Taraflar arasındaki "kamulaştırma bedelinin" arttırılması davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Samsun Asliye 4.Hukuk Mahkemesince davanın kısmen kabulüne dair verilen 30.06.1999 gün ve 1999/93-328 sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 31.05.2001 gün ve 9984-10907 sayılı ilamı ile; (...Mahkemece bilirkişi incelemeleri yaptırılmıştır. Alınan raporlar yöntem bakımından yasa hükümlerine uygundur.

Arazi niteliğindeki taşınmaza gelir metoduna göre değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Ancak;

Değerlendirme tarihi 1998 yılıdır. Tütün ürününün 1998 yılında açıklanan fiyatına göre değer biçilmesi yerine, 1999 yılında ilan edilen tütün fiyatına göre değer biçen bilirkişi kurulu raporları hükme esas alınamaz.

Her iki bilirkişi kurulundan da 1998 yılında ilan edilen tütün fiyatlarına göre değer biçilmesi için ek rapor alınarak sonucuna göre hüküm kurmak gerekirken, 1999 yılında açıklanan tütün fiyatlarına göre değer biçen yetersiz bilirkişi kurulu raporları esas alınmak suretiyle fazla artırma yapılması, doğru görülmemiştir...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle,yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmistir.

TEMYİZ EDEN: Davalı vekili

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

Davacıya ait S... Köyü Derede mevkiinde kain ve tapunun 1051 parselinde kayıtlı 4850 m² miktarındaki taşınmaz, davalı idarece 14.09.1998 tarih ve 7043 sayılı kamulaştırma

kararına dayanılarak 14.09.1998 tarihinde kamulaştırılmış, usulüne uygun tebligat yapılmadan, davacı tarafından davalı idareye tapuda ferağı 26.01.1999 tarihinde verilmiş, eldeki dava da 10.02.1999 tarihinde süresi içinde açılmıştır.

Davacı vekili; müvekkiline ait m² sine 150.000 TL bedel takdir edilen dava konusu taşınmazın 2.sınıf tarım ve kültür arazisi olup, Taflan Belediyesi mücavir alanında bulunması nedeniyle de arsa vasfında olduğunu, tarım arazisi kabul edilirse tütün ve karalahana üretimi yapılma özelliklerinde olduğunu, yılda 2 ya da 3 ürün alınabileceğini, arsa olarak da üstün özellikleri olduğunu, kıymet takdirinin çok düşük yapıldığını, taşınmazın 150.000 TL olan m² değerinin 2.000.000 liraya, toplam değerinin de 727.500.000 TL den 9.700.000.000 TL sına yükseltilerek aradaki 8.972.500.000 TL fark bedelin elkoyma (ferağ) tarihinden itibaren faiziyle birlikte davalı idareden alınmasını istemiştir.

Davalı idare vekili; davanın reddini savunmuştur.

Mahkemece kamulaştırma evrakı getirilmiş, mahallinde 2 kez keşif yapılarak ziraat mühendisleri ile mülk sahibi bilirkişiden oluşan iki ayrı bilirkişi kurulundan rapor alınmıştır. Karara dayanak alına 02.06.1999 tarihli raporda; "1998 yılının değerlendirmeye esas alınacağı, taşınmazın tarla ve bahçe ziraatına uygun olduğu, tamamının kamulaştırıldığı, taşınmazın bulunduğu bölgede yaygın olarak tütün yetiştirildiği, değerinin hesaplanması için tütünün maliyetini etkileyen unsurların ayrı ayrı tespitinin yapıldığı, 1998 yılı tütün satış fiyatının 1.450.000 TL/kg baş fiyat olarak belirlendiği, buna göre %85 randımanlı tütün satış fiyatının 1.232.500 TL./kg olduğu, sonuçta masraflar ve diğer unsurlar da belirtilerek gelir metoduna" göre taşınmazın değerinin 754.100 TL./m² olduğu, toplam bedelin 3.657.385.000 TL fark bedelin de 2.929.885.000 TL olması gerektiği bildirilmiştir. Davacı taraf bu rapora göre karar verilmesini istemiş, davalı taraf raporu kabul etmediklerini bildirmiştir.

Yerel Mahkeme; "Davacının m² değeri olarak daha düşük değerli 2.raporu kabul etmesi, raporların gerekçeleri, yasal ve karara dayanak teşkil edecek nitelikte olması nedeniyle ikinci rapora göre karar verilmesi gerektiği" gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile 2.929.865.000 TL.nin 26.01.1999 tescil tarihinden itibaren % 50 yasal faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazla talebin reddine karar vermiştir.

Davalı vekilinin temyizi üzerine Özel Dairece; Mahkemece alman raporların yöntem bakımından yasa hükümlerine uygun olduğu, arazi niteliğindeki taşınmaza gelir metoduna göre değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmediği, ancak değerlendirme tarihinin 1998 yılı olması karsısında, tütün ürününün 1998 yılında açıklanan fiyatına göre değer biçilmesi yerine, 1999 yılında ilan edilen tütün fiyatına göre değer biçen bilirkişi kurulu raporlarının hükme esas alınamayacağı, her iki bilirkişi kurulundan da 1998 yılında ilan edilen tütün fiyatlarına göre değer biçilmesi için ek rapor alınarak sonucuna göre hüküm kurmak gerekirken, 1999 yılında açıklanan tütün fiyatlarına göre değer biçen yetersiz bilirkişi kurulu raporları esas alınmak suretiyle fazla artırma yapılmasının doğru olmadığı gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.

Mahkemece önceki kararda dilenilmiş, hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir. Dava, kamulaştırma bedelinin arttırılması istemine ilişkindir.

Dava konusu taşınmazın arazi olup , değerinin gelir metoduna göre belirlenmesi ve değerlendirme tarihi olarak 1998 yılının esas alınması gerektiği, değerlendirmeye esas alınacak ürünün de tütün olduğu hususlarında uyuşmazlık bulunmamaktadır.

Uyuşmazlık; mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunun denetimine esas olacak masraf ve tütün fiyatı araştırmasının yeterli olup olmadığı noktasındadır.

Öncelikle belirtmekte yarar vardır ki; Bilirkişilerce taşınmazın değerinin, tespitinde esas alınması gereken 1998 yılında ilan edilen tütün fiyatlarıdır. .

Dosyada; mahkemece, tütün tarımı yapılan taşınmazın değerini tespitte esas alınacak 1998 yılınca ilan edilen tütün baş fiyatının ilgili merciden istendiğine ilişkin verilmiş bir ara kararı ve bu konuda yapılmış bir araştırma bulunmamaktadır.

Her ne kadar bilirkişilerce raporları ekinde T... Bakanlığı İl Müdürlüğünün S... İli Merkez ilçe 1998 yılında bir dekar tütün tarlası için ortalama yıllık üretim masraftan çizelgesi ve Maliyet ve baş fiyat konulu yazı yer almakta ise de; Maliyet ve baş fiyata ilişkin Tekel Yaprak Tütün İşletmeleri ve Ticareti Müessesi Müdürlüğünün Ziraat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulunu muhatap alan 05.05.1999 tarih ve 2258 sayılı yazısı tereddüde neden olmuştur. Anılan yazıda aynen; "1998 yılı ürünü Samsun ve Mülhakatlarında tütün baş -fiyatı 1.450.000 TL. l kilo maliyeti yaklaşık 1.100.000 TL dir." denilmektedir. Yazı kapsamından bildirilen rakamların, hangi ilan edilen fiyatlar olduğu, diğer söyleyişle 1998 yılında ilan edilen tütün fiyatları olup olmadığı anlaşılamamaktadır.

Ayrıca; kamulaştırmanın son durum itibariyle 4850 m² lik taşınmazın tamamına ilişkin olmasına karsın bu hususu gözden kaçırarak 4302.34 m² üzerinden değer biçen ve kısmi kamulaştırma olduğu konusunda değerlendirme yapan birinci bilirkişi kurulu raporuna yapılan itiraz üzerine 13.05.1999 tarihli celsede ek rapor alınması konusunda ara kararı verilmişse de bu konuda alınmış bir ek rapor da .bulunmamaktadır.

Şu durumda mahkemece yapılan araştırma ve inceleme hükme yeterli değildir. Yapılacak iş; 1998 yılında ilan edilen tütün fiyatlarının ve buna etki edecek maliyet giderlerinin ayrıntılı biçimde merciinden sorulması, gelecek cevap kapsamına ve 4850 m² miktarlı taşınmazın tamamının kamulaştırılmış olmasına göre her iki bilirkişi kurulundan da 1998 yılında ilan edilen tütün fiyatlarına göre değer biçilmesi için ek rapor alınarak sonucuna göre hüküm kurmak olmalıdır.

Açıklanan gerektirici nedenlere göre, usul ve yasaya aykırı bulunan direnme kararının bozulması gerekir.

SONUÇ: Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile,direnme kararının yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı H.U.M.K.nun 429.maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, 08.05.2002 gününde oybirliği ile karar verildi.

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972