Bilim İnsanı Gerçeği Aramakla Yükümlüdür

[Mehtap Deniz]

Bilim İnsanı Gerçeği Aramakla Yükümlüdür - 7

Türk İnternet.com / Yazar: Prof.Dr.İbrahim Ortaç

Bilimsel düşünce yapısı kazanmış bir kimse her şeyden önce gerçekçi bir yapıya sahiptir. Olaylara saygılıdır ve her olayın bir nedenden kaynaklandığını bilir. Cemal Yıldırım’ a göre bilim insanı yargılamalarında tutarlı ve ihtiyatlı olmasını bilir; olay ve olgulara dayanmayan genellemelerden kaçınır, dogmatik inançlara sapmaz.

Bilim bir sistematik öğrenme ve araştırma sanatı olduğuna göre bilim insanlığı ahlakı doğuştan değildir, eğitim ile kazanılacak bir olgudur. Bilim insanının en önemli özelliklerinden biri de onun ahlaki hayatıdır. Bilim insanın ahlaksal hayatı, sürekli bir arayış heyecanı, çıkara dayanmayan bir özlemle didinen saf ve onurlu bir hayattır. Sürekli doğruyu aramak, bulguları çarpıtmamak, okumadığını okumuş gibi, bulmadığı sonucu bulmuş gibi göstermemek, başkalarının düşüncelerini kendi görüşüymüş gibi sahiplenmemek gibi erdemlere sahiptir.

Bilim insanın ahlaksal hayatı paraya, üne ve otoriteye önem vermeyen fakat gerçekleri bulma ateşi ile çırpınan bir hayattır. Bu anlamda bilim adamı, bilimi ve bilgisi ile ölümünden de sonra da yarattığı etkileri yaşayacağı için kutsal bir görev üstlenmektedir. Bu bağlamda bilime ve bilgiye olan saygı bilim adamına saygıya dönüşmüştür.

Türkiye Bilimler Akademisi TUBA’nın 14/04/2001 tarihli duyurusunda bilim insanı şöyle tarif edilmektedir:

Bilim insani ve akademik etkinliklerde etik başlıklı bölümde, ‘Bilim insanı, akademik yaşamının bütün evrelerinde ve öğretim, yönetim ve akademik değerlendirmelere ilişkin görevlerde bilimsel liyakati temel ölçüt olarak kabul eder, temel etik kurallarının dışına çıkmaz ve bu kuralların dışına çıkılmasına göz yummaz. Eğitimin eksik verilmesi, kopyacılık, akademik ilerleme ve ödül jürilerinde bilimsel liyakat ölçütlerinin dışına çıkmak, kişileri kayırmak ve benzer davranışlar kabul edilemez’.

Bilim insanı ahlaki değerleri yüksek olan kişidir. Bilim insanı olayları ve olguları olduğu gibi kabul eder, gerçeğe saygılı kişidir. Esen rüzgarın yönüne veya gücüne göre fikir değiştiren veya anlayışını güçlü olana göre belirleyen kişi değildir. Kendinden zayıfı ezmeyen ve kendinden güçlünün önünde diz çökmeyen, sağlıklı iç gelişmesini tamamlamış, olgun yapısıyla insanı insan olarak gören ve insan olduğu için saygı duyan ahlaklı ve erdemli kişidir. Bilim insanı kibir, haset, kıskançlık, kendini beğenmişlik gibi insanı zayıflıklarını çoktan geride bırakmış ve kendini aşmış kişidir. Anadolu’daki halk deyişi ile kemale ermiş bir kişiliği vardır. Bu yönüyle bilim insanı kendini ve dar çevresini aşmış kişidir. Bilim insanı ben merkezli değil, biz merkezli, paylaşımcı kişiliğe sahiptir. Makam ve mevki peşinde koşan değil, toplumun mutluluğu için bilgi üreten kişidir.

Öğretim üyesi, bilimsel bakımda kendisine hedef olarak seçtiği konuda sorun çözmeye kendisini adamış, duruşu olan, yetişkin, belirli bir felsefi bakış açısı olan ve öğrendiklerini ve bulgularını öğrencileri ile paylaşan kişidir. Bilim adamı üst makamlardan bir zorlama gelirse yaparım, gelmese sırt üstü yatarım anlayışı ile hareket eden bir teknisyen veya memur değildir. Bacon “bilgiyi, başka kimseler üzerinde üstünlük sağlama, kar ve şöhret ya da bunun gibi aşağılık şeyler için değil; yaşamda ondan yararlanmak ve kullanmak için ara” diyor.

Öğretim Üyesi ya da Bilim İnsanı Kimdir?-1
Öğretim Üyesi ya da Bilim İnsanı Kimdir?-2
Öğretim Üyesi ya da Bilim İnsanı Kimdir?-3
Öğretim Üyesi ya da Bilim İnsanı Kimdir?-4
Öğretim Üyesi ya da Bilim İnsanı Kimdir?-5
Öğretim Üyesi ya da Bilim İnsanı Kimdir?-6
Öğretim Üyesi ya da Bilim İnsanı Kimdir?-7
Öğretim Üyesi ya da Bilim İnsanı Kimdir?-8

Sayın Prof.Dr.İbrahim Ortaç'ın tüm makaleleri okunmaya değer olduğu gibi şu makale de öncelikli olarak okunmaya değer:

Olaylara ve Yaşama Bütünsel Bakabilmek

Saygılarımla,

[Harun Gür]

Makaleleri okuyunca;

Bertrand Russell'ın "Düşünceler Yetke ve Birey" , "Çağımızın Sorunları Üstüne Düşünceler" , "Aylaklığa Övgü" isimleri ile Türkçeleştirilmiş Nobel Edebiyat ödüllü yapıtından,

Bilim ve Değerler
Bilim ve Toplum
Din ve Bilim başlıkları aklıma geldi.

Ah, bilim insanlarını özgürleştirebilsek...