Taşeron işçilerin kadroya alınması ve hukuki yorumu

[Av.Kazım Üstün]

Taşeron işçilere müjde haberi doğru mu ?
Basında taşeron işçilere müjde haberi ile verilen taşeron işçilerin kadroya alınması gerçekte nedir ?
Taşeron işçilere ne gibi hakları getiriyor ?
Getirilecek düzenlemenin hukuki niteliği nedir ?
Kamuoyunu yakından ilgilendiren taşeron işçilerle ilgili müjde olarak haber verilen bu konunun hukuki niteliğini analiz ettik.
Yazının tamamını kişisel sitemden okuyabilirsiniz...

[Şenol Eker]

1- Kimi zaman bir taşeron işçisi işten çıkartılır, tazminatı eksik hesaplanır, taşeron işçisi de "asıl işveren" iddiasında bulunur ve bildiğim kadarıyla davayı kazanırdı. Şimdi bu davaya gerek kalmadı.
2-"Taşeron" denen kişiler işçilerin haklarını idareden aldıkları halde işçiye vermekte geciktirerek haksız kazanç sağlardı, bunun önüne geçildi.
3-"Taşeron"denen kişiler bir katma değer yaratmaksızın para kazanırdı, artık bu parayı başka ihaleler alarak kazanacaklar.

Benimn gördüğüm farklar bunlar. İşçiyi ilgilendiren bir şeyler varsa da "müjde" lik kadar değil.

[yasmur1982]

Taşeron işçi çalıştıran şirketler şokta
Binlerce taşeron işçinin kamuda kadroya alınmasına ilişkin çalışma olumlu karşılanırken, bu işçileri çalıştıran binlerce işveren büyük bir belirsizlik yaşıyor.
Taşeron firmalar eliyle kamuda çalıştırılan işçilerin tamamının kadroya alınmasına yönelik karar, çalışanlarda olumlu beklenti yarattı ancak bu hizmetleri veren şirketleri zora soktu.

Güvenlik, temizlik ve ulaştırmada yoğun olmak üzere, kamunun hemen her alanında, çok çeşitli alanlarda eleman çalıştırılıyor. Müşteri portföyünün tamamı kamu kuruluşları olan şirketler var. Ulaştırma ve güvenlik şirketlerinde büyük yatırım yapmış ve buna bağlı taahhütlere girmiş şirketlerin sorununun nasıl çözüleceği ise belirsiz.

Dünya gazetesinde yer alan habere göre, Maliye Bakanlığı’nın bu aşamaya kadar sadece, “2016 yılı sonuna kadar sözleşmeler devam edecek. Takip eden yıllara ilişkin devam eden sözleşme varsa, onlarla fesih için görüşmeler yapacağız” bilgisini verdiğini aktardı.

Sektörde, ulaştırma hizmeti üstlenmiş binin üzerinde taşıt aracı yatırımı yapmış şirketler bulunuyor. Talep edilen çözümler arasında, bu şirketlerin araçlarının kullanılmaya devam etmesi var.

Alınan kararın çerçevesi, işçileri kapsıyor. Maliye Bakanlığı 720- 750 bin kişi arasında bir işçiyi kapsadığını açıklamıştı. Bu kişilerin tamamının asgari ücretli olduğu ve yüzde 15 kar marjıyla kamu hizmetine verildiği varsayımı altında, asgari ücretin işveren maliyeti olan 1935 TL üzerinden, taşeron şirketlerin aylık mali kaybı, 1 milyar 602 milyon TL’yi buluyor. Bu da yıllık 19 milyar 226 milyon TL’lik bir kayıp anlamına geliyor. Bu şirketlerin, özellikle bilişim, sağlık sektöründeki çalıştırdıkları elemanların önemli bir kısmı asgari ücrettin üzerinde ücret aldığı biliniyor. Şirketlerin verdikleri hizmetlerden kaynaklı olarak kamudan aldıkları ücret ve ödemelerden elde ettikleri paylarla birlikte kaybın bunun üstünde oluştuğu vurgulanıyor.

YATIRIMLAR NE OLACAK?

Ulaştırma ve güvenlik alanında taşeron hizmet veren şirketlerin ciddi yatırımları bulunuyor. Kamuya hizmet veren şirketlerin arasında 1000 adetten fazla taşıt alımı yapan firmaların bulunduğu belirtiliyor. Yine güvenlik şirketlerinin pahalı x-ray ve diğer cihazlar satın aldığı, donanım hatta yazılım yatırımlarının sözkonusu olduğu belirtiliyor.
Bu şirketlerin kamu kurumlarıyla temasa geçmeye çalıştığı ve öncelikli taleplerinin uygun biçimde bir karşılama yapılması ya da araçlarla cihazların, yeni sözleşmelerle kamu tarafından kullanılmaya devam etmesi öncelikli talepleri. Bu aşamada dahi sözleşmelerin damga vergisi ve harçlar başta olmak üzere şirketlerin kaybı oluşacak.

BELEDİYELERDEN ALACAKLAR

Taşeron şirketlerin endişe ettiği bir diğer konu ise özellikle belediyelerden olan alacaklar. Birçok şirketin, geçmiş dönemlere ait alacakları bulunduğu, yeni ortamda bu borçların ödenmesinin iyice ötelenmesinden endişe edildiği kaydediliyor.

Taşeron firmaların, hizmetlerini yerine getirmek için malzeme alımı, donanım alımı vb. çok sayıda taahhüt altında bulunduğu da belirtiliyor. Sözleşmelerin bir, iki ve üç yıllık yapılması nedeniyle bu şirketlerin taahhütlerini yerine getirememesi nedeniyle, bu şirketlerle de hukuki ihtilafların doğabileceği vurgulanıyor. Kamunun sözleşme feshinin mücbir sebep sayılarak, taşeron şirketlerin diğer şirketlerle olan sözleşme fesihlerini haklı kılması da talepler arasında...

FİYAT KIRMA ENDİŞESİ!

Sektörde, özellikle temizlik ve güvenlik hizmetlerinde sadece kamuya hizmet veren firmalar bulunduğu ve bu firmaların faaliyetlerine devam etme isteğinin doğal olacağı belirtiliyor. Özel sektör deneyimi sınırlı olan şirketlerin, iş alabilmek için saldırgan fiyat düşüşleri yaparak pazarı bozmasından da endişe ediliyor.

Müşteri portföyünün büyük bir kısmı ya da tamamı kamu kuruluşları olan şirketlerin ciddi bir kısmının kapanacağı veya faaliyetini durdurma seviyesine kadar küçüleceği tahmin ediliyor. Bu şirketlerde doğrudan çalışan, büro ve diğer hizmetlerdeki kişilerin işten çıkarılmasıyla da istihdam kaybı ortaya çıkacak.

'ÇALIŞMA HAYATINA ETKİSİ CİDDİ OLACAK'

Tesis Hizmetleri Yönetimi İşadamları Derneği (TESHİAD) Başkan Yardımcısı Ali Ekber Durmaz: 'Çalışma hayatına da etkisi olacak'

TESHİAD Başkan Yardımcısı Ali Ekber Durmaz karar sonrası çok sayıda şirketin ağır kayıplara uğrayacağını, ortaya çıkan yeni duruma göre özel sektördeki taşeron ilişkilerine bağlı asıl iş-yardımcı iş uygulamasının da etkileneceğini belirtti. Durmaz, “Yasanın sektörümüze onlarca etkisi olacağı kaçınılmaz. Kervanı yine yolda düzeceğiz. Kamuya iş yapan birçok temizlik ve güvenlik firması iflasın eşiğine gelecek ya da kapanması söz konusu olacak. Davalar açılacağını da tahmin edebiliriz. Mevcut makine parklarının ne olacağı belirsiz. Kamu DMO eliyle yeniden alımı mı yapacak? Bu durumda piyasada ikinci el makine parkı satışları patlayacaktır” dedi.

'KALİTE DÜŞECEK'

Hizmet Sektörü İşveren SendikasıI Başkanı İbrahim Doğan Salman: “Kayıp olacak hizmet kalitesi düşecek“

Kamuda taşeron olarak hizmet veren farklı sektörden işverenlerin de üye olduğu Hizmet Sektörü İşveren Sendikası Başkanı İbrahim Doğan Salman, “Kamu kürek çekmemeli, dümende durmalı” görüşünde olduklarını belirterek, kararın acele ve altyapısı hazır olmadan ortaya çıktığını belirtti.

Özel sektör ile mutlaka görüşülmesi gerektiğini belirten Salman, “Bu konuyla ilgili bir rapor hazırladık. Gelişmiş ülkeler dahil çoğu ülkede yüzde 60-90 oranında kamu hizmeti özel sektör eliyle veriliyor. Bu kararın iki etkisi olacak: 1- Kamu hizmetinin sağlıklı ve verimli yürütülmesinde zorluklar çıkacak. Ülke olarak geçmişte benzer deneyimlerimiz var. Son 20 yılda verimli hizmet yürütme konusunda özel sektörün deneyimi çöpe gidecek. 2- Mevcut sözleşme sahibi firmaların durumu ne olacak. Bu şirketlerin hepsi diğer şirketlerle ticari sözleşmelerle bağlı. Yüksek yatırım yapanlar, banka kredileri kullanıldı. İfl aslar ve kapanmalar olacaktır. Belediyelerden ciddi miktarda 3

alacağı olan firmalar var, geçmişten kaynaklı bu alacaklar ne olacak belli değil” dedi.

YÜZDE 40'LIK DÜŞÜŞ ENDİŞESİ

Güvenlik Servisleri Organizasyon Birliği Derneği (GÜSOD) Başkanı Murat Kösereisoğlu:“İlk aşamada yüzde 40 düşüş tahmin ediyoruz”

Güvenlik Servisleri Organizasyon Birliği Derneği (GÜSOD) Başkanı Murat Kösereisoğlu, taşeron düzenlemesinin güvenlik sektörüne doğrudan etki edeceğini belirterek, ilk etapta yüzde 40 oranında bir iş kaybının yaşanacağını tahmin ettiklerini vurguladı. Murat Kösereisoğlu, buna karşılık orta vadede ise mevcut ortam nedeniyle güvenlik talebinin arttığı bir eğilim de gözlediklerini belirtti. Kösereisoğlu, kararın ardından sadece kamuya hizmet veren şirketlerin fiyat kırarak özel sektörde iş yapma isteğinin doğacağını ve bunun da piyasadaki dengeleri bozucu etki yapacağını da öngördüklerini anlattı.

BELEDİYELERİN PERSONEL YÜKÜ ARTACAK

Kamuya çalışan taşeron işçilere kadro verilmesi ile ilgili çalışma taşeron firmalar üzerinden hizmet alarak çalışmalarını döndürebilen belediyelerde de çok ciddi endişe yarattı. "Ağır personel gelirleri yüklenecek belediyeler hizmet veremeyecek hale gelebilir" endişesi şimdiden ayyuka çıkmaya başladı.

Belediyenin bütçesinin tamamına yakını taşeron işçilerin de ekleneceği personellerin giderlerine ayrılacak olması hizmetler için yatırım tutarlarını da büyük oranda düşürecek. Bu da 1990'lı yıllardaki çöp dağlarını ve çukurlu yolları geri getirir kaygısı yarattı.