EULA (Son Kullanıcı Lisans Sözleşmeleri) ve Android Uygulamaları Hakkında

[talib]

Merhaba. Benim sorum internet sözleşmeleriyle alakalı olacaktı. Bugün başta microsoft windows olmak üzere birçok uygulamada “son kullanıcı sözleşmesi” “hizmet şartları” gibi isimler altında sözleşmeler yer almaktadır. Sormak istediğim şey şudur: Bu tip yerlerde geçen “kullanıcı”dan kasıd kimdir? Yani windows “son kullanıcı” derken bir şekilde windows ürünlerini kullanan herkesi mi kasdediyor? Zira bu tarz sözleşmelere baktığımızda “bu ürünü herhangi bir şekilde kullanan herkes” vb ibarelere raslamaktayız. Buna düz mantıkla bakıldığında windowsu yasal olmayan yollardan kullanan birisinin dahi bu kapsama girmesi gerekebilir. Yoksa sadece ürünün lisansını yasal olarak satın alan kişinin kendisi mi bu kapsamdadır? Mesela bankamatik atm’lerinde windows işletim sistemi kullanılıyor. Şimdi biz atm’den para çeken sıradan kişiler olarak neticede windows’u “kullanıyoruz”. Şu halde bizler windows’un eula’sıyla muhatap mıyız, yoksa bu sadece banka ile microsoft arasında geçerli olan bir sözleşme midir? Bu tarz şirket, okul gibi kurumların dışında kişisel kullanım amaçlı bilgisayarlarda da lisans mecburiyeti bulunmaktadır; hatta yanlış hatırlamıyorsam x, q gibi gerçek olmayan isimler adına dahi lisanslara rastlıyoruz. Bu tarz lisansların muhatabı kimdir? Bilgisayarı satın alan kişi midir? Bu kişinin bilgisayarını kullanan aile fertleri, arkadaşları veya başka kişiler de sözleşmeyle muhatap mıdır?

Benzer bir soru da android işletim sistemleriyle alakalıdır. Google, her ne kadar açık kaynaklara müsaade etse de bir yandan android cihazların kendi hizmet şartlarına tabi olduğunu belirtmektedir. Öncelikle bunlardan hangisi geçerlidir, yani android cihazlar google hizmet şartlarına mı tabidir, yoksa bundan bağımsız olarak kendi açık kaynak lisanslarına göre mi hizmet vermektedir? Yani android cihazları kullanan herkes google hizmet şartlarını kabul etmiştir denebilir mi? Eğer böyleyse bu nasıl mümkün olabiliyor, çünkü android uygulamasının kendisinde bildiğimiz kadarıyla bir sözleşme bulunmuyor, ancak google android’in de kendi hizmet şartlarına tabi olduğunu bildirmiş ki belki androidi kullanan birçok kişi bu durumdan habersiz olabilir. Ayrıca –tıpkı yukardaki soruda olduğu gibi- her tür android cihazda sözkonusu cihazları kullanan herkes google şirketinin sözleşmesiyle muhatap mıdır, yoksa cihazın sahibi olan kimse mi mahkeme karşısında sorumludur? Mesela market vs yerlerdeki pos cihazlarının bazılarında android işletim sistemi bulunmaktadır. Biz müşteri olarak neticede bunları kullanıyoruz. Burada google hizmet şartlarıyla muhatap olan kimdir? Pos cihazını satın alan kişi veya kuruluşlar mı; yoksa cihazı kullanan, kart okutan herkes mi? Android cihaz üzerinde rom, root gibi işlemler gerçekleştiren ya da huawei gibi google’ın destek vermeyeceğini ilan ettiği firmaların cihazlarını kullanan kişiler de hizmet şartlarıyla muhatap olmaya devam eder mi?

Biraz karışık ve uzun gibi oldu ama umarım meramımı anlatabilmişimdir. Bu konularda yardımcı olabileceğinizi temenni ediyor, konunun uzmanlarından cevap bekliyorum. İlgilenenlere şimdiden teşekkürlerimi sunuyorum.

[talib]

Yardımcı olabilecek kimse yok mu acaba? Cevaplarınızı bekliyorum.

[cemalgurler]

bu siteyi uzun süredir takip eden tecrübeli bir yazılımcı olarak bu soruya cevap bulabileceğinizi sanmıyorum
konu çok teknik ve detaylı bence hukuk forumlarının bilişim bölümü yerine bilişim forumlarının hukuk bölümlerine bakın

[talib]

Cevabınız için teşekkür ederim. Tavsiye edebileceğiniz bir adres var mı acaba?

[frmax]

Merhaba. Benim sorum internet sözleşmeleriyle alakalı olacaktı. Bugün başta microsoft windows olmak üzere birçok uygulamada “son kullanıcı sözleşmesi” “hizmet şartları” gibi isimler altında sözleşmeler yer almaktadır. Sormak istediğim şey şudur: Bu tip yerlerde geçen “kullanıcı”dan kasıd kimdir? Yani windows “son kullanıcı” derken bir şekilde windows ürünlerini kullanan herkesi mi kasdediyor? Zira bu tarz sözleşmelere baktığımızda “bu ürünü herhangi bir şekilde kullanan herkes” vb ibarelere raslamaktayız. Buna düz mantıkla bakıldığında windowsu yasal olmayan yollardan kullanan birisinin dahi bu kapsama girmesi gerekebilir. Yoksa sadece ürünün lisansını yasal olarak satın alan kişinin kendisi mi bu kapsamdadır? Mesela bankamatik atm’lerinde windows işletim sistemi kullanılıyor. Şimdi biz atm’den para çeken sıradan kişiler olarak neticede windows’u “kullanıyoruz”. Şu halde bizler windows’un eula’sıyla muhatap mıyız, yoksa bu sadece banka ile microsoft arasında geçerli olan bir sözleşme midir? Bu tarz şirket, okul gibi kurumların dışında kişisel kullanım amaçlı bilgisayarlarda da lisans mecburiyeti bulunmaktadır; hatta yanlış hatırlamıyorsam x, q gibi gerçek olmayan isimler adına dahi lisanslara rastlıyoruz. Bu tarz lisansların muhatabı kimdir? Bilgisayarı satın alan kişi midir? Bu kişinin bilgisayarını kullanan aile fertleri, arkadaşları veya başka kişiler de sözleşmeyle muhatap mıdır?

https://www.microsoft.com/tr-tr/useterms adresinden microsoft lisans sözleşmelerini inceleyebilirsiniz.
1- Evet korsan kullananlar da bu lisans sözleşmesinin tarafıdır ve sözleşmeyi ihlal etmiş durumdadır.
2- Bankamatik ATM, okul vb. kullanılan yerlerdeki lisans sözleşmeleri için microsoft ile kurum arasındaki lisans sözleşmesi niteliğine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. (ATMlerde mesela Windows'un standart sürümü değil özelleşmiş sürümü bulunur.)
3- Lisans sözleşmesinin muhattabı lisansın sahibi olan kişidir. (OEM bilgisayarlarda bilgisayarın sahibi, Toplu lisanlarda lisans sahibi kurum). lisansına göre bu değişebilir ama şu mantık gidebilirsiniz. Lisanslı yazılımın bulunduğu cihazın sahibi ve eğer kullanıma başlamadan önce kullanıcıya lisans sözleşmesi gösterildi ise bu durumda kullanıcı da sorumludur.

Burada sorunuzun amacını da açıklarsanız daha detaylı cevap verebilirim.

Benzer bir soru da android işletim sistemleriyle alakalıdır. Google, her ne kadar açık kaynaklara müsaade etse de bir yandan android cihazların kendi hizmet şartlarına tabi olduğunu belirtmektedir. Öncelikle bunlardan hangisi geçerlidir, yani android cihazlar google hizmet şartlarına mı tabidir, yoksa bundan bağımsız olarak kendi açık kaynak lisanslarına göre mi hizmet vermektedir? Yani android cihazları kullanan herkes google hizmet şartlarını kabul etmiştir denebilir mi? Eğer böyleyse bu nasıl mümkün olabiliyor, çünkü android uygulamasının kendisinde bildiğimiz kadarıyla bir sözleşme bulunmuyor, ancak google android’in de kendi hizmet şartlarına tabi olduğunu bildirmiş ki belki androidi kullanan birçok kişi bu durumdan habersiz olabilir. Ayrıca –tıpkı yukardaki soruda olduğu gibi- her tür android cihazda sözkonusu cihazları kullanan herkes google şirketinin sözleşmesiyle muhatap mıdır, yoksa cihazın sahibi olan kimse mi mahkeme karşısında sorumludur? Mesela market vs yerlerdeki pos cihazlarının bazılarında android işletim sistemi bulunmaktadır. Biz müşteri olarak neticede bunları kullanıyoruz. Burada google hizmet şartlarıyla muhatap olan kimdir? Pos cihazını satın alan kişi veya kuruluşlar mı; yoksa cihazı kullanan, kart okutan herkes mi? Android cihaz üzerinde rom, root gibi işlemler gerçekleştiren ya da huawei gibi google’ın destek vermeyeceğini ilan ettiği firmaların cihazlarını kullanan kişiler de hizmet şartlarıyla muhatap olmaya devam eder mi?

Biraz karışık ve uzun gibi oldu ama umarım meramımı anlatabilmişimdir. Bu konularda yardımcı olabileceğinizi temenni ediyor, konunun uzmanlarından cevap bekliyorum. İlgilenenlere şimdiden teşekkürlerimi sunuyorum.

İşlemsistemleri ve diğer yazılımların sadece bir adet lisansa sahip olması gerekmez. Android işletim sistemi Apache Lisansı 2.0'ına sahipken androidin çekirdeği olan Linux GNU GPL v2 olarak lisanslanmıştır. İki lisans da tamamen açık kaynaktır. Ama android cihaz üzerindeki Google servislerine bağlanmak için kullanılan firmwork ve servisler için google farklı bir lisans türü belirleyebilir.

Üsteki soruda olduğu gibi cihaz sahibi olan kişi ve eğer ekstra lisans onayladı ise kullanıcı muhattaptır. Yani siz android pos kullansanız bile android yada google ile değil bankanız ile muhattapsınız.

Ayrıca gömülü cihazlarda android kullanıldığı zaman genellikle üzerine Google servisler (play store vb.) olmayacağı için google ile hiçbir alakası olmaz.

Android üzerinde root yada rom gibi işlemleri gerçekleştirdiğinizde de bu lisanlarla muhattapsınız. Burada size şöyle bir örneklendirme sunabilirim. Yasal olarak problemi olmayan android romlarda örneğin google servisleri bulunmaz çünkü android açık kaynaktır ve istenildiği gibi değiştirilip kullanılabilir ama google servisleri değildir. daha sonrada google servislerini indirdiğiniz yer ise genellikle yasal değildir.

[talib]

Evvela cevabınız için teşekkür ederim. Yalnız anlayamadığım bazı hususlar var. Korsan kullanıcının yaptığı yasadışı işten dolayı cezaya muhatap olmasını anlarım da lakin windowsla hiç bir resmi sözleşme akdetmemiş birisi nasıl sözleşmenin muhatabı sayılıyor orayı biraz daha açabilirseniz memnun olurum. Bir de "Yasal olarak problemi olmayan android romlar"dan bahsetmişsiniz. Room, root gibi işlemlerin yasal olanı var mı? Bilhassa root işlemi tamamen yasadışı olarak biliniyor. Yasal olanla olmayan arasını nasıl ayırd edebiliriz? mesela Huwaei firması şu anki haliyle Google hizmet şartlarıyla halen muhatap mıdır, mahkemelik oldular bilirsiniz. Bu soruları sık sık karşımıza çıkan hizmet şartları, eula tarzı şeylerin mantığını çözmek için soruyorum bu arada. Bunları bir çok kişi okumadan onaylayıp geçse de sözleşmelerde bir çok tuzak, gizlilik ihlaline yol açacak şeyler ve başka bir çok tehlike sözkonusu.

[frmax]

Evvela cevabınız için teşekkür ederim. Yalnız anlayamadığım bazı hususlar var. Korsan kullanıcının yaptığı yasadışı işten dolayı cezaya muhatap olmasını anlarım da lakin windowsla hiç bir resmi sözleşme akdetmemiş birisi nasıl sözleşmenin muhatabı sayılıyor orayı biraz daha açabilirseniz memnun olurum.

1- Ürünün kullanımı belirli bir lisansa bağlanmış durumdadır, bu da ürün kurulumu esnasında açıkça belirtilmiştir. burada iki durum söz konusu lisanslı olduğu alanen bilinen bir ürünü lisanssız olarak kullanıyorsunuz.
2- Zaten kurulum esnasında kabul ettiğiniz lisans sözleşmesinde bu durum yazıyor lisans sözleşmesini kabul ederek sözleşmenin tarafı oluyorsunuz.

Bir de "Yasal olarak problemi olmayan android romlar"dan bahsetmişsiniz. Room, root gibi işlemlerin yasal olanı var mı? Bilhassa root işlemi tamamen yasadışı olarak biliniyor. Yasal olanla olmayan arasını nasıl ayırd edebiliriz? mesela Huwaei firması şu anki haliyle Google hizmet şartlarıyla halen muhatap mıdır, mahkemelik oldular bilirsiniz.

Root işlemi yasaldır. çünkü android Apache Lisansı ile gelmektedir. Yasal olmayan kısım Android üzerindeki google uygulamalarına tersine mühendislik yapmak yada dağıtmaktır.
https://tr.wikipedia.org/wiki/Apache_Lisansı
https://source.android.com/license

Ayrıca mahkeme karar vermediği sürece önceki durum geçerlidir, ayrıca USA hukuku farklı olabilir.

Bu soruları sık sık karşımıza çıkan hizmet şartları, eula tarzı şeylerin mantığını çözmek için soruyorum bu arada. Bunları bir çok kişi okumadan onaylayıp geçse de sözleşmelerde bir çok tuzak, gizlilik ihlaline yol açacak şeyler ve başka bir çok tehlike sözkonusu.

Okumayıp kabul ettiğiniz sözleşme okumadan imzaladığınız sözleşme gibidir.