İşe iade davalarında 10 günlük başvuru süresi

[yasermindar]

Merhaba,

Benim sorum işe iade davalarından sonra davayı kazanan işçinin işe iade başvuru süresi olan 10 günlük süre ile ilgili.

İşçi işe başlama başvurusunu 10 gün içinde mi yapmalı yoksa 10 günlük sürede bu başvuru işverene ulaşmalı mıdır? Örnekleyecek olursam; mahkeme kararı 01.01.2006 da kesinleşmiş ise 11.01.2006 da işçi noterden ihtarla yada iadeli taahütlü mektüpla başvurmuş olsa ve de bu başvuruyu işveren 16.01.2006 da tebliğ almış olsa, yapılan başvuru geçerli olur mu? Bu konu hakkında yargıtay kararı mevcut mudur.

Bu konu hakkında bana bilgi verebilirseniz sevinirim.
İyi çalışmalar

[Av.Onur Tunga]

Sayın yasermindar,

Öncelikle süre 10 gün değil, 10 işgünüdür. İkincisi, süre kesinleşen mahkeme kararının işçiye tebiği ile başlar. Üçüncüsü de, süresi içerisinde başvuru iradesinin ortaya konulmuş olması ve bunun kanıtlanabilmesi yeterlidir. Örneğinize göre, kesinleşen mahkeme kararının tebliğinden itibaren 10 işgünü içerisinde notere gidilip işe iade başvrusunun işverene ihtar edilmiş olması yeterlidir, aynı sürede ulaşmış olması gerekmez. Ancak iadeli taahhütlü mektubun ispat açısından sorun yaratabileceği düşüncesindeyim. Bu nedenle en güvenilir yöntem noter marifetiyle başvuruda bulunmaktır.

[Av.Abbas Bilgili]

Sayın Tunga;
Kesinleşmiş mahkeme kararının işçiye (veya vekiline) tebliğinden itibaren 10 işgünü içinde yapılacak başvurunun karşı tarafa da 10 işgünü içinde ulaşması gerekir sanıyorum. Yasada bu hususta çok net açıklık yok ama öğretide bu başvuru iradesinin 10 işgünü içinde işverene (veya yetkilisine) ulaşması gerektiği konusunda görüş var. Aksi görüşe de ben rastlamadım. Bildiğim kadarı ile Yargıtay kararı da henüz yok. Selam.

[Av.Onur Tunga]

Sayın Bilgili,

9. Hukuk Dairesinin de maddeyi sizin düşündüğünüz gibi yorumladığını öğrendim ama henüz bir karara ulaşamadım.

Ama maddenin, lafzına sıkı sıkıya bağlı kalınarak bu şekilde yorumlanması içime sinmedi. Bu yorum, işçi lehine yorum ilkesiyle de ne derece bağdaşır o da ayrı bir konu...

Ayrıca bu yorum tarzı ispat hukuku açısından da çok sorun doğuracak nitelikte... İşçi on işgünü içerisinde işverene müracaat ettiğini ispatlayabilmek için noterle beraber mi gidecek işyerine? Dilekçesini işveren kabul etmezse, tutanak mı düzenletecek, süresinde başvurduğunu ama dilekçesinin kabul edilmediğini tanıklarla mı ispatlayacak? İşçiyi ispat hukuku açısından bu kadar zor durumda bırakmanın bir anlamı var mı?

Son tahlilde, bu yorum tarzı kimin işine daha çok yarar? İşçinin mi işverenin mi?

Selamlar

[Av.Abbas Bilgili]

Aslında haklısınız. Ancak uygulamada 10 işgünü içinde başvuru iradesinin işverene ulaşması gerektiği görüşü hakim. Yargıtay kararı hatırlamıyorum ama Yargıtay'ın da bu doğrultuda yorumlayacağını tahmin ediyorum.

Bu konuda ispat sorunları yaşanır. Noter yolu en sağlamı ama pahalıdır. Noter'den APS ile gönderildiğinde ertesi gün veya en fazla 2 günde ulaşıyor. Daha sonra noterden bunun ne zaman ulaştığını öğrenip belgenin arkasına ulaşma tarihine dait şerh yazdırılıyor.

Fakat, ben daha pratik ve daha ucuz bir yol buldum. İadeli taahhütlü yazıyı APS ile gönderiyorum. Bu şekilde gönderimde iki adet belge dolduruluyor. Bunlardan biri zarfın üzerine yapıştırılan ve bir nüshası kopartılıp size verilen adresle ilgili belge, diğeri de karşı tarafa ulaşıp geri gelen bir kart. Aslında adres yazılan bu belgelerde uygun bir yere (işverenin adresnin yanına) "X'in işe başlama başvurusudur" notunu yazıyorum. Bu notu yazmamın sebebi ileride işveren tarafından "zarfın içinde işe başvuru dilekçesi yoktu" demesin diye. Zaten bunun bir nüsahası sizde kalıyor. İade kartı da daha sona geliyor ve üzerinde işverene ulaştığı tarih bulunuyor. Hep bu yöntemi denedim ve hiç sorun yaşamadım. Selam.

[Av.Onur Tunga]

YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ 2008/35175 ESAS 2010/19236 KARARDAVA : Davacı,boşta geçen ücret alacağı ile işe başlatmama tazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.Yerel mahkeme, isteğin reddine karar vermiştir. Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyasıiçin Tetkik Hakimi S. Göktaş tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:KARAR : Davacı işçi, iş sözleşmesinin geçerli neden olmadan feshedilmesi üzerine açtığı işe iade davasının lehine sonuçlandığını, süresinde müracaatına rağmen davalı işverence işe başlatılmadığını ileri sürerek boşta geçen süre ücreti ile işe başlatmama tazminatının hüküm altına alınması isteğinde bulunmuştur. Davalı işveren, davacının süresinde başvurmadığını, ayrıca vekil aracılığıyla başvuruda bulunulamayacağını belirterek davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur. Mahkemece işe iade kararından sonra işçinin işe başlatılmak için bizzat başvurması gerektiği, vekil aracılığıyla yapılan başvurunun kanuna uygun olmadığı,süresinde başvuru yapılmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir. Kararı davacı taraf temyiz etmiştir. İşe iade davası sonunda işçinin başvurusu, işverenin işe başlatmaması ve buna bağlı olarak işe başlatmama tazminatı ile boşta geçen süreye ait ücret konularında taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 21. maddesinin 5. fıkrasına göre, işçi kesinleşen mahkeme kararının kendisine tebliğinden itibaren 10 iş günü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunmak zorundadır. Aksi halde işverence yapılan fesih geçeri bir feshin sonuçlarını doğurur. 4857 sayılı İş Kanunu'nda işçinin şahsen başvurması gerektiğine dair bir düzenleme bulunmamaktadır, işçi, işe başlatılma konusundaki iradesini bizzat işverene iletebileceği gibi, vekili ya da üyesi olduğu sendika aracılığı ile de ulaştırabilecektir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun dairemizce de benimsenen görüşü bu yöndedir ( 17.06.2009 gün ve 232-278 sayılı kararı ). Aynı maddenin 1. fıkrasına göre de işveren işe iade için başvuran işçiyi 1 ay içinde işe başlatmak zorundadır. Aksi halde en az 4, en çok 8 aylık ücret tutarında belirlenen iş güvencesi tazminatı ile boşta geçen süreye ait en çok 4 aya kadar ücret ve diğer hakları ödenmelidir. İşçinin işe iade yönündeki başvurusu samimi olmalıdır, işçinin gerçekte işe başlamak niyeti olmadığı halde, işe iade davasının sonuçlarından yararlanmak için yapmış olduğu başvuru geçerli bir işe iade başvurusu olarak değerlendirilemez. Başka bir anlatımla, işçinin süresi içinde işe iade yönünde başvurusunun ardından, işverenin daveti üzerine işe başlamamış olması halinde, işçinin gerçek amacının işe başlamak olmadığı kabul edilmelidir. Bu durumda işverence yapılan fesih, 4857 saydı İş Kanunu'nun 21/5. maddesine göre geçerli bir feshin sonuçlarını doğurur. Bunun sonucu olarak da, işe iade davasında karara bağlanan işe başlatmama tazminatı ile boşta geçen süreye ait ücret ve diğer hakların talebi mümkün olmaz. Ancak, geçerli sayılan feshe bağlı olarak işçiye ihbar ve koşulları oluşmuşsa kıdem tazminatı ödenmelidir ( Yargıtay 9. HD. 14.10.2008 gün 2007/29383 E., 2008/27243 K. ). İşe iade yönündeki başvurunun 10 iş günü içinde işverene bildirmesi gerekmekle birlikte tebligatın postada gecikmesinden işçinin sorumlu olması düşünülemez. İşverenin de işçinin işe başlama isteğinin kabul edildiğini 1 ay içinde işçiye bildirmesi gerekmekle birlikte, tebligat sorunları sebebiyle bildirimin süresi içinde yapılamaması halinde bundan işveren sorumlu tutulamaz, işverence yasal süre içinde gönderilmiş olsa da, işçinin bir aylık işe başlatma süresi aşıldıktan sonra eline geçen bildirim üzerine makul bir süre içinde işe başlaması gerekir. Burada makul süre işçinin işe daveti içeren bildirim anında işyerinin bulunduğu yerde ikamet etmesi durumunda en fazla 2 günlük süre olarak değerlendirilebilir, işçinin işe iadeyi içeren tebligatı işyerinden farklı bir yerde alması halinde ise, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 56. maddesinin son fıkrasında izinler için öngörülen en çok 4 güne kadar yol süresi makul süre olarak değerlendirilebilir. Bu durumda işçinin en fazla 4 gün içinde işe başlaması beklenmelidir. İşverenin işe davete dair beyanının da ciddi olması gerekir, işverenin işe başlatma amacı olmadığı halde işe başlatmama tazminatı ödememek için yapmış olduğu çağrı,gerçek bir işe başlatma daveti olarak değerlendirilemez. İşçinin işe iade sonrasında başvurusuna rağmen işe başlatılmaması halinde, işe başlatılmayacağının sözlü ya da eylemli olarak açıklandığı tarihte veya bir aylık başlatma süresinin sonunda iş sözleşmesi işverence feshedilmiş sayılır. Fesih tarihindeki ücrete göre işe başlatmama tazminatı ödenmelidir. İşe başlatmama tazminatının da fesih tarihindeki ücrete göre hesaplanması gerekir, işçinin işe başlatılmadığı tarih, işe başlatmama tazminatının muaccel olduğu andır. Bahsi geçen tazminat yönünden faize hak kazanmak için kural olarak işverenin temerrüde düşürülmesi gerekir. Ancak işçinin işe iade başvurusunda işe alınmadığı taktirde işe başlatmama tazminatının ödenmesini talep etmiş olması durumunda işverenin ayrıca temerrüde düşürülmesi gerekmez ve bahsi geçen tazminat muaccel olduğu anda işverence ödenmelidir. Boşta geçen süreye ait 4 aya kadar ücret ve diğer haklar için ise, feshi izleyen dönem ücretlerine göre hesaplama yapılmalıdır. Sözü edilen alacak işçinin işe iade için başvurduğu anda muaccel olur. Boşta geçen sürenin en çok 4 aylık kısmı içinde gerçekleşen diğer haklar kavramına, ikramiye, gıda yardımı, yol yardımı, yakacak yardımı ve servis gibi parasal haklar dahil edilmelidir. Söz konusu hesaplamaların işçinin belirtilen dönemde işyerinde çalışıyormuş gibi yapılması ve para ile ölçülebilen tüm değerlerin dikkate alınması gerekir. Bununla birlikte işçinin ancak çalışması ile ortaya çıkabilecek olan arızi fazla çalışma ücreti, hafta tatili ile bayram ve genel tatil günlerinde çalışma karşılığı ücret ile satışa bağlı pirim gibi ödemelerin, en çok 4 ay kadar boşta geçen süre içinde ödenmesi gereken diğer haklar kavramında değerlendirilmesi mümkün olmaz. Boşta geçen süreye ait ücret ve diğer haklar ile işe başlatmama tazminatı brüt olarak hüküm altına alınmalı ve kesintiler infaz sırasında gözetilmelidir. İşe iade davası ile tespit edilen en çok 4 aya kadar boşta geçen süreye ait ücret ve diğer haklar için de 4857 sayılı İş Kanunu'nun 34. maddesinde sözü edilen özel faiz türü uygulanmalıdır. Ancak işe başlatmama tazminatı niteliği itibarıyla tazminat olmakla uygulanması gereken faiz yasal faiz olmalıdır. Somut olayda Bursa 5. İş Mahkemesi'nin 24.01.2007 gün ve 1551-35 sayılı işe iade kararı dairemizin 18.06.2007 tarih ve 9548-19213 sayılı kararı ile onanarak kesinleşmiş olup, kesinleşen karar davacı vekiline 02.08.2007 tarihinde tebliğ edilmiştir. Davacı vekili, aynı günlü noter ihtarnamesi ile müvekkilinin işe başlatılmasını istemiştir, ihtarname 16.08.2007 tarihinde işverene tebliğ edilmiştir. Yukarıda belirtildiği gibi işçi, başvurusunu bizzat yapabileceği gibi, vekil ya da üyesi olduğu sendika aracılığıyla da yapabilir. Mahkemece vekil aracılığıyla başvuru yapıldığı gerekçesi ile isteğin reddi doğru olmamıştır. Öte yandan, davacı vekili kesinleşen kararın tebliğinden itibaren 10 iş günü içinde işe başlatılma iradesini noter aracılığı ile yöneltmiş olup, postadaki gecikmeler nedeniyle iradenin 10 iş günlük süreden sonra işverene ulaşmış olması başvurunun süresinde yapılmadığını göstermez. Önemli olan iradenin 10 işgünlük süre içinde yöneltilmiş olmasıdır. Belirtilen hukuki ve maddi olgulara göre davacının kesinleşen işe iade kararına rağmen süresinde işe başlatılmadığı anlaşıldığından dava konusu tazminat ve alacağın hesaplanarak hüküm altına alınması gerekirken, yazılı gerekçe ile reddi hatalı olmuştur. SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 16.06.2010 gününde oybirliği ile karar verildi.