Karma sözleşme tarafları (İş takipçisi-Kooperatif) arasında görülen davada Ticaret Mahkemelerinin görevi sorunu

[Yusuf Aydın Şahin]

X adlı şahıs ile Y adlı kooperatif Z adlı taşınmazın imar durumunun iyileştirilmesi yönünde Borçlar Kanunu kapsamında karma bir sözleşme akdediyor. X adlı şahıs görevini layıkı ile yerine getirip gerekli düzenlemelerin nihayeti için çalışmalar yapıyor. Süreç içerisinde Y adlı kooperatifin yönetim kurulu değişiyor ve sözleşmenin tarafı olmadığını iddia ederek X'e azilname gönderiyor. Bu safhadan sonra X adlı şahıs gayrimenkulün bulunduğu yerde sözleşmede belirlenen haksız feshe dayalı maddeye dayanarak cezai şartın yerine getirilmesi hususunda Asliye Hukuk Mahkemesinde davasını açıyor. Davalı Y vekili yetki (Biraz haklı sanırım), husumet ve iş bölümü itarızında bulunarak davanın Ticaret Mahkemelerinde görülmesi gerektiğini iddia ediyor. İlgili yasa 1163 sayılı yasanın 99. maddesi.

Burda sormak istediğim konu iş bölümü itirazının yerindeliği ve bu maddenin yalnızca kooperatif üyeleri ile kooperatif arasında görülen davalarda geçerliliğine ilişkin bilgileriniz. Saygılarımla...

[Yusuf Aydın Şahin]

Bilgi mahiyetinde kendi sorumu cevaplıyorum.

Y.D.:13.H.D.
Esas:2008/4118
Karar:2008/11323
Karar Tarihi:08.10.2008

Dava: Taraflar arasındaki davanın yapılan yargılaması sonunda, ilamda yazılı nedenlerden dolayı dilekçenin görev yönünden reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

Karar: Davacı; davalı E. İnşaat Mobilya Dekorasyon Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi ile diğer davalı S.S D ... Konut Yapı Kooperatifi arasında 15.05.2004 günlü arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesi bulunduğunu, bu sözleşmeyle yükleniciye bırakılması kararlaştırılan 4H 7. Blok 8. kat 33 numaralı bağımsız bölümün 22.08.2005 tarihli taşınmaz satış vadi sözleşmesi ile kendisine satıldığını, bir kısım ödemeleri yaptığını, ancak inşaatın bitirilip dairenin teslim edilmediğini ileri sürerek, yüklenicisi ile olan temlik sözleşmesinden dolayı davalı S.S. D ... Konut Yapı Kooperatifine üyeliğinin tesisini istemiştir.

Davalı kooperatif, davalı yüklenici şirketin sözleşmeden kaynaklanan edimlerini yerine getirmediğini, inşaatın mevcut hali ile davacının kooperatiften bir istekte bulunamayacaklarını, Ticaret Mahkemesi'nin görevli olduğunu savunarak davanın reddini dilemiştir.

Mahkemece, dava dilekçesinin görev yönünden reddine ve dosyanın görevli Asliye Ticaret Mahkemesi'ne gönderilmesine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir.

1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nun 99. maddesi uyarınca <bu kanunda düzenlenen hususlardan doğan hukuk davaları tarafların tacir olup olmadıklarına bakılmaksızın ticari dava sayılır> hükmünü getirmiştir. Yasanın anılan hükmüne göre ticari davalardan amaç; ortağı ile kooperatif veya kooperatif ile ortağı arasındaki hukuk davalarıdır. Zira, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nda tüzel kişiliği haiz olmak üzere ortaklığının belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek veya geçimlerine ait ihtiyaçlarını iş gücü ve parasal katkılarıyla karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulan kooperatif ile kanun ve ana sözleşmeye göre kooperatife ortak olanlar arasındaki düzenlemeler yapılmıştır. Somut olayda, davacı davalı kooperatifin ortağı olmadığından, davacı ile kooperatif arasındaki ilişkinin 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nun uygulanması suretiyle çözümü ve aralarındaki davanın ticari dava sayılması olanaklı değildir.

Kooperatifle diğer davalı şirket arasındaki 15.05.2004 günlü arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesinden kaynaklanan şahsi hakkın yüklenici tarafından davacıya temlik edilmesi de, davacı ile kooperatif arasındaki uyuşmazlığa 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun uygulanmasını gerektirmez.

Diğer taraftan, davacının dayandığı 22.08.2005 günlü sözleşmenin nedeni, yüklenici şirketin davacıya yaptığı temlik işlemidir. Çünkü, yüklenici 15.05.2004 tarihli arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesiyle kazandığı bir bakıma eserin bedeli olan bağımsız bölüm mülkiyet aktarımını doğrudan arsa sahibinden isteyebileceği gibi bu hakkını temlik işlemiyle üçüncü kişilere de devir ve temlik edebilir. Bir tanımlama yapmak gerekirse; alacağın temliki, alacaklı ile onu devralan üçüncü şahıs arasında borçlunun rızasına ihtiyaç olmaksızın yapılabilen ve sadece kazandırıcı bir tasarruf işlemi niteliğini taşıyan şekle bağlı bir akittir. Borçlar Kanunu'nun 163. hükmüne göre temlik sözleşmesi temlik edenle temlik alan arasındaki yazılı sözleşme ile kurulabilir. Ne var ki alacağın temlikinde aranan yazılı şekil temlik sözleşmesinin resmi şekilde yapılmasına engel değildir. Nitekim uygulamada yükleniciden şahsi hakkını temlik alan üçüncü kişilerin temlik sözleşmesini adi yazılı satış sözleşmesi veya noterde düzenleme şekilde taşınmaz satış vadi sözleşmesi olarak yaptıkları görülmektedir.

4822 Sayılı Kanunla değişik 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanunu'nun 3. maddesi (c) bendi ile konut ve tatil amaçlı taşınmaz mallar da Tüketicinin Korunması Kanunu kapsamına alınmıştır. Dava konusu taşınmaz konut niteliğindedir. Anılan yasanın (e) bendindeki tanıma göre tüketici; bir mal veya hizmeti ticari veya mesleki olmayan amaçlarla edinen, kullanan veya yararlanan gerçek veya tüzel kişiyi, (t) bendindeki tanıma göre de satıcı; kamu tüzel kişileri dahil olmak üzere ticari veya mesleki faaliyetler kapsamındaki tüketiciye mal sunan gerçek veya tüzel kişileri ifade eder. 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun'un 23. maddesi hükmüne göre de, bu kanun uygulaması ile ilgili çıkacak her türlü ihtilaflara Tüketici Mahkemelerinde bakılması gerekir. Kısaca ifade etmek gerekirse davacının dayanağı olan sözleşmeler yükleniciden kazanılan kişisel hakka ilişkin bulunduğundan ve dava bu sözleşmelere dayanılarak açıldığından, çekişmenin 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun'un 23. maddesince Tüketici Mahkemelerinde giderilmesi gerekir.

Açıklanan bütün bu yönler gözetilerek, davanın esasının incelenmesi yerine görevsizlik kararı verilmesi doğru olmadığından, karar bozulmalıdır.

Sonuç: Temyiz olunan kararın yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMAASINA, 08.10.2008 gününde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)