Pierre Loti

[çoban]

Pierre Loti (1850 - 1923)

Fransız romancı. Asıl adı Louis Marie Julien Viaud'dir. Pierre Loti isminin yazara, kimi kaynaklara göre öğrencilik yıllarında; kimi kaynaklara göreyse, 1867 yılında yaptığı Okyanusya seferi sırasında, Tahitili yerliler tarafından verildiği söylenir. Loti, egzotik iklimlerde yetişen egzotik bir çiçeğin ismidir.
1850 yılında Fransa'nın Rochefort kentinde Protestan bir ailenin en küçüğü olarak doğdu. 17 yaşında Fransız Deniz Kuvvetleri'ne girdi. Denizcilik eğitimini tamamladıktan sonra 1881'de yüzbaşı oldu ve ilerleyen yıllarda da terfi ederek albaylığa kadar yükseldi. Ortadoğu ve Uzakdoğu'da bulundu. Bir deniz subayı olarak romanlarında konu ettiği yabancı kültürünü pek çok yer gezerek tanıma fırsatını buldu. Bu yolculuklarında edindiği deneyimlerini ve gözlemlerini daha sonra kitaplarına yansıttı.

1879'da ilk romanı olan ve o dönemin Osmanlı Türkiye'sinden kesitler veren Aziyadé 'nin (Aziyade) yayınlanmasının ardından 1886'da Pécheur d'Islande'la (İzlanda Balıkçısı) Loti, kendini edebiyat çevresine kabul ettirmiş bir yazar oldu. Daha sonraki yıllarda her yıl bir kitabı çıktı ve kitapları geniş kitlelerce okundu. 1891 yılında Fransız Akademisi'ne seçilen yazar 1910 yılında Légion d’Honneur nişanını aldı. İzlenimci bir yazar olan Pierre Loti'nin oldukça yalın bir dili vardı. Edebiyattaki bu izlenimciliği kişiliğini de derinden etkiledi. Derin bir umutsuzluğu dile getiren yapıtlarında aşkın yanı sıra ölüm duygusu da geniş yer alıyordu. Bütün bu umutsuzlukla birlikte içinde duyduğu insanlığa karşı şefkat ve acıma duygusunu yapıtlarına yansıttı.

Birçok kez İstanbul'da bulunmuş olan Pierre Loti, İstanbul'a ilk kez 1876 yılında bir Fransız gemisiyle, görevli subay olarak geldi. Loti, Osmanlı yaşam biçiminden etkilendi ve pek çok eserinde bu etkiyi gösterdi. Aziyadé adlı romanına adını veren kadınla burda tanıştı. İstanbul'da bulunduğu zamanlarda Eyüp'te yaşadı. İstanbul'a hayran olan Pierre Loti, kendisini her zaman Türk dostu olarak nitelendirdi.

1913 yılında yazdığı La Turquie Agonisante (Can Çekişen Türkiye) kitabıyla Batı politikalarını eleştiren Loti aynı yıl devlet konuğu olarak Türkiye'ye geldiği zaman, Tophane Rıhtımı'nda büyük bir törenle karşılanarak Sultan Reşat tarafından sarayda ağırlandı. Balkan Savaşları'da, I. Dünya Savaşı'nda ve sonrasında Anadolu işgalinde Avrupa'ya karşı hep Türkler'i savundu. Millî Mücadele döneminde Anadolu'daki direnişe destek vermesi ve kendi ülkesi olan işgalci Fransa'yı ağır bir dille eleştirmesiyle Loti, Türk halkının da sempatisini kazandı. Öyle ki, Türkiye Büyük Millet Meclisi 4 Ekim 1921' de Pierre Loti' ye şükranlarını sunan bir mektup yolladı. Bununla birlikte Pierre Loti, 1920 yılında "İstanbul Şehri Fahri Hemşehrisi" olarak kabul edildi ve onun adını taşıyan bir de cemiyet kuruldu. Daha sonraları İstanbul'da Divanyolu'nda bir caddeye "Pierre Loti Caddesi" ve Eyüp'te bir kahvehaneye de "Pierre Loti kahvesi" adı verildi. Günümüzde bu kahvehanenin olduğu tepe de Pierre Loti Tepesi olarak anılmaktadır.

Bazı eserleri
Pécheur d'Islande, 1886 (İzlanda Balıkçısı) Aziyadé (1879, Aziyade)
Le Roman d'un Spahi (1881, Bir Sipahinin Romanı)
Pécheur d'Islande (1886, İzlanda Balıkçısı)
Madame Chrysanthème (1887, Madam Krizantem)
Le Roman d'un Enfant (1890, Bir Çocuğun Romanı)
Le Livre de la Pitié et de la Mort (1891, Acıma ve Ölümün Kitabı)
Ramuntcho (1897)
Reflets de la Sombre Route (1899, Karanlık Yol Üzerindeki Yansımalar)
Les Désenchantées (1906, Mutsuz Kadınlar)
La Turquie Agonisante (1913, Can Çekişen Türkiye)
Prime Jeunesse (1919, İlk Gençlik)
Un Jeune Officier Pauvre (1923, Zavallı Genç Bir Subay)

kimkimdir.gen.tr

[çoban]

Dünyaca ünlü Fransız yazar Pierre Loti'nin orijinal el yazması mektuplarında, Osmanlı İmparatorluğu içindeki azınlıkların Batılı devletler tarafından kışkırtıldığını, azınlık cemiyetlerinin aldığı dış yardımlar ve direktiflerle ayaklanmalar çıkardıklarını vurguluyor.

İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Arşivi ve Müzesi, dünyaca ünlü Fransız yazar Pierre Loti'nin orijinal el yazması mektupları, telgrafları ve incelemelerini araştırmacıların hizmetine sunmaya başladı.

Belgeler arasında, Loti'nin 1915 Ermeni soykırımı iddialarına karşı Türk tezini savunan incelemesi de bulunuyor.

Loti, el yazısıyla kaleme aldığı ve üzerinde düzeltmeler yaptığı araştırmasında Türk tezini savunarak, Osmanlı İmparatorluğu içindeki azınlıkların Batılı devletler tarafından kışkırtıldığını, azınlık cemiyetlerinin aldığı dış yardımlar ve direktiflerle ayaklanmalar çıkardıklarını vurguluyor.

Pierre Loti, Batılı kaynakların Balkanlar'daki Müslüman topluluklara yapılan eziyetleri görmezden geldiklerini de vurgulayarak, bazı duyarlı Batılıların da sansüre uğratıldığını, yapılan yanlış bilgilendirme ve propagandalardan dolayı Türkler'in barışsever ve hoşgörülü bir halk olduğunun bilinmediğini, gerçeklerin çarpıtıldığını ifade ediyor.

Asıl adı Louis Marie Julien Viaud olan Türk dostu Fransız yazar Pierre Loti'nin orijinal Fransızca ve Osmanlıca dilindeki yazışmaları, İzmir Büyükşehir Belediyesi Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi'ne (APİKAM) kazandırıldı.

Belgeler, günümüzde hâlâ tartışılan pek çok önemli soruna da ışık tutuyor.

Araştırmacı - yazar Orhan Koloğlu tarafından 2007 yılında APİKAM'a bağışlanan eserler 252 belge, 6 klasörden oluşuyor. Belgeler 2 yıl süren titiz çeviri çalışmalarının ardından tasnif edilerek araştırmacılara açıldı.

1850'de Fransa'da doğan Pierre Loti, Osmanlı topraklarına ilk kez 1870 yılında İzmir ziyaretiyle ayak basıyor. Bazı kaynaklar, gemisi İzmir Limanı'na demir atan Pierre Loti'nin, İzmir'deki bazı çarşıların desenlerini çizdiğini söylüyor. 1923 yılındaki vefatına kadar Türk topraklarına defalarca gelip giden ve bir dönem İstanbul'da ikamet edip romanlar yazan Pierre Loti'nin yazışmaları arasında, İzmir Müdafaa-i Hukuk-i Osmaniye Cemiyeti'nin mektubu da bulunuyor.

Cemiyet, İzmir'in işgal edilmesine tepki gösteren ve yurtdışında İzmir'in işgalinin haksızlığını savunan Pierre Loti'ye teşekkür ediyor.

Pierre Loti, 1923 yılında Paris'te hayatını kaybettiğinde, cenaze törenine Lozan Barış Görüşmeleri için İsmet Paşa başkanlığında Fransa'da bulunan delegasyondan bir temsilci de katılarak Türkiye adına son görevini yerine getirmişti. Pierre Loti'nin "Can Çekişen Türkiye", "Aziyade", "Bir Sipahinin Romanı", "Acıma ve Ölümün Romanı", "Madam Krizantem" "İzlanda Balıkçısı", "Bir Çocuğun Romanı" gibi pek çok eseri bulunuyor.

Haber7