Alkollü Araç Kullanmak-Trafik Zabıtasının Yetkisi-İdari İtiraz Yolunun Kapalı Olması

1.ve 2.defa alkollü araç kullanılması halinde Trafik Zabıtası yetkilidir. İstisnalar hariç itiraz yolu kapalıdır. Ancak İdare Mahkemesi nezdinde 2577 sayılı yasa hükümleri çerçevesinde İptal davası açmak mümkündür.

1-2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 48/6.maddesine göre alkollü araç kullandığı teknik cihaz ile Trafik zabıtasınca yapılan ölçüm sonrasında tespit edilmesine müteakip, birinci defasında sürücü belgeleri altı ay süreyle geri alınır ve haklarında 265 300 000 lira para cezası uygulanır. İkinci defasında sürücü belgeleri iki yıl süreyle geri alınır ve haklarında 332 600 000 lira para cezası uygulanır. Bu cezaları TRAFİK ZABITASI UYGULAR.
Üç veya üçten fazlasında ise, sürücü belgeleri beş yıl süreyle geri alınır ve altı aydan aşağı olmamak üzere hafif hapis cezası ile birlikte 532 600 000 lira hafif para cezası uygulanacağına ilişkin hüküm uyarınca Adli makamlar devreye girmektedir.
ÖZETLE; 1. VE 2.DEFA SÜRECE BELGESİNİN GEÇİCİ OLARAK GERİ ALINMASINDA MAHKEMELE VEYA SAVCILIK DEĞİL, TRAFİK ZABITASI YETKİLİDİR.

2-Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 97.maddesinin (1) numaralı alt bendinde; Alkollü olarak araç kullandığından şüphe edilen sürücülerin, alkol tespitine ilişkin tarih, saat ve ölçüm sonucu ile cihaza ait seri numarasını gösterir çıktı verebilen ve kalibrasyon ayarı yapılmış teknik cihazlar kullanılarak trafik zabıtası tarafından kontrol edileceği belirtilmiş ve (4) numaralı alt bentte de;
(1) numaralı alt bendinde belirtilen teknik özelliklere sahip olmayan cihazlarla yapılan ölçümlere vaki itirazlar ile mütecaviz davranışlarda bulunulması veya cihazla ölçüme mukavemet gösterilmesi gibi durumlarda; sürücülerin adli tıp kurumu, adli tabiplik veya Sağlık Bakanlığına bağlı resmi sağlık kuruluşlarına olay anından itibaren en geç iki saat içerisinde sevk edilecekleri, (1) numaralı alt bentte belirtilen teknik özelliklere sahip teknik cihazın özelliklerine eşdeğer özelliklerdeki teknik cihazlarla veya kan aldırmak suretiyle alkol tespitlerinin yaptırılacağı, yapılan tespitin değerlendirilmesinde; tespiti yapan kurum/kuruluş tarafından olay anından tespit yapıldığı ana kadar geçen süre de göz önünde bulundurularak sonucun belirleneceği ve çıkan sonuca göre yasal işlemin tesis edileceği belirtilmiştir.
ÖZETLE; MÜTECAVİZ DAVRANIŞLARDA BULUNULMASI VEYA CİHAZLA ÖLÇÜME MUKAVEMET GÖSTERİLMESİ GİBİ DURUMLARIN BULUNMAMASI HALİNDE, (1) NUMARALI ALT BENDİNDE BELİRTİLEN TEKNİK ÖZELLİKLERE SAHİP CİHAZLARLA YAPILAN ÖLÇÜMLERE İTİRAZ EDİLEMEYECEĞİ SONUCU ORTAYA ÇIKMAKTADIR. MUKAVEMENT EDİLMESİ HALİNDE DE ŞARTLAR OLUŞTUĞUNDA DİRENME SUÇUNUN VEYA MÜTECAVİZ DAVARINŞLAR NEDİ İLE DE MÜTECAVİZ SARHOŞLUK VEYA ÇAVEREYE ZARAR VERME GİBİ SUCLARDAN AYARICA SORUMLULUK DOĞACAĞI ANLAŞILMAKTADIR.

İLGİLİ MEVZUAT:

A-YENİ KANUN HÜKÜM;

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunun “ALKOLLÜ İÇKİ, UYUŞTURUCU VEYA KEYİF VERİCİ MADDELERİN ETKİSİ ALTINDA ARAÇ SÜRME YASAĞI” başlıklı 48.maddesinde “Uyuşturucu veya keyif verici maddeleri almış olanlar ile alkollü içki almış olması nedeniyle güvenli sürme yeteneklerini kaybetmiş kişilerin kara yolunda araç sürmeleri yasaktır.
(Değişik fıkra: 08/01/2003 - 4785 S.K./3. md.) Uyuşturucu veya keyif verici maddelerin cinsleri ile alkollü içkilerin etki dereceleri ve kandaki miktarlarını tespit amacıyla, trafik zabıtasınca teknik cihazlar kullanılır.
Tespit usulleri ve muayene şartları, Sağlık Bakanlığının görüşüne uygun olarak hazırlanacak yönetmelikte düzenlenir.
Bu madde hükmüne uymayan sürücüler derhal ARAÇ KULLANMAKTAN MEN olunur.
(Ek fıkra: 17/10/1996 - 4199/20 md; Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Toplu taşım araçlarında sigara içilemez. Sigara içenler hakkında 4207 sayılı Tütün Mamüllerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun hükümleri uygulanır.
(Değişik fıkra: 08/01/2003 - 4785 S.K./3. md.) Yönetmelik ile belirtilen miktarların üzerinde alkollü araç kullandığı tespit edilen sürücülerin, suçun işlendiği tarihten itibaren geriye doğru beş yıl içinde; birinci defasında sürücü belgeleri altı ay süreyle geri alınır ve haklarında 265 300 000 lira para cezası uygulanır.İkinci defasında sürücü belgeleri iki yıl süreyle geri alınır ve haklarında 332 600 000 lira para cezası uygulanır ve bu sürücüler Sağlık Bakanlığınca, esas ve usulleri Sağlık ve İçişleri Bakanlıklarınca çıkarılacak yönetmelikte gösterilen sürücü davranışlarını geliştirme eğitimine tabi tutulurlar, eğitimi başarıyla tamamlayanların belgeleri süresi sonunda iade edilir. Üç veya üçten fazlasında ise, sürücü belgeleri beş yıl süreyle geri alınır ve altı aydan aşağı olmamak üzere hafif hapis cezası ile birlikte 532 600 000 lira hafif para cezası uygulanır. Ayrıca, psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesine tabi tutulurlar. Bu değerlendirme ve muayene sonrasında uygun görülenlere, geri alma süresi sonunda sürücü belgeleri iade edilir. Psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesinin yapılmasına dair esas ve usuller yönetmelikte gösterilir.
(Değişik fıkra: 08/01/2003 - 4785 S.K./3. md.) Uyuşturucu ve keyif verici maddeleri alarak araç kullananlara, eylemi başka bir suç oluştursa bile ayrıca, altı ay hafif hapis cezası ile birlikte 532 600 000 lira hafif para cezası uygulanır ve sürücü belgeleri süresiz olarak geri alınır.” Hükmü yer almaktadır.



B-YENİ YÖNETMELİK HÜKMÜ:

Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 97/4-2.maddesinde;
“Alkollü içki almış olarak araç kullandığı tespit edilen diğer araç sürücülerinden kanlarındaki alkol miktarı 0.50 promilin üstünde olanlar araç kullanamazlar.
c) ( Değişik bend : 18/05/2007 - 26526 S.R.G Yön/23.mad ) Alkollü içki almış sürücülerin ve kanlarındaki alkol miktarının tespiti esasları;
1) Alkollü olarak araç kullandığından şüphe edilen sürücüler; alkol tespitine ilişkin tarih, saat ve ölçüm sonucu ile cihaza ait seri numarasını gösterir çıktı verebilen ve kalibrasyon ayarı yapılmış teknik cihazlar kullanılarak trafik zabıtası tarafından kontrol edilir.
2) Trafik kazalarında kazaya karışan sürücülerin alkol durumları, kaza tespit tutanağını tanzim eden görevlilerce, bu bendin (1) numaralı alt bendindeki özelliklere sahip teknik cihazlarla olay yerinde tespit edilerek, kaza tespit tutanağına yazılır.
3) Yaralanmalı ve ölümle sonuçlanan trafik kazalarında; yaralının durumunun aciliyeti gibi sebeplerle teknik cihazla ölçümün mümkün olmaması halinde; bu sürücülerin sevk edildikleri sağlık kuruluşlarınca kan almak suretiyle alkol tespitleri yapılır. Sevk edilen sağlık kuruluşunun kan üzerinden tahlil yapabilecek tıbbi ve teknik imkânlara sahip olmaması halinde; bu kuruluşlarca alınan kan örnekleri adli tıp kurumu olan yerlerde bu kuruma, olmayan yerlerde kan üzerinden tahlil yapabilecek tıbbi ve teknik imkânlara sahip Sağlık Bakanlığına bağlı resmi sağlık kuruluşularına gönderilerek alkol tespiti yaptırılır.
4) Bu bendin (1) numaralı alt bendinde belirtilen teknik özelliklere sahip olmayan cihazlarla yapılan ölçümlere vaki itirazlar ile mütecaviz davranışlarda bulunulması veya cihazla ölçüme mukavemet gösterilmesi gibi durumlarda; sürücüler adli tıp kurumu, adli tabiplik veya Sağlık Bakanlığına bağlı resmi sağlık kuruluşlarına olay anından itibaren en geç iki saat içerisinde sevk edilerek (1) numaralı alt bentte belirtilen teknik özelliklere sahip teknik cihazın özelliklerine eşdeğer özelliklerdeki teknik cihazlarla veya kan aldırmak suretiyle alkol tespitleri yaptırılır. Yapılan tespitin değerlendirilmesinde; tespiti yapan kurum/kuruluş tarafından olay anından tespit yapıldığı ana kadar geçen süre de göz önünde bulundurularak sonuç belirlenir ve çıkan sonuca göre yasal işlem gerçekleştirilir.
5) Kandaki alkol miktarının teknik cihazlarla ve kan alınarak laboratuvarda tespit imkânlarının bulunmadığı hallerde, alkollü olarak araç kullandığından şüphe edilen sürücüler en yakın resmi sağlık kuruluşuna sevk edilerek, kurum hekimi tarafından alkol muayenesinden geçirilirler.
6) Yapılan tespit sonucunda belirlenen limitlerin üzerinde alkollü içki aldığı belirlenen sürücülerin Karayolları Trafik Kanununun 48 inci maddesine göre, birinci defada 6 ay, ikinci defada da 2 yıl süreyle sürücü belgeleri geçici olarak geri alınır. İkinci defa geri alma süresi sonunda sürücü, sürücü davranışı geliştirme eğitimine tabi tutulur ve başarılı olması halinde belgesi iade edilir. Üçüncü defa ve fazlasında ise, bu sürücüler, 6 aya kadar hafif hapis cezası ile cezalandırılırlar ve belgeleri 5 yıl süre ile geri alınarak psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesine tabi tutulurlar; bu süre sonunda yapılacak psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesi neticesinde belgesinin iadesinde sakınca bulunmayanlara sürücü belgesi iade edilir. Muayene sonucunda sürücü belgesinin iade edilmesinde sakınca bulunanlara ise sürücü belgesi verilmez.
Alkollü olarak ölümlü ya da yaralamalı trafik kazasına neden olunması halinde ağır kusurun varlığı kabul edilir.
Bu madde hükümlerine uymayanlara, Karayolları Trafik Kanununun 48 inci maddesine göre işlem yapılır.

SONUÇ;
1-Sürücü belgesinin geri alınmasına ilişkin işlemler hakkında idare mahkemelirinde 60 gün içinde dava açılabilir.
2-Alkollü araç kullanmaktan dolayı alınan para cezasına da yine idare mahkemesi nezdinde iptal davası 60 gün içinde açılabilir.
3-Adli Tıp Kurumu İstanbul 5.İhshtisas Dairesinin kanda ki alkol miktarının saat ortalama olarak 0,15 promil düşüceğine yönelik kararı bulunmaktadır. Bu karar idare mahkemelerinin bir kısımı tarafından kriter olarak kullanılmıştır. Dolayısı ile itiraz edilse bile, itiraz üzerine gidilecek sağlık kuruluşunda, yapılacak 2.ölçüm ile ilk ölçüm arasında ki süre farkı hesaplanacak ve eklenecek yaklaşık aynı değerler, bir teknik arıza olmaması halinde bulunacaktır.
4-Açılacak davalarda, iddia sahibi siz olacağınızdan ispat yükü de sizin sorununuz olacaktır.
Geçmiş olsun der, saygılar sunarım.
Önder özlem