| Av.Duygu Tekay |
Türkiye, uzun yıllar yargının yavaş çalışmasını konuştu, geciken adaletin devlete güveni sarstığı üzerinde duruldu. Son dönemlerde yargı reformu kapsamında önemli adımlar atıldı.
Yeni Ceza Muhakemesi Kanunu'yla (CMK) davaların kısa sürede bitirilmesi için "iddianamenin iadesi' sistemi getirildi. Yargıtay da geçtiğimiz günlerde bir karar alarak davaların tek duruşmada sonuçlandırılmasını istedi. Kocaeli'ndeki yerel mahkeme ile başsavcılık arasında yaşanan uyuşmazlığı inceleyen Yargıtay 6. Ceza Dairesi, yeni yasaya göre iddianamelerin bütün delillerle birlikte eksiksiz hazırlanması gerektiğini belirtti. Yüksek Mahkeme, davaların "tek veya zorunlu olduğunda birbirini izleyen oturumlarda ve hatta olanaklı ise bir günde sonuçlandırılması' gerektiğinin altını çizdi.
Kocaeli Cumhuriyet Başsavcılığı, meydana gelen bir hırsızlık olayıyla ilgili soruşturma yaptıktan sonra iddianame düzenleyerek şüpheli şahıs hakkında hırsızlık suçundan dava açtı. Ancak Kocaeli 2. Asliye Ceza Mahkemesi delillerin yetersiz olduğu gerekçesiyle başsavcılığın iddianamesini, eksikliklerin tamamlanması için geri çevirdi. İddianamenin iadesi kararına karşı başsavcılığın yaptığı itiraz bir üst mahkeme olan Kocaeli 1. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından reddedildi. İddianamenin iadesine ilişkin kararın yasaya aykırı olduğunda ısrar eden Kocaeli Cumhuriyet Başsavcılığı, Adalet Bakanlığı'na müracaat ederek yazılı emir yoluyla kararın bozulmasını talep etti.
Bakanlığın, yerel mahkemenin kararının bozulması yönündeki yazılı emir başvurusu üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 6. Ceza Dairesi, yeni Ceza Muhakemesi Kanunu'yla (CMK) davaların kısa sürede bitirilmesi için iddianamenin iadesi sistemi getirildiğini, bu nedenle davaların mümkünse 1 günde sonuçlandırılması gerektiğini vurguladı. Dava konusu olayda hırsızlık suçunun şüpheli şahıs tarafından işlenip işlenmediğinin tespiti için olay yeri inceleme, parmak izi tespit ve karşılaştırma belgelerinin iddianameye eklenmesinin zorunlu olduğu kaydedildi. Delil eksikliği nedeniyle iddianameyi iade eden yerel mahkemenin kararını yerinde bulan Yargıtay, gerekçeli kararında şu açıklamaya yer verdi: "Davanın tek veya zorunlu olduğunda birbirini izleyen oturumlarda bir günde sonuçlandırılabilmesi için, iddianamenin hukuken geçerli, yeterli ve elverişli kanıtların toplanmasından sonra, tüm yönleriyle doğru ve eksiksiz olarak mahkemeye verilmesi gerekir."
İddianameyi iade etme hakkını veren yasanın yürürlüğe girmesiyle mahkemeler çok sayıda iddianameyi savcılara iade etmeye başladı. Bu durum hakimlerle savcılar arasında gerginliğe neden oldu. Adalet Bakanlığı müfettişleri de iddianamelerin geri gönderilme nedenlerini tespit ederek savcılar için tavsiye listesi hazırlayıp davaların uzamasına neden olacak hatalardan kaçınılması istedi. 1 Haziran 2005"de yürürlüğe giren yeni CMK, iddianamenin iadesi sistemini getirdi. Buna göre, savcıların iyi bir hazırlık soruşturması yaparak davanın kısa bir sürede sonuçlanmasını sağlayacak bir iddianame hazırlaması gerekiyor. 174. madde iddianamede, suçun "şüpheye yer bırakmayacak şekilde' işlendiğine dair deliller bulunmasını talep ediyor.
Zamanaşımına uğrayıp düşen ünlü davalar
Susurluk'un kayıp silahları: Emniyet Özel Harekât Dairesi eski Başkan Vekili İbrahim Şahin'in de aralarında bulunduğu 10 polisin 'kayıp silahlar' davası 7,5 yılda sonuçlanmadğı için zamanaşımına uğradı.
Örtülü ödenek: DYP eski Genel Başkanı Tansu Çiller'in başbakan olduğu dönemde 'örtülü ödenek'ten dolandırıcı Selçuk Parsadan'a verildiği öne sürülen 5,5 milyar liranın tahsili davası zamanaşımına uğradı.
Alaattin Çakıcı: Alaattin Çakıcı hakkında Hıncal Uluç, Emin Cankurtaran, Engin Civan'ı yaralamaya azmettirmekten açılan davalar zamanaşımından düştü.
Cavit Çağlar: Cavit Çağlar'ın şirketi Nergis Holding AŞ'nin, 1995'te Ascor firmasına ait 91 paravan şirketten aldığı sahte faturalarla 445 milyar liralık haksız KDV aldığı iddialı dava, zamanaşımına uğradığı gerekçesiyle düştü.
Hayali ihracat: Hayali ihracat yolsuzluklarıyla gündeme gelen Yahya Demirel"in hayali ihracat davası 1987 yılında zamanaşımına uğradı.
Orhan Aslıtürk: "Naylon fatura" yolsuzluğundan hakkında dava açılan Şişli eski Belediye Başkanı Gülay Çokay'ın eski kocası Orhan Aslıtürk'ün vergi kaçakçılığından yargılandığı dava zamanaşımına uğradı.
Batık bankalar: 1994'teki ekonomik kriz sırasında batan TYT Bank, Marmarabank ve İmpexbank'ın sahipleri Bülent Ener, Atilla Uras, Eliyeşil ailesi ve damatları Emlakbank eski Genel Müdürü Bülent Şemiler hakkında açılan davalar zamanaşımına uğradı. |
