Kıdem tazminatı hakkında

[reflectio]

eşim 11 yıl 1 ay çalıştığı iş yerinden 3600 günü dolduğu için kıdem tazminatını aldı ve ayrıldı.fakat kıdem tazminatı hesaplamasında sanki bir yanlışlık var.eşim işten ayrıldığında maaşı net 829 liraydı senede düzenli olarak 4 tane yarım maaş net 414.5*4=1658 lira ikramiyesi vardı.kıdem tazminatı hesaplanırken ikramiyeyi saymadılar sorduğumuzda ise ikramiye kıdem tazminatına katkı yapmaz dediler.Eşimin işe giriş tarihi 07-12-1999 işten çıkış tarihi 10-01-2011. aldığımız kıdem tazminatı 14.567.00 liradır acaba hesap doğrumu yanlışsa nasıl bir yol izlemeliyiz.iş yeri doğru olduğunu söylüyor.Bu arada ikramiyeleri banka hesabından inceledim 2 tanesinde bayram ikramiyesi 1 tanesinde ikramiye 1 tanesinde yakacak yardımı yazıyor.TEŞEKÜRLER

[Şenol Eker]

Verdiğiniz rakama göre 1314 TL aylık olarak hesaplanmış. Net hesaplamadım ama yanlış gibi gelmedi bana verdiğiniz rakamlara göre.

[Abdullah Yaman]

(GİYDİRİLMİŞ BRÜT ÜCRETE DAHİL KAZANÇLAR)

YAZAN: AV. İLKNUR SEZGİN TEMEL[1]

GİRİŞ: İşçi alacaklarından İhbar ve Kıdem Tazminatlarının hesabında dikkate alınması gereken aylık ücret hesabı diğer işçilik alacaklarından farklı kalemleri ihtiva ettiğinden temel alınacak günlük ücretin hesabı da özellik göstermektedir. 4857 Sayılı İş Yasası bilindiği üzere Kıdem Tazminatına ilişkin bir düzenleme getirmemiştir. Kıdem tazminatı ve tazminata esas alınması gereken ücrete ilişkin yasal dayanağımız 1475 Sayılı Eski İş Yasası’nın halen yürürlükte bulunan 14. Maddesidir. Bu maddenin konumuzla ilgili fıkralarına[2] göre Kıdem Tazminatı;

- Son ücret üzerinden hesaplanır,

- Hesaplamada işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatler de dikkate alınır.

- Toplu İş Sözleşmeleri ve hizmet akitleriyle belirlenen kıdem tazminatlarının yıllık miktarı en yüksek Devlet Memuruna ödenecek emekli ikramiyesinin bir yıllık kıdeme isabet eden miktarını geçemez. (Kıdem Tazminatı Tavanı)

Bu üç kıstası ayrı başlıklar altında incelemek gerekirse;

1- SON ÜCRETTEN NE ANLAMAK GEREKİR?

4857 Sayılı İş Kanunu’nun 32. Maddesi ücreti “bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır” şeklinde tanımlamıştır. Buna göre, iş akdinin kıdem tazminatına hak kazanılacak şekilde işçi veya işveren tarafından feshedildiği gün işverenin işçiye ödediği yahut ödemesi gereken ücret son ücrettir ve aylık ücret uygulaması bulunan işyerlerinde kural olarak kıdem ve ihbar tazminatına esas alınması gereken ücret de bu bir aylık ücretin bir güne isabet eden kısmıdır. Bir günlük ücret mevcut takvim ayı 28 veya 31 gün olsa dahi günlük ücret 30’a bölünerek bulunur.

Aylık ücretin sabit olmadığı durumlarda yani; parçabaşı, akort, götürü veya yüzde usulü ile çalışılması durumunda işçinin hak kazandığı son bir yıllık ücretin o süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle bulunan ücret kıdem ve ihbar tazminatına esas alınacak çıplak ücrettir. Böyle durumlarda ise bir günlük ücret hesabında bir yıllık kazançlar 365’e bölünmek suretiyle günlük ücret bulunur.

İş akdinin feshi tarihinden geriye doğru bir yıl içinde işçi ücretine zam yapılmış ise, akdin feshi tarihi ile zammın yapıldığı tarih arasındaki hak kazanılan ücret toplamları, o süre içinde çalışılan günlere bölünerek bulunur. İşçinin çalışmadığı halde ücretini aldığı hafta tatili ve diğer tatil günleri, çalışılmış günler hesabında dikkate alınır.

Toplu iş sözleşmesi veya hizmet sözleşmelerinde kıdem tazminatına esas alınacak 30 günlük ücret arttırılabilir ancak bu artış 3. Maddede inceleyeceğimiz Kıdem Tazminatı Tavanını geçemez.

Ücretsiz izinde geçen süreler kıdem tazminatı hesabında kıdeme eklenmez.

2- İŞÇİYE SAĞLANMIŞ OLAN PARA VE PARA İLE ÖLÇÜLMESİ MÜMKÜN AKDİ VE KANUNDAN DOĞAN MENFAATLER NELERDİR?

Kıdem ve İhbar Tazminatlarına esas alınacak giydirilmiş brüt ücretin bulunmasında çıplak ücretten sonraki en etkili ve esasında en belirsiz olan kısım, ücretin bu kısmıdır. Herhangi bir işçi bordrosunu inceleyerek çıplak brüt ücretini görebilir, işe giriş ve çıkış tarihlerini de dikkate alarak Kıdem ve İhbar Tazminatlarını hesaplayabilir, ancak yıllık olarak sağlanan ücret dışı menfaatler mevcutsa Kıdem ve İhbar Tazminatını hesaplamak çoğunlukla ancak bir uzmanın işi olabilir. Şu hususu eklemekte fayda var ki ücretin “giydirilmiş” kısmı, -genellikle- bordrolarda yer almaz, işverence yapılacak Kıdem ve İhbar Tazminatı hesaplamalarında da –genellikle- dikkate alınmaz. Bu ise her zaman işçinin menfaatlerini zedeleyici, Tazminatlarının düşük hesaplanması sonucunu doğrur niteliktedir.

Giydirilmiş brüt ücrete dahil edilecek olan menfaatler / ödemeler için Yargıtay uygulamalarında bazı temel ilkeler oturtulmuştur. Bu ilkeler;

*Menfaatlerin / ödemelerin devamlılık arzetmesi, arızi ödemeler olmaması,
*Menfaatlerin / ödemelerin kesinlik arzetmesi,
*Menfaatlerin işin gereği olarak, işyerinde kullanılmak üzere verilmemiş olması.

Aşağıdaki işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatler tahdidi –sınırlı- olmayıp, yapılan işin özelliğine, iş sözleşmesinde mevcut düzenlemelere göre bunlardan farklı menfaatler / ödemeler de mevcut olabilir.

*YEMEK YARDIMI - İşverence işyerinde işçilere sağlanan yemek, yahut dışarıda yemelerine imkan tanıyan yemek çeki veya aylık olarak ödenen yemek yardımı, giydirilmiş brüt ücretin hesabında dikkate alınması gereken yardımlardandır. Yemek yardımı işçiye fiilen çalıştığı günler için ödenmekte olup, bu yardımın aylık toplam miktarı 30’a bölünmek suretiyle kıdem ve ihbar tazminatına esas giydirilmiş günlük brüt ücret hesabında dikkate alınır. Örn: Haftada 5 gün çalışılan bir işyerinde günlük 5.- TL’lık yemek çeki veriliyorsa bunun kıdem tazminatına esas alınacak miktarı (Nisan 2012 için) 20 gün x 5 TL / 30 = 3,33 TL net / gün’ün brütüdür.

*YOL – ULAŞIM YARDIMI - Bu yardım da yine yemek yardımında olduğu gibi sadece fiilen çalışılan günler için işçinin işyerine geliş gidişini temin amacıyla işveren tarafından sağlanan araç yahut aylık olarak ödenen yol ücreti / verilen otobüs kartı yardımıdır ki, yine kıdem tazminatına esas alınacak giydirilmiş brüt ücretin hesaplanmasında aylık miktarı bulunarak günlük miktarı hesaplanır.

*LOJMAN TAHSİSİ – BARINMA – KİRA YARDIMI - İşveren tarafından yapılan aylık yardım miktarı, eğer konut işveren tarafından sağlanıyorsa rayiç kira bedeli tespit edilerek günlük brüt miktarı bulunarak giydirilmiş brüt ücrete eklenir.

*BAYRAM HARÇLIĞI - İş akdinin feshi tarihinden itibaren geriye doğru 1 yıllık süre içinde ödenen bayram harçlıkları toplamının bir güne isabet eden brüt miktarı bulunur.

*SÜT PARASI - Devamlılık arzetmesi şarttır.

*AYDINLATMA – YAKIT – SU BEDELİ

*GİYİM YARDIMI - İşyerinde kullanılmak üzere verilmemiş olan giysiler için geçerli olup, yıllık ederlerinin toplamından günlük brüt miktarı bulunur.

*KIDEM ÜCRETİ – İşçilerin işyerindeki kıdemlerine göre genellikle TİS ile belirlenen ek ücretlerdir.

*TEŞVİK PRİMİ – Araç gereç ve diğer malların yıllık satışlarından elde edilen tüm gelirin belli bir oranının çalışanlara dağıtılması nedeniyle arızi ödeme olarak nitelendirilemeyeceğine bu sebeple giydirilmiş brüt ücret hesabında dikkate alınması gerektiğine ilişkin Sn. Nuri Çelik’in görüşleri bulunduğu gibi Yargıtay'ın son yıllardaki kararları da bu yöndedir.

*İKRAMİYELER – Çalışılan son yıl içinde ödenen / hak kazanılan ikramiye tutarları toplamının bir güne isabet eden brüt miktar bulunur. Aşağıda yayımladığım ilk Yargıtay Kararının son paragrafında ikramiye hesaplamalarına ilişkin istisnai durumlar dile getirilmiştir.

*PRİMLER – Satış elemanı olan ve hizmet akdine göre belirli bir ücret karşılığı çalışan işçiye ödenen ve bordrolarda gösterildiği şekilde her ay farklı olan prim ödemeleri değişkendir. Belli bir miktarı aşan satışlarda miktarlara göre kademeli olarak artan oranlarda ödenen bir paradır. Bu niteliği sebebiyle primin ihbar ve kıdem tazminatı hesabında dikkate alınması mümkün değildir.[3] Satışlardan elde edilen primlerin satışa bağlı olduğu taktirde kesinlik ve devamlılık arzetmeyen bir niteliğe sahip bulunduğunun kabulü gerektiğinden ihbar ve kıdem tazminatı hesabında göz önüne alınamazlar.[4] Yargıtay'ın geçmiş yıllardaki bu kararlarına karşı son yıllarda genişletilmiş ücrete dahil edileceklerine ilişkin kararlar mevcuttur. Aşağıda Yargıtay Kararları kısmındaki 1. kararda bu konudan bahsedilmektedir.


“KIDEM VE İHBAR TAZMİNATINA ESAS ALINMASI GEREKEN ÜCRET VE EKLERİ başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Av. İlknur SEZGİN TEMEL’e ait olup makale, yazarı tarafından http://ilknurtemel.av.tr/is-hukuku/k...ret-ve-ekleri/ adresinde yayınlanmıştır.

[ceceli341]

İkramiyelerin 1 yıllık toplamını 12 ye bölüp hesaplayacaksınız Bu duruma göre bir eksiklikte gözükmüyor. İkramiyelerde içinde dahil edilmiş.

[carlik]

Hak yemeyen bir işveren var mı acaba?