TOHUMCULUK YÖNETMELİĞİ

02/08/2025 Mevzuat bölümü

Kanun Yönetmelik Tüzük

Kanun Hükmünde Kararname (KHK)

Mevzuat Listesi

TOHUMCULUK YÖNETMELİĞİ
Bakanlar Kurulu Karanın Tarihi : 8.5.1973, No: 7/6375
Dayandığı Kanunların Tarihi : 15.5.1957, No: 6968
27.1.1936, No: 2903
21.8.1963, No: 308
Yayımlandığı R. Gazetenin Tarihi : 25.5.1973, No: 14545
Yayımlandığı Düsturun Tertibi : 5, Cildi: 12, S. 2175
BİRİNCİ BÖLÜM
Kanuni Dayanak, Amaç ve Tanımlar
Kanuni dayanak:

Madde 1 - 3203 sayılı Ziraat Vekaleti Vazife ve Teşkilat Kanunu, 5433 sayılı
Devlet Üretme Çiftlikleri Genel Müdürlüğü Görev ve Kuruluş Kanunu, 4604 sayılı
Türkiye Zirai Donatım Kurumu Kanunu, 6968 sayılı Zirai Mücadele ve Zirai Karan-
tina Kanunu, 2903 sayılı Pamuk Islahı Kanunu ve 308 sayılı Tohumlukların Tebci-
li, Kontrolu ve Sertifikasyonu hakkındaki kanun ve 27/2/1970 tarih ve 7/334 ve
25/7/1970 tarih ve 1/1037 sayılı Bakanlar Kurulu Kararlarına bağlı (Tohumculuğu
Geliştirme Proje Hedefleri ve Uygulama Esasları) ile verilen görev ve yetkilere
istinaden bu Yönetmelik hazırlanmıştır.
Amaç:

Madde 2 - Bu Yönetmeliğin amacı:
Çoğalan halkımızın bitkisel besin ve sanayiin ham madde ihtiyacını karşıla-
mak, iç ve dış pazar taleplerine uygun, plan ve programlarda öngörülen üretim
hedeflerini gerçekleştirmek için lüzumlu olan, iyi vasıflı yüksek verimli ve
ekonomik değer taşıyan tohumluk materyalin özel sektöre dayalı olarak üretilme-
si, en uygun şartlarda ve en kısa zamanda çiftçiye dağıtımı ve kontrolu ile il-
gili esasları belirtmek.
Fakülteler, Zirai Araştırma Müesseseleri, ıslah, üretim ve dağıtımla ilgili
resmi ve özel kuruluşlar, çiftçi kuruluşları arasında tohumculuk konusunda iş-
birliği ve görev dağılımını temin etmektir.
Tanımlar:

Madde 3 - Tohumculukta ve bu Yönetmelikte kullanılan deyim ve terimlerin an-
lamı bitki özelliklerine göre aşağıda belirtilmiştir :
A - Genel Tanımlar:
Tohumculuk:
1) Tohumlukların ıslahı tescili üretimi hazırlanması dağıtımı, kontrolü ve
bunlarla ilgili organizasyon faaliyetlerinin tümünü ifade eder.
Tohumluk:
2) Bitkilerin üretilmesinde kullanılan vegetatif ve generatif kısımlar olup
canlı ve üreme kabiliyeti olan bitki materyalidir.
Uygulamada tohumluk üreme kabiliyeti olan tohum ve bitki kısımları (Tohum-
luk, Fide, Fidan, Çubuk, Çelik, Yumru, Kök ve Soğan) gibi isimlerle adlandırı-
lır.
Tohum :
3) Bitkilerin generatif kısmı olup döllenme sonucu meydana gelen ve embriyo-
yu taşıyan kısımlarıdır.
Tescil:
4) Islah edilmiş çeşitlerle köy çeşitlerinin (Tanınmış ve isim yapmış yerli
çeşitler) morfolojik, biyolojik, teknolojik ve tarımsal niteliklerinin tarla de-
nemeleri ve laboratuvar analizleri ile belirtilmesi, mevcutlardan farklı ve yeni
çeşit olduğu tespit edilerek bir kütüğe kaydedilmesidir.
Tohumluk kontrolü:
5) Tohumlukların laboratuvar analizi ile (Gözle veya herhangi bir vasıta ile
tespit edilebilen) fiziksel ve biyolojik değerlerin tespit edilmesidir.
Sertifikasyon:
6) Tohumlukların tarla ve laboratuvar muayeneleri sonucunda genetik, fizik-
sel ve biyolojik değerlerinin tesbit edilmesi ve bunun bir belge ile tevsikidir.
Meyve ve bağlarda yalnız tarla ve hastalık muayenesi yapılır.
Vegatatif üreme:
7) Cinsel olmayan üreme; çelik, yumru, kök, soğan vesaire gibi bitki kısım-
ları olan üremedir.
Generatif üreme:
8) Cinsel olan üreme; döllenme neticesinde meydana gelmiş embriyoyu taşıyan
tohumla üremedir.
Morfolojik nitelikleri:
9) Bitkilerin ve tohumluluğun dış görünüşüne ait nitelikleridir.
Biyolojik nitelikler:
10) Tohumluluğun çimlenmesi ve çimlenmesini takip eden safhaları ile bitki-
lerin büyüme ve gelişmeleridir.
Kendi kendini dölleyen bitkiler:
11) Aynı bitkinin çiçeklerinde erkek ve dişi organları bulunan kendi kendini
dölleyen (Tozlayan) bitkilerdir.
Yabancı döllenmeye tabi bitkiler:
12) Çiçeklerinde erkek ve dişi organları bulunmasına rağmen kendi kendisini
dölleme kabiliyeti olmayan ve erkek ve dişi organları başka başka bitkilerde
olup bir bitkinin diğer bir bitki tarafından döllenmesidir.
Nüveci çiftçi :
13) Sertifikalık tohumluk yetiştiren çiftçidir.
Nüve işletmesi:
14) Nüveci çiftçilerin sertifikalı tohumluk yetiştireceği tarımsal işletme-
lerdir.
B - Kendi kendini dölleyen bitki tohumluklarıyla ilgili tanımlar:
Çeşit safiyeti:
1) Tohumluğun sahip olduğu genotipten farklı olan çeşitlerin oranıdır.
Fiziksel safiyet:
2) Tohumluğun saf tohumluk ve yabancı madde olarak tespit edilen oranları-
dır.
Saf tohumluk:
3) Yabancı maddeleri ayrılmış aynı bitki çeşidine ait generatif veya vegeta-
tif üreme kısımlarıdır.
Yabancı madde:
4) Tohumluk içinde bulunan saf tohumluktan başka diğer mahsül ve zararlı
bitki tohumları ile canlı ve cansız her türlü maddelerdir.
Elit tohumluk:
5) Yeni islah edilmiş veya öteden beri ıslah edilmiş olmakla beraber usulüne
göre çeşit safiyeti muhafaza ve devam ettirilen, doğrudan doğruya ıslahçı tara-
fından kontrol edilen, orijinal tohumluğun başlangıcı ve anaç ve sertifikalı to-
humlukların kaynağını teşkil eden tohumluklardır.
Orijinal tohumluk:
6) Elit tohumluktan veya kendisinden elde edilen çeşidin safiyetini devam
ettiren ve araştırma, ıslah ve deneme müesseselerinde veya bu müesseselerdeki
ıslahçıların kontrolu altında yetiştirilen tohumlardır.
7) Orijinal tohumluk doğrudan doğruya veya anaç tohumluk vasıtasıyla ser-
tifikalı tohumluk sınıfının kaynağını teşkil eder.
Anaç tohumluk:
8) Orijinal tohumluktan veya kendisinden elde edilen ve çeşit safiyetini
devam ettiren, Tohumluk Kontrol ve Sertifikasyon Teşkilatı tarafından kontrol
edilen tohumluklardır.
Sertifikalı tohumluk:
9) Anaç tohumluktan veya kendisinden elde edilmiş çeşitlerin tarla ve labo-
ratuvar muayeneleri yapılarak yönetmeliğindeki standartlarına uygunluğu belirti-
len ambalajlanmış, etiketlenmiş ve lüzumu halinde mühürlenmiş tohumluklardır.
C - Yabancı döllenmeye tabi bitkilerine ait tanımlar:
Darı ve melez mısırda kendilenmiş döl:
1) En az 5 yıl kendi kendini döllemeye tabi tutulduktan sonra elde edilen
hemezigotu haiz, yabancı döllerden arınmış ve diğer bir kendilenmiş dölle birle-
şerek (Tek melezleri) meydana getirecek tohumlardır. Kendilenmiş döller elit
tohumluk olarak kabul edilir.
Tek melez:
2) Bir ana ve bir baba kendilenmiş döllerin birleştirilmesiyle elde edilen
ve çift melezi meydana getirme kabiliyeti bulunan tohumluktur. Bu, anaç kademe-
sindeki tohumluğa tekabül eder.
Çift melez:
3) Bir ana ve bir baba tek melezin birleştirilmesiyle meydana gelen ve üre-
tilmek üzere çiftçiye dağıtılan ve her yıl yenilenen tohumluktur. Sertifikalı
tohumluk kademesine tekabül eder.
Sentetik çeşitler:
4) Muayyen adet ve oranda (Kendilenmiş döl) karışımından meydana getirilen
ilk generasyondur. Safkan taşımayan sertifikalı tohumluk karşılığıdır. Her yıl
yenilenmesi gerekir.
D - Pancar tohumu için tanımlar:
Familya:
1) Yabancı döllenmeli bir bitkinin ilk neslini teşkil eden fertler toplu-
luğudur.
Soy:
2) Familyadan yapılan seleksiyonlarla birbirlerine az veya çok benzeyen
fertlerin meydana getirdikleri, nispeten balanse edilmiş topluluktur.
Ön elit:
3) Şeker pancarında; soyların tecrit edilerek üretilmesi suretiyle elde edi-
len tohumluktur.
Kompenet:
4) Şeker pancarında; çeşidi teşkil edecek olan elitlerden her birine verilen
isimdir.
Elit:
5) Şeker pancarında; çeşidi teşkil edecek olan kompenentların mihaniki karı-
şımı suretiyle meydana gelen henüz döllenme geçirmemiş ve ıslahcının mesuliyeti
altında bulunan tohumluktur.
Sertifikalı tohumluk:
6) Şeker pancarında; elit tohumluğunun sertifikasyon esaslarına uygun bir
surette üretilmesinden elde edilen tohumluktur.
E - Vegetatif üreyen bitkilere ait tanımlar :
Elit - orijinal:
1) Islah yoluyla elde edilen homoziget ve genetik vasıfları belli, tescil
edilmiş yeni çeşitler ve özellikle virus hastalıklarından ari fertlerdir.
Anaç:
2) Orijinal kademede elde edilen fertten vegetatif yolla üretilmek üzere
üretim müesseselerine veya depo anaçlıklarına verilen ve sertifikalı fidan
üretiminde anaçlık olarak istifade edilen fertlerdir.
Sertifikalı Fidan:
3) Üretim anaçlıklarında vegetatif yoldan elde edildiği bahçe muayenesi so-
nunda tevsik edilen ve çeşit isminin doğrulukları yetiştirici müessese tarafın-
dan tevsik ve garanti edilen muayyen yaş ve boyda özelliğine göre ambalajlanmak
suretiyle dağıtıma hazırlanmış fidanlardır.
Aşı kalemi:
4) Anaç ağaçlardan kesilerek fidanlara ve yabani ağaçlara aşılanan muayyen
boydaki bitki parçası veya dalıdır.
Aşılı fidan:
5) Çöğür, delice, Amerikan asması gibi (Anaçlar) üzerine aşı kalemiyle aşı-
lanmış mahsüldar çeşitlerin meydana getirdiği (Köklü fidan fidanlar) dır.
Aşısız fidan:
6) Tohumdan yetiştirilen veya çelikten köklendirilerek yetiştirilen veya
üzerine aşı yapılmadan büyütülen, iki ve daha yaşlı fidanlardır.
Tohumluk çekirdek:
7) Orijinal veya anaç ağaçlardan elde edilen, sertifikalı fidanın kaynağını
teşkil eden ve çöğür yetiştirmek için kullanılan sertifikalı tohumlardır.
Çöğür:
8) Tohumdan veya çelikten, üzerine verimli çeşitler aşılanmak üzere, anaç
olarak yetiştirilen 1 - 2 yaşındaki fidanlardır.
Delice - (Yabani zeytin) :
9) Kendiliğinden yetişen ve aşılanmamış olan zeytin fidanlarıdır.
Asma çubuğu :
10) Yerli, Amerikan asması veya melez asmalardan, muhtelif maksatlarda kul-
lanılmak üzere, kesilen bir yıllık sürgünlerdir.
Asma çeliği:
11) Asma çubuklarının köklendirilmek üzere, 40 - 60 cm. uzunluğunda kesilmiş
en az iki göz ihtiva eden asma parçalarıdır.
Omca:
12) Mahsüldar hale gelmiş olan asma fertleridir.
Fide:
13) Bazı sertifikalı tohumlukların yastıklarda çimlendirilerek (tütün, çiçek
ve sebzelerde olduğu gibi) 10 - 15 santim boyunda büyütülmüşleridir.
Meyve damızlığı:
14) Sertifikalı kademede fidan üretimi maksadıyla aşıkalemi alınan ve anaç
kademesindeki aşılı fidanlardan kurulmuş bulunan meyve bahçesinin beher ağacına
(Damızlık) veya (Damızlık Bahçesi) denir.
Asma anaçlığı:
15) Sertifikalı kademe fidan üretimi maksadıyla asma çubuğu alınan anaç ka-
demesindeki fertlerden kurulmuş bulunan omca topluluğudur. Bu topluluktaki her
omcaya (Anaç) denir.
İKİNCİ BÖLÜM
Islah, Tescil, Çeşit, Muhafaza, Üretim, Sertifikasyon, Ücret,
Tohumlukların Yenilenmesi
Islah materyalinin muhafazası:

Madde 4 - Islah materyali olarak genetik özellik gösteren ve ıslah bakımın-
dan önem taşıyan (Buğdaygiller, endüstri, yağ ve lif bit-
kileri, soğanlı ve yumrulu bitkiler vs. gibi) kültürel ve yabani bitkilerin
araştırma müesseselerince, devamlılığı temin edilecek, gerektiğinde bunların
özel şartlarda, yetiştirilmesi ve üretilmesi suretiyle genetik stok yapılması
sağlanır.
Bitki ıslahı :

Madde 5 - Mevcut çeşitlerin muhafazası ve devamlılığı sağlanacak, üzerinde
çalıştırılarak vasıfları yükseltilecek, aynı zamanda genetik stoklardan da isti-
fade edilerek yeni çeşitler elde edilmek maksadiyle ıslah çalışmaları yapılır.
İntrodüksiyon :

Madde 6 - Dış kaynaklardan temin olunan ıslah edilmiş, iyi vasıflı ve yüksek
verimli tohumluklar usul ve tekniğine uygun olarak denenecek, müspet sonuç ve-
renler en kısa zamanda üretim materyali olarak değerlendirilecek ve bunların
özeliklerinden istifade edilmek üzere ıslah materyali olarak ıslah programları-
na alınır.
Tescil :

Madde 7 - Gerek iç ve gerekse dış kaynaklardan temin edilen yeni tohumluk
çeşitleri, 308 sayılı Tohumlukların Tescil, Kontrol ve Sertifikasyonu hakkındaki
Kanunun tescil ile ilgili yönetmelik hükümleri dahilinde tescil edilir.
Tohumluk üretimi:

Madde 8 - İç ve dış kaynaklardan temin edilen tescil edilmiş çeşitlerin to-
humluk üretimi aşağıdaki esaslar dahilinde yapılır.
a. Elit ve orijinal tohumluklar konuları ile ilgili araştırma ve ıslah mü-
esseseleri tarafından;
b. Anaç tohumluk; Tarım Bakanlığı sertifikasyon Teşkilatının kontrolü al-
tında kamu kuruluşlarınca;
Bunlardan;
- Hububat anaç tohumlukları Devlet Üretme Çiftliklerinin,
- Çayır, mer`a ve yem bitkileri tohumlukları Ziraat İşleri Genel Müdürlüğü-
nün ilgili araştırma, deneme ve üretme müesseselerinin,
- Pamuk tohumluğu, pamuk ıslahı ile ilgili araştırma müesseselerinin,
- Şeker pancarı anaç tohumluğu, T. Şeker Fabrikaları A.Ş. Genel Müdürlüğü
veya bu Şirketle işbirliği yapan kuruluşlar tarafından üretilir.
- Sebze ve süs bitkileri tohum ve soğanları ile bağ çubuğu ve meyve fidanla-
rı Ziraat İşleri Genel Müdürlüğü, ilgili araştırma, deneme, üretme müessesele-
riyle Tarım Meslek Okulları, Devlet Üretme Çiftlikleri ile bunların kontrolu al-
tında özel sektör tarafından üretilecektir.
- Endüstri, yağ ve lif bitkileri ile baklagiller gibi diğer bitkilerin anaç
tohumlukları programa göre Ziraat İşleri Genel Müdürlüğü, D.Ü.Ç.Genel Müdürlü-
ğü, T. Zirai Donatım Kurumu, T. Şeker Fabrikaları A. Ş.`nce veya bunların kont-
rolu altında özel sektörce üretilir.
Sertifikalı tohumluklar, nüvecı çiftçiler ve bunların teşkil edeceği koope-
ratif, birlik ve şirketler tarafından yukarıda sayılan müesseselerle işbirliği
ve sözleşme esaslarına göre yetiştirilebilir.
Özel sektörle işbirliği:

Madde 9 - Nüveci çiftcilerin teşkil edeceği kooperatif, birlik ve şirketler
kuruluncaya kadar, yetiştirilen anaç tohumluklar nüveci çiftçilere peşin ve kre-
dili verilecek ve nüveci çiftçi anaç tohumluğu altında müessese ile bir sözleşme
imzalayacak ve bu çiftçilerin yetiştirdiği sertifikalı tohumluklar sözleşme hü-
kümlerine göre, sözleşme imzalayan müessese tarafından satın alınacak ve tohum-
luk olarak hazırlanacaktır. Kooperatif, birlik ve şirketler kurulduktan sonra
sertifikalı tohumluk alınması, hazırlanması ve satışı bu kuruluşlara devredile-
bilir.
Tohumlukların sertifikasyonu:

Madde 10 - 308 sayılı Tohumlukların Tescil, Kontrol ve Sertifikasyonu hak-
kındaki Kanun ve bu kanunun uygulanmasına ilişkin yönetmelikler gereğince her
çeşit tohumluğun tescili, üretimi, hazırlanması ve dağıtılmasından, piyasaya
çıkarılan tohumlukların uygunluğunun kontrolünden Ziraat İşleri Genel Müdürlüğü
sorumludur.
Ücret :

Madde 11 - Tohumlukların tarla muayenesini ve laboratuvar analizlerini yapan
müesseselere bir ücret ödenir. Bu ücretin miktarı Milli Tohumluk İstişare Komi-
tesi tarafından tespit edilir. Proje İcra Kurulu`nun kararı ve Tarım Bakanının
onayı ile yürürlüğe girer.
Tohumlukların özelliklerinin muhafazası :

Madde 12 - Araştırma müesseseleri tohumluk programına alınarak kendi bölge-
lerinde üretilen tohumlukların genetik safiyetlerini devam ettirecek şekilde
çeşit muhafaza çalışmalarını tekniğe uygun olarak yürütürler ve bu maksatla elit
ve orijinal tohumluk yetiştirirler.
Tohumlukların yenilenmesi :

Madde 13 - Tohumlukların müteaddit seneler ekilmelerinden dolayı çeşit safi-
yetlerini kaybetmeleri halinde Ziraat İşleri Genel Müdürlüğü (Pamuk için Pamuk
İşleri Müdürlüğü, Şeker Pancarı için T.Şeker Fabrikaları A.Ş. Genel Müdürlüğü)
çiftçi elindeki sertifikalı tohumlukların muayyen senelerde yenilenmesini sağ-
lar. Bunun için genellikle yabancı çiçek tozu ile döllenen (Allogam) çeşitlerin-
den melez mısır, çavdar, ayçiçeği, pamuk gibi bitkilerin icabında her sene,
kendi çiçek tozu ile döllenen (Autogam) çeşitlerinden buğday, arpa, baklagiller
gibi bitkilerin ortalama beş senede bir, ekolojik ve hastalık yönünden tohumluk
yetiştirilmesine elverişli olmayan bölgelerin tohumlukları ise her sene değiş-
tirilir. Hangi çeşitlerin hangi bölgelerde yetiştirileceği ve tohumlukların kaç
senede bir yenileneceği Milli Tohumluk İstişare Komitesi ile Pamuk Araştırma
Konseyinin, pamuk tohumluğu hakkındaki görüşü alınarak Ziraat İşleri Genel Mü-
dürlüğünce her yıl Temmuz ayında hazırlanacak üretim programında belirtilir.
Mahallen kontrol:

Madde 14 - Araştırma, deneme ve üretme müesseseleriyle Tarım Meslek Okulları
bölgelerinde üretilen çeşitlerin safiyetlerini muhafaza edip etmediklerini ma-
hallerinde kontrol ederler ve tohumluk tevzi programında Teknik Ziraat Teşkila-
tına gerekli tavsiyelerde bulunurlar.
Yayın:

Madde 15 - Tohumlukların özellik ve safiyetlerinin devamlılığını sağlamak
amacıyla, ilgili kuruluş temsilcilerinin iştirakiyle, üretim programına alınan
her bitki türü için tohumluk yetiştirme tekniği, hastalık ve zararlılarla müca-
dele usul ve şekilleri tohumluğun değiştirilmesi, hazırlanması ve ambalajlanması
hususlarını izah eden tohum üreticileri için birer el kitabı veya broşür ve
bültenler hazırlanır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Tohumluk Programı, Fiyatlar, Tohumlukların Hazırlanması ve
Dağıtımı
Tohumluk programı:

Madde 16 - Tohumluk ihtiyacı ekolojik bölgelerde geliştirilecek üretim he-
deflerine göre bir yıl önceden Ziraat İşleri Genel Müdürlüğü, T. Şeker Fabrika-
ları A. Ş. Genel Müdürlüğü ile Pamuk İşleri Müdürlüğünce tespit edilir.
Kuruluşlarca bir yıl önceden tesbit edilen ve programlaştırılan sertifikalı
tohumluk miktarlarına göre çeşitler üzerinden ihtiyaç duyulan orijinal ve anaç
tohumluk miktarları, üretimini sağlayacak tarzda önceden araştırma ve ıslah mü-
esseseleri ile yetiştirici kuruluşlara bildirilir.
Tohumluk fiyatları:

Madde 17 - Tohumluk fiyatlarının tespitinde tohumluğun gelişmesi ile nüveci
çiftçi iştirakinin artırılması ve çiftçilerin sertifikalı tohumluk kullanmaya
karşı hevesinin teşviki gözönünde bulundurulur. Tohumluk fiyatlar aşağıdaki
esaslar dahilinde tespit edilir.
a. Hububat tohumluğu fiyatları:
Satış fiyatları T. M. Ofisi baş alım fiyatlarına yetiştirme primi ve nüveci-
den satın alma fiyatı ile tohumluk hazırlama depolama muhafaza faiz, sigorta ve
amortisman gibi gerçek masrafların ilavesi suretiyle teşşekkül eder.
b. Sanayi ham maddesi olarak kullanılan veya doğrudan doğruya tüketime gi-
debilen tohumluklar:
Sanayi ham maddesi olarak kullanılan yağlı tohumların, lif ve yem bitkileri
ile baklagiller gibi tarla ürünlerine ait tohumlukların fiyatları, baş alım fi-
yatlarına; şayet bu yoksa piyasa fiyatlarına yetiştirme primi ve tohumluk hazır-
lama masrafları eklenerek teşekkül eder.
c. Diğerleri:
Sebze ve çiçek tohumları ile soğanları, fide, fidan, bağ çubuğu, çöğür gibi
tohumluk niteliğini haiz olanların ve alternatif kullanım şekli olmayan tohum-
lukların fiyatları, piyasa fiyatı olmakla beraber; bu fiyatın tespitinde dış ül-
kelerdeki aynı cins standart tohumluk fiyatları da gözönünde bulundurulur.
d. Özellikle teşviki istenilen tohumluklar için belirli bir teşvik primi
sisteminin uygulanabilmesi, yetiştirme ve teşvik piriminin verilebilmesi ve bü-
tün tohumlukların alım ve satış fiyatları için İcra Kurulunun teklifi, Koordi-
nasyon Kurulunun tasvibi şarttır.
e. Çiftçi tohumluğu yerinde almak istediği takdirde; a, b, c fıkralarında
belirtilen fiyattan satış yapılır. Tohumluğun herhangi bir kuruluş vasıtasıyla
dağıtımının yapılması ve ekim mahalline kadar götürülmesi halinde, en yakın is-
tasvon dikkate alınarak yukarıda belirtilen fiyatlara tahmil, tahliye ve dağıtı-
cı kuruluş masrafları ilave olunur.
f. Kredili satışlarda borçlandırma, yukarıda açıklanan fiyat teşekkülüne
göre yapılır.
Tohumlukların hazırlanması:

Madde 18 - Üretilen tohumluklar çeşit özelliklerine göre maniplasyon ve
muhafaza yerlerine toplanır. Burada gerektiğinde temizlenerek ilaçlanır. To-
humlukların ambalajlanmasına ilişkin yönetmelik esaslarına göre ambalajlanır.
Ambalajlar üzerine üretimi yapan kuruluşun, nüvecinin, birliğin, koperatifin ve-
ya şirketin alameti farikaları konur ve ambalajların üzerine ilaçlıdır ibaresine
ait damga basılır. Bu tohumlar tohumluk analizi yapılmak üzere numune almak için
muayyen partiler halinde istiflenir. Sertifikasyon Teşkilatı tarafından analizi
yapıldıktan sonra mühürlenir, etiketlenir ve dağıtıma
hazır tutulur. Vegetatif üretilen tohumluklar ise hastalık yönünden muayene edi-
lir. Sertifikalı tohumlukların satın alınması ve hazırlanması ile ilgili işlem-
lerden hangilerinin nüveci çiftçiler veya kamu kuruluşları tarafından yapılacağı
sözleşmelerde belirtilir.
Nüvecilerin kamu kuruluşu tesislerinden faydalanması:

Madde 19 - Nüveci çiftçiler kendi imkanları ile bu işlemleri yapacak hale
gelene kadar kamu kuruluşlarının imkanlarından ilgili kuruluşların izniyle mev-
zuat dahilinde faydalandırılabilirler.
Orijinal ve anaç tohumlukların hazırlanması:

Madde 20 - Orijinal ve anaç tohumluklar 8 inci maddede adı geçen yetiştiri-
ciler tarafından hazırlanır. Muhafaza edilir.
Tohumlukların dağıtımı:

Madde 21 - Programa göre üretilen orijinal, anaç ve sertifikalı tohumlukla-
rın dağıtımından Ziraat İşleri Genel Müdürlüğü, T.Şeker Fabrikaları A. O. Genel
Müdürlüğü, T. Zirai Donatım Kurumu Genel Müdürlüğü sorumludur. Pamuk tohumluk-
larının dağıtımı ise 2903 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılır.
Kimlere verileceği:

Madde 22 - Orijinal tohumlukları, anaç tohumluk üreteceklere, anaç tohumluk-
ları ise sertifikalı tohumluk yetiştiricilerine peşin veya kredili olarak veri-
lir.
Sertifikalı tohumluklar ürün istihsal etmek maksadıyla çiftçilere peşin veya
kredili olarak dağıtılır.
Resmi veya üretici kuruluşlarca üretilmiş olan sertifikalı tohumluk miktar-
ları dağıtım zamanından en az 30 gün evvel Ziraat İşleri Genel Müdürlüğüne yazı-
lı olarak bildirilir.
İlgili kuruluşların iştirakiyle hazırlanmış olan tohumluk programı esasları
dahilinde üretilmiş ve dağıtıma hazır bir duruma getirilmiş olan tohumluklar
Ziraat İşleri Genel Müdürlüğünce tahsis edilir.
Ziraat İşleri Genel Müdürlüğünce illere tahsis edilen tohumluklar tahsis
şekline göre ya doğrudan doğruya çiftçiler tarafından üretim merkezlerinden
alınır veyahutta mahalli ziraat teşkilatının işbirliği yaptığı dağıtıcı
kuruluşun talebi üzerine, üretici kuruluşlarca dağıtım yerine sevk edilir.
Tohumluğun tahsis edildiği yerdeki dağıtım Bakanlar Kurulunun 25/7/1970
tarih ve 7/1037 sayılı Kararnamesinin (b) (b. 1) (b. 2) maddelerinde açıklanan
ilgili kuruluşlar tarafından ifa edilir. Bu maksatla mahalli kamu kuruluşlarına
ait depolardan istifade edilir.
Tahsis edilen tohumluklar program esasları dahilinde illerce,ilçelere tefrik
edilir.
Peşin veya kredili tohumluk almak isteyen çiftçinin ekim yapacağı saha, ürün
çeşidi teknik ziraat teşkilatı tarafından mahallinde tesbit edilir veya çiftçi
ekim yapacağı sahayı, ürün çeşidini zamanında Teknik Ziraat Müdürlükleriyle İlçe
Ziraat Mühendisliklerine bizzat bildirilir.
Peşin bedelle tohumluk almak isteyen toplu ve münferit çiftçilerin de zira-
at teşkilatından alacakları belgelere göre il kontenjanından tohumluk ihtiyaçla-
rı bedeli mukabilinde karşılanır.
Tohumlukların gayesine uygun olarak kullanılması mahalli ziraat teşkilatınca
sağlanır.
Kayıt tutulması:

Madde 23 - Teknik Ziraat Müdürlükleri ile İlçe Ziraat Mühendislikleri ve Pa-
muk Müfettişlikleri dağıtıcı kuruluşlarla işbirliği halinde tohumluk ihtiyaç
belgelerine göre tohumluk alan çiftçilere ait kayıtları tutar. İleriki yıllarda
tanzim edilecek ihtiyaç belgeleri için bu kayıtlar esas alınır. Tohumluk tevzi
ve kredi işleri bu suretle bir plan dahilinde yürütülür.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Tohumlukların Satış Garantisi
Satış garantisi:

Madde 24 - Bu Yönetmelik esaslarına ve tohumluk programına uygun olarak ye-
tiştirilen her sinıftaki tohumluğun satışı ve dağıtımı Tarım Bakanlığının garan-
tisi altında bulundurulur. Bu maksatla kooperatif, birlik ve şirketler kurulun-
caya kadar nüveci çiftçiler tarafından yetiştirilen tohumlukların sözleşmeye
bağlı olarak hangi kuruluşlar tarafından satın alınacağı Proje İcra Kurulu tara-
fından tespit edilir. Bu şekilde satın alınan tohumlar bölgelerin ihtiyaçları
için kullanır. Senesi içinde sarfedilemiyen tohumluklar ertesi yıl ihtiyacı için
tekniğine uygun bir şekilde muhafaza edilir. Ertesi yıl tohumlukların satışında
fiyat farkından ve bozulmasından, muhafazasından, mükerrer nakliyeden ve finans-
man faizinden ve benzeri masraflardan, kamu yetiştirici müesseseleri tarafından
üretilen ve ürettirilen tohumlukların tespit edilen fiyatın altında satılmasın-
dan hasıl olan fark ilgili Bakanlığı bütçesine 7/6/1930 tarih ve 1682, 7/6/1949
tarih ve 5433 ve 21/3/1964 tarih ve 440 sayılı Kanunlar gereğince konacak öde-
nekten karşılanır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Kredi
Kredilendirme esasları:

Madde 25 - Tohumculuğun geliştirilmesinde, üretim ve dağıtım faaliyetlerinde
kullanılmak üzere her yıl yıllık programlara göre bankada tesis edilecek kredi-
nin miktarı Proje İcra Kurulunun da görüşü alınarak Devlet Planlama Teşkilatı
tarafından tespit edilir ve yıllık programda gösterilir. Bu kredinin kullanılma-
sı, banka ve tarım kredi kooperatifleri mevzuatı hükümleri ile yönetmelik esas-
ları dahilinde yapılır. İhtilaf çıktığı takdirde mesele Devlet Planlama Teşkila-
tına getirilir.
Krediden kimlerin faydalanacağı:

Madde 26 - Ziraat Bankasında tesis edilen krediden madde (8) de isimleri
zikredilen kuruluşlar sadece, nüvecilerin ürettikleri tohumlukların üretici ve
dağıtıcı kuruluşlardan temini için istifade ederler.
Proje esası:

Madde 27 - 26 ncı maddede zikredilen kredinin bir projeye dayalı olarak kul-
landırılması esastır. Bu projelerin ne şekilde hazırlanacağı Ziraat İşleri, Dev-
let Üretme Çiftlikleri, Topraksu ve T.C. Ziraat Bankası Genel Müdürlüklerince
müştereken tespit edilir.
Kredinin kuruluş kanaliyle verilmesi:

Madde 28 - Tohumculuk kooperatifleri, birlikleri veya şirketleri kuruluncaya
kadar krediler doğrudan münferit nüveci çiftçilere; bunlar kurulduktan sonra bu
kuruluşlar kanalı ile verilir. Bir çevrede kooperatif kurulduğu halde üye olma-
yan nüvecilere tohumculuk kredisi verilemez.
Tohumluk tesisleri:

Madde 29 - Nüve işletmelerince yetiştirilen tohumlukların hazırlanması,
ilaçlanması ve ambalajlanması maksadıyla çiftçilerin bir araya gelerek ortak
tesisler kurmaları, bunları ihraç etmeleri yıllık programlardaki esaslara uygun
olarak teşvik edilir.
Kredinin önceden hazırlanması:

Madde 30 - Devlet Üretme Çiftlikleri, T.Zirai Donatım Kurumu T. Şeker Fabri-
kaları A.Ş. Tarım Bakanlığına bağlı döner sermaye işletmeleri tohumluk kredisin-
den yalnız nüvecilerden tohumlukların alınması ve bunların çiftçilere intikalin-
de faydalanırlar. Programa dahil bitkilerin hasadından en geç bir ay önce yeteri
kadar kredi açılır.
Öncelik sırası:

Madde 31 - Nüveci çiftçi ve üretici kamu kuruluşları tarafından yetiştirilen
tohumluklar, ihtiyaçları tespit edilen çiftçilere bir program dahilinde peşin
bedelle veya kredi ile verilir. Tohumluk dağıtımında öncelik sırası küçük çift-
çiden büyük çiftçiye doğru olur.
İhtiyaç belgesi:

Madde 32 - Teknik Ziraat Teşkilatı tohumluk dağıtımı listelerini hazırlar ve
liste için bir grup lideri seçtirir. Hazırlanan bu listeler Ziraat Odası ile
birlikte tasdik edildikten sonra mahalli Ziraat Bankasına tevdi edilir.Bu liste-
lerde çiftçinin adı, köyü, ekeceği saha, tohumluğun çeşit ve miktarı, bu tohum-
luğun hangi nüveciden veya dağıtım merkezinden alınacağı ve grup liderinin adı,
adresi belirtilir. Bu şekilde tanzim edilen ihtiyaç listeleri toplu olacağı gibi
münferiden tek ihtiyaç belgesi şeklinde de hazırlanabilir.
Bankaca kredi ehliyeti olduğu tespit edilen çiftçiler usul ve mevzuata göre
borçlandırılır. Gereken kredi nüveci, üretici veya dağıtıcı kuruluşa ödenir.
Girdilerin yerinde kullanılması:

Madde 33 - Tohumluk, gübre, ilaç vs. gibi girdilerin dağıtımından köye kadar
taşınmasından ve yerinde kullanılmasından tarım teşkilatı ve grup liderleri so-
rumludur. Bu girdileri başkalarına arzeder çiftçilerin kredi borçları muacceli-
yet kesbeder.
ALTINCI BÖLÜM
NÜve İşletmelerin Kurulması
Nüve işletmeleri:

Madde 34 - Nüve işletmelerin kurulmasında hububat, pamuk, ayçiçeği, mısır,
sorgun, patates, yem bitkileri, fidan gibi çok miktarda üretimi yapılan tohum-
luklar için (Orta ve modern işletmeleri).
Sebze, meyve, bostan ve çiçek yetiştirmek için lüzumlu tohum, soğan, kök,
yumru, fide, fidan gibi tohumluk materyelin üretiminde (Aile ve küçük işletme-
lerde) kurulması temin olunur. Yapılacak yardımlarda bu tip işletmelere öncelik
tanınır.
Nüveci çiftçi olma şartları:

Madde 35 - Bir çiftçinin nüveci işletme tesis edebilmesi:
a. En az beş yıl müddetle nüve işletmeciliği yapacağını, 308 sayılı Kanun
ile yönetmelik hükümlerini uygulayacağını,
b. İşletmecinin verilen tohumluğu üreteceğini, taahhüt hükümlerinin dışında
tohumluk yetiştiriciliği yapmıyacağını,
c. Tohum yatağı hazırlama, ekim, dikim, bakım, gübreleme, mücadele, hasat,
harman ve benzeri teknik ameliyelerin gereği veçhile yerine getirileceğini.
d. Tohumluk ücreti kooperatif, birlik ve şirketlerin kurulması halinde; bu
birlik ve şirketlere üye veya ortak olacağını.
e. Ürettiği tohumlukları bu Yönetmelik ve sözleşme hükümlerine göre ve uygu-
lama projesine uygun olarak satmayı kabul ve taahhüt etmesi şarttır.
YEDİNCİ BÖLÜM
Tohumculuk, Kooperatif, Birlik ve Şirketler

Madde 36 - Nüveci çiftçiler ihtiyaçları olan kredi ve girdileri temin etmek,
tohum hazırlama ve ambalajlama tesisleri kurmak, depolama ve tohumluk satışla-
rını organize etmek, kendi ihtiyaçlarının karşılanmasında ve problemlerinin hal-
linde ilgili toplantılara temsilci göndermek, diğer memleketlerdeki benzeri ku-
ruluşlarla işbirliği ve ihracat yapmak, ihtiyaç olan madde ve malzemeleri ithal
etmek gibi faaliyetlerde bulunmak üzere kendi aralarında kooperatifler, birlik
ve şirketler kurarlar.
Örgütlenmeye teşvik :

Madde 37 - 8 inci maddede sayılan üretici kuruluşlar kendi konularına göre
bölgelerinde bulunan nüveci çiftçilerin kooperatif, birlik ve şirket halinde
teşkilatlanmalarından sorumludurlar. Bunun için onları teşvik eder, gerekli
yardımı yaparlar.
Ortaklık :

Madde 38 - Üretici kamu kuruluşları dayalı oldukları mevzuatın müsait olması
halinde tohumculuk kooperatif, birlik ve şirketleri ile ortaklık tesis edebilir-
ler.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Kuruluş ve görevleri
Koordinasyon Kurulu :

Madde 39 - Bakanlar Kurulunun 27/11/1967 tarih ve 6/9166 sayılı kararın 54
ve 55 inci maddeleri gereğince kurulmuş bulunan ve 29/11/1968 tarih ve 6/10399
sayılı kararın 62 nci maddesi ile göreve devamı kararlaştırılan Koordinasyon
Kurulu bu Yönetmeliğin uygulanmasında yüksek seviyede koordinasyonu sağlar. Bu
kurulun bu konu ile ilgili toplantılarına Tarım Bakanlığı Müsteşarı ile T. C.
Ziraat Bankası Genel Müdürü Koordinasyon Kurulu Başkanlığı daveti üzerine katı-
lırlar.
Proje İcra Kurulu:

Madde 40 - Tohumculukla ilgili faaliyette bulunan kuruluşlar ve nüveci
işletmeler arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamak, plan ve Yıllık Program
hedefleri ve Koordinasyon Kurulunca kararlaştırılacak esaslar çerçevesinde to-
humluk kademelerine göre yıllık ihtiyacı tespit etmek, 25/7/1970 tarih ve
7/1037 sayılı kararnamede isimleri yazılı kuruluşlar arasında üretim ve dağıtım
yönünden görev taksimini yapmak, tespit olunan yıllık ihtiyaçları uygulayıcı
kuruluşlara bildirilmek, bu birimler tarafından hazırlanacak veya hazırlattırı-
lacak uygulama projelerini inceleyip Planlama Merkez Teşkilatına sunmak; bu
teşkilatın tasvibinden geçen projelerin uygulamaya konulmasını temin etmek,
kredi, yetiştirme ve teşvik primleri ve tohumluk alım ve satış fiyat ve ga-
rantisi konularında kararlar almak, primler hususunda alınan kararları Koordi-
nasyon Kuruluna intikal ettirmek, Koordinasyon Kurulunun tasvibini müteakip
prim uygulamasını sağlamak, tohumculuk kooperatiflerinin, birlik ve şirmetle-
rin tip ana sözleşmelerini hazırlamak, Milli Tohumluk İstişare Komitesinin
tavsiyelerini değerlendirmek amacıyla Proje İcra Kurulu kurulmuştur. Bu kurul
Tarım Bakanlığı Müsteşarının Başkanlığında;
- Ziraat İşleri Genel Müdürü,
- Devlet Üretme Çiftlikleri Genel Müdürü,
- T. Zirai Donatım Kurumu Genel Müdürü,
- T. Şeker Fabrikaları A. Ş. Genel Müdürü,
- Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Genel Müdürü,
- Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürü,
- T.C.Ziraat Bankası Genel Müdürü,
- Pamuk İşleri Müdüründen,
teşekkül eder. Kurul iki ayda bir normal, Başkanın çağrısı üzerine de olağanüs-
tü toplantılar yapar, uygulamayı izler ve uygulama hakkında Koordinasyon Kuru-
luna 3 aylık devrelerde peryodik raporlar verir.
Milli Tohumluk İstişare Komitesi :

Madde 41 - Proje İcra Kurulunun yüksek seviyede danışmanlığını yapmak, to-
humluk, fiyat, kredi, prim, üretim, dağıtım, kontrol ve benzeri konularda tasvi-
ye mahiyetinde, olmak üzere adı geçen kurula görüş bildirmek amacıyle Milli
Tohumluk İstişare Komitesi kurulmuştur. Komitenin görev ve çalışma usul ve esas-
ları yönetmelikle tespit olunur.
Tohumculuk Şubesi :

Madde 42 - Tohumluk üretim, dağıtım, kontrol ve kredi faaliyetlerini bu
Yönetmelik hükümlerine göre yürütmek üzere Ziraat İşleri Genel Müdürlüğüne
bağlı üretici yayım vasıtaları dairesi bünyesinde :
a. Hububat,
b. Baklagiller,
c. Endüstri bitkileri,
d. Çayır mer`a ve yem bitkileri,
e. Sebze,
f. Süs bitkileri,
g. Meyve,
h. Zeytin, antep fıstığı,bağ gibi,
ihtisas grupları halinde mevcut elemanlardan faydalanılması suretiyle bir
(Şube) kurulmuştur. Bu Şube Proje İcra Kurulunun büro hizmetlerini yürütür. Şube
Araştırma Dairesiyle çok yakın işbirliği halinde çalışır.
İl Koordinasyon Kurulları:

Madde 43 - Ait olduğu ilin tohumluk ihtiyacının tespitinde görüş bildirmek,
üretim ve dağıtımında ilgili kamu müesseseleri, özel kuruluşlar arasında işbir-
liği ve çalışma ahengini ve koordinasyonu sağlamak İl Koordinasyon Kurullarının
görevidir. Kurulun tohumluk konuları ile ilgili toplantılarına yıllık program
kararnamelerinde belirtilen kuruluşların dışında ve özellikle;
- Teknik Ziraat Müdürü,
- Ziraat Bankası Müdürleri
- Devlet Üretme çiftliği Müdürü ve Tohum Üretme ve Dağıtım Büro Müdürü,
- İlde bulunan Araştırma, Deneme ve Üretme, Tarım Meslek Okulu Müdürleri,
- Ziraat Odası Başkanı,
- Zirai Donatım Kurumu Temsilcisi,
- Bölge Mücadele Reisi veya Müdürü,
- Bölge Zirai Mücadele Enstitüsü Müdürü,
- Toprak Mahsulleri Ofisi Temsilcisi,
- Türkiye Şeker Fabrikaları A. Ş. Temsilcisi,
- Pamuk Teknik Müfettişi,
- Kooperatif, Birlik veya Şirket Müdürü,
- Tarım Kredi Kooperatifleri Müdürleri,
- Toprak ve Tarım Reformu,
iştirak ederler. Kooperatif, Birlik ve şirketler kurulmamış ise nüveci çiftçi-
lerin temsilcileri iştirak eder.
İl Koordinasyon Kurulunun Başkanının lüzum görmesi halinde; kurul toplantı-
ları, tohumlukla ilgili kamu ve özel sektör kuruluşlarının iştiraki ile düzenle-
nebilir.
İl Koordinasyon Kurulunun Başkanı Validir. Bulunmaması halinde Teknik Ziraat
Müdürüdür.
Ziraat İşleri Genel Müdürlüğü :

Madde 44 - Ziraat İşleri Genel Müdürlüğü : Yurt ölçüsünde tohumluk politika-
sının yürütülmesinden, kısa ve uzun vadeli tohumluk üretim programının hazırlan-
masından, programa göre yetiştirilen tohumlukların tamamının dağıtımından,
ekolojik bölgelere uygun çeşit ve tohumlukla beraber diğer üretim vasıtaları
ihtiyaçlarının belirtilmesinden; çiftçilerin teşkilatlandırılmasından; satış
garantisi ile ilgili işlerin yapılmasından; kooperatif, birlik ve şirketlerin
tohumluk tekniği yönünden denetiminden, ıslah ve tohumlukla ilgili araştırmala-
rın yapılmasından, tohumluk üretim tekniğinin çiftçilere öğretilmesinden ve bu
konuda çiftçilerin ve tohumculukla ilgili elemanların yetiştirilmesinden, çeşit-
lerin tescil, tohumlukların 308 sayılı Tohumlukların Tescil Kontrol ve Sertifi-
kasyonu hakkındaki Kanun gereğince kontrol ve sertifiye edilmesinden ve safiyet-
lerinin devamının sağlanmasından, ithal ve ihraç belgelerinin verilmesinden,
Proje İcra Kurulunun Sekreterliği ve tohumlukla ilgili diğer işlerden görevli ve
sorumludur.
Araştırma ve deneme müesseseleri :

Madde 45 - Tohumlukla ilgili olan araştırma ve deneme müesseseleri hazırla-
nan program gereğince;
a. Bölgesinde yetiştirilmeyen ve fakat yetiştirilmesinde ekonomik fayda gö-
rülen,
b. Verim potansiyeli ve kalitesi yüksek,
c. Zirai karakterleri uygun olan,
d. Hastalıklara dayanıklı bulunan bitki çeşitlerini yetiştirmekle görevli-
dirler.
Ekonomik değer taşıyan ve memleket içinde veya dışında ıslah edilmiş olan
iyi vasıflı ve yüksek verimli çeşitlere ait üretim materyelinin usul ve tekni-
ğine uygun şekilde adaptasyon denemelerini yapmak, iyi netice aldıklarını tescil
ettirmek ve elit, orijinal sınıfını tesis etmek ve her cins ve çeşit için yetiş-
tirme tekniğini gösterir bir el kitabı veya broşür hazırlamakla görevli ve so-
rumludur. Hazırlanacak el kitabında ekilecek tohumluğun ekonomik değeri, menşei,
bitki özellikleri, tohum yatağı hazırlama tekniği, gerekli alet ve makinalar
ekilecek veya dikilecek tohum, miktarı, ekim dikim usulleri, ekim-dikim zamanı,
sulama, mücadele gübreleme, bakım, hasat, harman, ambalajlama, muhafaza vs. gibi
konulara yer verilir.
Araştırma ve deneme müesseseleri bitkilerin ekolojik, botanik, tarımsal ve
ekonomik özelliklerini tespit ve ıslah ettikleri çeşidin safiyetini idame ettir-
mek ve bu çeşitlerin memleket sathında durumunu devamlı müşaheme ve takip etmek-
ten sorumludur.
Devlet Üretme Çiftlikleri Genel Müdürlüğü:

Madde 46 - Araştırma ve deneme müesseseleri ile Ziraat Fakülteleri tarafın-
dan ıslah edilen veya ithal yolu ile memlekete getirilen tescil edilmiş tohum-
luklardan; hububat tohumluklarının anaç ve sertifikalı kademedeki üretimin ta-
mamı ile Proje İcra Kurulunca tespit edilecek diğer çeşit ve miktarlarda anaç ve
sertifikalı tohumluk üretiminden sorumludur.
Sertifikalı tohumluklar işletme arazilerinde ve sözleşmeli nüveci çiftçiler-
le işbirliği yapılarak üretilir. Tohumluklar 308 sayılı Kanuna uygun olarak mü-
essese tesislerinde, lüzumu halinde nüveci işletmelerde selektörlenir. Gerekirse
ilaçlanır, ambalajlanır, etiketlenir ve dağıtıma hazır vaziyete getirilir.
Çeşitli tohumlukların üretimi için ekolojik bölgelerde gerekli teşkilatı ku-
rar ve lüzumlu tesisler yapar. Nüveci işletmeleri seçer, ve bunların kooperatif,
birlik ve şirketler kurmasında yardımcı olur. Tohumluk yetiştirme tekniği ve to-
humlukların hazırlanması hakkında çiftçilerin eğitilmelerinde Teknik Ziraat Teş-
kilatı ile işbirliği yapar.
Nüveci çiftçilerin sicil kayıtlarını tutar ve faaliyetlerini kendi yönünden
kontrol eder. Üretilen ve hazırlanan tohumlukları dağıtılmak üzere Ziraat İşleri
Genel Müdürlüğü emrine hazır bulundurur.
Pamuk İşleri Müdürlüğü :

Madde 47 - Pamuk üretiminin artırılması için gerekli araştırmaların yapılma-
sından, tohumluk ihtiyacının karşılanması için orijinal ve anaç tohumluk üreti-
minden, sertifikalı tohumluk üretimi için nüveci işletmelerin kurulmasından,bun-
lara ait projelerin hazırlanmasından, çeşit safiyetinin devam ettirilmesinden,
tohum yetiştirme ve dağıtım programının eksiksiz olarak uygulanmasından ve çift-
çilerin pamuk tohumluğu yetiştirilmesi yönünden teşkilatlanmasından ve 2903 sa-
yılı Pamuk Islahı Kanunu ile bu Müdürlüğe tahmil olan görevlerin yapılmasından
sorumludur.
Zirai Mücadele ve Zirai Karantine Genel Müdürlüğü :

Madde 48 - Tohum üreten özel ve tüzel kişilere ait tarla, bağ ve bahçelerde
zirai ürünlere arız olan hastalık ve zararlılarla mücadele metodunu aydınlatma
amacı ile gerekli araştırmaları yapar. Lüzumlu görülenlere karşı Bakanlıkça ka-
bul edilen esaslar dahilinde mücadelesini yapar veya mücadelelerin üreticiler
tarafında yapılmasını sağlar. Bu maksatla zamanında gerekli uyarmayı yapar. Ye-
teri miktarda zirai mücadele ilaç ve aletlerinin piyasada bulundurulması husu-
sunda gerekli tedbirleri alır. Bitki hastalık ve zararlıları ile ilgili bilgile-
rin araştırma müesseselerince hazırlanacak el kitaplarına konulmasında yardımcı
olur.
İthal ve ihraç edilecek tohumlukları hastalık yönünden kontrol etmek ve ge-
rekli müsaadeyi vermek, tohumluk sertifikasyon ve kontrol çalışmalarına hastalık
yönünden iştirak etmekle görevlidir.
Türkiye Zirai Donatım Kurumu Genel Müdürlüğü:

Madde 49 - Ziraat İşleri Genel Müdürlüğü ile işbirliği yaparak her ekolojik
bölgenin ve illerin üretim araçları ihtiyacının (Ziraat alet ve makinaları,mü-
cadele ilaçları, gübre ve tohumluk gibi) temini için programlar hazırlar.
Bunların temininde nüveci çiftçilere ve bunların teşkil ettiği kuruluşlara ön-
celik verir. Üretim vasıtalarını kendi imkanlarına göre veya banka kanaliyle
kredili veya ayni olarak tevzi eder. Özel sektörün karşılayamadığı üretim vası-
talarını temin etmeye çalışır.
Sözleşme yaptığı nüveci çiftçilerin ve üretici kuruluşların yetiştirdiği ve
tevziini bölgesinde yapamadığı tohumluklardan Proje İcra Kurulunca uygun görü-
lenleri mali imkan kaynakları bulunmak şartiyle satın alır, Bunları bölgelerde
dağıtır, artanları ertesi yıl ihtiyacı için muhafaza eder.
Bakanlığın lüzum gördüğü hallerde tohumluk ithali yapar. İcabında nüveci
çiftçilere veya çiftçi kuruluşları ile ortaklıklar tesis ederek tohumluk üre-
tir, hazırlar, tevzi ve ihraç eder.
T. C. Ziraat Bankası Genel Müdürlüğü:

Madde 50 - T. C. Ziraat Bankası Genel Müdürlüğü,her yıl yıllık programlarda
tespit edilecek tohumluk ile ilgili krediyi Devlet Planlama Teşkilatı, Maliye ve
Tarım Bakanlıklarınca müştereken tespit edilecek bir zamanlama programını uygu-
lamaktan sorumludur.
Tohumluk dağıtımında olduğu gibi, tohumluk kredilerinin tahsilatında da
çiftçilerimizin eğitilmesi yönünden Tarım Bakanlığı Yayın Teşkilatı ve T. C.
Ziraat Bankası Genel Müdürlüğü yükümlüdür.
Tohumluk kredilerinin tahsilat esasları, Plan ve Yıllık Program hedefleri
ile Koordinasyon Kurulunca tespit edilen prensipler altında olmak üzere; Proje
İcra Kurulunun teklifi ve Planlama Merkez Teşkilatının tasvibi ile yılın "Tohum-
luk Üretim, Dağıtım ve Kredileme Programında" belirtilir.
Diğer taraftan dağıtıcı, destekleme alımı yapan, tohumluk üreten kuruluşla-
rın bazı tedbirler alınarak çekle ödeme yapmalarını ve T. C. Ziraat Bankası
alacaklarının tahsilatına temin yönünden çeke gerekli meşruhatın verilmesini
" Tohumluk Üretim, Dağıtım ve Kredileme Programı" yapılırken Proje İcra Kurulu
dikkate alabilir.
Tarım Ürünleri Değerlendirme ve Pazarlama Dairesi :

Madde 51 - İç ve dış pazarların talep ettiği tür ve çeşitleri tespit ederek
her tür için pazar talep miktarlarını tayin eder ve üretim programlarının ha-
zırlanmasında görev alır. Her ürünün hangi pazarlarda ve ne miktarda ve ne tip
ambalajlar içerisinde sarfedileceğini ve fiyatlarını tespit eder.
Ticaret Bakanlığı ile sıkı işbirliği yaparak ürün çeşitlerine göre pazarlama
programını hazırlar ve bunun tahakkuku için gerekli tedbirleri alır.
Tohumluk üretiminin pazar ihtiyaçlarına paralel olarak yürütülmesinde ilgili
kuruluşlarla işbirliği yapar.
Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü :

Madde 52 - Teşkilatı bulunan yerlerde illere tahsisi yapılan hububat tohum-
luklarının celbedilerek dağıtımından, gerektiğinde tohumlukların depolama, mu-
hafaza ve üretim merkezlerinden dağıtım merkezlerine naklinde görevli ve sorum-
ludur.
Türkiye Şeker Fabrikaları A. Ş. Genel Müdürlüğü:

Madde 53 - Memleketimizin ihtiyacı bulunan elit ve sertifikalı şeker pancarı
tohumluklarının ıslah, üretim ve dağıtımından sorumlu olup konu ile ilgili ça-
lışmalarını bir plan ve program dahilinde yürütür. Ayrıca Proje İcra Kurulunca
tespit edilecek çeşit ve miktarlarda her türlü anaç ve sertifikalı tohumluk üre-
timinde görevlendirilebilir.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Çeşitli Hükümler

Madde 54 - Tohumculuk kooperatifleri, birlikleri ve şirketleri kurulduktan,
kendileri yeterli hale geldikten sonra tohum üretme ve hazırlama işleri doğrudan
doğruya ve kuruluşlar tarafından yapılır ve bu kuruluşlara ortak nüvecilerin
yeterli olmayan işletme sermayelerini tamamlamak üzere banka nüvecilere kredi
usul ve mevzuatına göre kredi açarken bu kooperatif, birlik ve şirketlerin ke-
faletini ister.
Her kooperatif, birlik ve şirket nüvecileri için bir tohumluk sicil defteri
tutar. Bu defterde nüvecilerin yetiştirdiği tohum, cins ve miktarları, kimlere
ve ne miktar tohum verildiği, kredi taksitleri, hangi hazırlama ve tevzi merke-
zine tohum getirdikleri belirtilir.

Madde 55 - Bu Yönetmelikte öngörülen kooperatif ve kooperatif Birliklerinin
kurulması ve geliştirilmesi maksadiyle nüvecilere verilecek kredilerin % 1 e
(yüzde bire) kadarı bu hizmetlerde kullanılmak üzere proje sahiplerinin katkısı
olarak T. C. Ziraat Bankasında bu maksatla açılacak özel fona yatırılır.
Bu fonun sarf şekli ile ilgili esaslar Proje İcra Kurulunun teklifi ve Tarım
Bakanının onayı ile tespit edilir.

Madde 56 - Tohumluk ithali, ithalatçı vesikası aranmaksızın nüveci çiftçi-
ler, kooperatifler, birlikler ve şirketler ile ilgili kamu kuru-
luşları tarafından yapılabilir. Her yıl hazırlanan ithal rejiminde bu husus be-
lirtilir.
İthal edilecek tohumlukların miktarı, memleketimizde üretilecek ekolojik
alanları Proje İcra Kurulunca tesbit edilir. Tohumlukların ithali 308 sayılı
Tohumlukların Tescil, Kontrol ve Sertifikasyonu hakkındaki Kanun ile 6968 sayılı
Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanununa göre Tarım Bakanlığının müsaadesi ve
kontrolü altında yapılır.
Üniversiteler ve araştırma müesseselerinin araştırma maksadıyle ithal ede-
ceği ve münhasıran kendilerine ait arazilerde veya anaç yetiştiren müesseselerin
arazilerinde bizzat ekeceği tohumlukların yetiştirildiği memleketin sağlık ve
menşe şahadetnamesinin haiz bulunanların ithaline müsaade edilir.
Memlekete sokulması yasaklanmış bitki tohumluklarının araştırma maksadiyle
üniversite ve araştırma müesseselerince ithaline Zirai Karantina Tüzüğünün 4.
maddesi gereğince izin verilebilir.
İhracata dönük proje esasına göre sebze ve meyve üretecek gerçek ve tüzel
kişilerin, ihtiyaca uygun kalitede ve yeterli miktarda tohumluk ihtiyaçlarının
yurt içinde karşılanamaması halinde, ithal edilecek tohumlukların miktarı, mem-
leketimizde üretilecek ekolojik olanları Proje İcra Kurulunca tespit edilir.
Tohumlukların ithali 308 sayılı tohumlukların, tescil, kontrol ve sertifikasyonu
hakkındaki Kanun ile 6968 sayılı Zirai Mucadele ve Zirai Karatina Kanununa göre
Tarım Bakanlığı müsaadesi ve kontrolü altında yapılır.

Madde 57 - Özel kişiler, kooperatif, birlik ve şirketlerden araştırma yoluy-
la tohumluk çeşitlerinden daha verimli, kaliteli ve ekonomik değer taşıyan yeni
bir tohumluk çeşidi ıslah edenlere bu buluşları karşılığı patent hakkı tanınır.
Tohum ıslah haklarının tayininde tohumluk materyalin pazar değeri, emsaline üs-
tünlük derecesi, üretim alanlarının genişliği, ekonomiye yapacağı katkı gözönün-
de bulundurulur.
Tohum ıslah haklarının ödenmesi mevcut mevzuata göre çeşidin kontol ve
denemesinden sonra Ziraat İşleri Genel Müdürlüğünün teklifi, Milli Tohumluk İs-
tişare Komitesinin müspet mütalaası ve Proje İcra Kurulunun tasvibiyle olur.

Madde 58 - Gerek dahilden gerekse hariçten tedarik edilecek yeni çeşitler
elit ve orijinal kademesinde üretime alınırken ıslahçısının izni alınır.

Madde 59 - İhraç edilecek tohumlukların çeşit, kademe ve miktarları ile kim
tarafından ihraç edileceği Proje İcra Kurulu tarafından tespit edilir ve Yıllık
Programlarda belirtilir. İhracatın ilgili teknik muamele Ziraat İşleri ve Zirai
Mücadele ve Zirai Karantina Genel Müdürlükleri tarafından yürütülür.

Madde 60 - Bu Yönetmelik yayınlandığı tarihte yürürlüğe girer.

Madde 61 - Bu Yönetmeliği Tarım Bakanı yürütür.