Limited Şirketlerin Yurtdışı Temsilciliği Nasıl Açılır

[c.ugurel]

Libya ve Türkmenistan'da iş yapan bir şirket adı geçen ülkelerde de şirket kurmuş. Libya ve Türkmenistan da kurulan Türk şirketine,Türkiye'deki başka bir Limitet Şirketi sözleşme yaparak mühendislik hizmeti veriliyor.Mühendislik hizmeti veren Limitet Şirketi adı geçen ülkelerde temsilcilik açabilirmi ? Açabilmesi için ne yapmalı ?

[selcukgulten]

Libya ve Türkmenistan'da iş yapan bir şirket adı geçen ülkelerde de şirket kurmuş. Libya ve Türkmenistan da kurulan Türk şirketine,Türkiye'deki başka bir Limitet Şirketi sözleşme yaparak mühendislik hizmeti veriliyor.Mühendislik hizmeti veren Limitet Şirketi adı geçen ülkelerde temsilcilik açabilirmi ? Açabilmesi için ne yapmalı ?

Karar defterine o ülkede temsilcciliki açacagına dair karar alıp ticaret siciline tescil ve ilan ettirmelidir. Türkmenistanda yasal olarak firma kurmanız mümkün değil. Türkmenistan kanunları sadece şube şeklindeki uygulamalara izin veriyor. O da mühendislik sözleşmenizin Aşgabattaki türk büyükelçiliğine onaylattırlmasını gerektiren bir sürü prosedüre tabi. Libya ise ortaklardan birini libyalı olması şartıya orda şirket kurmanıza izin veriyor. Ancak bu sordugunuz sorular oldukça teknik.. Sizin amacınızı detaylı açıklamanız halinde daha fazla uyardımcı olabilirim. Lütfen buraya problemlerinizi daha detaylı yazınız.
S.M.Mali Müşavir
Selçuk GÜLTEN

[c.ugurel]

Karar defterine o ülkede temsilcciliki açacagına dair karar alıp ticaret siciline tescil ve ilan ettirmelidir. Sizin amacınızı detaylı açıklamanız halinde daha fazla uyardımcı olabilirim. Lütfen buraya problemlerinizi daha detaylı yazınız.
S.M.Mali Müşavir
Selçuk GÜLTEN

Libyada şirketi olan bir firmaya taşeron olarak müh.hiz.veriyoruz.Faturayı Libyadaki şirkete kesiyoruz,bu işi yaparken Türkiyedeki 3 şirket te bize Libya da yaptığımız iş için taşeron olarak çalışıyor.Biz Libya'daki şirketle olan şözleşmemize dayanarak kdv'siz fatura kesiyoruz ,bizim Libya'da iş yaptırdığımız taşeron firmaların bize KDV'siz fatura kesebilmeleri için Libya 'da (yurtdışı temsilcilik)temsilcilik açmamız gerekiyormuş.(Vergi Dairesi Müd.görüşü) Bu temsilciliği açabilmemiz için neler yapmalıyız?

[selcukgulten]

Öncelikle Libyada bir yer tutmanız ve kira kontratı yapmanız gerekiyor. Ayrıca
Libya’da müteahhitlerimizi ilgilendiren güncel mevzuat incelendiğinde, başlıca aşağıdaki yasal düzenlemelere değinmekte fayda vardır. “Libya Arap Sosyalist Cemahiriyesinde Yabancı Şirketlerin Temsilcilik Ofisi Açmalarına İzin Verilmesi Hakkında 2006/ 89 Sayılı ve 23.02.2006 tarihli Genel Halk Komitesi Sekreterliği’nin Kararı”, Libya’da temsilcilik açabilmek için izlenmesi gereken prosedürü ve sunulması gereken belgeleri öngörmektedir.

Yukarıda adı geçen Bakanlar Kurulu Kararnamesinin 3’üncü maddesine göre,
Libya’da temsilcilik ofisi açmak isteyen bir inşaat firmamızın sunması gereken belgeler şunlardır:

1) Şirket Yönetim Kurulu’nun Libyada Şirketin temsilcilik ofisi (şube) açacağına dair kararı,
2) Şirketin Ana Sözleşmesi,
3) Şirket Yönetim Kurulu kararı içerisinde bir madde olarak veya alınacak ayrı bir karar ile Temsilcilik Ofisinin Müdürünün atanmış olması.
( Söz konusu Müdür, Şirketin tabi olduğu ülkenin vatandaşı olmalı veya Libya vatandaşı olmalıdır. Müdür veya Müdür Yardımcısı Libyalı olmak zorundadır.). 4) Şirketin üyesi bulunduğu Ticaret Odasından temin edilecek (Dış Ticaret Bölümünden onaylı) Ticaret Sicil Kaydı.

Libya’da temsilcilik ofisi açmak için istenilen yukarıda anlatılan belgelerin yeminli tercümanca yapılmış ve noter onaylı Arapça çevirilerinin de belgelerin Türkçe orijinalleri ile birlikte sunulması zorunludur. Bazı belgeler için ise Libya Konsolosluğunun onayının ve Dışişleri Bakanlığının apostilinin(tasdikinin) alınması zorunludur. Yukarıda anlatılan yasal formalitelere ilaveten yönetmelikler gibi bazı ikincil mevzuat ve idari bazı düzenlemeler ile,
yabancı şirketlerin Libya’da faaliyet gösterebilmesi için ayrıca aşağıdaki prosedürlerin tamamlanması ve belgelerin sunulması da gerekmektedir:

Şirketin amacına uygun Libya’da yapacağı işin niteliğinin tahdidi, diğer bir deyişle iştigal dalının Libya’da faaliyet göstermesine izin verebilecek bir iştigal dalı olması ( ve Libya’da ticari faaliyette bulunmaması),
Şirketin Türkiye’de bağlı bulunduğu Ticaret Odasının Dış Ticaret Bölümünden onaylı olarak alacağı Faaliyet Belgesi,
150.000 Libya Dinarından daha az olmayacak bir meblağın Libya Temsilciliği (Şubesi) için tahsis edilmesi,
Şirketin güncel mali (kar-zarar) durumunu gösteren Yeminli Mali Müşavir onaylı son üç yıla ait bilançolar ve Mali Müşavirin hazırladığı Mali Rapor,
Şirketin Türkiye’de çalışmakta olduğu bankalardan temin edeceği sözkonusu bankalar nezdinde haiz olduğu kredi limitlerini gösteren banka referans mektupları,
Şirketin her yıl kar-zarar hesaplarını muntazam olarak hazırlayıp bağlı bulunduğu vergi dairesine yeminli mali müşaviri vasıtasıyla bildireceğine dair taahhütname,
Libya’da politika işlerine karışılmayacağına dair Şirket Yönetim Kurulu’nun taahhüt yazısı,
İsrail’i Boykot Ofisi’nin hazırlamış olduğu soru formunun doldurulup teslim edilmesi,
İsrail ile daha önce iş ilişkisi içinde bulunulmadığını ve bundan sonra da bulunulmayacağını taahhüt eden belge,
Libya’da faaliyet göstereceği alanlarda Şirketin son yedi yıldaki tecrübelerini gösteren iş bitirme belgeleri,
Şirketin makina parkı tabloları,
Şirketin teknik personel listesi,
Şirket yetkililerinin imza sirküleri,
Şirketin Libya’daki Şube Müdürünün imza sirküleri,
Şirketin Libya Şubesinin adresinin bildirilmesi ve Şube Müdürünün pasaport fotokopisinin sunulması,
Libya’da şirketin tescil veya ortaklık kurma işlemlerini yürütecek şahısa verilecek vekaletname,
Yabancı şirket şubesi açılması izni için hazırlanan formun doldurulup, Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı Şirketler ve Siciller Genel Müdürlüğüne verilmesi gerekmektedir.
Şirket Şubesinin, Libya’da açıldığı şehrin Sanayi ve Ticaret Odasına da tescil ettirilmesi gerekmektedir (Tescil ücreti olarak 700 Libya Dinarı alınmaktadır. Cari olan resmi döviz kuruna göre 1 ABD Doları = 1.25 Libya Dinarı’dır).
Libya’da yabancı yatırım izni, Yabancı Sermaye Kurulu tarafından verilmektedir. Yabancı sermaye ile ilgili başlıca hukuki düzenlemeler; 1997 tarihli ve 5 sayılı “Yabancı Sermayenin Teşviki Kanunu” ile bu kanuna ilişkin 2002 tarihli ve 21 sayılı “İdari Düzenleme”dir. Adı geçen yasalarda açıkça belirtilmemekle birlikte Libya Hükümeti, yüzde 100 yabancı sermayeli şirketlerden ziyade Libyalılar ile yapılan ortaklıkları desteklemektedir. Libya Hükümetinin bu politikasının bir sonucu olarak Ekim 2006’da yürürlüğe konulan bir Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile getirilen yeni düzenlemeye göre;

Bakanlar Kurulu’nun büyük projelere ilişkin olarak verebileceği özel izinler haricinde Libya’da artık yabancı inşaat firmalarının genel müteahhitlik sektöründe bir iş üstlenmek amacıyla şirketlerini tek başlarına tescil ettirmeleri mümkün değildir. Yürürlükteki düzenlemeye göre, Libya’da genel taahhüt sektöründe iş üstlenmek isteyen yabancı firmaların yerli kişi ve/veya firmalar ile birlikte bir anonim şirket kurmaları zorunludur. Bu şirketin hisselerinin en az yüzde 35 hissesinin Libyalı ortağa ait olması mecburidir. Noterde anonim şirket kurulması sırasında tarafların, bu şirketin kuruluş sermayesini en az 1.000.000 Libya Dinarı olarak belirlemesi ve bu meblağın en az beşte birini (200.000 Libya Dinarını) kuruluş aşamasında ödemesi, kalan kısmın ödemesinin ise tedrici olarak gelecek beş yıl içerisinde tamamlanması gerekmektedir. Bu durumda, Libya’da yerli ortakla bir anonim şirket kuracak bir müteahhidimizin, en fazla yüzde 65 hissesi karşılığı olarak başlangıçta 130.000 Libya Dinarını bu ülkeye sermaye olarak transfer etmesi gerekecektir.

Libya’nın mevcut yapım işleri ihale sisteminde ülkemizdekine benzer genel rekabetçi bir ihale uygulaması bulunmamaktadır. Halihazırda uygulamada bakanlıklar, ihale edilecek yapım işlerini, merkezi hükümet organizasyonunun haricinde özel hukuk anonim şirketi statüsünde oluşturulmuş ODAC (Kamu İdare Binalarının Geliştirilmesi Teşkilatı), HIB (Housing&Infrastructure Board), GMMRA (Great Man-Made River Project Administration), Karayolları ve Köprüler İdaresi, Demiryolları İdaresi gibi kuruluşlara havale etmektedirler. Bu kuruluşlar da sorumluluk alanlarına ait olarak portföylerinde bulunan inşaat işlerini, genellikle rekabete açık ihaleler düzenlemeksizin daha çok pazarlık usulüne benzer bir yöntemle kendisine iş almak için başvuran firmalara dağıtmaktadırlar. Bu kuruluşların Yönetim Kurulu Başkanı olarak Kaddafi’nin (Ebuzeyd Durda, Ali Duveyva gibi) eski bakanları veya yakınları atanmaktadır. Altyapı işlerinde HIB ( Konut ve Altyapı İdaresi), üstyapı ve şehir peyzajı işlerinde ODAC, sulama ve enerji işlerinde GMMRA (Büyük Suni Nehir Projesi İdaresi), yol işlerinde Karayolları ve Köprüler İdaresi, demiryolu inşaatlarında Demiryolları İdaresi; kendilerine iş almak için başvuran müteahhitlerin dosyalarını incelemek ve teknik mülakat yapmak suretiyle ön yeterliliklerine karar verdikten sonra başvuran firmalara, teknik ve mali güçlerine göre üstlenmeleri için iş teklif etmektedir. Firmanın kendisine önerilen işi kabul etmesinin üzerine İdare ile sözleşme imzalanmaktadır. Daha sonra Rakaba (Sayıştay) tescili alan bu sözleşmenin uygulanabilmesi yani idarenin yer teslimini yapması ve iş avansını ödemesi için daha önce firmanın kesin teminat ve avans teminat mektuplarını idareye sunması zorunludur. Aksi takdirde tescilden itibaren belirli bir süre geçtiği halde teminat mektuplarını getiremeyen firmanın sözleşmesi idarece feshedilerek geçici teminatı hazineye gelir kaydedilir.

Yukarıda bahsedilen ilgili idarelere doğrudan başvurulması halinde, mali ve teknik açıdan yeterli görülen ve Libya kanunlarına göre oluşturulmuş yabancı ortaklı anonim şirket ile İdare inşaat sözleşmesini imzaladığı için bu durumda söz konusu şirket, genel(ana) müteahhit statüsünü haiz bulunmaktadır. Oysaki böyle yabancı ortaklı bir anonim şirket için iş almanın bir diğer yolu ise, yukarıda zikredilen idarelerin yan şirketleri statüsünde olan ve inşaat işini ilgili asıl idareden devralarak genel müteahhit sıfatıyla kendisi üstlenen Al-Nahar Company, LITCO, NESCO gibi şirketler ile taşeronluk sözleşmesi imzalamak suretiyle alt müteahhit sıfatıyla iş Üstlenmektir. Ancak, kar marjlarının daha düşük olması ve istihkakları aracı yan şirketten tahsil etmede yaşanan sorunlar nedeniyle, ilgili idareden genel müteahhit sıfatıyla doğrudan iş üstlenmek daha uygun olmaktadır.

Libya’da inşaat işlerinde kar marjı, genellikle yüzde 20-25 düzeyinde gerçekleşmektedir. Mazotun ve elektriğin çok ucuz olmasının yanısıra işgücü de nisbeten daha ucuzdur. Zira asgari ücretin zaten ülkemizdekinin yarısı düzeyinde olduğu ülkede, inşaat işçileri genellikle Mısır, Çad, Sudan gibi komşu ülkelerden gelen ve sigortasız olarak aylık 100 -150 Dolar ücretlerle çalışmaya razı olan insanlar arasından kolaylıkla temin edilmektedir.

Libya’da her türlü ticari kazanç üzerinden bildirilen meblağa göre değişen en fazla yüzde 40 oranında Gelir Vergisi ve ilaveten yüzde 4 oranında Cihat Vergisi alınmaktadır.

Libya’da idarelerin müteahhitlerden talep ettikleri geçici teminat mektubu tutarı proje bedelinin (sözleşme fiyatının) yüzde 0,5-1’i oranında, işi üstlenen müteahhitten istenilen kesin teminat mektubu tutarı ise yüzde 2 oranındadır. Ayrıca verilen (proje bedelinin yüzde 15’i tutarındaki) iş avansı karşılığında proje bedelinin yüzde 15’i tutarında avans teminat mektubu getirilmesi istenmektedir.

Libya vatandaşı olmayanların her türden ticaretle uğraşmaları yasak olduğu için örneğin şantiyesine lazım olan taş ve mıcırı sağlamak için bir taş ocağı açmak isteyen bir müteahhidimizin, bu ocağın ruhsatını bir Libya vatandaşı adına çıkarması gerekecektir. Bu durumda görünürde hukuken yüzde 100 hisseye bu Libya vatandaşı haiz olacağı için herhangi bir zarara uğramamak amacıyla müteahhitlerimizin, Libyalı ortakları ile muvazaa (iç) sözleşmelerini noterden yapmak suretiyle kendilerini güvenceye almalarında fayda vardır. Ayrıca sonradan zarara uğramamak için bu ülkede kendileriyle ortaklık ve aracılık (komisyon) sözleşmesi yapılacak Libyalı iş partnerlerinin başlangıçta acele etmeden itinayla seçilmesinde büyük yarar bulunmaktadır. Bu konudaki tavsiyemiz, hukuk sistemi ülkemizden çok farklı olan bu ülkede iş üstlenmek isteyen firmalarımızın, şirket kuruluşu ve sözleşmelerin aktedilmesi aşamasında hukuki yardım alarak sonradan doğması muhtemel uyuşmazlıkları daha doğmadan önlemeye çalışmalarıdır.

Bunun dışında Vergi dairesi müdürünün görüşünün nedenini anlayamadım. Ayrıca sizin hizmetinizin 3 ayrı taşeron firmadan nasıl alındıgını da çözemedim. Yani siz mühendislik hizmetini kendiniz değilde örneğin mekanik bir firmaya elektrik bir firmaya gibi üç yerden mi alıyorsunuz. Umarım burdaki bilgiler işinizi görmüştür. Türkmenistanı yazmadım çünkü sizin sorununuz anladıgım kadarıyla sadece Libya ile ilgili
S.M.Mali Müşavir
Selçuk GÜLTEN

[c.ugurel]

Selçuk Bey, açıklamalarınızdan dolayı çok teşekkür ederim,sağlıcakla kalın.