yapılıyor bu sözlüklerde. Üstelik biz sözlüğümüzü yayımlamadan önce ağ ortamında kullanıma açarak âdeta görücüye çıkardık. Binlerce kişinin katkılarıyla, eleştirileriyle zenginleştirdik. 10. baskı sözlüğü milletçe, imece yöntemiyle hazırladık. Şimdi bu sözlüğün yoğun diski de (YD=CD) çıkıyor. YD'de de pek çok kişinin emeği var. Anlamlar, örnekler için sözlük uzmanlarımızın yanı sıra sözlerin söylenişleri için de deneyimli sunucular çalıştı. Bütün bu çabaları görmezden gelip "Devlet sözlük yazmaz" demek ticari kaygılarla hareket etmekten başka bir şey değildir.

Zaman

[monica]

Bugün 12 Temmuz...TÜRK Dil Kurumunun 75,kuruluş yıldönümü.
Ne var ki Türk Dil Kurumu artık ATATÜRK'ün kurduğu kurum deyildir...12 Eylül yönetimi tarafından 24 yıl önçe dernek yapısı bozulmus bir başka deyişle TDK kapatılmıştır.

Osman Şahin derki TÜRK'çesi hemen dilimizin altında dururken ısrarla kullanılan yabancı sözçüklerden bir demet sunuyor.
TÜRK'çesi dururken NEYE NE DİYORUZ?
Duyuruya; anaos ---Yıldıza;star-- -Cankurtarana;ambulans-- -Gösterime girdi yerine;vizyona girdi-- Yasama;life-- Yüksek verimli çalısma yerine;performans-- Tanıtıma; demo --Radayo sunucusuna;dikjokey --Bakkala;market --Torbaya;poset-- Duyuru tahtasına;bilbort-- Büyüğe;mega --Sonuca.final -- Yemek çeşitlerine;menü --Ödemeye;adisyon diyorlar .
NE DİYELİM DLİNİZİ EŞEK arısı. miliyet

[Av.Esin Kılıç]

Sayın igk,
Tepki ve gözlemlerinize tamamen katılıyor ve çağrınızı destekliyorum.
Aşağıdaki adresi incelemeniz halinde, hukuki.net yönetimi olarak bizlerin de, dilimizin doğru kullanımı konusunda ne denli hassas olduğumuzu göreceksiniz.
https://www.hukuki.net/forum/showthread.php?t=24579

[Av.Başak Şahin]

Bugünlerde dönen reklamlarda görüyorum. Sizin de dikkatinizi çekmek istedim. Artık bu kadarı da fazla dedirtecek cinsten geldi bana ve yarın RTÜK'e şikayet edeceğim. Söz ettiğim reklam "topitop" reklamı. "topitop tatulu" sözü ise kulağımı tırmalıyor. Yabancı bir kelimeyi çocukların aldığı şekerlerin üzerine yaz, çocuklar da gitsin bakkal amcalarından "tatulu" şeker istesinler. Yabancı bir kelimeye ile bağlacının eklenmediği kalmıştı, pes yani!

[deniz02]

Yazım Türkçeleştirme Programı

""Pek çok kişi çeşitli sebeplerle, Türkçe yazı yazarken Türkçe karakterleri kullanmaktan kaçınıyor. Gökhan Tür tarafından 2000 yılı Ocak ayında yazılan bu program, Türkçe karakterler kullanılmadan yazılmış bir metni, Latin-5 formatında normal bir Türkçe yazıya dönüştürüyor. Program, beşer harflik öbeklerin istatistik yöntemleriyle analiz edilmesi esasına dayanıyor. 100.000 civarında kelimeden oluşan büyük metinler üzerinde yapılan çalışmalar, kelimelerin neredeyse üçte birinin bu şekilde düzeltilmesi gerektiğini ortaya çıkarıyor. Bu program, bazı örneklerde bir hayli belirsizlik yaratabilen bu gibi durumlarda %99 başarı sağlıyor.

Program kullanılarak düzeltilmiş örnek bir cümlenin ilk halini ve düzeltilmiş halini aşağıda bulabilirsiniz. Türkçe karakterler kullanılmadan yazılmış metinlerinizi Türkçeleştirmek için, metni aşağıdaki kutuya yazın veya yapıştırın ve "Metni Gönder" tuşuna basın. Sonuçları kopyalayarak dilediğiniz programda kullanabilirsiniz.""


Ben denedim başarılı oldu.

BUYRUN:
http://www.hlst.sabanciuniv.edu/TL/deascii.html

Kolay gelsin...

[karabudun1944]

Bi arkadaşlarımıza sen bilinçlen(kendin bilinçlen)diye bir kampanya başlattık bu kampanyaya göre msnde Türkçe karakterler kullanılacak ayrıca en çok karşılaştığımız yanlış olan sesli harflerin kullanılmamasını engellemeye çalışıyoruz gerçi şu ana kadar 7 kişiyiz ama olsun.Küçük bir kıvılcım yeter büyük bir bombayı patlatmayı.

[deniz02]

"Dil Bayramı 75. Yıl Özel Programı" Dolmabahçe Sarayı'nda Gerçekleştirildi

Dolmabahçe Sarayı'nda gerçekleştirilen 'Dil Bayramı 75. Yıl Özel Programı'na katılan TBMM Başkanı Köksal Toptan, ''Ne olur, caddelerimizdeki, sokaklarımızdaki Türkçe olmayan tabelaları indirelim, yerine o güzel Türkçemizin sözcüklerinden bir tanesini koyalım'' dedi.

Dolmabahçe Sarayı'nda gerçekleştirilen 'Dil Bayramı 75. Yıl Özel Programı'na katılan TBMM Başkanı Köksal Toptan, ''Ne olur, caddelerimizdeki, sokaklarımızdaki Türkçe olmayan tabelaları indirelim, yerine o güzel Türkçemizin sözcüklerinden bir tanesini koyalım'' dedi.

Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün himayelerinde ve TRT'nin katkılarıyla düzenlenen ''Dil Bayramı 75. Yıl Özel Programı'' Dolmabahçe Sarayı'nda gerçekleştirildi. 75. Dil Bayramı etkinlikleri kapsamında gerçekleştirilen programa TBMM Başkanı Köksal Toptan, Devlet Bakanı Mehmet Aydın, Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın, Türk Tarih Kurumu Başkanı Yusuf Halaçoğlu, RTÜK Başkanı Zahid Akman, Anadolu Ajansı Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Hilmi Bengi katıldı.

www.haberler.com

[deniz02]

• Milli his ile dil arasındaki bağ çok kuvvetlidir. Dilin milli ve zengin olması, milli hissin gelişmesinde başlıca etkendir. Türk dili, dillerin en zenginlerindendir. Yeter ki, bu dil şuurla işlensin. Ülkesini, yüksek bağımsızlığını korumasını bilen Türk milleti, dilini de yabancı diller boyunduruğundan kurtarmalıdır. M. Kemal Atatürk

[deniz02]

Türkçe bilmeyen cep yasaklanıyor!

Cep telefonu mesajlarında Türkçe karater olarak belirlenen Ç,Ç, Ğ, ğ, İ, ı, ö,Ö, Ü,ü, Ş, ş karakterlerinin mesaj boyutunu ve ücretini artırmasının engelleniyor...

Sanayi Bakanlığı Türkçe karakterleri desteklemeyen cep telefonlarının 1 Temmuz 2008’den itibaren ithalinin veya satışının engelleneceğini açıkladı. GSM işletmecilerine ise 2007 yılı sonuna...Devamı>>>