TTK 711/3, kayıp, çalıntı çek, keşidecinin ödeme yasağı talimatı

[mehmet habib ekmekçi]

ttk 711/3, kayıp, çalıntı çek, keşidecinin ödeme yasağı talimatı:


Müvekkilim lehine bir avukat meslektaşım tarafından keşide edilen nama yazılı çek, keşidecisinin muhatap bankaya verdiği ödeme yasağı talimatı neticesinde ödenmedi. Keşideci, müvekkilime elektrik işi yaptırması karşılığında işbu çeki keşide ve teslim etmiş olmasına rağmen, yaptırdığı trafonun faili meçhul bir biçimde çalınması nedenine dayalı olarak, ancak bu içeriği belirtmeksizin ' Çek rızam hilafına elimden çıkmıştır. ' şeklinde bir ibare içeren dilekçe ile muhatap bankaya ödeme yasağı talebinde bulunmuştur. Ancak bu arada müvekkil, çeki, mal alışverişinde, ciro etmek suretiyle üçüncü şahsa vermiştir. Çeki üçüncü şahıs, yetkili hamil sıfatıyla muhatap bankaya, tahsil cirosu yaparak ibraz ettiğinde, muhatap banka ödeme yasağı nedeniyle ödeme yapmamış, yetkili hamil de, yasal bir engel de bulunmadığından, çek keşidecisi ve cirantası aleyhine icra takibi başlatmıştır. Üçüncü kişinin iyi niyeti korunduğundan, icra takibi alacaklısına ve müvekkil cirantaya karşı çek keşidecisi-borçlunun açtığı menfi tespit davasında tedbiren durdurma istemi de reddedilmiştir. Hal böyle olunca, keşidecinin açtığı menfi tespit davası da halen derdest olduğu gibi, bu ana dosyadan doğan birçok hukuk davası ve şikayetler mevcuttur. Olayın daha fazla ayrıntısına girmeksizin;
-Çekin keşidecisi Avukat meslektaşımız olup, Türk Ticaret Kanunu'nun iyi niyetli çek hamillerinin korunması amacıyla sağladığı bir hakkı kötüye kullanması söz konusu mudur? Çekin kayıp, çalıntı, keşidecisinin rızası hilafına elinden çıkmadığı olayımızda ihtilafsızdır. Ceza hukuku anlamında irdelenmesi gereken bir husus var mıdır?
( bu konuda verdiğimiz şikayet takipsizlik kararıyla neticelendi ancak itiraz ettik henüz sonuçlanmadı )
-Çekin keşidecisin Avukat olması Meslek Kuralları ve Yasası açısından şikayete konu edilebilir mi?
( bu konuda verdiğimiz şikayet takipsizlik kararıyla neticelendi ancak itiraz ettik henüz sonuçlanmadı. )
Konunun ayrıntıları ve sonuçları ile ilgilenen meslektaşlarıma bilgi verebilirim. Mümkün mertebe özet bilgi vermeye ve öz soru sormaya uğraştım. Yaklaşık 15 aydır tüm bu iş ve işlemler sürmektedir.
Konuya dair Yargıtay İçtihatları üzerinde yaptığım incelemelerde konuya dair bir içtihata rastlayamadım. Ayrıca mevzuatta konuya dair, gözümden kaçtığını zannetmiyorum ama, ilgili konu var mı?
Bu konuda, yasal düzenleme yapılması ülke ekonomisine fayda sağlamaz mı? Ya da Yargıtay bu konuda içtihat yoluyla çözüm sağlayamaz mı?

[Av.Tayfun Eyilik]

Bir çekin ödemeden men talimatı sebebi ile ödenmemiş olması söz konusu çekin gerek kambiyo senetlerine özgü takip yapılmasını gerekse karşılıksız çek keşide etme suçundan şikayette bulunulmasını engellemez. Çekdeki imzaların keşideciye ait olduktan sonra hiç bir sıkıntı çekeceğinizi sanmıyorum.

Meslek kuralları açısından ise çekin ödenmemesi için ödemeden men talimatı verilmesi hususu çok fazla irdelenecek bir konu değildir diye düşünüyorum. Bu konu özel olarak çek keşidecilerinin sıklıkla yaptığı bir konu olup asıl irdelenmesi gereken konu gerçekten rıza hilafına elden çıkan bir çek olmamasına rağmen men talimatı verilmesinin müeyyidesinin düzenlenmemiş olmasıdır.

Men talimatı ile keşideci sadece muhatap bankanın merkez bankasına bildirimlerini engellemiş olur. Ki esasında bu dahi keşidecinin kredi itibarının sarsılmaması açısından önemli bir konudur.

Konu genel hükümler çerçevesinde değerlendirilip yalan beyan ile esasında çek keşide etme yasağı içine girmekten kurtulmaya çalışmanın cezai bir yaptırımı olması gerekir.

Men talimatı olan böyle bir çek için icra takibi yapılabileceğine göre müştekinin takip neticesinde alacağını alması halinde ortada bir zarar da oluşmayacaktır.

eğer keşidecinin haczi kabil malının bulunmaması halinde ise borçlu hakkında aciz vesikası düzenlenecektir. Tam bu noktada meslek kuralları irdelenebilir olmaktadır. Çünkü hakkında aciz vesikası bulunan bir kişi avukatlık mesleğini icra edemez.

[admin]

Ben de bazı konulara dikkati çekmek isterim;

1- Borçlu avukat ise hakkında icra takibi veya dava açacağınızı önce Baro'suna bildirmek zorundasınız. Aksi takdirde borçlu avukatın şikayeti ile alacaklı vekili olarak disiplin kovuşturması geçirebilirsiniz.

2- Men talimatı üzerine bankanın bunu işleme koyması gerekir ancak şimdiye kadar herhangi bir banka tarafından uygulandığını görmediğim bir kural var:
Keşidecinin ödemeden men talebi üzerine bankanın çek tutarını bloke etmesi gerekir. Ancak belirttiğim üzere bunu yapan banka görmedim.