Genetiği değiştirilmiş tohumlar yasaklandı

[Mehtap Deniz]

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Türkiye'nin biyolojik çeşitliliğinin zarar görmesini engellemek için 'Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerin' (GDO), tohum ve buna bağlı ürünlerin üretimini yasakladı.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, dünyadaki 8 gen merkezinden 3'ünün Türkiye'de bulunduğu, yine 3 bin 905'i endemik olmak üzere, toplam 12 bin bitki türünün Türkiye'de yer aldığı belirtildi.

Dünyada üretimi yapılan buğday, arpa, nohut, mercimek, zeytin gibi birçok önemli ürünün anavatanının Türkiye olduğunu açıklayan Tarım Bakanlığı, insanlığın en önemli besin kaynaklarından biri olan buğdayın 11 bin yıl önce Anadolu'da kültüre alındığını ifade etti.

ABD, Arjantin, Brezilya, Çin, Kanada, Hindistan, Avusturalya, Yeni Zellanda ve Güney Afrika başta olmak üzere 28 ülkede üretilen Genetiği Değiştirilmiş Organizma'lı (GDO) tohum ve buna bağlı GDO'lu gıda ve yem ham maddelerinin Türkiye'nin biyolojik çeşitliliğinin korunmasını ve sürdürülebilir kılınmasını tehdit ettiğini belirten Bakanlık, açıklamasında şunlara değindi:

"Bu nedenle, ülkemiz biyolojik çeşitliliğinin zarar görmemesi için tohum ve buna bağlı ürünlerin üretimi, 26 Ekim 2009 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gıda ve Yem Amaçlı Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerinin İthalatı, İşlenmesi, İhracatı, Kontrol ve Denetimine Dair Yönetmelik'in dayandığı yasalar esas alınarak yasaklanmıştır. Bu yönetmelikle insan yaşamı ve sağlığı, hayvan sağlığı ve refahı, tüketici çıkarları ve çevrenin en üst düzeyde korunmasını riske sokanlar ile insan ve hayvan tedavisinde kullanılan antibiyotikleri taşıyan GDO ve GDO'lu ürünleri içeren gıda ve yem maddelerinin ithalatı ve bebek mamalarında kullanımı yasaklanmıştır."

Tarım Bakanlığı, GDO'ların risk değerlendirmesinin TÜBİTAK, üniversite öğretim üyeleri ve araştırmacılardan oluşan 11 kişilik bağımsız, bilimsel, teknik bir komite tarafından yapılacağını duyurdu.

GDO'ların belirtilen riskleri taşımadığının bilimsel olarak ispatlayanlara etiketleme zorunluluğu getirildiği dile getirilen açıklamada, "Söz konusu yönetmelik hükümlerine aykırı davranışların tespiti durumunda izin iptali, para cezası, toplama, imha, mülkiyetin kamuya geçirilmesi ve hapis cezası dahil cezalar verilebilecektir. Yine yönetmelikle beraber bağımsız, bilimsel, teknik komite raporu neticesine göre ihracat, ithalat, işleme, nakil aşamalarında piyasa denetim ve kontrolleri daha da sıkılaşacak, Bakanlığımız laboratuvarlarında yapılan analizler de dikkate alınarak, yönetmeliğe aykırı bir husus meydana gelmesi halinde gerekli cezai işlemler yapılacaktır." denildi.

www.haber7.com

[Mehtap Deniz]

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, tartışmalı Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO) yönetmeliğinde kamuoyundan gelen tepkiler üzerine önemli değişiklikler yaptı.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, 26 Ekim'de çıkardığı Gıda ve Yem Amaçlı Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerinin İthalatı, İşlenmesi, İhracatı, Kontrol ve Denetimine Dair Yönetmelikte, uygulamadan kaynaklanan sorunlar ve kamuoyundan gelen tepkiler üzerine, 25 gün sonra önemli değişiklikler yaptı.

Bakanlığın, değişikliklere ilişkin yönetmeliği, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak 26 Ekim 2009'dan geçerli olmak üzere yürürlüğe girdi.

Değişikliğe göre, ilk yönetmelikteki Gıda veya yem, GDO'lardan biri ya da birkaçını toplamda en az yüzde 0,9 oranında içeriyor ise, GDO'lu olarak kabul edilir. Gıda veya yemin yüzde 0,5 ten fazla izin verilmeyen GDO içermesi halinde ithalatına, işlenmesine, nakline, dağıtımına ve satışına izin verilmez. GDO'suz ürünlerin etiketinde ürünün GDO'suz olduğuna dair ifadeler bulunamaz hükümleri yönetmelikten çıkarıldı.

Buna göre, gıda veya yem, GDO'lardan biri ya da birkaçını içerirse orana bakılmadan GDO'lu olarak kabul edilecek. Gıda veya yem izin verilmeyen GDO içermesi halinde ithalatına, işlenmesine, nakline, dağıtımına ve satışına izin verilmeyecek.

GDO'suz ürünlerin etiketinde istenirse ve ürünün GDO'suz olduğu ispatlanırsa GDO'suz olduğu yazılabilecek. Yönetmelik değişikliğiyle, ithalatçı firmadan, GDO ve ürünlerinin üretildiği veya yüklendiği ülke yetkilileri tarafından düzenlenmiş ürünün miktarı ve aktarılan geni belirten belge veya uluslararası akredite bir laboratuvardan alınmış analiz raporu istenmesi de hükme bağlandı.

Yönetmelik hükümlerine göre izin verilen GDO'lu gıdaların, Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği'nde yer alan gerekliliklere ilave olarak belirtilen hususlar çerçevesinde etiketlenmesi zorunlu tutulacak.

Yem veya yemlik madde olarak kullanımına izin verilen GDO'lu yemler de yem mevzuatında yer alan etiket gerekliliklerine ilave olarak yönetmelikte belirtilen şekilde etiketlenecek.

Süre uzatıldı

Yönetmelikle, 26 Ekim 2009 tarihinden önce kontrol belgesi alınmış ürünlerin ithalatında, bu ürünlerin AB'nin kabul ettiği kriterlere uygun olması koşuluyla izin koşulları, başvuru, ithalata ilişkin hükümlerinin 1 Mart 2010 tarihinden itibaren uygulanacağı hükme bağlandı.

Bakanlık tarafından GDO ile ilgili bilimsel ve teknik verileri araştıracak, yorumlayacak ve görüş oluşturacak, görev süreleri iki yıl olan uzmanlar listesinin oluşturulmasına ilişkin düzenlemede de değişikliğe gidildi.

Uzmanlar listesinin üniversiteler, TÜBİTAK ve araştırma kuruluşlarında görevli konu ile ilgili uzman veya öğretim üyelerinden oluşturulacağı hükme bağlandı.

Daha önce, bu listede TAGEM, TÜGEM ve KKGM birimlerinden temsilciler de yer alıyordu. Değişiklikle, GDO'lu gıda ve yemlerin transit geçişlerini yasaklayan madde yönetmelikten çıkarıldı.

http://bigpara.ekolay.net/M3/haber_detay.asp?id=683641

[Mehtap Deniz]

GDO'lu ürünlere Danıştay engeli

Danıştay 10. ve 13. Daireleri Müşterek Heyeti, GDO’lu ürünlerle ilgili yönetmeliğin bazı maddelerinin yürütmesini oy çokluğuyla durdurdu.Bir vatandaş, 26 Ekim 2009 tarihli "Gıda ve Yem Amaçlı Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerinin İthalatı, İşlenmesi, İhracatı, Kontrol ve Denetimine Dair Yönetmelik"in iptali ve öncelikle 11. ve 20. maddelerinin yürütmesinin durdurulması istemiyle Danıştay’da dava açmıştı.Danıştay 10. ve 13. Daireleri Müşterek Heyeti, yönetmeliğin 11 ve 20.maddelerinin yürütmesini oy çokluğuyla durdurdu. Müşterek heyetin gerekçesinde, yönetmeliğin 11. maddesinde GDO’lu ürünlerin ithalatının düzenlendiği, 20.maddesinde ise yönetmeliğin yayımı tarihinde yürürlüğe gireceğinin öngörüldüğü belirtildi.Gerekçede, gıda ve yem amaçlı genetik yapısı değiştirilmiş organizmalar ve ürünlerin ithalatı, işlenmesi, ihracatı, kontrol ve denetimi konularının çıkarılacak bir yasayla düzenlenmesi gerektiğine işaret edildi.

Danıştayın GDO’lu ürünlerle ilgili yönetmeliğin bazı maddelerinin yürütmesini durdurmasıyla ilgili kararının gerekçesinde, gıda ve yem amaçlı genetik yapısı değiştirilmiş organizmalar ve ürünlerinin ithalatı, işlenmesi, ihracatı, kontrol ve denetimi konularında öncelikle yasa çıkartılarak esaslarının belirlenmesi ve çerçevesinin net olarak çizilmesi istendi.

Bir vatandaş, 26 Ekim 2009 tarihli "Gıda ve Yem Amaçlı Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerinin İthalatı, İşlenmesi, İhracatı, Kontrol ve Denetimine Dair Yönetmelik"in iptali ve öncelikle 11. ve 20. maddelerinin yürütmesinin durdurulması istemiyle Danıştayda dava açmıştı.

Danıştay 10. ve 13. Daireleri Müşterek Heyetinin kararının gerekçesinde, yönetmeliğin 3. maddesinde yönetmeliğe dayanak olarak gösterilen düzenlemelerden sadece 5488 Sayılı Tarım Kanunu’nda dayanak yasa maddesinin 10. madde olduğunun belirtildiği, diğer maddelerde ise açıkça dayanılan maddelerin belirtilmediği kanun ve kanun hükmünde kararnamelerin adlarının sayılmasıyla yetinildiği kaydedildi.

Bu düzenlemelerde konunun çerçevesi çizilmeden genel kavramlara yer verildiği ifade edilen kararda, "Bu haliyle dava konusu yönetmeliğin ancak belli kısımlarına dayanak oluşturabilecekleri anlaşıldığından idarece, ayrıntılı olarak ve mevzuatımızda ilk defa ortaya konulan düzenlemelerin yapılabilmesi için yeterli dayanağı oluşturamayacakları sonucuna varılmaktadır" denildi.

Anayasa Mahkemesinin "Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararname’nin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun"un bazı maddelerinin iptali istemi ile açılan davada verdiği karara atıf yapılan gerekçede, Anayasa’ya göre, yasada açıkça esasları belirlenmeden bakanlığa, yönetmelikle alt düzenleme yapması konusunda çok geniş yetkiler verilmesinin yasama yetkisinin devri niteliği taşıyacağının tartışmasız olduğu vurgulandı.

Gerekçede, şunlar kaydedildi: "Bu durumda gıda ve yem amaçlı genetik yapısı değiştirilmiş organizmalar ve ürünlerinin ithalatı, işlenmesi, ihracatı, kontrol ve denetimi konularında öncelikle yasa çıkartılarak esaslarının belirlenip çerçevesinin net olarak çizilmesi gerekmektedir.

Bu itibarla, çeşitli yasalarda yer alan esas belirlemeyen ve çerçeve çizmeyen genel ifadelerle bazı alanlarda sınırlı düzenleme yapma yetkisi veren konuyla ilgili hükümler davalı idareye GDO’lu ürünlere ilişkin işleme, ithalat, ihracat, izleme, tescil, etiketleme, kontrol ve denetim ile ilgili temel ilkeler, esaslar, yasaklar ve yaptırımlar koyup daha önce hiçbir yasada düzenlenmemiş, ’komite’ adlı kurul ile çalışma grupları oluşturarak, onlara görev ve yetkiler verecek şekilde kapsamlı düzenlemeleri ilk defa yapmasına ve dolayısıyla dava konusu yönetmeliğe yeterli hukuki dayanağı oluşturmamaktadır." Gerekçede, GDO’lu ürünlerle ilgili faaliyetlere ilişkin hükümleri kapsayan ve davalı Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca çalışmaları yapılan, "Ulusal Biyogüvenlik Kanun Taslağı"nın Bakanlar Kurulu’na sunulduğuna ilişkin, bakanlık resmi internet sitesinde bilgiler yer aldığı kaydedildi.

Gerekçede, "Bu da dava konusu yönetmelikle düzenlenen konuların tamamıyla bu konuda çıkarılacak bir yasa ile düzenlemesi gerektiğinin bir göstergesidir. Bu haliyle dava konusu yönetmeliğin yasal dayanağı olarak kanunların ad ve numaralarının sayılması suretiyle gösterilen mevzuatın yönetmeliğin düzenlediği konuların çevre, insan ve toplum sağlığı gibi temel hususları ilgilendirdiği dikkate alındığında, yönetmeliğin yasal dayanağı olarak kabulüne olanak bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır" denildi.

www.milliyet.com.tr