14/08/2025 Mevzuat bölümü
Kanun Yönetmelik Tüzük
Kanun Hükmünde Kararname (KHK)
Mevzuat Listesi
DEVLET GÜVENLİK MAHKEMELERİNİN KURULUŞ VE
YARGILAMA USULLERİ HAKKINDA KANUN (1)
Kanun Numarası : 2845
Kabul Tarihi : 16/6/1983
Yayımlandığı R.Gazete: Tarih: 18/6/1983 Sayı: 18081
Yayımlandığı Düstur : Tertip: 5 Cilt: 22 Sayfa: 414
*
* *
Bu Kanunun yürürlükte olmayan hükümleri için bakınız
"Yürürlükteki Bazı Kanunların Mülga Hükümleri Külliyatı"
Cilt: 2 Sayfa: 1225
*
* *
BİRİNCİ BÖLÜM
Kuruluş ve Yetki
Kuruluş:
Madde 1 - Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü, hür demokratik
düzen ve nitelikleri Anayasada belirtilen Cumhuriyet aleyhine işlenen ve doğru-
dan doğruya Devletin iç ve dış güvenliğini ilgilendiren suçlara ilişkin davala-
ra bakmak üzere; Adana, Ankara, Diyarbakır, Erzurum, İstanbul, İzmir, Malatya
ve Van il merkezlerinde, bu illerin adlarıyla anılan Devlet güvenlik mahke-
meleri kurulmuştur. (2)
Mahkemelerin yargı çevresi:
Madde 2 - (Değişik birinci fıkra: 13/11/1996 - 4210/1 md.)
Adana Devlet Güvenlik Mahkemesinin yargı çevresi: Adana, Aksaray, Gaziantep,
Hatay, İçel, Karaman, Kilis, Konya, Niğde, Osmaniye;
Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesinin yargı çevresi: Ankara, Afyon, Amasya,
Bartın, Bolu, Çankırı, Çorum, Eskişehir, Karabük,Kastamonu, Kayseri, Kırıkkale,
Kırşehir, Kütahya, Nevşehir, Samsun, Sinop, Tokat, Yozgat, Zonguldak;
Diyarbakır Devlet Güvenlik Mahkemesinin yargı çevresi: Diyarbakır, Batman,
Bingöl, Mardin, Siirt, Şırnak, Şanlıurfa;
Erzurum Devlet Güvenlik Mahkemesinin yargı çevresi: Erzurum, Ağrı, Ardahan,
Artvin, Bayburt, Erzincan, Giresun, Gümüşhane, Iğdır, Kars, Ordu, Rize, Sivas,
Trabzon;
İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesinin yargı çevresi: İstanbul, Balıkesir,
Bilecik, Bursa, Çanakkale, Edirne, Kırklareli, Kocaeli, Sakarya, Tekirdağ,
Yalova;
İzmir Devlet Güvenlik Mahkemesinin yargı çevresi: İzmir, Antalya, Aydın,
Burdur, Denizli, Isparta, Manisa, Muğla, Uşak;
Malatya Devlet Güvenlik Mahkemesinin yargı çevresi: Malatya, Adıyaman,
Elazığ, Kahramanmaraş, Tunceli;
Van Devlet Güvenlik Mahkemesinin yargı çevresi: Van, Bitlis, Hakkari, Muş;
İllerini kapsar.
---------------
(1) Bu Kanunda yer alan emniyeti umumiye idaresinin nezareti altında bulundu-
rulma cezası ve tedbiri ile ilgili hükümler 15/4/1987 tarih ve 3352 sayılı
Kanunun 1 inci maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır.
(2) 13/11/1996 tarih ve 4210 sayılı Kanun ile Erzincan, Kayseri ve Konya Devlet
Güvenlik Mahkemeleri madde metninden çıkarılmış, Adana, Erzurum ve Van
İlleri madde metnine dahil edilmiştir.
Adalet Bakanlığı,gelen iş durumunu gözönünde bulundurarak aynı yerde birden
fazla Devlet güvenlik mahkemesi kurulmasına karar verebilir. Bu halde mahkeme-
ler numaralandırılır.
Bir Devlet güvenlik mahkemesine gelen iş durumunun veya olağanüstü bir ha-
lin gerekli kılması hallerinde bir mahkemenin yargı çevresinde bulunan il ve
ilçeler Adalet Bakanlığının önerisi üzerine, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kuru-
lunun kararıyla başka bir yerdeki Devlet güvenlik mahkemesine bağlanabilir. Bu
karar Resmi Gazetede yayımlanır. Yayımdan önce açılmış davalar hakkında bu se-
bebe dayanılarak yetkisizlik kararı verilemez.
Mahkeme kurulu:
Madde 3 - Devlet güvenlik mahkemeleri, bir başkan ile iki üyeden oluşur.
Her Devlet güvenlik mahkemesinde ayrıca bir yedek üye bulunur. (1)
Savcılık:
Madde 4 - Her Devlet güvenlik mahkemesi nezdinde bir Cumhuriyet savcısı ve
yeteri kadar Cumhuriyet savcı yardımcısı bulunur.
Bir yerde birden fazla Devlet güvenlik mahkemesi kurulmuş olsa bile, bir
Cumhuriyet savcılığı teşkilatı ile yetinilir.
(Değişik: 22/6/1999-4390/1 md.) Devlet Güvenlik Mahkemesi nezdinde Cumhu-
riyet savcılarının sayısı Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir.
Hakim ve savcıların nitelikleri:
Madde 5 - (Değişik 22/6/1999-4390/2 md.)
Devlet Güvenlik Mahkemesinin başkanı, iki asıl ve bir yedek üyesi ile
Cumhuriyet başsavcısı, birinci sınıfa ayrılmış adli yargı hakim ve Cumhuriyet
savcıları arasından; Cumhuriyet savcıları ise, diğer Cumhuriyet savcıları ara-
sından atanırlar.
Atama:
Madde 6 - (Oeğişik: 22/6/1999-4390/3 md.)
Devlet Güvenlik Mahkemesinin başkanı, asıl ve yedek üyeleri ile Cumhuriyet
başsavcısı ve Cumhuriyet savcıları, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca dört
yıl için atanırlar; süresi bitenler yeniden atanabilirler.
Yeni atananlar göreve başlayıncaya kadar süresi dolanların görevleri devam
eder. Görevlerde boşalma olması halinde yukarıdaki hükümler gereğince onbeş gün
içinde yeni atamalar yapılır.
Devlet Güvenlik Mahkemesi başkanı, asıl ve yedek üyeleri ile Cumhuriyet
başsavcısı ve Cumhuriyet savcıları, dört yıldan önce başka bir yere veya göreve
atanamazlar. Ancak, meşru mazeretleri durumunda muvafakatları alınarak veya
haklarında yapılacak soruşturma sonunda görev yeri veya görevlerinin değişti-
rilmesine Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca karar verilebilir.
------------------
(1) Bu fıkrada yeralan "iki" ibaresi, 22/6/1999 tarih ve 4390 sayılı Kanunun
6 ncı maddesiyle "bir" şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Başkan ve üyenin bulunmaması hali:
Madde 7 - Devlet güvenlik mahkemesi başkanının hukuki veya fiili sebeplerle
görevi başında bulunmaması hallerinde, başkanlık görevi, asıl üyelerden meslekte
kıdemli olan tarafından yerine getirilir.
(Değişik:22/6/1999-4390/4 md.) Hukuki veya fiili sebeplerle görevi başında
bulunmayan asıl üyenin yerine yedek üye mahkeme kuruluna katılır.
Geçici görevlendirme:
Madde 8 - Devlet güvenlik mahkemesinin, yedek üyenin de katılması ile
teşekkül edemediği hallerde, boş olan üyelikler, Hakimler ve Savcılar Yüksek Ku-
rulunca, varsa aynı yerdeki diğer Devlet güvenlik mahkemelerinin,yoksa başka bir
yer Devlet güvenlik mahkemesinin asıl veya yedek üyelerine geçici yetki verilmek
suretiyle gecikmeksizin doldurulur.(1)
İş durumunun zorunlu kıldığı hallerde, Cumhuriyet savcısının istemi üzerine
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu bir Devlet güvenlik mahkemesi nezdindeki Cum-
huriyet savcı veya yardımcılarından bir veya birkaçını, başka yer Devlet güven-
lik mahkemesi nezdinde, adli yargı Cumhuriyet savcı veya Cumhuriyet savcı yar-
dımcılarını da bulunduğu yer veya başka yerdeki Devlet güvenlik mahkemelerinde
geçici olarak görevlendirebilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Görev
Devlet güvenlik mahkemelerinin görevleri:
Madde 9 - (Değişik : 18/11/1992-3842/29 md.)
Devlet Güvenlik Mahkemeleri aşağıdaki suçlarla ilgili davalara bakmakla
görevlidir.
a) Türk Ceza Kanununun 125 ila 139 uncu maddelerinde; 146 ila 157 nci
maddelerinde; 161, 168, 169, 171, 172, 174 üncü maddelerinde; 312 inci maddenin
2 nci fıkrasında; 313, 314 üncü maddelerinde; 499 uncu maddenin ikinci fıkrasın-
da yazılı suçlar,(2)
b) 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun
ile Türk Ceza Kanununun 264 ve 403 üncü maddelerinde yazılı toplu olarak veya
teşekkül vücuda getirmek suretiyle işlenen suçlar,
c) Anayasanın 120 nci maddesi gereğince Olağanüstü Hal İlan Edilen Bölge-
lerde, Olağanüstü Halin ilanına neden olan olaylara ilişkin suçlar.
Yukarıda belli edilen suçları işleyenler ile bunların suçlarına iştirak
edenler, sıfat ve memuriyetleri ne olursa olsun Devlet Güvenlik Mahkemelerinde
yargılanırlar.
Ancak, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay`ın yargılayacağı kişilere ilişkin
hükümler ile savaş ve sıkıyönetim hali dahil Askeri Mahkemelerin görevlerine
ilişkin hükümler saklıdır.
-------------------------
(1) Bu fıkrada yeralan "yedek üyelerinin" ibaresi, 22/6/1999 tarih ve 4390
sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle "yedek üyenin" şeklinde değiştirilmiş
olup,metne işlenmiştir.
(2) Bu bendde yeralan "384","385" numaralar, 6/3/1997 tarih ve 4229 sayılı Kanu-
nun 2 nci maddesi hükmü ile madde metninden çıkarılmıştır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yargılama Usulleri
Soruşturma usulü:
Madde 10 - Devlet güvenlik mahkemesinin görevine giren suçlarda ilk soruş-
turma yapılmaz.
(Değişik: 8/5/1985 - 3200/2 md.) Devlet Güvenlik Mahkemesinin görevine giren
suçların hazırlık soruşturması, bu mahkeme nezdinde bulunan Cumhuriyet Savcılığı
tarafından yapılır.
Soruşturmanın gerekli kıldığı hallerde,suç mahalli ile delillerin bulunduğu,
yerlere gidilerek soruşturma yapılır.
(Değişik: 8/5/1985 - 3200/2 md.) Suç, Devlet Güvenlik Mahkemesinin bulunduğu
yer dışında işlenmiş ise, Devlet Güvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Savcılığı, suçun
işlendiği yer Cumhuriyet savcılığından, hazırlık soruşturmasının yapılmasını
isteyebilir.
(Değişik: 8/5/1985 - 3200/2 md.) Suç, askeri bir mahalde işlenmişse Devlet
Güvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Savcılığı, ilgili askeri savcılıktan hazırlık so-
ruşturmasının yapılmasını isteyebilir.
(Değişik: 8/5/1985 - 3200/2 md.) Dördüncü ve beşinci fıkralara göre soruş-
turma yapmakla görevlendirilen Cumhuriyet savcılıkları ile askeri savcılıklar
tarafından bu soruşturma öncelikle ve ivedilikle yapılır.
Bu Kanun kapsamına giren suçlar hakkında, suç görev sırasında veya görevden
dolayı işlenmiş olsa bile Cumhuriyet savcılıklarınca doğrudan doğruya takibat
yapılır.
(Ek: 8/5/1985 - 3200/2 md.) Devlet Güvenlik Mahkemelerinin görevine giren
suçların hazırlık soruşturmasında Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 154, 156 ncı
maddeleri hükümleri saklıdır.
Cumhuriyet savcılıkları ve askeri savcılıkların suça el koymaları:
Madde 11 - (Değişik: 8/5/1985 - 3200/3 md.) Mahalli Cumhuriyet savcılığı ve-
ya suç askeri bir mahalde işlenmişse usulüne göre askeri savcılık ihbar veya
herhangi bir suretle bu Kanun kapsamına giren bir suçun işlendiğini haber alır
almaz, durumu derhal Devlet güvenlik Mahkemesi nezdinde bulunan Cumhuriyet sav-
cılığına bildirmekle beraber, Devlet Güvenlik Mahkemesi Cumhuriyet savcılığının
işe el koymasına kadar gerekli soruşturmayı usulüne göre yapar ve evrakı derhal
Devlet Güvenlik Mahkemesi Cumhuriyet savcılığına gönderir.
Tanıklara yemin verilmesi:
Madde 12 - (Değişik: 8/5/1985 - 3200/4 md.)
Devlet Güvenlik Mahkemelerinin görevine giren suçların hazırlık soruşturma-
sının bizzat savcılar tarafından yapılması halinde tanıklara yemin verdirilir.
Soruşturma ve kovuşturmada yetki:
Madde 13 - Devlet güvenlik mahkemesi Cumhuriyet savcısı ile Cumhuriyet sav-
cı yardımcıları, adli yargı Cumhuriyet savcılarının bütün yetkilerini haizdir-
ler.
Devlet güvenlik mahkemesi Cumhuriyet savcısı ile Cumhuriyet savcı yardımcı-
ları,soruşturma sırasında hakim tarafından verilmesi gereken kararı,varsa o yer
Devlet güvenlik mahkemesi yedek üyesinden,aksi halde, yetkili adli yargı hakim-
lerinden isteyebilirler. Bu istemler yirmidört saat içinde karara bağlanır.
Devlet güvenlik mahkemesi yedek üyesi tarafından verilen kararlara karşı
itirazlar, Devlet güvenlik mahkemesinde kesin karara bağlanır.
Bütün zabıta makam ve memurları,Devlet güvenlik mahkemesi Cumhuriyet savcı-
sı ve Cumhuriyet savcı yardımcılarının soruşturma, kovuşturma ve infaza ilişkin
emirlerini öncelikle yerine getirmek zorundadırlar.
Yukarıdaki fıkra hükmü,Devlet güvenlik mahkemesi veya bu mahkeme başkanınca
verilen emirler hakkında da uygulanır.
Gecikmesinde sakınca bulunan haller dışında bu emirler yazılı olarak veri-
lir. Sözlü olarak verilen emirler bilahara yazı ile teyit edilir.
Zabıtanın görev ve yetkileri:
Madde 14 - Zabıta, soruşturma ve kovuşturma sebebiyle sanığı, tanığı,bilir-
kişiyi ve suçtan zarar gören şahsı, Devlet güvenlik mahkemesi veya başkanının,
Devlet güvenlik mahkemesi Cumhuriyet savcısının veya Cumhuriyet savcı yardımcı-
larının, mahkeme naibinin veya istinabe olunan hakimin emirleriyle, belirtilen
gün, saat ve yerde hazır bulundurmaya mecburdur.
Bu emir, çağırılanlar hakkında zabıtaya, ihzar müzekkeresinde olduğu gibi
zor kullanma yetkisi verir.
Devlet güvenlik mahkemesinin görevine giren suçların soruşturma veya kovuş-
turması sırasında Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununa 1696 sayılı Kanunla eklenen
ek 4 üncü madde hükümleri de uygulanır.
Bu madde hükümleri, Devlet güvenlik mahkemesinin görevine giren suça el
koymuş Cumhuriyet savcısı veya Cumhuriyet savcı yardımcısı, askeri savcı, sulh
veya sorgu hakimleriyle naip veya istinabe olunan hakimin veya istinabe olunan
Cumhuriyet savcısı veya askeri savcısı emir ve istekleri hakkında da uygulanır.
Zabıta amir ve memurları hakkında soruşturma:
Madde 15 - (Değişik: 8/5/1985 - 3200/5 md.)
Bu Kanunun hükümlerine aykırı hareket eden zabıta amir ve memurları hakkın-
da doğrudan doğruya soruşturma ve kovuşturma yapılır.
Yakalama ve tutuklama:
Madde 16 - (Mülga : 18/11/1992 - 3842/31 md.; Yeniden düzenleme: 6/3/1997-
4229/3 md.)
Devlet Güvenlik Mahkemelerinin görev alanına giren suçlarda yakalanan veya
tutuklanan şahıs, yakalama veya tutulma yerine en yakın mahkemeye gönderilmesi
için zorunlu süre hariç en geç kırksekiz saat içinde hakim önüne çıkarılır ve
sorguya çekilir.
Üç veya daha fazla kişinin bir suça iştiraki suretiyle toplu olarak işlenen
suçlarda, delillerin toplanmasındaki güçlük veya fail sayısının çokluğu ve ben-
zeri nedenlerle Cumhuriyet savcısı, bu sürenin dört güne kadar uzatılmasına ya-
zılı olarak emir verebilir. Soruşturma bu sürede sonuçlandırılmazsa Cumhuriyet
savcısının talebi ve hakim kararı ile süre yedi güne kadar uzatılabilir.
Anayasanın 120 nci maddesi gereğince olağanüstü hal ilan edilen bölgelerde
yakalanan veya tutuklanan kişiler hakkında ikinci fıkrada yedi gün olarak be-
lirlenen süre Cumhuriyet savcısının talebi ve hakim kararıyla on güne kadar uza-
tılabilir.
Tutuklu bulunan sanık, müdafii ile her zaman görüşebilir. Hakim tarafından
gözaltı süresinin uzatılmasına karar verildikten sonra gözaltında bulunan kişi
hakkında da aynı hüküm uygulanır.
4.Fıkra 2.1.2003 t. 4778 sk.
ile yürürlükten kaldırılmıştır. Kamu davası açılıncaya kadar hakim, sanık tarafından
bilinmesini uygun görmediği hususların kendisine bildirilmesini men edebilir. Tutuklama
sebebine göre lüzumu halinde kamu davasının açılmasına kadar sanık ile müdafiin görüşmelerinde
bizzat hakim veya tayin edilecek naip yahut istinabe olunan hakim hazır bulunabilir.
Cumhuriyet savcılığının kararına itiraz:
Madde 17 - Devlet güvenlik mahkemesi nezdinde bulunan Cumhuriyet savcısı
veya Cumhuriyet savcı yardımcılarının, kovuşturma yapılmasına yer olmadığına
dair verdikleri karara, dilekçe sahibi aynı zamanda suçtan zarar gören kimse
ise, kararın kendisine tebliği tarihinden itibaren yedi gün içinde, bu kararı
veren Cumhuriyet savcısının veya Cumhuriyet savcı yardımcısının mensup olduğu
Devlet güvenlik mahkemesine en yakın Devlet güvenlik mahkemesi başkanına itiraz
edebilir.
Mahkemelerin derecesi ve en yakın mahkeme:
Madde 18 - (Değişik birinci fıkra: 8/5/1985 - 3200/6 md.) Ceza Muhakemeleri
Usulü Kanununun uygulanması bakımından Devlet Güvenlik Mahkemeleri ağır ceza
mahkemesi derecesindedir. Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 262 nci maddesi
Devlet Güvenlik Mahkemeleri hakkında uygulanmaz.
Ancak, aynı derecedeki en yakın mahkemenin tayininde, diğer Devlet güvenlik
mahkemeleri nazarı itibara alınır. Aynı yerde birden çok Devlet güvenlik mahke-
mesi kurulmuş ise en yakın aynı derecedeki mahkeme, sayı itibariyle takip eden
mahkemedir.
Bina, araç, gereç ve personelden geçici yararlanma:
Madde 19 - Devlet güvenlik mahkemesi nezdinde bulunan Cumhuriyet savcısı ve
Cumhuriyet savcı yardımcıları, soruşturmanın gerekli kılması halinde, geçici
olarak, Devlet güvenlik mahkemesinin yargı çevresi içindeki genel ve katma büt-
çeli dairelere, kamu iktisadi teşebbüs ve teşekküllerine, il özel idarelerine,
belediyelere, resmi ve özel bankalara ait bina, araç, gereç ve personelden ya-
rarlanmak için istemde bulunabilirler. Bu istemler, ilgili kurum ve makamlarca
geciktirilmeksizin yerine getirilir.
Özürsüz olarak bu istemleri zamanında yerine getirmeyen yukarıdaki kuruluş-
ların sorumlu kişileri, bir aydan üç aya kadar hapis ve beşbin liradan az olma-
mak üzere ağır para cezasıyla cezalandırılırlar.
Türk Silahlı Kuvvetleri; kıta,karargah ve kurumlarından istemde bulunulması
halinde, istem, yetkili amirlikçe değerlendirilerek yerine getirilebilir.
Duruşma ile ilgili özel hükümler:
Madde 20 - Devlet güvenlik mahkemesinin görevine giren suçlar acele işler-
den sayılır ve bu suçlara ilişkin davalara adli aravermede de bakılır.
Bu davalarda Cumhuriyet savcılığı, sanığın kimliğini, suç teşkil eden eyle-
min neden ibaret olduğunu, kanuni unsurları ile uygulanması istenen kanun mad-
delerini ve delilleri belirtmek suretiyle iddianameyi özetleyerek okuyabilir.
Devlet güvenlik mahkemesinde görülmekte olan davaların talik süresi,zorunlu
haller dışında otuz günden fazla olamaz.
Bu davalarda esas hakkındaki iddiasını bildirmek için Cumhuriyet savcılığı-
na, müdahil veya vekiline; iddialara karşı savunmasını yapmak için ise sanık
veya vekiline verilecek süre onbeş günü geçemez. Ancak, onbeş ve daha fazla sa-
nıklı davalarda bu süreler bir aya kadar uzatılabilir.
İkiyüzden çok sanıklı davalarda sanıklardan bir kısmının duruşmanın bazı
oturumları ile ilgileri bulunmuyor ise, duruşmanın bu oturumlarının yoklukla-
rında yapılmasına mahkemece karar verilebilir. Ancak, bu sanıkların yoklukla-
rında yapılan oturumlarda kendileri ile ilgili bir durum ortaya çıktığı takdir-
de buna ilişkin söz ve işlerin esaslı noktaları müteakip oturumlarda kendileri-
ne bildirilir.
Devlet güvenlik mahkemesi, davaların hızla yürütülmesi, delillerin zamanında
ve eksiksiz tespiti ile güvenlik bakımından duruşmanın başka bir yerde yapılma-
sına karar verebilir.
Devlet güvenlik mahkemesi, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 216 ncı madde-
sindeki şartlara bakılmaksızın, tanık ve bilirkişileri naip hakim marifetiyle
dinleyebilir.
Tebligat:
Madde 21 - Kendisine veya onun namına tebligat yapılacak kimseler tebligat
yapılamaması hallerinde tebligat, işin ivediliğine göre basın veya radyo vasıta-
sıyla yapılabilir.
Duruşmada hazır bulunmayan sanık:
Madde 22 - Sorgusu yapılmış olan sanık, talik veya tehir olunan günde gelmez
ve mahkemece de duruşmada hazır bulunmasına lüzum görülmezse, duruşmada hazır
bulunmak mecburiyetinden vareste tutulma istemi olmasa bile dava gıyabında biti-
rilebilir.
Duruşmanın inzibatı ve cezalar:
Madde 23 - Duruşmanın inzibatını sağlamak, mahkeme başkanına aittir.
Duruşmanın inzibatını bozan kişiyi, mahkeme başkanı derhal duruşma salonun-
dan çıkartır.
Mahkemeye, mahkeme başkanı veya üyelerden herhangi birine, Cumhuriyet savcı-
sına, Cumhuriyet savcı yardımcısına, tutanak katibine veya görevlilere karşı uy-
gun olmayan söz yahut davranışta bulunan kişi hakkında, mahkemece tutuklama ka-
rarı verilir. Tutuklanan kişi yirmidört saat içinde sorguya çekilerek inzibatı
nitelikte olmak üzere bir aydan altı aya kadar hafif hapis cezası ile cezalandı-
rılır.Bu karar kesindir.1136 sayılı Avukatlık Kanununun 58 inci maddesinin ikin-
ci fıkrası hükmü saklıdır.
Tutuklu veya cezaevinde bulunan hükümlüler hakkında bu cezanın üçte biri
hücrede infaz olunur.
Mahkeme duruşmanın inzibatını bozan sözlü veya yazılı beyan ve davranışlar
ile mahkemeye, mahkeme başkanı veya üyelerden herhangi birine, Cumhuriyet savcı-
sına, Cumhuriyet savcı yardımcısına, tutanak katibine yahut görevlilere karşı
uygun olmayan söz ve davranışlar hakkında yayım yasağı koyabilir. Bu yasağa rağ-
men yayımda bulunanlara üç aydan altı aya kadar hapis cezasıyla birlikte beşbin
liradan onbeşbin liraya kadar ağır para cezası verilir.
Mahkeme başkanı, duruşmanın inzibatını bozan sanığı veya müdafii o günkü du-
ruşmanın tamamına çıkmamak üzere duruşma salonundan çıkartır. Bunların, sonra
gelen oturumda da duruşmayı önemli ölçüde aksatacak davranışlara devam edecekle-
ri anlaşılır ve hazır bulunmaları gerekli görülmezse, yokluklarında duruşmaya
devam olunmasına mahkemece karar verilebilir. Bu karar, esasa ilişkin iddia ve
savunmanın yapılmasına engel olacak biçimde uygulanamaz.
Duruşma salonundan çıkartılan sanık ve müdafiin, bundan sonraki duruşmalarda
da duruşmanın inzibatını bozmakta ısrar etmeleri halinde, bir daha aynı dava ile
ilgili duruşmaların tamamına veya bir kısmına katılmamalarına da karar verilebi-
lir.
Yukarıdaki fıkra, müdafi hakkında uygulandığı takdirde keyfiyeti ilgili ba-
roya bildirilmekle beraber müvekkiline de, dilerse başka bir müdafi tayin etmesi
için süre verilir.
Müdafi, Avukatlık Kanununun 41 inci maddesinin ikinci fıkrası gereğince ta-
yin edilmiş ise durum, kendisini tayin eden mercie de bildirilir.
Duruşma salonundan çıkartılan sanık veya müdafi, tekrar duruşmaya alındıkla-
rında, yokluklarında yapılan iş ve işlemlerin esaslı noktaları bildirilir. Müda-
fi dilerse yokluğundaki tutanakların örnekleri de kendisine verilir.
Yukarıda yazılı hallerde duruşma salonundan çıkarılan veya duruşmalara ka-
tılmamalarına karar verilen sanık veya müdafiler, mahkemenin tayin edeceği süre
içinde yazılı savunma verebilirler.
Duruşma safahatının taknik araçlarla tespiti:
Madde 24 - Çok sanıklı davalarda veya mahkemece gerekli bulunduğunda duruşma
safahatı, mahkemenin uygun ve lüzumlu göreceği teknik araçlarla tespit olunabi-
lir. Bu tespite müsteniden sonradan düzenlenecek duruşma tutanaklarının, duruşma
safahatına uygun olduğu mahkeme heyeti ve tutanağı düzenleyen tutanak katibi ta-
rafından tasdik edilir.
Bunların birer örneği, önceden isteyen sanık ve müdafie verilir.
Kurulda değişiklik:
Madde 25 - Mahkeme kurulunda değişiklik olduğu takdirde, geçen oturumlara
ait tutanaklar, değişen hakim tarafından dürüşmaya çıkmadan önce okunur.
Hakimlerin reddi istemini inceleyecek merci:
Madde 26 - Devlet güvenlik mahkemesi başkan ve üyelerinin reddine dair is-
temler, reddi istenilen başkan veya üyede değişiklik yapılmaksızın bu mahkemece
incelenir. İstemin reddine ilişkin kararlar aleyhine itiraz edilemez. Ancak,esas
hükümle birlikte temyiz olunabilir.
Temyiz mercii:
Madde 27 - Devlet güvenlik mahkemesi kararlarının temyiz mercii Yargıtaydır.
Yargıtayda inceleme, suçun niteliğine göre ilgili ceza dairesinde yapılır.
Uyuşmazlıkların çözümü:
Madde 28 - Devlet güvenlik mahkemeleri arasındaki yetki uyuşmazlıkları ve
ilk derece adli yargı mahkemeleriyle Devlet güvenlik mahkemeleri arasındaki gö-
rev uyuşmazlıkları, Yargıtayın ilgili ceza dairesi tarafından öncelikle ve kesin
olarak çözümlenir.
Uygulanacak usul hükümleri:
Madde 29 - Bu Kanunda gösterilen özel hükümler saklı kalmak şartıyla, Devlet
güvenlik mahkemelerinin görevine giren suçların soruşturma ve kovuşturmalarında
Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu hükümleri uygulanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Diğer görevliler:
Madde 30 - Devlet güvenlik mahkemelerinde ve Cumhuriyet savcılığında görev
yapacak yeteri kadar, genel idare hizmetleri ile yardımcı vesair hizmetlere men-
sup personelin ilk defa atanmalarında, memuriyete giriş sınavları Adalet Bakan-
lığınca hazırlanacak yönetmelik hükümlerine göre Devlet güvenlik mahkemeleri
adalet komisyonlarınca yapılır. Kazananlar hakkında hazırlanacak atamalara iliş-
kin evrak Adalet Bakanlığına gönderilir. Atamalar Bakanlığın onayı ile tekemmül
eder.
Bu madde gereğince atananların iş denetim ve gözetimleri, bağlı bulundukla-
rı mahkeme başkanlığı ve Cumhuriyet savcılığı tarafından yapılır. Mahkeme baş-
kanı ve Cumhuriyet savcısının lüzum göstermesi halinde veya hizmetin gereği
olarak bunların görev yerleri Adalet Bakanlığınca değiştirilebilir.
Devlet güvenlik mahkemesi adalet komisyonu:
Madde 31 - Devlet güvenlik mahkemesi kurulan yerlerde birer Devlet güvenlik
mahkemesi adalet komisyonu kurulur. Komisyon,Devlet güvenlik mahkemesi başkanı-
nın başkanlığında, bir asıl ve bir yedek üyesi Hakimler ve Savcılar Yüksek Ku-
rulunca belirlenecek hakimler ile Devlet güvenlik mahkemesi Cumhuriyet savcı-
sından oluşur. Aynı yerde birden fazla Devlet güvenlik mahkemesi bulunduğu tak-
dirde, komisyon başkanı da Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir.
Başkan veya hakim üyenin yokluğunda bu Kanunun 7 nci maddesi kıyas yoluyla uy-
gulanır. Cumhuriyet savcısının yokluğunda ise kendisine vekalet eden komisyona
iştirak eder.
Bu komisyon, Devlet güvenlik mahkemesinin hakim ve savcılar dışında kalan
personeli hakkında, kanunlarla adli yargı adalet komisyonuna verilen tüm görev
ve yetkileri kullanır.
Komisyonun yazı işleri, başkanın mensup olduğu mahkeme yazı işleri müdürlü-
ğünce yürütülür.
Gözetim hakkı:
Madde 32 - Devlet güvenlik mahkemeleri başkanları, yargılama ve müzakerele-
rin selameti ve duruşmalarda düzenin sağlanması ve iş bölümü yapılması konula-
rında mahkemenin asıl ve yedek üyeleri; Devlet güvenlik mahkemeleri Cumhuriyet
savcıları da işlerin düzenli ve kanuna uygun olarak yürütülmesinde Cumhuriyet
savcı yardımcıları üzerinde gözetim hakkına sahiptirler.
Denetim:
Madde 33 - Devlet güvenlik mahkemeleri ile Cumhuriyet savcıları teşkilatı
adalet müfettişlerince denetlenir.
Özlük işleri:
Madde 34 - (Değişik:22/6/1999-4390/5 md)
Devlet Güvenlik Mahkemelerinde göreve atanan hakim, Cumhuriyet başsavcısı
ve Cumhuriyet savcılarıyla diğer personelin, özlük işlerinde, denetimlerinde,
haklarında disiplin soruşturması açılması ve disiplin cezası verilmesinde,
şahsi ve görevle ilgili suçlarının soruşturma ve kovuşturulmasında bu Kanun
hükümleri saklı kalmak üzere, kendi mesleklerine ait kanunların ilgili hü-
kümleri uygulanır.
Devlet Güvenlik Mahkemelerinde devamlı veya geçici olarak görevlendiri-
lenlerin, bu görevlerde geçirecekleri süreler esas mesleklerinde geçmiş
sayılır.
Devlet Güvenlik Mahkemelerinde görevli hakim, Cumhuriyet başsavcısı ve
savcıları adli aravermeden faydalanamazlar. İşlerin elverdiği oranda kendile-
rine yıllık izinleri verilir.
Bina, araç ve gereçler:
Madde 35 - Devlet güvenlik mahkemelerinin görev yapacakları binaların temi-
ni ve bu mahkemelerin araç, gereç vesair ihtiyaçları Adalet Bakanlığı bütçesi-
nin ilgili bölümlerine eklenecek ödeneklerden karşılanır.
Kovuşturma giderleri:
Madde 36 - Devlet güvenlik mahkemelerinin ve Cumhuriyet savcılığının kovuş-
turma giderleri, Adalet Bakanlığı bütçesinin ilgili tertibinden ödenir. Devlet
güvenlik mahkemesi başkan, asıl ve yedek üyeleri ile Cumhuriyet savcıları ve
savcı yardımcıları ve bu mahkemelerde çalışan diğer görevlilere keşif,bilirkişi
incelemesi, delillerin tespiti ve soruşturma vesair adli işlemler için merkez
ilçe hudutları dışında görev yapmaları halinde, gerçek yol giderleri ile görev-
de geçen günler için ek gösterge dahil brüt aylık tutarlarının otuzda biri ora-
nında gündelik verilir. Bu gündelikler, zorunlu giderleri karşılamazsa, aradaki
fark belgelere dayalı olmak şartı ile ayrıca ödenir. Ancak,bu suretle yapılacak
ödemeler, gündeliklerin yüzde ellisini geçemez.
Devlet güvenlik mahkemesinin bulunduğu belediye hudutları dahilinde yapıla-
cak adli işlemlerde mahkeme hakimleri, Cumhuriyet savcıları ve Cumhuriyet savcı
yardımcıları ile diğer görevlilerin yol giderleri ve tazminatları hakkında
Harçlar Kanununun 34 üncü maddesi hükümleri uygulanır.
Lojman tahsisi:
Madde 37 - Devlet güvenlik mahkemesi başkan ve üyeleri ile Cumhuriyet sav-
cısı ve Cumhuriyet savcı yardımcılarına, görev yaptıkları yerde ve görevlerinin
devamı süresince, öncelikle ve sıraya bakılmaksızın Adalet Bakanlığınca lojman
tahsis edilir. Lojman tahsis edilemeyenlere, kirasının lojman kirasından fazla
olan kısmı Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanmak suretiyle konut temin edi-
lir.
(İkinci fıkra mülga:22/6/1999-4390/7 md)
Devlet güvenlik mahkemelerinin sıkıyönetim askeri mahkemelerine dönüş-
türülmesi:
Madde 38- (Mülga:22/6/1999-4390/7 md.)
Emniyeti umumiye nezareti altında bulundurma cezası:
Madde 39 - (Değişik: 8/5/1985 - 3200/7 md.)
Devlet Güvenlik Mahkemelerince hüriyeti bağlayıcı cezaya mahküm edilenler,
cezalarının bihakkın infazından sonra uygulanmak kaydıyla, ceza müddetinin üçte
birinden aşağı olmamak ve verilen ceza müddetini geçmemek üzere, mahkemenin hük-
medeceği müddetle ve tayin edeceği yerde emniyeti umumiye nezareti altında bul-
lundurulurlar.(1)
Emniyeti umumiye nezareti altında bulundurma cezasının infaz olunacağı yer-
ler, İçişleri ve Milli Savunma bakanlıklarının görüşü alınmak suretiyle, Adalet
Bakanlığınca önceden belirlenir.
Bu maddenin uygulandığı hallerde Türk Ceza Kanununun 173 üncü maddesinin son
fıkrası hükmü uygulanmaz.
Madde 40 - (Bu madde 26/10/1963 tarih ve 357 sayılı Askeri Hakimler Kanununa
ek 7 ve 8 inci maddelerin eklenmesine dair olup ilgili kanundaki yerine işlen-
miştir.)
Geçiçi Madde 1 - Bu Kanun hükümleri 1 Mayıs 1984 tarihinden itibaren işlenen
suçlar hakkında uygulanır.
Geçici Madde 2 - Kurulacak Devlet güvenlik mahkemelerinin ihtiyaçlarını kar-
şılamak amacıyla Adalet Bakanlığı Bütçesi içinde mevcut veya yeniden açılacak
tertiplere, Maliye Bakanlığı Bütçesinin ilgili tertiplerinden aktarma ve bununla
ilgili diğer işlemleri yapmaya Maliye Bakanlığı yetkilidir.
Geçici Madde 3 - Bu Kanunla kurulacak Devlet güvenlik mahkemelerinin ihti-
yaçlarını karşılamak üzere ilişik cetveldeki kadrolar, Adalet Bakanlığı taşra
teşkilatı kadro cetvelinin mahkemeler bölümü hakimlik ve savcılık sınıfı ile di-
ğer ilgili bölümlerine eklenmiştir.
Geçici Madde 4 - Devlet güvenlik mahkemesi başkan ve üyeleri ile Cumhuriyet
savcısı ve Cumhuriyet savcı yardımcıları, 37 nci maddeye göre lojman tahsis ve
ve temin edilemiyen yerlerde, diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait lojmanlardan
geçici olarak yararlandırılabilirler. Bu konuya ilişkin esaslar, Adalet Bakanlı-
ğı ile ilgili kamu kurum ve kuruluşu arasında yapılacak protokol ile belirlenir.
Yürürlük:
Madde 41 - Bu Kanunun;
a) Göreve ilişkin hükümleri 1 Mayıs 1984,
b) Atamaya ilişkin hükümleri 1 Mart 1984.
c) Diğer hükümleri yayımı,
Tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme:
Madde 42 - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
---------------
(1) 15/4/1987 tarih ve 3352 sayılı Kanunun 1 inci maddesi; "Kanunlarda yer alan,
emniyeti umumiye idaresinin nezareti altında bulundurma cezası ve tedbiri
ile ilgili hükümler yürürlükten kaldırılmıştır." hükmünü getirmiştir.
16/6/1983 TARİH VE 2845 SAYILI ANA KANUNA
İŞLENEMEYEN HÜKÜMLER:
1)22/6/1999 tarih ve 4390 sayılı Kanunun Geçici Maddeleri:
Geçici Madde 1-Bu Kanunun yayımı tarihinde Devlet Güvenlik Mahkemelerinde
görev yapan askeri hakim ve Cumhuriyet savcılarının görevleri sona erer; bun-
lara atamaları yapılıncaya kadar Milli Savunma Bakanı tarafından askeri mahke-
melerde veya yargı ile ilgili idari görevlerde rütbe ve kıdemlerine uygun ola-
rak geçici yetki verilebilir.
Geçici Madde 2-Devlet Güvenlik Mahkemelerinde görev yapan askeri hakim ve
Cumhuriyet savcılarından boşalan yerlere, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren
onbeş gün içinde Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca atama yapılır.
Bu atamalar yapılıncaya kadar 2845 sayılı Kanunun 7 ve 8 inci madde
hükümlerine göre işlem yapılır.
Geçici Madde 3-Bu Kanunun yayımı tarihinden önce Devlet Güvenlik Mahkeme-
lerinde görülmekte olan davalara kaldığı yerden devam olunur.
2845 SAYILI KANUNDA EK VE DEĞİŞİKLİK YAPAN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜKTEN KALDIRDIĞI KANUN VE HÜKÜMLERİ GÖSTERİR LİSTE
Yürürlükten Kaldıran Mevzuatın
Yürürlükten Kaldırılan ------------------------------
Kanun veya Kanun Hükümleri Tarihi Sayısı Maddesi
------------------------------------------- ---------- ---------- --------
2845 sayılı Devlet Güvenlik Mahkemeleri
Kuruluş ve Yargılama Usulleri Kanununun
16 ncı maddesi 18/11/1992 3842 31
2845 sayılı Kanunun 37 nci maddesinin
ikinci fıkrası ile 38 inci maddesi 22/6/1999 4390 7
2845 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE
Kanun Yürürlüğe
No. Farklı tarihte yürürlüğe giren maddeler giriş tarihi
------------ ------------------------------------------- ---------------
3200 - 24/5/1985
3842 - 1/12/1992
4210 - 19/11/1996
tarihinden itibaren
6 ay sonra
4229 - 12/3/1997
4390 - 22/6/1999
Bugünün tarihi: 14/08/2025 15:19:49