Çağrı Bazlı Personel Çalıştırma

Merhabalar,

Çağrı Üzerine Çalışma(4857 Sayılı İş Kanunu)

MADDE 14. - Yazılı sözleşme ile işçinin yapmayı üstlendiği işle ilgili olarak kendisine ihtiyaç duyulması halinde iş görme ediminin yerine getirileceğinin kararlaştırıldığı iş ilişkisi, çağrı üzerine çalışmaya dayalı kısmi süreli bir iş sözleşmesidir.
Hafta, ay veya yıl gibi bir zaman dilimi içinde işçinin ne kadar süreyle çalışacağını taraflar belirlemedikleri takdirde, haftalık çalışma süresi yirmi saat kararlaştırılmış sayılır. Çağrı üzerine çalıştırılmak için belirlenen sürede işçi çalıştırılsın veya çalıştırılmasın ücrete hak kazanır.
İşçiden iş görme borcunu yerine getirmesini çağrı yoluyla talep hakkına sahip olan işveren, bu çağrıyı, aksi kararlaştırılmadıkça, işçinin çalışacağı zamandan en az dört gün önce yapmak zorundadır. Süreye uygun çağrı üzerine işçi iş görme edimini yerine getirmekle yükümlüdür. Sözleşmede günlük çalışma süresi kararlaştırılmamış ise, işveren her çağrıda en işçiyi günde az dört saat üst üste çalıştırmak zorundadır.

İş kanunun 14. maddesinde geçen Çağrı Üzerine Çalışma başlıklı maddesine istinaden;

1. Kanun maddesinde belirtilen “aksi kararlaştırılmadıkça en az dört gün önceden çağırmak, ne kadar süreyle çalışacağını taraflar belirlemedikleri takdirde aylık 20 saat çalışmak” cümlelerinden, minimum çalışma ve çağırma zamanı olarak mı? Yoksa sözleşmeye daha az süreler de yazılsa geçerliliği var mıdır?

2. Sözleşmeye çalışacağı saat ve tarihler belirlenirken sadece iş günü mü yazılacak, hafta tatilinin de belirtilmesine gerek var mıdır?

3. Uygulama yönünden personeli sözleşmede belirtilen sürelerden daha fazla çalıştırıldığı zaman puantaj işlemlerinde, çalışılan günü mü yazılacak yoksa sözleşmede belirtilen sürenin üzeri fazla çalışma mı olacaktır. Örn. Sözleşmede çalışma günü 80 saat olan personeli ay içerisinde 120 saat çalıştırıldığı varsayıldığında puantaj işlemi: Çalışma Günü=16, Hafta Tatili:2 olarak mı yapılacak yoksa, Çalışma Günü=10, Hafta Tatili:2 buna ilave olarak da 45 saatlik fazla çalışma ücreti mi verilecektir.

4. Çağrı üzerine çalışan personeller her türlü SGK haklarından yararlanabilir mi? Örn. Rapor ücretini SGK’ dan talep edebilir mi?, Sağlık hizmetlerinden yararlanabilir mi? VB.

5. Çağrıya uymayan personel işveren tarafından haklı nedenler ile fesih edilebilir mi?

6. Çağrı bazlı iş sözleşmesi ile çalışan personellerin yıllık izin hakları nasıl hesaplanacaktır.

Bu ve benzeri konular hakkında görüşlerinizi, yorumlarınızı, genelge veya yönetmelikleri, muazzaya düşen yargı kararları elinizde benimle paylaşabilir misiniz?

Yardımlarınız teşekkürler

İyi Çalışmalar

I. İş Kanunu Yönünden

4857 Sayılı İş Kanunu Çağrı Üzerine Çalışma
MADDE 14. - Yazılı sözleşme ile işçinin yapmayı üstlendiği işle ilgili olarak kendisine ihtiyaç duyulması halinde iş görme ediminin yerine getirileceğinin kararlaştırıldığı iş ilişkisi, çağrı üzerine çalışmaya dayalı kısmi süreli bir iş sözleşmesidir.
Hafta, ay veya yıl gibi bir zaman dilimi içinde işçinin ne kadar süreyle çalışacağını taraflar belirlemedikleri takdirde, haftalık çalışma süresi yirmi saat kararlaştırılmış sayılır. Çağrı üzerine çalıştırılmak için belirlenen sürede işçi çalıştırılsın veya çalıştırılmasın ücrete hak kazanır.
İşçiden iş görme borcunu yerine getirmesini çağrı yoluyla talep hakkına sahip olan işveren, bu çağrıyı, aksi kararlaştırılmadıkça, işçinin çalışacağı zamandan en az dört gün önce yapmak zorundadır. Süreye uygun çağrı üzerine işçi iş görme edimini yerine getirmekle yükümlüdür. Sözleşmede günlük çalışma süresi kararlaştırılmamış ise, işveren her çağrıda en işçiyi günde az dört saat üst üste çalıştırmak zorundadır.

Araştırma Sonucu

 Sözleşme: Çağrı üzerine çalışmalar kısmi süreli çalışma niteliğinde olduğun çalışma ve koşulları kesinlikle yazılı metne dökülecek ve karşılıklı mutabakat ile imzalanacaktır. İşçi bir ve birden fazla işveren ile de kısmi süreli iş sözleşmesi imzalayabilir. Sözleşmede;

a. Çalışma Süresi; Sözleşme ile çalışma süresi aylık, günlük veya saatlik olarak belirlenir. Sözleşmede süreler belirlenmediği takdirde haftalık çalışama süresi 20 saat üzerinden hesaplanacaktır. Sözleşme ile bu sürenin altında veya maksimum 30 saate kadar üstünde bir zaman belirlenebilir.

b. İşe Çağırma Süresi: Sözleşmeye herhangi bir süre eklenmediği takdire “en az 4 gün önce işçiyi işi görmek için çağrı yapmak” ibaresi geçtiğinden bu 4 günlük süre kabul edilmiş olacaktır. Ancak sözleşmeye 2 gün, 1 gün gibi daha düşük zaman da eklenebilir.

c. Sözleşmenin Süresi: İşin niteliğine göre kısmi süreli iş sözleşmeleri belirli veya belirsiz süreli olarak yapılabilir.

d. Telafi Veya Denkleştirme Çalışması: Kısmi süreli çalışan personellere fazla mesai yaptırılamayacağı için telafi veya denkleştirme çalışması da yapılmayacağı şeklinde yorumluyorum.

e. Diğer Hususlar: Sözleşmede ücret, ücretin ödenme şekli, haftalık ve yıllık izin, işin sona erme gibi durumların kanunda tam olarak açıklık getirilmediği için iş sözleşmesinde netleştirilmesinde daha sonra doğacak olan anlaşmazlıklara karşın fayda sağlayacağı düşünülmektedir.

f. Çalışılmış Gibi Sayılacak Haller: İş kanununda yer alan çalışılmış gibi sayılan hallerin dışında sözleşmede belirtilen süreden daha az çalıştırılsa dahi sözleşmede belirtilen süre kadar ücret ödemesi yapılacağından bu süre de, çalışılmış gibi kabul edilen hallerden sayılacaktır.

 SGK Uygulamaları
a. Eksik Gün Yönünden: Yapılan sözleşmenin fotokopisi eksik gün bildirimleri SGK İl Müdürlüklerine sadece ilk ay verilecek, bundan sonraki dönenmelerde eksik gün nedeni verilmesine gerek kalmayacaktır. Sözleşmenin fotokopisi noter onaylı olmasına gerek yoktur.

b. SSK Gün Sayısı: Kısmi süreli çalışan personelin ay içindeki toplam çalışama süresi(saat), 7,5’e bölünerek ay içinde kaç gün sigortalı bildirileceği bulunur.

c. Maksimum Çalışma Süresi: Haftalık 30 saatin altında çalışan personeller kısmi süreli çalışan olarak algılanır. Bu neden kısmi süreli çalışan personeller, haftalık 30 saati aşmaması gerekmektedir.

d. Sigorta Kollarından Yararlanma: 506 sayılı yasada tam zamanlı kısmi zamanlı ayrımı yapılmak ile birlikte gerekli şartlar tamamlandığında tüm sigorta kollarından yaralanabilirler
• İş Kazası: Kısmi süreli çalışanın iş yerinde kaza geçirmesi durumunda sigorta prim günlerine bakılmaksızın iş kazası sayılacak ve tam zamanlı çalışanlar ile aynı uygulamalar yapılacaktır.
• Sağlık Yardımı: Her hangi bir ayrım yapılmadığı için işçi son bir yılda 30 SGK günü prim yatırıldığı takdirde sağlık yardımından yararlanabilir.
• Yaşlılık Sigortası: Tam süreli çalışan personellerde olduğu gibi kısmi süreli çalışan personeller de yatırılan SGK günü kadar yaşlılık sigortasından yararlanabileceklerdir.

e. İşsizlik Sigortası: 4447 sayılı kanunda işsizlik sigortasına hak kazanma şartlarındaki “son 120 gün için prim ödeyerek sürekli çalışmış olmaları” ibaresinden dolayı kısmi süreli çalışanların da kesintisiz çalışmalarının mümkün olmayacağından kısmi süreli çalışan işçiler işsizlik sigortasından yararlanamazlar.

f. İsteğe Bağlı SGK Primi Ödeme Durumu: Kısmi süreli çalışanlar kısmi süreli çalışma nedeniyle eksik kalan sigorta günlerini isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek arada oluşan gün açığını kapatabilirler.

 Mevzuat Yönünden

a. Yıllık İzin; Tam süreli çalışan diğer personeller gibi işçinin işe başladığı tarihten itibaren iş göreceği günlerde çalışmasını yerine getirdiği her bir yıl için yıllık izin hak eder.
• Tam Süreli çalışan işçiden farklı olarak Kısmi süreli işçi birden fazla işveren ile sözleşme imzalayabileceğinden a işletmesinde yıllık izin kullanan işçi b işletmesinde çalışabilir.
• Yıllık izin ücretinin ödenmesi durumunda; işçi sözleşme ile çalışmayı taahhüt etiği süre kadar ücret alacaktır. Örn. Günde 3 saat çalışan bir işçiye yıllık izin ücret ödemesi yapılırken her gün için 3 saatlik çalışmasının karşılığı verilecektir.

b. Sosyal Yardımlar: Tam süreli çalışan diğer personellere verilen yakacak, kıyafet, temizlik gibi tüm sosyal yardımlar çalışma süresi oranında kısmi süreli çalışan personellere de verilecektir.

c. Hafta Tatili: Kısmi süreli çalışan personellerin hafta tatili ücreti ödenirken sair günlerde yapmış olduğu çalışma süresi baz alınarak ödenir. Örneğin günde 3 saat çalışan bir işçiye hafta tatili nedeniyle 3 saatlik ücret karşılığı verilir.

d. Fazla Çalışma: Kısmi süreli çalışan personeller fazla çalışma yapamazlar.
• Fazla Süreler İle Çalışma Yönetmeliği: madde:8/d : Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçiler. Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilere fazla sürelerle çalışma da yaptırılamaz.
• Fazla sürelerle çalışma: Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle 45 saatin altında belirlendiği durumlarda bu çalışma süresini aşan ve 45 saate kadar yapılan çalışmaları

e. İhbar, Kıdem Tazminatı: Kısmi süreli çalışan personellerde kıdem tazminat hesabı 1 yıla karşılık bir aylık brüt ücreti baz alınarak verilir.

f. Genel Tatil Uygulaması: Kısmi süreli çalışan personele sözleşmesinde belirtilen günlere denk gelen genel tatillerde işçi çalıştırılmasa dahi belirlenen tutarda ücret tahakkuk ettirilecektir. İşçi genel tatile gelen günlerde eğer çalışmış ise tam zamanlı personellere verilen genel tatil ücreti, Kısmi süreli çalışan personellere de çalıştıkları zaman dilimi tutarında yatırılacaktır.

g. Ücretin Belirlenmesi: Kısmi süreli işçinin ücreti belirlenirken; emsal olunan tam zamanlı işçinin ücreti baz alınarak, kısmi süreli çalışan personelin çalışma süresi oranında belirlenir.