Zorunluluk Hali

[MertTheGreat]

Merhaba,

Bazı kitaplarda zorunluluk hali hukuka uygunluk sebepleri arasında gösterilirken bazılarında artık hukuka uygunluk sebepleri arasından çıkarıldığı yazıyor.

2010 KPSS sınavında bir soruda hukuka uygunluk sebebi olarak alınmış.

Zorunluluk hali son zamanlarda mı çıkarıldı ya da çıkarılmadı mı?

[hukukçu85]

zorunluluk hali hukuka uygunluk halleri arasından çıkarılmadı halen tck 25-2 de:
(2) Gerek kendisine gerek başkasına ait bir hakka yönelik olup, bilerek neden olmadığı ve başka suretle korunmak olanağı bulunmayan ağır ve muhakkak bir tehlikeden kurtulmak veya başkasını kurtarmak zorunluluğu ile ve tehlikenin ağırlığı ile konu ve kullanılan vasıta arasında orantı bulunmak koşulu ile işlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez.

[gallapagos]

TCK 24 vd. hükümlerini kapsayan başlığın adı, "Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Sebepler"dir. Keza zorunluluk hali de bu başlık altında düzenlenmektedir. Dolayısıyla zorunluluk halinin TCK'daki halinden hukuka uyunluk sebebi mi yoksa kusurluluğu kaldıran bir sebep mi olduğu anlaşılamaz. Doktrinde baskın görüşün kabul ettiği görüş, zorunluluk halinin hukuka uygunluk sebebi değil kusurluluğu etkileyen bir hal olduğudur. Doktrindeki baskın görüş, görüşürünü CMK 223'e dayandırmakadır. "Yüklenen suçun hukuka aykırı fakat bağlayıcı emrin yerine getirilmesi suretiyle veya zorunluluk hali ya da cebir veya tehdit etkisiyle işlenmesi,.....Hallerinde, kusurunun bulunmaması dolayısıyla ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilir." dikkat edilirse zorunluluk halininde içinde olduğu hükümde bu hallerde bereat kararı değil, ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilmesi gerektiği belirtilmiştir. Dolayısıyla doktrinde her ne kadar aksini benimseyenler olsa da zorunluluk hali bir hukuka uygunluk sebebi değil, kusurluluğu kaldıran bir sebeptir. KPSS sınavında da bu cevaba riayet etmenizi tavsiye ederim.

[MertTheGreat]

Teşekkür ederim soruda zaten ceza sorumluluğunu ortadan kaldıran sebepleri soruyordu, sanırım zorunluluk hali hukuka uygunluk sebepleri arasında gösterilmese bile ceza sorumluluğunu ortadan kaldırıyor.

[gallapagos]

Evet kesinlikle öyle. Zorunluluk halinin varlığı halinde suç oluşmasına rağmen kişinin cezai sorumluluğuna gidilmez.