14/08/2025 Mevzuat bölümü
Kanun Yönetmelik Tüzük
Kanun Hükmünde Kararname (KHK)
Mevzuat Listesi
İL İDARESİ KANUNU (1) (2)
Kanun Numarası : 5442
Kabul Tarihi : 10/6/1949
Yayımlandığı R. Gazete : Tarih : 18/6/1949 Sayı: 7236
Yayımlandığı Düstur :Tertip: 3 Cilt: 30 Sayfa: 1477
*
* *
Bu Kanun ile ilgili olarak Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren
yönetmelik için, "Yönetmelikler Külliyati" nın kanunlara göre
düzenlenen nümerik fihristine bakınız.
*
* *
BÖLÜM : I
Mülki İdare Bölümlerinin Kuruluşları
Madde 1 - (Değişik: 12/5/1964 - 469/1 md.)
Türkiye, merkezi idare kuruluşu bakımından coğrafya durumuna, iktisadi şart-
lara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre illere; iller ilçelere ve ilçeler de
bucaklara bölünmüştür.
Madde 2 - İl, ilçe ve bucak kurulması, kaldırılması, adlarının, bağlılıkla-
rının, merkez ve sınırlarının belirtilmesi ve değiştirilmesi aşağıda gösterilen
şekilde yapılır:
A) İl ve ilçe kurulması, kaldırılması, merkezlerinin belirtilmesi, adlarının
değiştirilmesi, bir ilçenin başka bir il`e bağlanması kanun ile;
B) Bucak kurulması, kaldırılması, merkezinin belirtilmesi, il ilçe ve bucak
sınırlarının ve bucak adlarının değiştirilmesi bir köyün veya kasabanın veya bu-
cağın başka bir il ve ilçeye bağlanması, mühim mevki ve tabii arazi adlarının
değiştirilmesi İçişleri Bakanlığının kararı ve Cumhurbaşkanının tasdiki ile;
C) Yeniden köy kurulması veya yerinin değiştirilmesi Bayındırlık ve Sağlık
ve Sosyal Yardım Bakanlıklarının mütalaası alınmak suretiyle;
Ç) Köy ve kasabaların aynı ilçe içinde bir bucaktan başka bir bucağa bağlan-
ması, köy adlarının değiştirilmesi, köylerin birleştirilmesi ve ayrılması, bir
köy, mahalle veya semtin o köyden ayrılıp başka bir köy ile birleştirilmesi
İçişleri Bakanlığının tasvibiyle yapılır.
D) (Değişik: 11/5/1959 - 7267/1 md.) Kaza kurulmasında ve kaldırılmasında,
bir kazanın başka bir vilayete bağlanmasında ve merkezinin belirtilmesinde, sı-
nırlarının
---------------------------------
(1) "Bu Kanunun düzenlediği atama usulüne dair konularda 23/4/1981 tarih ve
2451 sayılı Kanunun 2 - 5 inci maddelerine bakınız."
(2) Bu Kanunun, 10 Mart 1983 tarih ve 2803 sayılı Kanuna aykırı hükümlerinin
Jandarma Teşkilatı için uygulanmayacağı aynı Kanunun 25 inci maddesi ile
hükme bağlanmıştır.
değiştirilmesinde ve (B, C, Ç) fıkralarında yazılı hallerde ilgili vilayetler
idare heyetleriyle umumi meclislerinin mütalaaları alınır.
Ancak; Türkçe olmayan ve iltibasa meydan veren köy adları, alakadar Vilayet
Daimi Encümeninin mütalaası alındıktan sonra, en kısa zamanda Dahiliye Vekale-
tince değiştirilir.
E) İllere, ilçelere, bucaklara, merkez yapılan şehir, kasaba veya köyün adı
verilir. Şu Kadar ki, bunların coğrafi veya tarihi bir sanı varsa o da isim ola-
rak verilebilir.
BÖLÜM: II
İl İdaresi
Madde 3 - (Değişik: 12/5/1964 - 469/1 md.)
İllerin idaresi yetki genişliği esasına dayanır.
İllerde genel idare teşkilatı il, ilçe ve bucak bölümlerine uygun olarak dü-
zenlenir.
Belli kamu hizmetlerinin görülmesi amacı ile, birden çok ili içine alan çev-
rede, bu hizmetler için yetki genişliğine sahip kuruluşlar meydana getirilebi-
lir.
Madde 4 - İl genel idaresinin başı ve mercii validir. Bakanlıkların kuruluş
kanunlarına göre illerde lüzumu kadar teşkilat bulunur. Bu teşkilatın her biri-
nin başında bulunanlar il idare şube başkanlarıdır. Bunların emri altında çalı-
şanlar ilin ikinci derecede memurlarıdır. Bu teşkilat valinin emri altındadır.
Hakimler Kanunu ile İcra ve İflas Kanununda yazılı yargıç, Cumhuriyet savcı-
sı ve yargıç sınıfında bulunanlarla bu kanunlarda yazılı adalet memurları, aske-
ri birlikler, askeri fabrika ve müesseseler, askerlik daire ve şubeleri bu madde
hükmünden müstesnadır
Madde 5 - İllerde, valilerin tayin ve tesbit ettiği işlerde yardımcılığını
ve valinin bulunmadığı zamanlarda vekilliğini yapmak üzere vali muavinleri bulu-
nur. Valiliğin yazı işlerinin düzenlenmesinden de vali muavini sorumludur.
Vali muavini, en az altı yıl kaymakamlıkta bulunmuş ve bu hizmetin iki yılı-
nı doğuda geçirmiş olanlardan tayin edilir.
I - İl memurlarının tayin usulü
Madde 6 - Valiler, İçişleri Bakanlığının inhası, Bakanlar Kurulunun kararı
ve Cumhurbaşkanının tasdiki ile tayin olunurlar. Vali tayininde 3656 sayılı ka-
nun hükümleri cari değildir.
Valiler, lüzumunda tayinlerindeki usule göre kadro aylığı ile merkez emrine
alınarak İçişleri Bakanının tensip edeceği işelerde görevlendirilebilirler.
Madde 7 - Vali muavinleriyle hukuk işleri müdürleri, il idare şube başkan-
ları ve bulunan yerlerde il ve bölge muhakemat müdürleri ve Hazine avukatları
valilerin mütalaası alınarak Bakanlık veya tüzelkişiliği haiz genel müdürlükle-
rin teşkilat kanunlarındaki hükümlere göre tayin edilirler.
Madde 8 - Yetiştirme ve ikmal kaynakları Bakanlıklar veya tüzel kişiliği
haiz genel müdürlüklere bağlı olup il genel teşkilatı içinde birden fazla istih-
dam yerleri bulunan meslek, fen ve uzmanlık kadrolarına dahil görevlerden :
A) İlçe idare şube başkanı sıfatını haiz olanlarla il merkezinde Devlet ge-
lir, giderlerinin ve mallarının tahakkuk, tahsil, ödeme ve idaresiyle ilgili
ikinci derecedeki müdürler, şube şefleri ve kontrol memurları, nakit muhasiple-
riyle, lise, orta ve o derecelerdeki okul müdür ve öğretmenleri, hastaneler mü-
tehassıs hekimleri, Bakanlıklar veya tüzelkişiliği haiz genel müdürlükler tara-
fından tayin edilirler.
B) Bunun dışında kalan bütün memurlar Bakanlıklar veya tüzelkişiliği haiz
genel müdürlükler tarafından valilik emrine tayin edilerek il idare şube başka-
nının inhası üzerine valiler tarafından istihdam yerleri tesbit olunur;
C) Yukardaki fıkralarda yazılı bütün memurların lüzumu halinde il içinde
nakil ve tahvilleri mensup olduğu il idare şube başkanlarının inhası üzerine va-
liler tarafından icra edilmekle beraber mensup oldukları Bakanlıklar veya genel
müdürlüklere sebepleriyle bildirilir.
Yukarda (A, B) fıkraları dışında kalan il merkez teşkilatına bağlı memurlar
ilgili idare şube başkanının inhası ile valiler tarafından tayin, nakil ve tah-
vil olunurlar.
Tayin, nakil ve tahviller için gereken yolluk ödenekleri bütçe yılı başında
ilgili Bakanlık veya genel müdürlüklerce valiler emrine gönderilir.
II - Valilerin hukuki durumları, görev ve yetkileri
Madde 9 - Vali, ilde Devletin ve Hükümetin temsilcisi ve ayrı ayrı her Baka-
nın mümessili ve bunların idari ve siyasi yürütme vasıtasıdır.
Bu sıfatla :
A) Valiler, ilin genel idaresinden her Bakana karşı ayrı ayrı sorumludur.
Bakanlar, Bakanlıklarına ait işleri için valilere re`sen emir ve talimat verir-
ler. Bakanlar, valiler hakkında Bakanlar Kuruluna taltif ve tecziye teklifinde
bulunabilirler.
B) Bakanlıklar ve tüzelkişiliği haiz genel müdürlükler, il genel idare teş-
kilatına ait bütün işleri doğrudan doğruya valiliklere yazarlar. Valilikler de
illere ait işler için ilgili Bakanlık veya tüzelkişiliği haiz genel müdürlükler-
le doğrudan doğruya muhaberede bulunurlar. Ancak valiler hesabata ve teknik hu-
suslara ait işlerde idare şube başkanlarına vali adına imza yetkisi verebilir-
ler.
C) Vali, kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararlarının neşir ve ilanını
ve uygulanmasını sağlamak ve Bakanlıkların talimat ve emirlerini yürütmekle
ödevlidir. Bu işlerin gerçekleştirilmesi için gereken bütün tedbirleri almıya
yetkilidir.
Ç) Kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararlarının verdiği yetkiyi kullan-
mak ve bunların yüklediği ödevleri yerine getirmek için valiler genel emirler
çıkarabilir ve bunları ilan ederler.
D) Vali, dördüncü maddenin son fıkrasında belirtilen adli ve askeri teşkilat
dışında kalan bütün Devlet daire, müessese ve işletmelerini, özel işyerlerini,
özel idare, belediye köy idareleriyle bunlara bağlı tekmil müesseseleri denet-
ler, teftiş eder.
Bu denetleme ve teftişi Bakanlık veya genel müdürlük müfettişleriyle veya
bu dairelerin amir ve memurlariyle de yaptırabilir.
E) İlin her yönden genel idare ve genel gidişini düzenlemek ve denetlemekten
sorumludur.
F) Vali, ilde teşkilatı veya görevli memuru bulunmıyan işlerin yürütülmesi-
ni, bu işlerin görülmesiyle yakın ilgisi bulunan her hangi bir idare şube veya
daire başkanından istiyebilir. Bu suretle verilen işlerin yapılması mecburidir.
G) Vali, il içindeki idare ve müesseselerde çalışan uzman veya fen kollarına
dahil memur ve müstahdemlerden asli vazifelerine halel getirmemek şartiyle ilin
genel ve mahalli hizmetlerine müteallik işlerin görülmesini istiyebilir. Bu me-
murlar verilen işleri yapmakla ödevlidirler. Vali, keyfiyetten ilgili Bakanlığa
ve tüzelkişiliği haiz genel müdürlüğe bilgi verir.
H) Vali, Devlet gelirlerinin tahakkuk ve tahsilini ve ödeme işlerinin munta-
zam bir şekilde yapılmasını ve gelir kaynaklarının gelişmesini sağlamak için
tedbirler alır ve uygular, lüzumunda bu maksatla ilgili Bakanlıklara ve genel
müdürlüklere tekliflerde bulunur.
İ) Vali, Devlet, il, belediye, köy ve diğer kamu tüzelkişiliklerine ait ge-
nel ve özel mülklerin yangın ve benzeri tehlikelere karşı korunmasını, iyi halde
tutulmasını, değerlenmesini ve iyi halde idaresini sağlıyacak tedbirlerin uygu-
lanmasını ilgililerden ister ve denetler.
J) Vali, il, ilçe, bucak merkezlerinde ve çevrelerinde kiralı, kirasız bina-
larda vazife gören bütün Devlet dairelerini mahallin hizmet şartlarına ve Hazine
menfaatine en uygun şekilde bir veya birkaç binada toplamak üzere gereken ted-
birleri aldırır ve uygulanmasını denetler.
K) Vali, Cumhuriyet Bayramında ilde yapılacak resmi törenlere başkanlık ya-
par ve tebrikleri kabul eder.
Madde 10 - A) Vali, adalet dairelerinde görülmekte olan işlerin geciktiğini
haber aldığı vakit gecikme sebeplerini Cumhuriyet savcılarından yazılı olarak
sorabilir, Cumhuriyet savcıları bu sebepleri vereceği cevapta açıklar.
Vali, alacağı cevaba göre mütalaasiyle birlikte işi Adalet Bakanlığına ya-
zar.
B) Vali, ceza ve tevkif evlerinin muhafazasını ve Cumhuriyet savcısiyle bir-
likte hükümlü ve tutukluların sağlık şartlarını gözetim ve denetimi altında bu-
lundurur.
C) Valilerce talep vukuunda adli sicile geçen kayıtların neticeleri Cumhuri-
yet savcılarınca valilere verilir.
D) Vali, ilin düzen ve güveni ile ilgili işlerde amme davası açılıncaya ka-
dar geçecek safhalar hakkında Cumhuriyet savcılarından yazılı olarak bilgi isti-
yebilir. Cumhuriyet savcıları gereken bilgileri vermekle ödevlidir.
E) Vali, lüzumu halinde Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 156 ncı maddesinde
yazılı yetkileri kullanmaları hususunda adli kolluk üst ve astlarına emirler
verebilir.
Madde 11 - A) Vali, il sınırları içinde bulunan genel ve özel bütün kolluk
kuvvet ve teşkilatının amiridir. Suç işlenmesini önlemek, kamu düzen ve güveni-
ni korumak için gereken tedbirleri alır. Bu maksatla Devletin genel ve özel kol-
luk kuvvetlerini istihdam eder, bu teşkilat amir ve memurları vali tarafından
verilen emirleri derhal yerine getirmekle yükümlüdür.
B) Memleketin sınır ve kıyı emniyetini ve sınır ve kıyı emniyetiyle ilgili
bütün işleri, yürürlükte bulunan hükümlere göre sağlar ve yürütür.
C) İl sınırları içinde huzur ve güvenliğin, kişi dokunulmazlığının, tasar-
rufa müteaallik emniyetin, kamu esenliğinin sağlanması ve önleyici kolluk yet-
kisi valinin ödev ve görevlerindendir.
Bunları sağlamak için vali gereken karar ve tedbirleri alır. Bu hususta alı-
nan ve ilan olunan karar ve tedbirlere uymıyanlar hakkında 66 ncı madde hükmü
uygulanır.
Ç) Jandarma, polİs, gÜmrÜk muhafaza ve diğer özel kolluk kuvvetlerinin bü-
tün ast ve üstlerinin il içine munhasır olmak üzere geçici veya sürekli olarak
vali tarafından yerleri değiştirilebilir ve bundan hemen İçişleri, Gümrük ve
Tekel Bakanlıklarına bilgi verir.
D) (Değişik: 29/8/1996 - 4178/1 md.) Valiler, ilde çıkabilecek veya çıkan
olayların, emrindeki kuvvetlerle önlenmesini mümkün görmedikleri veya önle-
yemedikleri; aldıkları tedbirlerin bu kuvvetlerle uygulanmasını mümkün görme-
dikleri veya uygulayamadıkları takdirde, diğer illerin kolluk kuvvetleriyle bu
iş için tahsis edilen diğer kuvvetlerden yararlanmak amacıyla, İçişleri Bakan-
lığından ve gerekirse Jandarma Genel Komutanlığının veya Kara Kuvvetleri Ko-
mutanlığının sınır birlikleri dahil olmak üzere en yakın kara, deniz ve hava
birlik komutanlığından mümkün olan en hızlı vasıtalar ile müracaat ederek yar-
dım isterler. Bu durumlarda ihtiyaç duyulan kuvvetlerin İçişleri Bakanlığından
veya askeri birliklerden veya her iki makamdan talep edilmesi hususu, yardım
talebinde bulunan vali tarafından takdir edilir. Valinin yaptığı yardım iste-
mi geciktirilmeksizin yerine getirilir. Acil durumlarda bu istek sonradan ya-
zılı şekle dönüştürülmek kaydıyla sözlü olarak yapılabilir.
Vali tarafından askeri birliklerden yardım istenmesi halinde; muhtemel
olaylar için istenen askeri kuvvet, valinin görüşü alınarak olaylara hızla el
koymaya uygun yerde, cereyan eden olaylar için ise olay yerinde hazır bulundu-
rulur. Olayların niteliğine göre istenen askeri kuvvetin çapı "(...) (1) vali ile koordine
edilerek, askeri birliğin komutanı tarafından belirlenir. Askeri kuvvetin müstakilen
görevlendirilmesi durumunda; verilen görev askeri kuvvet tarafından kendi
komutanının sorumluluğu altında ve onun emir ve talimatlarına göre Türk Silahlı
Kuvvetleri İç Hizmet Kanununda belirtilen yetkiler ile kolluk kuvvetlerinin genel
güvenliği sağlamada sahip olduğu yetkiler kullanılarak yerine getirilir.
-----------------------------------
(1) Bu kısımda yer alan "ve görevde kalış süresi" ibaresi, Anayasa Mahkemesinin
6/1/1999 tarih ve E.:1996/68, K.:1999/1 sayılı kararı ile iptal edilmiş olup, metinden
çıkarılmıştır.
Güvenlik kuvvetleri ile yardıma gelen askeri kuvvet arasında işbirliği ve
koordinasyon, yardıma gelen askeri birliğin komutanının da görüşü alınarak
vali tarafından tespit edilir. Ancak, bu askeri birliğin belirli görevleri
jandarma ya da polis ile birlikte yapması halinde komuta, sevk ve idare as-
keri birliklerin en kıdemli komutanı tarafından üstlenilir. Birden fazla
ili içine alan olaylarda ilgili valilerin isteği üzerine aynı veya farklı as-
keri birlik komutanlarından kuvvet tahsis edilmesi durumunda iller veya kuv-
vetler arasında işbirliği, koordinasyon, kuvvet kaydırması, emir komuta iliş-
kileri ve gerekli görülen diğer hususlar yukarıda belirtilen hükümler çerçe-
vesinde Genelkurmay Başkanlığı ile İçişleri Bakanlığı tarafından belirlenecek
esaslara göre yürütülür. Bu esasların uygulanmasında, işbirliği ve koordinas-
yon sağlamak amacıyla gerekli görülen hallerde İçişleri Bakanı ilgili valiler-
den birini geçici olarak görevlendirir. Olayların sınır illerinde veya bu il-
lere mücavir bölgelerde cereyan etmesi ve eylemcilerin eylemlerini müteakip
komşu ülke topraklarına sığındıklarının tespit edilmesi durumunda valinin ta-
lebi üzerine ilgili komutan eylemcileri ele geçirmek veya tesirsiz hale getir-
mek maksadı ile, her defasında Genelkurmay Başkanlığı kanalı ile Hükümetin
müsaadesi tahtında, ihtiyaca göre kara, hava, deniz kuvvetleri ve Jandarma Ge-
nel Komutanlığı unsurları ile komşu ülkelerin mutabakatı alınmak suretiyle
mahdut hedefli sınır ötesi harekat planlayıp icra edebilir. Bu fıkra uyarınca
görevlendirilen askeri birlik mensupları hakkında bu görevlerin ifası sırasın-
da işledikleri suçlardan dolayı tabi oldukları kanun hükümlerine göre işlem
yapılır. Yukarıda belirtilen hususlar nedeniyle doğan acil ve zaruri ihtiyaç-
ları karşılamak amacıyla yapılacak harcamalar Bakanlar Kurulunca uygun görü-
lecek fonlardan yapılacak aktarmalar ve İçişleri Bakanlığı bütçesine konulan
ödenekten yapılır. (1) Her yıl İçişleri Bakanlığı bütçesine aktarılacak olan para-
ların illere dağıtımı ve kullanımı ile ilgili esaslar İçişleri Bakanlığınca
belirlenir. Bu madde uyarınca kuruluş ve kişilerden sağlanan ve satın alınan
malzeme, araç ve gereçlerin satın alma, kira ve kullanım bedelleri ile işçi
ücretleri ve benzeri giderler için ödeme emri beklenmez. İçişleri Bakanı veya
valinin onayı yeterli sayılır. Bu harcamalar 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu,
1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu ve 832 sayılı Sayıştay Kanunu hükümleri-
ne tabi değildir. Ödemeler usul ve esasları Maliye Bakanlığının görüşü alı-
narak İçişleri Bakanlığınca yürürlüğe konulacak bir yönetmelikle düzenlenir.(2)
E) Devlete, özel idareye, belediye ve köylere ait olan veya bunlara bağlı
bulunan veya bunların gözetim ve denetimi altında iş gören daire ve müesseseler-
le diğer bütün gerçek ve tüzelkişiler tarafından işletilen mali, ticari, sınai
ve iktisadi müesseseler, işletmeler, ambarlar, depolar ve sair uzman, fen adamı,
teknisyen, işçi gibi personel bulunduran yerler Devlet ve memleket emniyet ve
asayişi ve iş hayatının düzenlenmesi bakımından valinin gözetim ve denetimi al-
tındadırlar.
Buralarda bulunan ve çalışanların kimlik ve nitelikleri hakkında valiler bu
yerlerden bilgi istiyebilirler. İstenilen bilgiler hemen verilir.
F) Valiler, halkın askerlik muameleleri hakkındaki müracaat ve şikayetlerini
kabul ederler. Askerlik şubelerine ve dairelerine yazarlar Cevabı kafi görmedik-
leri takdirde askerlik şubelerinin bağlı bulunduğu bölge, tümen veya korkomutan-
lıklarına ve Milli Savunma Bakanlığına müracaat ederler. Bu makamlar tarafından
lazımgelen soruşturma yapılarak kanuni gereği ifa edilir ve sonucundan valilere
bilgi verilir.
Madde 12 - Valiler, Devlet genel ve özel hukuku hükümlerine ve ikamet, seya-
hat, konsolosluk, ticaret ve seyrisefain mukavelelerine göre yabancıların hukuki
durumlarını ve deniz, kara ve hava ticaretlerini ilgilendiren işlerde konsolos-
luklarla muhabere ve bunların müracaat ve ziyaretlerini kabul ederler.
III - Valilerin teftiş ve denetleme yetkileri
Madde 13 - Vali, (Dördüncü maddenin son fıkrasında belirtilen adli ve askeri
daireler hariç) Bakanlıklar ve tüzelkişiliği haiz genel müdürlüklerin ile teşki-
latında çalışan bütün memur ve müstahdemlerinin en büyük amiridir.
Bu sıfatla :
A) Memur ve müstahdemlerin çalışmalarına nezaret eder.
B) Teşkilatın işlemesini denetler.
C) (Değişik: 12/5/1964 - 469/1 md.) Memurin Kanunundaki usulüne göre savun-
masını aldıktan sonra uyarma, kınama ve beş günlüğe kadar aylıktan kesme cezala-
rı vererek uygular. Daha ağır disiplin cezaları verilmesi için özel kanunu hü-
kümlerine göre teklif ve taleplerde bulunabilir.
Yetkili disiplin mercileri valinin teklif ve talebini inceleyerek bir karara
bağlamaya mecburdur.
Valilerce re`sen verilen cezalar, kesindir. Bu cezalar tebliğ tarihinden
itibaren sicile geçer.(3)
-------------------------------
(1)Anayasa Mahkemesinin 6/1/1999 tarih ve E.:1996/68, K.:1999/1 sayılı kararı
ile; bu tümcenin "Kanun ve kanun hükmünde kararnamelerle kurulan fonlardan
yapılacak aktarmalar" yönünden Anayasa`ya aykırı olduğuna ve iptaline,
iptal hükmünün kararın 19.01.2001 tarih ve 24292 sayılı Resmi Gazete`de
yayımlanmasından başlayarak 1 yıl sonra yürürlüğe girmesine karar veril-
miştir.
(2)Bu tümcede yer alan "Bu harcamalar......1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu
ve 832 sayılı Sayıştay Kanunu hükümlerine tabi değildir" kuralı, Anayasa Mah-
kemesinin 6/1/1999 tarih ve E.:1996/68, K.:1999/1 sayılı kararı ile iptal edilmiştir.
(3) Danıştay 5. Dairesinin 30/6/1977 gün ve E. 1974/5278, K.1977/3905 sayılı ka-
rarında bu bent hükmünün, "657 sayılı Kanunun değişik 237/b maddesi geregince,
bu Kanuna aykırı hüküm olması nedeniyle 30/11/1970 tarihinden itibaren uygulanma
imkanını kaybettiği" belirtilmiştir.
Ç) Tayinleri merkeze ait il memurlarının yıllık mezuniyetleri valiliğin
iş`arı üzerine mensup oldukları Bakanlık veya tüzelkişiliği haiz genel müdür-
lükçe verilir. Bu memurlara acele hallerde valilerce 15 güne kadar mezuniyet
verilir ve ilgili makamlara bildirilir.
D) Valiler, emir ve denetimi altında bulunan teşkilatın aldığı kararla yap-
tığı muamelelerden şikayet edenlerin müracaatlarını tetkik eder; memurun haksız
veya kanunsuz muamelelerini görürse hakkında kanuni muameleye başvurur.
İnceleme neticesinde vardığı sonuca göre alacağı kararı derhal tatbik etti-
rir ve ilgiliye bildirir.
Madde 14 - Memurlar hakkındaki ihbar ve şikayetler garaz veya mücerret haka-
ret için uydurma ve bir suç isnadı suretiyle yapıldığı ve tahkikatın tabi oldu-
ğu kanuni muamele mucibince neticesi de sabit olmadığı takdirde vali, Ceza Muha-
kemeleri Usulü Kanununun 148 inci maddesine göre isnatta bulunanlar hakkında
amme davasının açılmasını mahalli Cumhuriyet savcılığından istiyebilir.
Madde 15 - Valiler, birkaç il`e şamil memuriyetlerin kendi illerindeki işle-
rini de gözetim ve denetimine yetkilidirler.
Madde 16 - Valiler, denetlemeleri sırasında iş başında kalmalarında mahzur
gördükleri bütün memur ve müstahdemlere sorumluluğu altında işten elçektirilebi-
lirler ve hizmetin aksamaması için gereken tedbirleri aldırırlar. Bu takdirde
işi gerekçesiyle ait olduğu makama derhal bildirirler.
Madde 17 - Valiler, il içinde, denetim ve teftişleri altında bulunmıyan bü-
tün daire ve müesseselerde vukubulduğunu öğrendikleri yolsuzlukları ilgili ma-
kamlara bildirirler. İlgili makamlar lazımgelen incelemeyi yaparak kanuni gere-
ğini ifa eder ve sonucundan valiye bilgi verirler.
Madde 18 - Valiler, vali muavini ile kaymakamların, il idare şube başkanla-
rının ve il ve bölge muhakemat müdürlerinin, genel ve özel kolluk amirlerinin
birinci derecede, diğer memurların ikinci derecede sicil amiridirler.
Madde 19 - Valiler, genel ve özel kolluk mensuplarının mülki ödevlerine do-
kunan ve disiplin cezası uygulanmasını gerektiren hallerini görür ve öğrenirler-
se 14 ncü maddenin (C) fıkrasındaki cezaları re`sen uygulıyacakları gibi gere-
kirse özel kanunlarında yazılı diğer disiplin cezalarının uygulanmasını da ille-
rindeki genel ve özel kolluk kuvvetleri amirlerine emrederler. Kolluk amirleri
özel kanun ve tüzüklerine göre gerekli disiplin cezasını uygulıyarak valiye bil-
gi verirler.(1)
Madde 20 - Valiler, gereken hallerde il mensuplarına takdirname verirler.
Tayinleri merkeze ait olanlar hakkındaki takdir ve tecziye muamelelerini ilgili
makamlara bildirirler.
IV - Vali ile il idare şube başkanlarının münasebetleri
Madde 21 - İl idare şube başkanları kendi şubelerine taallük eden işlerin
yürütülmesinden ve şubeleri memur ve müstahdemlerinin kanun, tüzük, yönetmelik
ve Hükümet kararlariyle belirtilen ödev ve görevlerinin sürat ve intizamla ya-
pılmasından valiye karşı sorumludurlar.
İl idare şube başkanlarının her biri kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet ka-
rarlarının verdiği ödev ve görevleri ve valinin emirlerini yürüterek aldıkları
işler üzerinde gereken incelemeleri yaparak bilgi ve düşüncelerini zamanında
bildirmek ve valinin istediği her türlü malümatı vermekle ödevlidirler.
Madde 22 - İl idare şube başkanları ve kaymakamlar, kanun,tüzük, yönetmelik,
Hükümet kararları ve emirlerini uygulama sırasında istizana muhtaç gördük-
-------------------------------------------
(1) Bu Kanunun 13 Üncü maddesinin dipnotuna bakınız.
leri cihetleri validen sorarlar, vali o meseleyi ait olduğu şube başkaniyle gö -
rüşüp inceledikten sonra bir sonuca varamadığı takdirde keyfiyeti merciinden so-
rar ve alacağı cevaba göre gereğini yapar.
Madde 23 - İl idare şube başkanları ve kaymakamlar vali tarafından re`sen
verilen emirlerin kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet Kararlarına uygun olmadığı
içtihadında bulundukları takdirde keyfiyeti valiye yazarlar. Vali, emrin mevzu-
ata uygun bulunduğunda israr ederse yazılı olarak emir verir ve aynı zamanda işi
ilgili mercie yazar. Cevap gelinceye kadar valinin verdiği emir kendi sorumlu-
luğu altında uygulanır.
Madde 24 - Vali, yılda dört defadan az olmamak üzere lüzum gördüğü zamanlar-
da idarede birliğin sağlanması, işlerin gözden geçirilerek düzenleştirilmesi,
teşkilatın ahenkli çalışması için gereken tedbirlerin alınmasını görüşmek ve
kararlaştırmak amaciyle idare şube başkanlarını heyet halinde toplar. Bu toplan-
tıda alınan kararların yürütülmesi bütün idare şubeleri için mecburidir.
Bu görüşmelerde istihsalin artırılması, ticaret ve ulaştırma işlerinin ko-
laylaştırılması ve geliştirilmesi, çiftçinin kalkındırılması, umumi refahın sağ-
lanması gibi konular üzerinde gerekli tedbirler planlaştırılır.
Bu toplantılara kaymakamlar ve belediye ve ticaret ve ziraat odası başkanla-
riyle diğer memur ve ilgililer çağrılabilir.
Madde 25 - Valiler, ilin yönetim, ekonomi, sağlık ve sosyal yardım, kültür
ve bayındırlık işleriyle ilgili hizmetlerin ahenkli olarak yürütülmesi için
alınması gereken en uygun tedbirler görüşülmek üzere kaymakamları yılda bir defa
toplantıya çağırır.
İşler, önemlerine ve eldeki imkanlara göre sıralanarak programlanır ve ilçe-
ye düşen vazifeler ayrılır ve bir yıl önceki programın uygulama neticeleri göz-
den geçirilir.
V - Devir ve teftiş
Madde 26 - Valiler, her yıl münasip gördükleri zamanlarda ilin bütün ilçe ve
bucaklarını ve sırasiyle programa alınan köylerini ve il içindeki teşkilatı tef-
tiş ederler. Halkın dilek ve ihtiyaçlarını yerli yerinde gözden geçirerek gere-
ğini yaparlar.
İlin idari, mali, ekonomik, kültürel, sağlık ve sosyal durumu ve Hükümetçe
alınmış bulunan karar ve tedbirlerin sonuçları ve bunların halk üzerindeki etki-
leri hakkında yıl sonunda veya lüzum gördükleri sair zamanlarda ilgili Bakanlık-
lara rapor verirler.
BÖLÜM: III
İlçe İdaresi ve Teşkilatı
Madde 27 - İlçe genel idaresinin başı ve mercii kaymakamdır.
Kaymakam, ilçede Hükümetin temsilcisidir. İlçenin genel idaresinden kaymakam
sorumludur. Bakanlıkların kuruluş kanunlarına göre ilçede lüzumu kadar teşkilatı
bulunur. Bu teşkilat (DÖrdüncü maddenin son fıkrasında belirtilen adli ve askeri
teşkilat hariç) kaymakamın emri altındadır .
Madde 28 - İlçedeki genel idare teşkilatının başında bulunanlar ilçe idare
şube başkanlarıdır. Bunların emri altında çalışanlar ilçenin ikinci derecede me-
murlarıdır.
1 - İlçe memurlarının tayin usulü
Madde 29 - Kaymakamlar, İçişleri Bakanlığı Müdürler Encümeninin intihabı ve
Bakanın tasvibi üzerine müşterek karar ve Cumhurbaşkanının tasdikıyla tayin olu-
nur.
Madde 30 - Sekizinci maddenin (A) fıkrası haricinde kalan ilçe idare şube
başkanları il idare şube başkanlarının inhası üzerine valilerce tayin ve aynı
usule göre nakil ve tahvil edilirler. İlçenin sekizinci maddenin (B) fıkrası dı-
şında kalan memurları ilçe idare şube başkanlarının inhası üzerine kaymakamlarca
tayin ve memuriyetleri valilerce tasdik ve aynı usule göre nakil ve tahvil olu-
nurlar.
II - Kaymakamların hukuki durumları, görev ve yetkileri
Madde 31 - A) Kaymakam, kanun, tüzük yönetmelik ve Hükümet kararlarının ne-
şir ve ilanını, uygulanmasını sağlar ve bunların verdiği yetkileri kullanır ve
ödevleri yerine getirir. Kaymakam, valinin talimat ve emirlerini yürütmekle
ödevlidir;
B) Valiler, ilçeye ait bütün işleri doğrudan doğruya kaymakama yazarlar.
Kaymakamlar da ilçenin işleri hakkında bağlı bulundukları valilerle muhaberede
bulunurlar. Ancak olağanüstü hallerde kaymakamlar İçişleri Bakanlığı ve diğer
Bakanlıklarla muhabere edebilirler ve bu muhaberelerden valiye bilgi verirler;
C) Kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararları ve bunlara dayanılarak va-
liler tarafından verilecek talimat ve emirler ilçe idare, şube başkanlarına kay-
makamlar yolu ile tebliğ olunur;
Ç) Kaymakamlar, dördüncü maddenin son fıkrasında belirtilen daire ve müesse-
seler dışında kalan bütün Devlet daire ve müessese ve işletmelerini ve özel iş-
yerlerini, özel idare, belediye ve köy idareleriyle bunlara bağlı tekmil müesse-
seleri denetler ve teftiş ederler. Bu teftiş ve denetlemeyi bizzat veya idare
şube başkanları veya validen talep edeceği Bakanlık veya tüzelkişiliği haiz ge-
nel müdürlük müfettişleri vasıtasiyle ortaokul veya bu dereceli öğretim müesse-
selerini de bizzat veya ilgili müfettişleri marifetiyle denetler;
D) Kaymakam, denetlemesi sırasında iş başında kalmalarında mahzur gördüğü
ilçe idare şube başkanlarını valinin muvafakatiyle, diğer memur ve müstahdemleri
re`sen sorumluluğu altında işten el çektirebilir.
E) Kaymakam, ilçenin her yönden genel idare ve genel gidişini düzenlemek ve
denetlemekten sorumludur;
F) Kaymakam, ilçede teşkilatı ve görevli memuru bulunmıyan işlerin yürütül-
mesini, bu işlerin görülmesiyle yakın ilgisi bulunan herhangi bir idare veya da-
ire başkanlığından isteyebilir. Bu suretle verilen işlerin yapılması mecburidir;
G) Kaymakam, ilçedeki idare, daire ve müesseselerde çalışan uzman veya fen
kollarına dahil memur ve müstahdemlerden ilçenin genel ve mahalli hizmetlerine
ilişkin işlerin görülmesini asli vazifelerine halel getirmemek şartiyle valiliğe
teklif suretiyle istiyebilir. Valilikten alınacak emir üzerine bu memurlar veri-
len işleri yapmakla ödevlidirler;
H) Kaymakam, ilçe memurlarının çalışmalarını ve teşkilatın işlemesini göze-
tim ve denetimi altında bulundurur;
I) (Değişik: 12/5/1964 - 469/1 md.) Kaymakam, ilçenin idare şube başkanla-
riyle ikinci derecedeki memurlarına, genel ve özel kolluk amir ve memurlarına
Memurin Kanundaki usulüne göre savunmasını aldıktan sonra uyarma, kınama cezala-
rı verir ve uygular. Daha ağır disiplin cezaları verilmesi için özel kanunu hü-
kümlerine göre teklif ve talepte bulunabilir.
Kaymakamlarca re`sen verilen cezalar kesindir.
Bu cezalar tebliğ tarihinden itibaren sicile geçer.
Kaymakam, ilçe memurlarına takdirnamede verebilir.(1)
-------------------------------------
(1) Bu bent için, bu Kanunun 13 ÜncÜ maddesinin dipnotuna bakınız.
J) Kaymakam, ilçe idare şube başkanlarına acele hallerde (8 güne kadar) ve
tayini kendisine ait memurlara, Memurlar Kanunundaki yıllık izin, süresine mah-
sup edilmek üzere bir aya kadar izin verebilir. Tayinleri kaymakama ait olmıyan
memur ve müstahdemlere izin verilmezden önce kaymakamın mütalaası alınır;
K) Kaymakamlar, halkın askerlik muameleleri hakkındaki müracaat ve şikayet-
lerini kabul ederler. Askerlik şubelerine ve dairelerine yazarlar. Cevabı kafi
görmedikleri takdirde keyfiyeti valiye bildirirler;
L) Kaymakam, Cumhuriyet Bayramında ilçede yapılacak resmi törenlere başkan-
lık yapar ve tebrikleri kabul eder.
Madde 32 - A) Kaymakam, ilçe sınırları içinde bulunan genel ve özel kolluk
kuvvet ve teşkilatının amiridir;
B) Suç işlenmesini önlemek, kamu düzen ve güvenini korumak için gereken ted-
birleri alır. Bu maksatla Devletin genel ve özel kolluk kuvvetlerini istihdam
eder. Kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararları hükümlerinin yürütülmesi
için emirler verir. Bu teşkilat amir ve memurları kaymakam tarafından verilen
emirleri derhal yerine getirmekle ödevlidir;
C) Kaymakam, memleketin sınır ve kıyı emniyetiyle ilgili bütün işleri yürür-
lükte bulunan hükümlere göre sağlar ve yürütür;
Ç) İlçe sınırları içinde huzur ve güvenliğin, kişi dokunulmazlığının tasar-
rufa mütaallik emniyetin, kamu esenliğinin sağlanması ve önleyici kolluk yetkisi
kaymakamın ödev ve görevlerindendir. Bunları sağlamak için kaymakam gereken ka-
rar ve tedbirleri alır;
Bu hususta alınan ve ilan edilen karar ve tedbirlere uymıyanlar hakkında 66
ncı madde hükmü uygulanır;
D) Kaymakam, valinin tasvibiyle ilçe genel ve özel kolluk kuvvetleri mensup-
larının geçici veya sürekli olarak yerlerini değiştirebilir;
E) (Değişik: 19/2/1980 - 2261/3 md.) Kaymakam, ilçe çevresinde çıkabilecek
olayların emrindeki kolluk kuvvetleriyle önlenmesine olanak bulunmayacağı kanı-
sına varır veya ilçe içindeki kolluk kuvetleriyle önlenemeyecek olağanüstü ve
ani olaylar karşısında kalırsa hemen valiye bilgi vererek yardım ister ve en ya-
kın askeri (Kara, Deniz ve Hava) komutanlara da haber verir;
Yardıma gelen askeri kuvvet bu kanunun 11/D maddesi uyarınca kendisine veri-
lecek görevi yerine getirir.
F) Devlete, Özel İdareye, belediye ve kÖylere ait olan ve bunlara bağlı bu-
lunan yahut bunların gözetim ve denetimi altında iş gören daire ve müesseselerle
diğer bütün gerçek ve tüzelkişiler tarafından işletilen mali, ticari, sınai ve
iktisadi müesseseler, işletmeler, ambarlar, depolar ve sair uzman, fen adamı,
teknisyen ve işçi gibi personel bulunduran ve barındıran yerler Devlet ve memle-
ket emniyet ve asayişi ve iş hayatının düzenlenmesi bakımından kaymakamın göze-
tim ve denetimi altındadır.
Buralarda bulunan veya çalışanların kimlik ve nitelikleri hakkında kaymakam-
lar bu yerlerden bilgi istiyebilir, istenilen bilgiler hemen verilir.
Madde 33 - A) Kaymakam, adalet dairelerinde görülmekte olan işlerin gecik-
tiğini haber aldığı vakit gecikme sebeplerini Cumhuriyet savcılığından yazılı
olarak sorabilir. Cumhuriyet savcıları bu sebepleri vereceği cevapta açıklar.
Kaymakam, alacağı cevaba göre işi valiye yazar;
B) Kaymakam, ceza ve tevkifevlerinin muhafazasını ve Cumhuriyet savcısı ile
birlikte hükümlü ve tutukluların sağlık şartlarını gözetim ve denetimi altında
bulundurur.
C) Kaymakam, ilçenin düzen ve güveliğiyle ilgili işlerde amme davası açılın-
caya kadar geçecek safhalar hakkında Cumhuriyet savcılığından yazılı olarak bil-
gi istiyebilir. Cumhuriyet savcıları gereken bilgileri vermekle ödevlidirler.
Madde 34 - Kaymakamlar, ilçe idare şube başkanlarının genel, özel ve kolluk
amirlerinin birinci derecede, diğer memurların ikinci derecede sicil amiridir-
ler.
Madde 35 - İlçe çevresindeki belediyelerin başkanlariyle köy muhtarları, üst
makamlara kendi idarelerinin iş ve ihtiyaçlariyle ilgili yazışmalarını kaymakam-
lık vasıtasiyle yaparlar.
III - Devir ve teftiş
Madde 36 - Kaymakam, her yıl ilçenin bütün bucaklariyle köylerinin en az ya-
rısını ve ilçe içindeki teşkilatı teftiş eder.
Halkın dilek ve ihtiyaçlarını yerli yerinde gözden geçirir ve gereğini ya-
par.
Devir ve teftişe çıkacağı zaman valiyi haberdar eder. Devir ve teftiş sonu-
cunu bir raporla valiye bildirir.
IV - Kaymakamın ilçe idare şube başkanlariyle münasebetleri
Madde 37 - İlçe idare şube başkanları, kendi şubelerine taallük eden kanun,
tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararlariyle kendi dairelerine tevdi edilmiş olan
görevlerin sürat ve intizam dahilinde görülmesinden doğrudan doğruya kaymakama
karşı sorumludur.
İlçe idare şube başkanları, kaymakam tarafından verilen emirleri yerine ge-
tirmek ve tevdi edilen işler hakkında gereken tetkikleri yaparak mütalaalarını
zamanın da bildirmek ve istenilen her türlü malümatı vermekle mükelleftirler.
Madde 38 - İdare şube başkanları kaymakam tarafından re`sen verilen emrin
kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararlarına uygun olmadığı içtihadında bu-
lunurlarsa keyfiyeti kaymakama yazarlar. Kaymakam, işin mevzuata uygun bulun-
duğunda ısrar ederse yazılı olarak emir verir ve aynı zamanda keyfiyeti valiye
de bildirir. Cevap gelinceye kadar kaymakamın emri sorumluluğu altında uygula-
nır.
Madde 39 - Kaymakam, ilçede kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararları-
nın uygulanmasından doğan şikayetleri dinler, gerekli tedbirleri alır ve emirle-
ri verir.
Madde 40 - Kaymakam, lüzum gördüğü zamanlarda ilçe idare şube başkanlariyle
diğer memurları ve belediye ve ticaret ve ziraat odaları başkanlarını çeşitli
işler ve kanunların tatbikatı üzerinde görüşmek üzere heyet halinde toplar. Top-
lantılar için yapılan çağrıya gelmemek vazifeden kaçınma sayılır. Toplantıda
alınan kararlar valiye bildirilir.
BÖLÜM : IV
I - Bucak idare ve teşkilatı
Madde 41 - Bucak; coğrafya, ekonomi, güvenlik ve mahalli hizmet bakımların-
dan aralarında münasebet bulunan kasaba ve köylerden meydana gelen bir idare bö-
lümüdür.
Madde 42 - Bucak müdürü, bucakta en büyük Hükümet memuru ve temsilcisidir.
Bu sıfatla;
A) Bucağın genel idaresinden sorumludur;
B) Kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararlarının yayınlanmasını ve uygu-
lanmasını sağlar.Bunların kendisine verdiği yetkileri kullanır ve ödevleri yeri-
ne getirir;
C) Kaymakamlar, bucağa ait bütün işleri doğrudan doğruya bucak müdürüne ya-
zarlar. Bucak müdürleri bucağın bütün işleri hakkında bağlı bulundukları kayma-
kamlıklarla muhabere ederler;
Ç) Kanun, tüzÜk, yÖnetmelik ve Hükümet kararları ve bunlarla ilgili olarak
verilecek emirler, bucak teşkilatına dahil dairelere bucak müdürleri vasıtasiyle
tebliğ olunur;
D) Dördüncü maddenin son fıkrasında belirtilen adli ve askeri teşkilat dı-
şında kalan bucak teşkilatına dahil daire ve müesseseler, belediye ve köy idare-
leri bucak müdürünün gözetim ve teftişi altındadır;
E) (Değişik: 12/5/1964 - 469/1 md.) Müdür,4 üncü maddenin son fıkrasında be-
lirtilen adli ve askeri teşkilat dışında kalan, gözetim ve teftişi altında bulu-
nan bucak teşkilatına dahil daire ve müesseselerin amir ve memurları ile genel
ve özel kolluk amir ve memurlarına Memurin Kanunundaki usulüne göre savunmala-
rını aldıktan sonra uyarma cezası verir ve uygular. Bu ceza kesindir ve tebliğ
tarihinden itibaren sicile geçer. Daha ağır disiplin cezaIarı ile takdirname ve-
rilmesini gerektiren hallerde vali ve kaymakama tekliflerde bulunur. (1)
F) Cumhuriyet Bayramlarında bucakta yapılacak törene başkanlık yapar ve zi-
yaretleri kabul eyler.
Madde 43 - Bucağın güven ve düzeninin korunmasından bucak müdürü sorumludur.
Suç işlenmesini önlemek için gereken tedbirleri alır ve uygular. Genel ve özel
kolluk kuvvetleri bucak müdürünün emri altındadır.Bunlar müdürden aldıkları em-
ri yerine getirmeye mecburdurlar.
Madde 44 - Bucak müdürü, su baskını, kıtlık, yangın deprem gibi afetlerde
keyfiyeti kaymakama bildirmekle beraber hal ve vaziyetin icabettirdiği bütün
tedbirleri alır ve uygular. Silahlı ayaklanma, kanun ve tüzüklerin ve bunlara
müstenit emirlerin yürütülmesine karşı koymak gibi hallerde, kişi ve mülk güven
ve düzenini bozan sair beklenilmiyen olaylar karşısında kalındığı takdirde bu-
cak müdürü lüzumlu tedbirleri almak ve kolluk kuvvetlerini harekete getirmekle
beraber kaymakamı haberdar eder ve yardım ister. Bu gibi olağanüstü hallerde
kaymakam ile muhabere mümkün olmadığı takdirde en yakın idare üstüne keyfiyeti
bildirir ve valiliğin haberdar edilmesini ister.
Madde 45 - Bucak müdürü, bucak sınırları dahilinde vukuuna muttali olduğu
suçları Cumhuriyet savcılarına derhal haber vermekle beraber bunlardan önemli
gördükleri hakkında Cumhuriyet savcıları el koyuncaya kadar kolluk amirlerinin
Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununda yazılı yetkilerini kullanır ve bu bapta düzen-
lenecek evrakı Cumhuriyet savcılığına gönderir.
Bucak müdürleri, bu görevleri yaparken işledikleri suçlardan Ceza Muhakeme-
leri Usulü Kanununun 154 üncü maddesi gereğince Yargıçlar Kanununa tevfikan kol-
luk amirlerinin tabi oldukları tahkik ve muhakeme usulüne tabidirler.
Madde 46 - Bucak müdürü, her yıl bucağın bütün köy ve kasabalarını en az
birer kere dolaşarak halkın müracaat ve şikayetlerini dinler ve yetkileri için-
deki işleri yapar ve yapamadıklarını kaymakama bildirir.
II- Bucak müdür ve memurlarının tayin şekilleri ve istihdam usulleri
Madde 47 - (Değişik: 9/7/1953 - 6125/1 md.)
Nahiye müdürleri İçişleri Vekaletince 8 inci maddenin B fıkrasına göre vali-
likler emrine tayin olunurlar.
---------------------------------
(1) Bu bent için, bu Kanunun 13 üncü maddesinin dipnotuna bakınız.
Madde 48 - İlk defa bucak müdürü olabilmek için:
A) En az lise veya bu dereceli okul mezunu olmak;
B) Bilfiil askerlik hizmetini bitirmiş ve yaşı 30 u geçmemiş olmak;
C) Vücutça sağlam olmakla beraber memleketin her ikliminde vazife görmeye
ve her vasıta ile dolaşmaya kabiliyetli oldukları hastaneler sağlık kurullarınca
tasdik edilmiş bulunmak lazımdır.
Madde 49 - (Değişik: 9/7/1953 - 6125/2 md.)
Yukarıdaki maddede yazılı vasıfları ve Memurlar Kanununun tesbit ettiği di-
ğer şartları haiz olanlar İçişleri Vekaletince nahiye müdürlüğü adaylığına ta-
yin olunarak Vekaletin merkez ve vilayetler teşkilatında 6 ay süre ile istihdam
olunurlar. Bu süre sonunda nahiye müdürlüğü için lüzumlu vasıflar bakımından ki-
fayetleri Vekillik veya valiler tarafından tasdik edilenler İçişleri Vekaleti
Meslek Kursuna iştirak ettirilir. Bu kursu da başarı ile bitirenler 47 nci mad-
deye göre asaleten nahiye müdürlüklerine tayin edilirler.
Kurs süresi bir yıldır. Gerek adaylık devresinde kifayeti tasdik edilmiyen-
ler, gerek adaylığını bitirip de kursta başarı gösteremiyenler nahiye müdürlü-
ğüne tayin edilmiyerek vazifelerine son verilir.
Madde 50 - Bucak müdürlüğü 25,30,35,40,50,60 lira aylıklı olmak üzere altı
sınıftır.
Madde 51 - Bucaklarda, Bakanlıklar tarafından ihtiyaca göre valilikler em-
rine gönderilen gezici ve sabit doktor, veteriner, tarım memuru (en az sanat
enstitüsü veya yapı usta okulu mezunu teknisiyen) fen memuru, sağlık memuru, ebe
ve tapu ve nüfus katibi ile özel kanunlarında gösterilecek diğer teşkilat bulu-
nur.
III- Bucak meclisleri ve bucak komisyonları
Madde 52 - Bucak sınırları içindeki köy ve kasabaların mahalli mahiyette
müşterek ihtiyaçlarını düzenlemek, kanun ve tüzüklerle kendilerine verilen vazi-
feleri görmek üzere bucak müdürünün başkanlığında bir bucak meclisi ve bir bucak
komisyonu bulunur.
Bucak meclisleri, bucağa bağlı belediye meclisleri ve köy ihtiyar kurulları
tarafından kendi aralarından veya kendi köy ve kasabaları halkından olmak üzere
hariçten seçecekleri birer üyeden teşekkül eder.
Bucağın sabit veya gezici doktoru, "doktoru olmıyan yerlerde" sağlık memur-
ları, veterineri, ziraat muallimi, sabit ve gezici başöğretmenleri meclisin ta-
bii üyeleridirler.
Vali ve kaymakamlar, il ve ilçe merkez bucağının meclis ve komisyonlarına
başkanlık edecekleri gibi ilçeye bağlı bucakların meclis ve komisyonlarına da
lüzum gördükleri hallerde başkanlık edebilirler.
Bu meclis ve komisyonların başkanlık ve üyelikleri fahridir.
Kasaba ve köy adedi 12 den aşağı olursa meclise seçilen üye adedi 12 den az
olmamak üzere kasaba ve köylerce eşit sayıda üye seçilir.
Meclise seçilen üyelerin görevleri dört yıl sürer, yeniden seçilmeleri caiz-
dir. Meclisin müzakere usulü İçişleri Bakanlığınca yönetmelikle tesbit edilir.
Madde 53 - Bucak meclisi yılda bir defa Ekim ayının başında toplanır. Top-
lantı süresini meclis belirtir.
Madde 54 - Bucak meclisi, bir yıl süre ile kendi üyeleri arasından dört üye-
den müteşekkil bir bucak komisyonu seçer. Bu komisyonun başkanı bucak müdürü-
dür. Bucak komisyonu, en az ayda bir kere toplanarak bucak meclisinin toplantı
halinde olmadığı zamanlarda meclis görevini yapar.
Madde 55 - Fen ve ihtisaslarından faydalanmak üzere bucak meclislerinin ka-
rar ve isteği üzerine gönderilecek Devlet, özel idare memurlarının her türlü
masrafları Devlet veya özel idare bütçesinden ödenir.
Madde 56 - Bucak çevresindeki bütün köylerle belediyeler kendi aralarında
içme suları, sulama, yol ve telefon şebekeleriyle tarım alet ve makineleri te-
darik, tesis ve işletmeleri gibi mahalli mahiyetteki müşterek işler için bucak
meclislerinin gösterecekleri lüzum üzerine Köy Kanununun 47, 48 ve Belediye Ka-
nununun 133 üncü maddelerine göre birlik kurarlarsa bucak meclis ve komisyonu
bu birliğin karar ve murakabe heyetleri, bucak müdürleri de icra vasıtası göre-
vini yaparlar.
Bu suretle birliğin kuruluşu valinin tasdikıyla tamamlanır.
BÖLÜM : V
İl ve İlçe İdare Kurulları
Madde 57 - İl idare kurulu, valinin başkanlığı altında hukuk işleri müdürü,
defterdar, milli egitim, bayındırlık, sağlık ve sosyal yardım, tarım ve veter-
ner müdürlerinden teşekkül eder.
Vali, idare kuruluna başkanlık etmek üzere vali muavinini görevlendirebilir.
Madde 58 - İlçe idare kurulu, kaymakamın başkanlığı altında tahrirat katibi,
malmüdürü, Hükümet hekimi, milli eğitim memuriyle tarım memuru ve veterinerden
teşekkül eder.
Madde 59 - Gerek il gerek ilçe idare kurullarından kuruma dahil olmıyan ida-
re şubelerinin başkanları kendi idarelerine ait idari ve istişari işlerin görü-
şülmesinde üye sıfatiyle çağrılarak o iş hakkkında gerekli izahatı verir ve oya
katılırlar.
Madde 60 - İdare kurulları, idari, istişari ve kazai olmak üzere türlü karar
alırlar. İdare kurullarının idari yetkileri kanun ve tüzüklerle kendilerine ve-
rilen vazifelerdir.
Madde 61 - İdare kurullarının kazai, idari ve istişari görüşmeleri mürettep
üyenin yarısından bir fazlası hazır olmadıkça yapılamaz.
Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu taraf çokluk sayılır.
İdare kurulu üyelerinden teşkilat noksanı veya tayin edilmemek ve vekili bu-
lunmamak gibi sebeplerle bir veya ikisi noksan olursa bunlar mürettep üye ve
belli heyet nisabında hesaba katılmaz.
Madde 62 - İl idare kurulları, il idare şubelerinin,kaymakamların ve ilçe
idare şubeleriyle bucak müdürlerinin, bucak meclis ve komisyonlarının, köy muh-
tarlarının ve köy ihtiyar kurullarının yürütülmesi gerekli kararları aleyhine
menfaati haleldar olanlar tarafından bu kararların esas, maksat, yetki ve şekil
itibariyle kanun ve tüzüğe muhalefetlerinden dolayı açılan iptal davalarına bi-
rinci derecede bakarlar.
Bu davalar,kararların hak veya menfaati haleldar olanlara tebliğ veya bunla-
rın icraya ıttılaı tarihinden itibaren 91 gün içinde açılmalıdır.
Bu davalar Danıştay Muhakeme Usulüne tabidir. Bu kabil iptal davaları bi-
rinci derecede Danıştayda açılamaz. Merci tecavüzü ile Danıştaya dava açıldığı
takdirde dava evrakı vasifesizlik kararı ile ilgili il idare kuruluna tevdi
olunur.
Bu madde özel kanunlarla il ve ilçe idare kurullarına verilen diğer kazai
işlerdeki yetkilerine halel vermez.
Madde 63 - İl idare kurullarının idari kaza işlerinde hukuk işleri müdürle-
ri kanun sözcüsü vazifesini görürler.
Madde 64 - İdare kurullarının kazai vazife görmek üzere toplantılarında
idari davaya esas olan kararı vermiş bulunan idare amiri üye sıfatiyle buluna-
maz ve oya katılamaz.
Madde 65 - İlçe idare kurulları kararları aleyhine il idare kurullarına,
il idare kurullarının gerek birinci ve gerek ikinci derecede verdikleri kararlar
aleyhine Danıştayda ilgililer tarafından Danıştay Kanununa göre itiraz olunabi-
lir.
Askerlik Mükellefiyeti Kanununun 103 üncü maddesi hükmü mahfuzdur.
BÖLÜM: VI
Çeşitli Hükümler
Madde 66 - İl genel kurulu veya idare kurulları yahut en büyük mülkiye amir-
leri tarafından kanunların verdiği yetkiye istinaden ittihaz ve usulen tebliğ
veya ilan olunan karar ve tedbirlerin tatbik ve icrasına muhalefet eden veya
müşkülat gösterenler veya riayet etmiyenler hakkında hareketi ayrı bir suç teş-
kil etmediği takdirde Türk Ceza Kanununun 526 ncı maddesi uygulanır.
Madde 67 - 30/6/1939 tarihli ve 3656 sayılı kanuna bağlı (1) sayılı cetvelin
ek ve tadillerinin İçişleri Bakanlığı kısmından, bağlı (1) sayılı cetveldeki
kadrolar kaldırılmış, yerine bağlı (2) sayılı cetvelde yazılı kadrolar ilave
edilmiştir.
Madde 68 - 1426 sayılı Vilayet İdaresi Kanunu ile ek ve tadilleri ve bu ka-
nuna aykırı bütün kanunlar ve tüzükler hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır.
Ek Madde 1 - (Ek: 29/8/1996-4178/2 md.)
Vali; sivil hava meydanları, limanlar ve sınır kapılarında, güvenliğin sağ-
lanması, giriş-çıkışlarla ilgili görev ve hizmetlerin düzenli ve etkili bir bi-
çimde yürütülmesi, görevli kuruluşlar arasında işbirliği ve koordinasyonun ger-
çekleştirilmesi için gerekli önlemleri almaya ve uygulamaya, kuruluşların çalış-
malarını denetlemeye yetkilidir. İçişleri Bakanlığının uygun göreceği bu yerler-
de vali tarafından mülki idare amiri görevlendirilir. Vali, yetkilerinin tamamı-
nı veya bir kısmını görevlendirdiği mülki idare amirine devredebilir. Bu yerler-
de hizmet veren kuruluşlar, görevli mülki idare amirine karşı sorumludur. Görev-
lendirilen mülki idare amiri Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun ile Gümrük
Kanununun arama ile ilgili hükümleri saklı kalmak üzere, genel güvenlik ve kamu
düzeni bakımından gerekli gördüğü hallerde, sivil hava meydanlarında, limanlar-
da ve sınır kapılarında, binaları, uçakları, gemileri ve her türlü deniz ve kara
taşıtlarını, giren çıkan yolcular ile buralarda görevli kamu kuruluşları ve özel
kuruluşlar personelinin üstlerini, araçlarını ve aşyalarını aratabilir. Aramanın
kimler tarafından yapılacağı kaydını da taşıyan arama emri yazılı olarak veri-
lir. İvedi durumlarda sözlü olarak verilen emir derhal yerine getirilir ve en
kısa zamanda yazılı olarak teyit edilir. Kuruluşların birbirine araç, gereç ve
personel yardımı yapmasını isteyebilir. Personel hakkında değerlendirme raporu
düzenleyebilir, disiplin kovuşturması yaptırabilir ve gerekirse uyarma ve kına-
ma cezası verebilir. Diğer cezalar için öneride bulunabilir, mazeret izni vere-
bilir, yıllık izin için görüş bildirir. Yazışmalara aracılık yapar. Ancak ku-
ruluşlar teknik konularda, istatistiki bilgileri içeren konularda va mali ko-
nularda kendi kuruluşları ile doğrudan yazışma yaparlar. Bu kuruluşların üst
makamları ile yapacakları yazışmalarda da aynı yöntemler uygulanır. Zamanında
önlem alınması amacıyla, Emniyet, jandarma, Jandarma ve Kara Kuvvetleri Komu-
tanlığı Sınır Birlikleri, Gümrük, Gümrük Muhafaza ve diğer kamu kuruluşları,
elde ettikleri bilgileri mülki idare amirlerine iletirler. Mülki idare amiri-
nin görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin uygulama düzeni, Maliye, Sağlık,
Ulaştırma, Turizm bakanlıkları ile Gümrük Müsteşarlığının bağlı olduğu baka-
nın görüşü alınmak suretiyle İçişleri Bakanlığınca hazırlanacak, Bakanlar Ku-
rulu tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.
Geçici Madde 1 - Bu Kanun hükümlerine göre kurulacak bucak teşkilatı her yıl
bütçesine konacak ödenek nispetinde ve Bakanlar Kurulunca münasip görülecek
illerde peyderpey teşkil olunur. Her ilde bu teşkilat yapılıncıya kadar halen
yürürlükte olan kadrolar uygulanır.
Bucak meclis ve komisyonları, ancak teşkilatı böylece tamamlanan bucaklarda
kurulur.
Geçici Madde 2 - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar İçişleri kadrola-
rından, İçişleri memurları meslek kursuna çağırılıp muvaffak olanlarla, halen
müstahdem bucak müdürlerinden bu kursa çağırılarak muvaffak olacaklar bu kanun
hükümlerinden istifade ederler.
Geçici Madde 3 - Siyasal Bilgiler Okulu veya Hukuk Fakültesi mezunu olan
mektupçulardan sicilleri elverişli görülenleri, içişleri Memurları Kanunundaki
kurs kaydına tabi olmaksızın kaymakamlığa naklen tayine İçişleri Bakanı yetkili-
dir.
Geçici Madde 4 - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte Danıştay`da görülmekte
olan idari davalar evvelki hükümlere göre neticelendirilir.
Madde 69 - Bu Kanun 31 Temmuz 1949 tarihinde yürürlüğe girer.
Madde 70 - Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.
5442 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARiHİNİ GÖSTERiR LiSTE
Kanun Yürürlüğe
No. Farklı tarihte yürürlüğe giren maddeler giriş tarihi
---------- --------------------------------------------- --------------
6125 --- 15/7/1953
6738 --- 29/6/1956
7267 --- 21/5/1959
469 --- 22/5/1964
2261 Dernekler Kanununun 51 inci
maddesinin 2 nci fıkrası
Fıkrada söz
konusu edilen
yönetmeliğin
yürürlüğe gir-
diği tarihte
Diğer maddeleri 23/2/1980
4178 ----- 4/9/1996
Bugünün tarihi: 14/08/2025 00:37:55