İhbar Üzerine Trafik Cezası Yazılabilir mi?

[önder71]

I-GİRİŞ;

Trafik cezalarının hangi görevliler tarafından ve hangi hallerde tanzim edileceği 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve Karayolları Trafik Yönetmeliğinde açık ve anlaşılır şekilde düzenlenmiştir.
Anılan düzenlemelerde; trafik polisinin görmediği ve kendisinin bizzat tespit etmediği trafik suçu nedeni ile trafik cezası yazamayacağı genel kural olarak belirtilmiş, istisnai olarak da, önleyici zabıta olarak emniyet hizmetleri sınıfından her kademedeki görev başında olan personelinin, görünür biçimde cereyan eden trafik olay ve suçları nedeni ile trafik suçu işlediğini bizzat tespit ettiği aracın plakasını bildirmesi üzerine de, trafik zabıtasınca trafik cezası yazılabileceği öngörülmüştür.
Bir 155 ihbarı veya emniyet hizmetleri sınıfına dahil olmayan bir yönetici veya kamu görevlisinin ihbarı ve bildirimi veya istemi üzerine trafik cezası yazılması, mevzuat hükümlerine mümkün değildir.
Örneğin bir kaymakam, bir savcı veya bir hakim veya bir kamu kurumunun il müdürü veya diğer yöneticileri, bir aracın trafik suçunu işlediğine ilişkin bildirim ve istemleri üzerine trafik cezası yazılması, detayı aşağıda açıklanacağı üzere, 2918 sayılı yasanın 6/b. ve 114/2.maddesi ile Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 7/a.maddeleri uyarınca mümkün olmadığı sonucu ortaya çıkmaktadır.
Trafik görevlileri, ya kendilerinin bizzat gördükleri trafik suçları nedeni ile veya emniyet hizmetleri sınıfı personelinin bizzat trafik suçu işlediğini tespit ettiği hallerde, plaka bildirimi üzerine, yönetmeliğin 7/a.maddesinde ki istisnai kurallar uyarınca trafik cezası yazması mümkündür.

II-AÇIKLAMA:

1- Yasanın 6/b.maddesi ile Yönetmeliğin 7/a.maddesi uyarınca yapılacak değerlendirmede;

A- Trafik denetleme birimleri kurulmuş ve aktif olarak faaliyette bulunduğu, ancak olay veya trafik suçu işlendiğinde o için, olay yerinde trafik polisinin bulunmadığı hallerde, her polisin değil de, önleyici zabıta olarak emniyet hizmetleri sınıfından her kademedeki personelin, trafik düzeni ve güvenliği açısından GÖRÜNÜR şekilde karşılaştıkları olaylara ve suçlara müdahaleye yetkili oldukları belirtilmiştir.
Burada iki hususu gözden kaçırmamak gerekir.
a-Birincisi her polisin bu yönde bir yetkisinin bulunmadığı hususudur. İzinli, istirahatlı bir polis veya amir, gördüğü bir trafik suçu nedeni ile ekip çağırıp ceza yazdıramaz. 2559 sayılı yasanın ek 4.maddesinde yer alan branş ve görev saati ve yerinin önemli olmaksızın, resen kovuşturulacak bir suçun işlenmesi halinde, görevli bulunulan il sınırları içinde müdahale ve görevli memur sayılma hali burada geçerli değildir. Zira yönetmelikte açıkça belirtildiği üzere, önleyici zabıta olarak emniyet hizmetleri sınıfından her kademedeki personelin bildirim isteniştir. Adli kolluk veya görevlilinin değil.
b-Önemli olan ikinci husus ise, her trafik suçunun değil, yukarıda belirtilen polislerin “görünür” şekilde karşılaştıkları olay ve suçlara müdahale yetkileri vardır. Bu müdahale yetkisi içinde en aktif kullanılan ise, Yönetmeliğin 7.maddesinde açıkça belirtilen “uyarma” ve “alınan plakanın trafik zabıtasına verilmesi” ve trafik cezası yazdırılmasıdır.

B-Bu yetkinin sınırsız olmadığı, trafik zabıtasına tanınan bütün yetkileri kapsamadığı maddenin devamında vurgulanmış ve sadece;

b1-Trafik düzensizliğini yaratanları uyarma,
b2-Trafik suçu işleyenlerin araç plakalarını trafik zabıtasına bildirme, gerekli hallerde duruma müdahale edilmesini isteme,
b3-Müdahalenin mümkün olamayacağının anlaşılması halinde durumu bir tutanakla tespit ederek trafik zabıtasına iletme, hallerine münhasır olmak kullanılacağı açıkça düzenlenmiştir. Zaten yasanın 114/2.maddesinde de suç ve trafik ceza tutanağı düzenleme yetkisinin trafik zabıtasına ait olduğu belirtilmiştir.

2-Diğer taraftan, araç plakasına trafik cezası yazma ile ilgili yasanın 116/1.maddesinde sınırlama getirilmiş, her araca ve her trafik suçuna bu şekilde trafik cezası yazılması kısıtlanmıştır. Benzer şekilde Yönetmeliğin 166.maddesinde de, açık ve detaylı düzenleme getirilmiştir.

a-Trafiği tehlikeye düşürecek, engel olacak şekilde veya yasaklanmış yerlerde park edilen araçların,
b-Trafik kural ve yasaklarına aykırı davranışları belirlenmiş bulunan, sürücüsü tespit edilemeyen araçların, tescil plakalarına trafik cezasının yazılması mümkündür.


III-İLGİLİ MEVZUAT:

2918 sayılı yasanın “Trafik Zabıtasının Görev ve Yetki Sınırı İle Genel Zabıtanın Trafik Hizmetlerini Yürütmeye İlişkin Yetkisi” başlıklı 6.maddesinin “b” bendinde “Genel Zabıta, trafik zabıtasının bulunmadığı veya yeterli olmadığı yerlerde polis…..yönetmelikte belirtilen esas ve usullere uygun olarak trafiği düzenlemeye ve trafik suçlarına el koymaya görevli ve yetkilidir.” Hükmü yer almaktadır.
Aynı Yasanın “Suç Ve Ceza Tutanakları” başlıklı 114/2.maddesinde; “(Değişik fıkra: 10/05/2006 - 5495/3 md.) Bu Kanunda yazılı trafik suçlarını işleyenler hakkında yetki sınırları içinde Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı …personelince tutanak düzenlenir.” Hükmü ile aynı maddenin 3.fıkrasında da “Birkaç trafik suçunun bir arada işlenmesi halinde her suç için ayrı ceza uygulanır.” Hükmü yer almaktadır.
Yasanın “Tescil Plakasına Göre Tutanak Düzenlenmesi” başlıklı 116/1.maddesinde de “(Değişik fıkra: 25/06/1988-KHK - 330/8 md.; Aynen Kabul: 31/10/1990 - 3672/7 md.) Trafiği tehlikeye düşürecek, engel olacak şekilde veya yasaklanmış yerlerde park etmiş araçlara veya trafik kural ve yasaklarına aykırı davranışları belirlenmiş bulunan, karayolları ağırlık kontrol mahallerinde işaret, ışık, ses veya görevlilerin ikazına rağmen tartı sistemine girmeden seyrine devam eden ve sürücüsü tespit edilemeyen araçlara tescil plakalarına göre ceza veya suç tutanağı düzenlenir.” Hükmü yer almaktadır.
Yasanın “Fahri Trafik Müfettişliği” başlıklı ek 6/2.maddesinde de “Fahri trafik müfettişleri; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun suç saydığı fiilleri işleyenler hakkında işlem yapılması amacıyla, Emniyet Genel Müdürlüğünce kendilerine verilen tutanağı düzenlemek ve bunları aracın tescilli olduğu trafik kuruluşuna gönderilmek üzere en geç bir hafta içerisinde herhangi bir trafik kuruluşuna teslim etmek zorundadırlar.” Hükmü yer almaktadır.
Karayolları Trafik Yönetmeliğinin “Trafik Zabıtası Dışındaki Polis Hizmet Birimlerinin Görev ve Yetkileri” başlıklı 7.maddesinde “Emniyet Teşkilatının trafik zabıtası dışındaki hizmet birimlerinde görevli emniyet hizmetleri sınıfı personelinin trafik hizmetlerine ilişkin görev esasları ile yetki sınırları aşağıda gösterilmiştir.
a) Trafik denetleme birimlerinin kurulmuş olduğu yerlerde; önleyici zabıta olarak emniyet hizmetleri sınıfından her kademedeki personel, trafik düzeni ve güvenliği açısından GÖRÜNÜR şekilde karşılaştıkları olaylara ve suçlara müdahaleye yetkilidir.
Bu yetki;
1) Trafik düzensizliğini yaratanları uyarma,
2) Trafik suçu işleyenlerin araç plakalarını trafik zabıtasına bildirme, gerekli hallerde duruma müdahale edilmesini isteme,
3) Müdahalenin mümkün olamayacağının anlaşılması halinde durumu bir tutanakla tespit ederek trafik zabıtasına iletme, hallerine münhasır olmak üzere kullanılır.” Hükmü yer almaktadır.

Yönetmeliğin “Tescil Plakalarına Göre Tutanak Düzenlenmesi” başlıklı 166.maddesinde de “2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun YETKİ VERDİĞİ TRAFİK ZABITASI, trafik zabıtasının bulunmadığı veya yeterli olmadığı yerlerde polis, … tarafından;
a) Trafiği tehlikeye düşürecek, engel olacak şekilde veya yasaklanmış yerlerde park edilen araçlara,
b) Trafik kural ve yasaklarına aykırı davranışları belirlenmiş bulunan, sürücüsü tespit edilemeyen araçlara,
c) ( Değişik bend : 18/05/2007 - 26526 S.R.G Yön/34.mad ) 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 26/1-2, 31/1-b, 36 ve 49 uncu maddeleri hükümlerine uymayan araçları kullanan sürücüler, aynı zamanda araç sahibi değilse, araç sahiplerine aynı miktar kadar ” tescil plakalarına trafik cezasının düzenleneceği belirtilmiştir.

IV-SONUÇ:

1-Trafik polisi bizzat gördüğü ve kendisinin tespit ettiği, el koyduğu trafik suçu nedeni ile trafik cezası yazabilir.

2-İstisnai olarak ve sadece önleyici zabıta olarak emniyet hizmetleri sınıfından her kademedeki görev başında olan personelinin, özel takip ve araştırma sonucunda değil de, görünür tarzda gerçekleşen ve bizzat kendilerinin karşılaştıkları olay ve suçları nedeni ile trafik suçu işlediğini tespit ettiği araçların plakaların trafik zabıtasına bildirimi üzerine, Yönetmeliğin 7/a.maddesinde sayılan koşullar gerçekleşmesi şartı ile trafik cezası, trafik zabıtası kendi görmediği trafik suçu nedeni ile de trafik cezası yazabilir. Ancak, genel zabıta bizzat kendisi değil de, olay yerinde ki tanık veya tarafların iddiaları üzerine, araç plakasını ceza yazması için trafik zabıtasına bildirilmesi yönetmelik hükmüne aykırıdır.

3-Mülki Amir, Savcı, Hakim ve emniyet hizmetleri sınıfından olmayan diğer kurum amir ve memurlarının bildirimleri ve istemleri üzerine, trafik cezası hukuken yönetmelik hükümleri kapsamında yazılamaz. Zira trafik cezası yazılması ile ilgili hususlar, mülki amir ve adli amir adına yapılan görevler değil, vergi denetimi gibi özel ve müstakil bir görev ve yetki alanıdır.

4-Emniyet hizmetleri sınıfından her polisin değil, önleyici zabıta olan emniyet hizmetleri sınıfı personelinin bildirimi yeterli ve vasıflı olarak öngörülmüştür. 2559 sayılı yasanın ek 4.maddesinde yer alan ve adli göreve ve olaya bağlı olarak görevli bulunulan il sınırları içinde ki olaya, görev saati veya branş ayrımı gözetilmeden müdahale yetkisi ve görevli memur sayılma durumu, burada işletilemez. Zira adli görev ve adli zabıta değil, önleyici mahiyette görev yapan ve görevli bulunan polisin bildirimi öngörülmüştür.

5-Bu şekilde geçerli bildirim üzerine yazılan trafik cezalarında, kimin bildirimi üzerine ceza yazıldığının kayıt altına alınması gereklidir. Aksi halde, kendi görgü ve tespiti olmadan yazılan trafik cezası, sanki trafik zabıtasının kendisinin bizzat tespit ettiği bir trafik suçu gibi anlaşır. Bu durumda hem tanzim edilen tutanağın geçerliliği, hem de gerçek ve somut durum ile uyumsuz tutanak tanzim eden memurun sorumluluğu gündeme gelebilir.

6-Vatandaş ve diğer kamu görevlilerinin ihbar ve şikâyetlerinin, meydana gelebilecek kaza ve benzeri diğer trafik olayların önüne geçilmesine hizmet adına yararlı olmak ile birlikte, trafik cezası yazılmasına imkan ve yetki vermez. Aksi davranışların sorumluluk doğurması da mümkündür. Ancak Fahri trafik müfettişleri ile ilgili yasa ve yönetmelik hükümlerine göre, fahri trafik müfettişinin tanzim ettiği tespit tutanağının, trafik suç tutanağına çevrilmesi yasal ve hukuki olarak mümkün ve zorundur.

7-Mobese ve radar gibi resmi kurum kayıtlarının trafik görevlisinin bizzat görgü ve tespitine imkan veren teknik cihazlar ile yapılan tespit sonrasında trafik cezasının kesilmesi mümkün olduğu, özel kişilerce çekilen video kayıtlarının her seferinde güvenilirlik adına bilirkişi incelemesinden geçirilme gibi bir takım uygulamaları zorunlu kıldığı da gözetilerek, ayrıca yasa ve yönetmelikte bu yönde bir açık düzenleme yer almadığından kabul edilmemesinin faydalı ve gerekli olduğu değerlendirilmektedir.

8-Tescil plakasına her trafik suçu nedeni ile değil sadece yasa ve yönetmelikte belirtilen suçlar nedeni ile ceza yazılabileceği, sürücüsünün tespit edilememe halinin sorgulanması ve zabıtanın bu amaçla yaptığı araştırma ve faaliyetlerin neler olduğu konusunun ileriki aşamalarda sorgulanabileceği göz önüne alınarak, bu durumun belgelenmesinin faydalı olacağı değerlendirilmektedir. Zira, kırmızı ışıkta geçtiği ve sürücüsünün tespit edilemediği gerekçesi ile bir traktörün plakasına yazılan ceza, her zaman tartışmalı olabilecek ve sorumluluk doğurabilecektir. Sürücünün tespit edilememesinin haklı ve belgelenebilir bir gerekçesinin bulunması her zaman faydalı olacaktır.


Önder ÖZLEM

[hasmetyildirim]

Yazılabılıyor bana çok yazıldı.Benimde hatalı araç kullananları ihbar ettiğim oldu . Bu bir vatandaşlık görevidir .

[önder71]

Sayın haşmetyıldırım

İhbar bir vatandaşlık görevidir. Bu ihbar üzerine olay yerine giden trafik ekibi kendi görgü ve tespitine dayalı olarak trafik cezası yazabilir. Ama kendisi görmeden sırf bir ihbara veya anlatıma dayalı olarak yazılan trafik cezası 2918 sayılı yasa ve yönetmelik hükümlerine göre hukuka aykıdır. Yazımızda da, bu şekilde ceza yazılmasının mümkün olup olmadığı sorulmuyor, mümkün olmadığı açıklanmaya çalışılıyor...Ama yine de katkınız için teşekkürler....

[earioz]

Sn önder71,

Emek harcandığı belli olan makalelerinizi muhtelif başlıklarda takip ediyorum.

Naçizane, bahsettiğiniz durumun teorik, pratiğinin ise tam tersi olduğuna şahidim.

Ülkemizde hemen hemen her hukuki konuda olabileceği gibi.

Saygılarımla,

[babaveugur]

elbette yazlıması için bir delil olması gerek. cezalar polislerin tespitine göre yazıldığı için kendi kafalarına göre ceza yazabilirler ama ihbar eden kişinin samimiyetine güvenen polis memuru cezayı yazar kimse de birşey diyemez. itiraz edersiniz mahkemeyi kazanırsanız ceza bedelini geri alırsınız.

[hasmetyildirim]

peki gönüllü fenni trafik görevlileri var balkondan bakarak araç plakalarını ses kayıt cihazına okuyup cezaya çeviriyorlar bunlarında iptali söz konusumu
krımızı ışıkta geçen bir aracın ihbarında polisin gelmesimi beklenecek ...

[önder71]

Sayın Haşmetyıldırım

yine yukarıda ki yazıda belirtildiği üzere,Fahri Trafik Müfettişliği ile ilgili yasada ve yönetmelikte özel düzenlemeler yer aldığından hukuka aykırılık veya bir çelişki yok.
Yasanın “Fahri Trafik Müfettişliği” başlıklı ek 6/2.maddesinde de “Fahri trafik müfettişleri; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun suç saydığı fiilleri işleyenler hakkında işlem yapılması amacıyla, Emniyet Genel Müdürlüğünce kendilerine verilen tutanağı düzenlemek ve bunları aracın tescilli olduğu trafik kuruluşuna gönderilmek üzere en geç bir hafta içerisinde herhangi bir trafik kuruluşuna teslim etmek zorundadırlar.” Hükmü yer almaktadır.

Kırmızı ışıkta geçen aracı polis görmemiş ise, vatandaş ihbarı ile trafik cezası yazılamaz. Bunda yasa ve yönetmelik hükümlerine göre bir yanlışlık yok. Aksi halde, herkes herkesi ihbar eder ve ceza yazdırması gibi dünyada olmayan bir durum ortaya çıkar.

[mehmetilker]

a-Birincisi her polisin bu yönde bir yetkisinin bulunmadığı hususudur. İzinli, istirahatlı bir polis veya amir, gördüğü bir trafik suçu nedeni ile ekip çağırıp ceza yazdıramaz. 2559 sayılı yasanın ek 4.maddesinde yer alan branş ve görev saati ve yerinin önemli olmaksızın, resen kovuşturulacak bir suçun işlenmesi halinde, görevli bulunulan il sınırları içinde müdahale ve görevli memur sayılma hali burada geçerli değildir

Diyorsun ama kanunda şöyle der:

Ek Madde 4- (Ek: 16/6/1985-3233/7 md.)
Polis, görevli bulunduğu mülki sınırlar içinde, hizmet branşı, yeri ve zamanına bakılmaksızın, bir suçla karşılaştığında suça el koymak, önlemek, sanık ve suç delillerini tesbit,muhafaza ve yetkili zabıtaya teslim etmekle görevli ve yetkilidir.
Bu madde hükmü gereğince bir suça müdahale eden polise karşı işlenen suçlar görevli memura karşı işlenmiş suç; müdahalede bulunan polisin işlediği suçlar ise görevli memurun işlediği suç sayılır:der
Konuyu iyice anlamak açısından soruyorum konuyu açarmısın biraz.

[önder71]

"Diyorsun ama kanunda şöyle der:Ek Madde 4- (Ek: 16/6/1985-3233/7 md.)
Polis, görevli bulunduğu mülki sınırlar içinde, hizmet branşı, yeri ve zamanına bakılmaksızın, bir suçla karşılaştığında suça el koymak, önlemek, sanık ve suç delillerini tesbit,muhafaza ve yetkili zabıtaya teslim etmekle görevli ve yetkilidir.
Bu madde hükmü gereğince bir suça müdahale eden polise karşı işlenen suçlar görevli memura karşı işlenmiş suç; müdahalede bulunan polisin işlediği suçlar ise görevli memurun işlediği suç sayılır:der
Konuyu iyice anlamak açısından soruyorum konuyu açarmısın biraz."

2559 sayılı sayılı yasa genel kolluk görevlerini düzenler ve 2918 sayılı yasa ile trafik ile hususları ve trafik suçları ve cezaların düzenler. 2918 sayılı yasada yer alan suç kavramı ile 2559 sayılı yasada yer suç kavramları birbirinden farklıdır. Tıpkı disiplin ile ilgili mevzuatta disiplin suçunun farklı olduğu gibi, tıpkı vergi suçunun farklı olduğu gibi....tıpkı belediye zabıtasının ceza kestiği suçların farklı olması gibi...
Bu hususta bir tartışma veya karışıklık yok. Sanırm siz hukuka ve yasalara biraz uzaksınız.
Trafik suçları nedeni ile yazılan cezalar birer idari işlemdir. Bu nedenle 2559 sayılı yasanın ek 4.maddesinde yer alan suç kavramı ile tarfik suçları ilişkilendirilemez...Eğer trafik suçunu ve adli suçu aynı nitelikte görsek, hakimin yetkisinin polise devri gibi bir husus ortaya çıkar ki, tüm dünyada bu açından, adli suç ile trafik suçunun farklı olduğu konusunda bir şüphe ve karışıklık yoktur.
Trafik suçları manevi unsur-maddi unsur ve netice gibi unsurları ihtiva eden adi suçlardan fatlıdır ve bu suçlar dedeni ile yazılan cezalarda sadece birer idari işlem niteliğindedir. Trafik suçu işlendiğinde kasıt varmı yokmu, taksirli mi, tanık varmı, gibi yargılamaya ilişkin hususlara ihtiyaç yoktur. Bu nedenle trafik cezaları da aksi ispatlanıncaya kadar geçerli birer karine niteliğinede idari işlemlerdir....
...Bu nedenle adli suçu hatta her adli suçu da değil, resen kovuşturulması gereken adli suçu öngören 2559 sayılı yasanın ek 4.maddesi trafik suçlarında uygulanmaz....Hatta trafik suçlarını önlemeye çalışan ve görevi nedeni ile yaranan polise nakdi tazminat dahi ödenmez.

[mehmetilker]

Kusura bakmayın amacım kabalık yapmak değil,ben trafik polisiyim ve biz devamlı bu şekilde ceza yazıyoruz.Ben hukuki dayanağımı bilmediğimden dolayı konunu üzerine gitmeye çalışıyorum.Bu konu mahkeme kararları varmı veya kanunu yorumlama değilde açık bir kural, amacım bilgilenmek bana yardımcı olurmusunuz.En son aksarayda kaymakam'ın tehlikeli araç kullandığı belirterek yazılan ceza mehkeme tarafından iptal edildi ama mahkeme kararını okuyamadım beni bilgilendirirseniz sevinirim saygılar.