Taraflar arasındaki "alacak" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Eskişehir Asliye 5. Hukuk Mahkemesince davanın kısmen kabulüne dair verilen 19.04.2001 gün ve 1999/772 E- 2001/296 K. sayılı kararın incelenmesi davacı ve davalı vekilli tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin 20.09.2002 gün ve 2001/7641-2002/5921 sayılı ilamı ile; ( ...Davacı vekili, müvekkili firmadan mal alan davalının fatura bedellerini ödemediğini iddia ederek 51.419. DM emtia bedelli ve 8.500 USD demuraj alacağının icra takip tarihinden itibaren işleyecek yıllık %8 temerrüt faizi ile birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili cevabında, davacının üç ayrı talebi olduğunu, 24.11.1997 tarihli 31.020 DM'lık faturaya konu malın, sipariş edilen mal olmayıp, vesaik mukabili ithal edildiğini ve müvekkilinin zarara uğradığını, bu zararın karşılanması halinde söz konusu malı davacının alabileceğini, 26.11.1997 tarihli ve 27.760 DM'lık faturaya konu malı sipariş etmedikleri gibi almadıklarını, davalının demuraja konu olan malla bir ilgisi bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, davanın kısmen kabul, kısmen reddi ile 1. parti mala yönelik 31.020 Alman Markı alacak iddiası yönünden dava sübut bulmadığından bu talebin reddine, ikinci parti gönderilen maldan dolayı davacının 27.760 Alman Markı alacağının varlığının kabulü ile bu miktar alacağın fiili tahsil anındaki Merkez Bankası efektif satış kuru üzerinden ve daha önce yapılan icra takip tarihinden itibaren işleyecek yıllık %8 temerrüt faizi ile birlikte davalıdan alınıp davacıya verilmesine, davacı şirketin demuraj bedelini üstlenmesi nedeniyle bu alacak talebinin reddine karar verilmiş, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir.

1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere ve özellikle, ikinci parti mal bedelinin ödetilmesine ilişkin yerel mahkeme kararının yerinde bulunmasına göre, davalının tüm temyiz itirazlarının reddi gerekir.

2-Davacının temyizine gelince;

a )İlk parti mal olarak gönderilmesi gereken 11 ton alkolize kakao yerine 18 ton olarak gönderildiğinden sözleşme gereği olarak davacı 11 tonluk yükümünü yerine getirmiştir. O nedenle, bu parti mal bedeli olarak davalının sorumlu tutulması gerekirken; yazılı nedenle anılan kaleme yönelik isteğin reddedilmiş olması uygun değildir.

b ) 2. parti mal bedeli olarak gönderildiği belirtilen sürastarya ( demuraj ) bedelinin sözleşme gereklerinin tam olarak yerine getirilmesi durumunda davacı tarafından kabullenilerek ödenmesi koşula bağlıdır. Sözleşme gerekleri dışına çıkıldığına göre, anılan koşul gerçekleşmemiştir. Bu bakımdan belirtilen bedelin sorumlusu davalıdır. Yerel mahkemece aksine düşünce ile bu kalem isteğin reddedilmiş olması da uygun görülmemiştir... ) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

KARAR : Dava, fatura karşılığı ödenmediği iddia edilen emtia bedeli ve ayrıca demuraj ( sürastanya ) alacağı isteminden ibarettir.

Davacı, davalının siparişi üzerine gönderdikleri 1. parti mal karşılığı, 24.11.1997 tarihli fatura karşılığı 31.020 DM, 2. parti mal karşılığı 26.11.1997 tarihli fatura karşılığı 27.760 DM. emtia bedeli ile 2. parti malın gümrükte konteynerde uzun süre beklemesinden kaynaklanan 8.500 USD. demuraj alacağının tahsilini istemiştir.

Davalı 1. partide kendisinin istediği cins ve nitelikte kakaonun gönderilmediğini, 2. parti malı ise sipariş etmediğini, bu nedenle de kendisinden demuraj isteminde bulunulamayacağını beyanla davanın reddini istemiştir.

Mahkemenin 1. parti malın istenen cins ve nitelikte olmaması nedeniyle istemin reddine, 2. parti mal bakımından davanın kabulüne, demuraj alacağı bakımından ise davacının kabulü söz konusu olduğundan, bu isteminde reddine ilişkin olarak kurduğu hüküm, Özel Daire yukarıda açıklanan nedenlerle bozulmuştur.

2. Parti mal bedeli ile ilgili kısım Özel Dairece onandığından uyuşmazlık 1. parti mal bedeli ve demuraj alacağı noktasında toplanmaktadır.

1-Davacı, Fransız menşeili Barry Callebaut Şirketi, davalı ise, Eskişehir'de faaliyet yürüten Erden Gıda A.Ş.'dir.

Davalı şirket davacıdan 1. parti mal olarak 11 ton 4N102C5 kod nolu Doğal Kakao ve 11 ton 4N102T5 kod nolu Alkalize Kakao siparişi vermiş, buna karşılık konteynerlerde meydana geldiği belirtilen bir karışıklık sonucu, davalıya 18 ton D102R kod nolu Alkalize Kakao gönderildiği malın 31.12.1997 tarihinde alıcıya teslim edildiği anlaşılmaktadır.

Mahkemece, iki kez bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır. Bilirkişiler, 1. parti mal olarak gönderilen 18 ton D102R kod nolu Alkalize Kakaonun, istenen 11 ton 4N102T5 kat nolu Alkalize kakaodan daha kıymetli olduğunu ve mamullere ilavesinin daha kolay olduğunu belirtmişler, davalı ise ürünlerinin nitelik, tad ve oluşturdukları damak zevki açısından bu cins kakaoyu kullanmalarının ve ürünlerinin tadını değiştirmelerinin mümkün olmadığını savunmuştur.

Bununla birlikte mahkemece davalıya gönderilen ve davalı tarafından teslim alınıp, Eskişehir de bulunan fabrikasına götürülen malın akıbeti araştırılmamış, bu emtianın davalı tarafından herhangi bir biçimde kullanılıp kullanılmadığı belirlenmemiştir.

Bu durumda, mahkemece yapılacak iş; konusunda uzman ve bu işten anlar bir gıda mühendisi, bir kimya mühendisi ve bir hukukçu bilirkişiden oluşturulacak bilirkişi kurulu marifetiyle, gerektiğinde mahallinde keşif yapılarak, davalıya teslim edilen kakao emtiasının akıbetinin araştırılıp, bu kakaonun davalı tarafından herhangi bir üründe kullanılıp kullanılmadığının belirlenip, kullanılmamış olsa dahi, ürünün tadı ve damak zevkinde hissedilir bir fark olmadan, yada başka bir üründe bu emtianın kullanıp kullanılamayacağının davalı savunması da dikkate alınarak saptanmak hasıl olmak sonuç dairesinde bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde direnme kararı verilmesi doğru olmamıştır.

2-Demuraj bedeli istemi konusunda ise; tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre, Hukuk Genel Kurulunca da benimsenen Özel Dairenin bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.

SONUÇ : Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile,

1-1. Parti emtia bedeli konusunda direnme kararının yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı BOZULMASINA,

2-Demuraj alacağı konusunda, direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı BOZULMASINA,

02.07.2003 gününde oybirliği ile karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972